Gemeente jn Bergen op Zoom

Gemeente jn Bergen op Zoom "7RVB08-0190 Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel Contactpersoon Contactpersoon Email Contactpersoon Telefoon Programmanummer en naam Deelname aan experiment stemmen in wiilekeurig stembureau bij verkiezingen Europees Pariement 4 jun 2009 RVB08-0190 Sector/ : SMD, Publieksdiensten, 2december2008 Afdeling J. Hopmans J.M.F. Hopmans@bergenopzoom.nl 0164-277707 4. Publiekszaken Voorstel: 1. mee te doen aan het experiment Stemmen in een Wiilekeurig Stemlokaal(SWS) bij de Europese verkiezingen op 4 juni 2009; 2. in te stemmen met de in dit raadsvoorstel beschreven procedure. Type voorstel: Kaderstellend Controlerend ^ Rest Zijn in het voorstel een of meer van de volgende aspecten van toepassing? Ja Nee Zijn doelen en/of effecten beschreven K r-1 Financiele consequenties r>7] r~] Inspraakverordening van toepassing r i rv] Samenvatting: Voorgesteld wordt om deel te nemen aan het experiment Stemmen in een Wiilekeurig Stemlokaal bij de Europese Verkiezingen van 4 juni 2009 Bijlagen: Bijlage nr. 1 Omschrijving Brief Ministerie van Binnenlandse Zaken van 17 September 2008 Bijgevoegd/Ter inzage bijgevoegd I.,.,. GRIFFIE Bergen OjxZoom

^ Gemeente tj Bergen op Zoom RVB08-0190 Raadsvoorstel Datum raadsvergadering : /- :j -^ ' ^ Nummer Onderwerp : RVB08-0190 : Deelname aan experiment stemmen in willekeurig stembureau bij verkiezingen Europees Pariement 4 jun 2009 Aan de gemeenteraad, Voorstel 1. Mee te doen aan het experiment Stemmen in een Willekeurig Stemlokaal(SWS) bij de Europese verkiezingen op 4 juni 2009; 2. in te stemmen met de in dit raadsvoorstel beschreven procedure. Inleiding Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft besloten om bij de Europese verkiezingen van 4 juni 2009 een nieuw experiment met SWS te houden op basis van de Experimentenwet Kiezen op Afstand. Ten opzichte van experimenten met SWS in eerdere jaren zal een aantal veranderingen worden doorgevoerd. Deze veranderingen hebben betrekking op de stempas, de termijn waarbinnen een vervangende stempas kan worden aangevraagd en de invoering van een identificatieplicht bij het stemmen. Beoogd maatschappelijk effect/doelstelling 1. Om mogelijke vervalsing van de stempas tegen te gaan komt er een model stempas, voorzien van echtheidskenmerken; 2. de huidige flexibele termijn voor het aanvragen van een vervangende stempas leidt tot onduidelijkheden. Bij deelname aan dit experiment kunnen kiezers tot en met de tweede dag voor de verkiezingen een vervangende stempas krijgen; 3. bij het uitbrengen van de stem dient de kiezer zich te legitimeren met een identiteitsbewijs. De huidige wetgeving voorziet hier thans niet in. Uitwerking voorstel 1. Voorlopige aanmelding door het college onder voorbehoud instemming gemeenteraad voor 14 november 2008; 2. Agendering en behandeling in de commissie Burger en Bestuur; 3. Behandeling in de raadsvergadering op donderdag 29 januari 2009; 4. Kennisgeving van het raadsbesluit aan de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op vrijdag 30 januari 2009. GRIFFIE Beruen op Zoom

Gemeente jj Bergen op Zoom RVB08-0190 Consequenties van het voorstel 1. Kiezers uit de gemeente Bergen op Zoom kunnen, net als bij de vorige verkiezingen, in elk willekeurig stembureau in de gemeente Bergen op Zoom hun stem uitbrengen; 2. Kiezers moeten zich kunnen legitimeren; 3. Kiezers kunnen een vervangende stempas krijgen uiterlijk tot en met de tweede dag voor de verkiezingen. Alternatieven Bergen op Zoom doet al sedert 2006 mee aan het experiment Stemmen in een Willekeurig Stembureau(SWS). Veel kiezers zijn op de hoogte dat zij in elk willekeurig stembureau hun stem uit kunnen brengen en hebben dit ook gedaan bij de verkiezingen van de gemeenteraad en 2 e Kamer in 2006, alsmede bij de Provinciate Statenverkiezingen in 2007. Het betreft hier dus continuering van een bestaande werkwijze in het verkiezingsproces. Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Het college van burgemeesteren wethouders van Bergen op Zoom, De secretaris, Drs. A. Haasnoot. GRIFFIE Bergen pp.zoo rr;

Gemeente jfl Bergen op Zoom RVB08-0190 De raad van de gemeente Bergen op Zoom; gezien het voorstel van het college van 2 december 2008, nr. BW08-02277; gelet op de Kieswet en de Experimentenwet Kiezen op Afstand; BESLUIT: 1. mee te doen aan het experiment Stemmen in een Willekeurig Stemlokaal(SWS) bij de Europese verkiezingen op 4 juni 2009; 2. in te stemmen met de in dit raadsvoorstel beschreven procedure. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van '). 9 JAN De griffier, De voorzitter, F.P. de Vos \ GRiFFIE Bergen op Zoom ~M -

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Aan het College van Burgemeester en Wethouders & Datum 17 September 2008 Ons kenmerk BPR2008/U57869 Onderdeel DGKB/BPR Onderwerp Uitnodiging deelname experiment Stemmen in een willekeurig stemlokaal bij de Europese verkiezingen op 4 juni 2009 Inlichtlngen verkiezingsproces@bprbzk.nl T F Uw kenmerk Blad 1 van 2 Aantal bljlagen 2 Hierbij nodig ik u uit om deel te nemen aan het experiment Stemmen in een willekeurig stemlokaal (SWS) bij de Europese verkiezingen op 4 juni 2009. Zoals aangegeven in mijn brief van 10 juli 2008 (kenmerk BPR2008/U56375) neb ik besloten om bij de Europese verkiezingen een nieuw experiment met SWS te houden op basis van de Experimentenwet Kiezen op Afstand. Ten opzichte van experimenten met SWS die in eerdere jaren hebben plaatsgevonden zullen in 2009 een aantal veranderingen worden doorgevoerd. Deze veranderingen hebben betrekking op de stempas, de termijn waarin een vervangende stempas kan worden aangevraagd en de invoering van een identificatieplicht bij het stemmen. Bezoekadres Lange Vijverberg 11 2513 AC Den Haag Postadres Postbus 10451 2501 HL Den Haag Internetadres www.bprbzk.nl Stempas In de evaluaties van de gehouden experimenten is aandacht gevraagd voor de mogelijke vervalsing van de stempas. Bij het experiment in 2009 wordt een model stempas voorgeschreven. Deze wordt, in lijn met de aanbevelingen van de Adviescommissie inrichting verkiezingsproces, voorzien van echtheidskenmerken. Het model van de stempas wordt ontwikkeld door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Aanvraagperiode vervangende stempas De huidige flexibele termijn voor het aanvragen van een vervangende stempas leidt tot onduidelijkheden voor de kiezer. Om dergelijke onduidelijkheden bij het experiment in 2009 te voorkomen, wordt de termijn voor het aanvragen voor een vervangende stempas geuniformeerd. In het Tijdelijke Experimentenbesluit Kiezen op Afstand wordt opgenomen dat de kiezer tot en met de tweede dag voor de verkiezingen een vervangende stempas kan verkrijgen. Niet op barcode schrijven!! Gemeente Bergen op Zoom llll III Ml IIII III 108-036118 Reg. Datum: 18/09/2008 Eenheid: PUBLIEK 0.43

Datum 17 September 2008 Identificatieplicht Een ander kwetsbaar punt bij het stemmen in een willekeurig stemlokaal betreft het kunnen vaststellen dat degene die de stempas gebruikt ook de kiesgerechtigde is. De huidige wetgeving voorziet er momenteel niet in dat de kiezer zich bij het uitbrengen van zijn stem in een stemlokaal dient te identificeren. Daar moet verandering in komen. Daarom zal, zoals geadviseerd door de Adviescommissie en de Kiesraad, een identificatieplicht ingevoerd worden. Vooruitlopend op de wettelijke regeling wordt de identificatieplicht voor het experiment in 2009 geregeld in het Experimentenbesluit. Voor wat betreft de toegestane identiteitsbewijzen wordt aangesloten bij de bepalingen in de Wet op de identificatieplicht. Ons kenmerk BPR2008/U57869 Onderdeel DGKB/BPR Blad 2 van 2 Vergoeding Voor deelname aan het experiment met SWS bij de Europese verkiezingen in 2009 stelt het ministerie van BZK geen stimuleringsbijdrage beschikbaar. Op dit punt verwijs ik naar (bijgaande) correspondentie met de Nederlandse Vereniging Voor Burgerzaken. Aanmelding U kunt voor 14 november 2008 aangeven of uw gemeente wenst deel te nemen aan het experiment met SWS bij de Europese verkiezingen in 2009. Uw voorlopige opgave kunt u sturen naar: verkiezinqsproces@bprbzk.nl. Bij uw voorlopige opgave ontvang ik graag de volgende informatie: de gepiande datum van het raadsbesluit; naam, functie, telefoonnummer en e-mailadres van uw contactpersoon. Na ontvangst van uw opgave ontvangt u hiervan een bevestiging. Een afschrift van deze brief stuur ik naar de raadsgriffier van uw gemeente. U kunt het raadsbesluit sturen naar: Agentschap BPR Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Programma inrichting verkiezingsproces t.a.v. mw. C. Laurent Postbus 10451 2501 HL Den Haag DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES, drs. A.Th. B. Bijleveld-Schouten Ministerie von Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ) f^^k

Mini-stem van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Datum 2 September 2008 Ons kenmerk BPR2008/U57046 Aan de voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Burgerzaken de heer C. Meesters Postbus 79 2700 AB Zoetermeer Geachte heer Meesters, Onderwerp Experiment Stemmen in een Willekeurig Stemlokaal Met uw brief van 7 juli 2008 verzoekt u mij gemeenten die niet eerder hebben gesxperimenteerd met Stemmen in een Willekeurig Stemlokaal (SWS) toch toe te staan deel te nemen aan het experiment dat bij de Europese verkiezingen in 2009 gehouden zal worden. In uw brief geeft u aan het een groot gemis te vinden dat deze gemeenten niet mogen deelnemen. Ik heb goede nota genomen van de argumenten die u hiervoor aandraagt en van het feit dat u aangeeft dat het niet noodzakelijk is om de gemeenten die niet eerder geexperimenteerd hebben een financieie vergoeding te geven. Uw argumenten cverwegende ben ik bereid om alsncg gemeenten die niet eerder deel hebben genomen aan het experiment de mogelijkheid te geven zich daarvoor aan te melden. Ik wijs er daarbij wel op dat ik het voomemen heb een aantal wijzigingen door te voeren. Zo zal er in navolging van de aanbevelingen van de Adviescommissie inrichting verkiezingsproces bij het experiment een model stempas met echtheidskenmerken voorgeschreven worden en zal er bij het stemmen in een willekeurig stemlokaal een identificatieplicht gaan gelden. De gemeenten ontvangen binnenkort een brief waarin ze onder andere hierover nader worden gei'nformeerd. Tot slot merk ik op dat de aard van de Experimentenwet Kiezen op Afstand zich er tegen verzet dat a!le gemeenten deelnemen aan een experiment. Ondordeei DGBK/BPR Inllchtlngen mw. drs. C. Laurent T (070) 3613110 F(070)3560066 Uw kenmerk B200870362 Blad 1 van 1 Aantal bijtagen 0 Bezoekadres Lange Vijverberg 11 2513ACDenHaag Postadres Pcstbus 10451 2501 HL Oen Haag Intemetadres www.bprbzk.nl DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES, Js-*:-.-::". ""- 2=> drs. A.Th. B. Bijleveld-Schoutetf

Nederlandse Vereniging voor Burger^alcen Afz ; Postbus 79 2700 AB Zoetermeer Aan de staatssecretaris van BinnenSandse Zaken en Koninkrijksrelaties mevrouw drs. A.Th.B. Bijleveid-Schouten Poslbus 10451 2501 HL DEN HAAG MINISTERS I VAN BZK I 0 5 AUG 2008 Onderoeei/J/7/!- Agenda/W " RAPPEL ka r V J/ v<< J Inlichtingen bij: Ronald Zijlstra Tel: 079-3617747 E-Mail: nvvb@nvvb.nl Datum: 31-7-2008 Uwkenmerk: BPR2008/U56375 OnsKenmerk: B2008/0362 Ondorworp: Experiment Stemmen in een Willekeurig Stemlokaal Geachte mevrouw Bijleveld, Met uw brief van 10 juli 2008, kenmerk BPR/2008/U56375 informeert u gemeenten over het te houden experiment met het stemmen in een willekeurig stemlokaal binnen de eigen gemeente (SWS) bij de Europese verkiezingen op 4 juni 2008. Allereerst geeft u aan dat het kabinet op het standpunt staat dat SWS landelijk wordt ingevoerd. Omdat de Kieswet op dit punt niet voor 4 juni 2009 zal zijn aangepast, is de werkingsduur van de Experimentenwet Kiezen Op Afstand verlengd. Wij begrijpen goed dat u gemeenten. die eerder met SWS hebben geexperimenteerd, zult vragen of zij opnieuw in 2009 een experiment willen houden. Echter, gemeenten die niet eerder hebben geexperimenteerd worden niet benaderd. Uw ministerie is van mening dat, vooruitlopend op de landelijke invoering van SWS, het niet wenselijk is het aantal experimenten uit te breiden. Concreet betekent dit dat gemeenten die de stempas niet eerder hebben ingevoerd, dat bij de komende verkiezing ook niet zouden mogen doen. Wij missen in uw brief overigens de argumenten die tot dit standpunt hebben geleid. Een aantal gemeenten hebben zich reeds bij de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken gemeld met de mededeling dat zij zich alsnog wensen aan te sluiten bij de groep gemeenten die reeds eerder aan het experiment hebben meegedaan. Veel gemeenten zijn nu al bezig met de voorbereiding van de verkiezingen van 4 juni 2009. Uw ministerie kan er toch geen bezwaar tegen hebben of een gemeente wel of niet aan SWS meedoet? Wij kunnen ons voorstellen dat uw ministerie geen vergoeding geeft aan de gemeenten die nog niet eerder meededen en dat nu wel zouden willen. Wij noemen hierna de argumenten di«ons inziens ertoe leiden dat de groep gemeenten die willen meedoen aan het experiment kan worden uitgebreid. SWS wordt landelijk ingevoerd Uitbreiding van het aantal deelnemende gemeenten ligt dus voor de hand. Dit is ook goed in verband met de voorbereiding op de landelijke invoering. Bij voorgaande verkiezingen is nooit een limiet aan deelname gesteld. 0*/iH*«/r<M PocrMrwa Conttc rp *o«v«n«jwvb tfrwrhativtrnan til :?r:'w;wi.^«. "j-htiii?9 zrzn A{\.-, ',* 073-36t??47 Advlmtbufimi NW8 S;.»3f>ou<wi»r»d* 9b 10T3AT Amtfttnlam fustb-ji?r H1CT A' r«j 020-55 rwot of OS r«. 050-55*320.*

Kiezers en stembureauleden moeten uitgebreid ge'fnformeerd, gei'nstrueerd en opgeleid worden over stemmen met sternbiljetten. Gevolgen van de invoering van SWS Kunnen dan direct worden meegenomen. Gemeenten moeton extra stemlokalen inrichtcn. SWS maakt het dan voor de kiezers gemakkelijker om naar een ander stemlokaal te gaan. Gemeenten kunnen hiermee rekening houden bij de indeling in stemdistricten. Daarnaast gelden alle andere argumenten die voor de landelijke invoering van SWS zijn aangedragen. Wij verzoeken u dringend uw beslissing om geen nieuwe gemeenten toe te laten tot SWS te herzien en zijn graag bereid tot nader overieg hierover. Met vriendelijke groet, NEDERLANDSE VERENIGING VOOR BURGERZAKEN _Je C. Meesters rnr A G.W van der Velden-Walraven Voorzitter Secretaris

Bij huishoudens met minderjarige kinderen waren er 66 duizend met een re-integratietraject (58%) tegenover 48 duizend zonder traject (42%). Bij huishoudens zonder minderjarige kinderen waren er 79 duizend met traject (42%) tegenover 107 duizend zonder traject (58%). Volgens het CBS spelen de leeftijd van de ouders en de kinderopvang als reintegratievoorziening waarschijnlijk een rol bij het verschil. 5. Uitstroom naar werk (al dan niet na re-integratieondersteuning) Het CBS heeft op landelijk en gemeentelijk niveau in kaart gebracht wat de volledige uitstroom naar werk vanuit de bij stand is gedurende de periode 2004-2007 7. De uitstroom blijkt op landelijk niveau gestegen. In 2004 was de uitstroom naar werk als percentage van de totale uitstroom 34%, in 2005 38%, in 2006 43% en in 2007 46% (< 65 jaar). In welke mate leidt re-integratieondersteuning bij gemeenten tot uitstroom naar werk? Reintegratieondersteuning bij gemeenten kan bestaan uit een re-integratietraject of hulp door een casemanager. Uit een rapportage van het CBS 8 blijkt de uitstroom naar werk na reintegratieondersteuning circa 47% te bedragen voor het bijstandscohort 2005, dat twee jaar na de start van de ondersteuning is gevolgd. Dit percentage bestaat voor ongeveer de helft uit volledige uitstroom en voor de helft uit deeltijduitstroom. Er bestaan grote verschillen tussen groepen. Mannen stromen meer uit dan vrouwen, jongeren meer dan ouderen en autochtonen meer dan allochtonen. Dat geldt overigens niet voor alle herkomstgroepen: Surinamers, Antillianen en Arubanen vinden juist vaker werk dan autochtonen. Bij de Nuggers is het uitstroompercentage 70%. Ook hier zijn er grote verschillen tussen de groepen (tabel 1). Tabel 1. Baanpercentage na re-integratieondersteuning binnen 24 maanden na start in 2005 van personen met bijstandsuitkering (WWB, IOAW, IOAZ) van 15-64 jaar Bijstandsuitkering NUG Totaal Geslacht Man Vrouw Leeftijd 15-22jaar 23-26jaar 27-44jaar 45-54 jaar 55-64 jaar Herkomstgroepering Autochtoon Westerse allochtoon Niet-westerse allochtoon Bron CBS 47% 56% 39% 72% 66% 48% 27% 10% 49% 46% 44% 70% 77% 64% 86% 74% 68% 59% 41% 71% 70% 70% 7 O. Baydar, M. Rienstra, N. Sluiter en E. Vieveen, Uitstroom naar werk vanuit de bijstand 2004-2007, ten behoeve van de Kernkaart, CBS, Centrum voor Beleidsstatistiek, 2008, paper 08011. Voor 2006 en 2007 zijn gegevens uit de Polisadministratie gebruikt. Omdat in de Polisadministratie vooral korte banen beter worden waargenomen, zijn de cijfers over 2006 en 2007 volgens het CBS niet direct te vergelijken met de cijfers over de jaren 2004 en 2005. Voorts geeft het CBS aan dat de uitstroom naar werk in december 2007 enigszins is onderschat. 8 F. van der Linden, D. ter Haar, M. Geerdink en M. Hersevoott. Met re-integratieondersteuning op wegnaar werk. Nulmeting doelstelling uitstroom naar werk, CBS, Centrum voor Beleidsstatistiek, 2008, rapport 08003.

Uit onderzoek van het CBS blijkt dat in 2007 109.490 banen zijn bezet door personen van 15-65 jaar die in enige maand een jaar eerder een bijstandsuitkering (WWB, IOAW, IOAZ) ontvingen. Bij een kwart daarvan ging het om uitstroom zonder re-integratie-ondersteuning in de 12 maanden daarvoor of bij de uitstroom. Ongeveer 43% van de 109.490 banen betreft volledige uitstroom, d.w.z. dat er geen recht meer is op enige uitkering (AO, WW of bijstandsuitkering) 10, de rest is deeltijduitstroom (uitkering naast werk). 6. Aanvullende uitkering Indien gemeenten op het I-deel hogere kosten hebben dan de eigen risicodrempel van 10% van het aan hen toegekende budget, kunnen zij een beroep doen op een aanvullende uitkering (tabel 2). Het aantal toegekende aanvragen is in de periode 2004-2006 gedaald van 59 naar 25, maar is in 2007 weer terug op het niveau van 2004. Het totaal uitgekeerde bedrag in 2007 is echter lager dan in 2004 en bedraagt 6.603.085. Het gaat in 2007 hoofdzakelijk om kleine gemeenten. Tabel 2. Beroep op aanvullende uitkering door gemeenten 2004 65 59 15 aantal aanvragen aantal toekenningen aantal tekortgemeenten (> 10%) dat geen aanvraag heeft ingediend bedrag toekenningen in % van macrobudget Bron SZW. 9.913.564 0,2% 2005 55 49 11 5.983.692 0,1% 2006 26 25 5 10.489.999 0,25% 2007 64 59 17 6.603.085 0,2 % Conform de evaluatie van het objectief verdeelmodel is naast het huidige vangnet voor incidentele tekorten een meerjarige aanvullende uitkering (MAU) vormgegeven voor aanmerkelijke structurele tekorten. De verwachte inwerkingtreding hiervan is medio februari 2009. W. de Jong, H. van Maanen en F. van der Linden, Startende banen in 2007 met of zonder re-integratieondersteuning,cbs, Centrum voor Beleidsstatistiek (maatwerk), 2008. 10 Overgang van bijvoorbeeld een bijstandsuitkering naar een andere uitkering wordt in deze CBS-berekening dus niet gezien als volledige uitstroom. Ook wanneer iemand twee uitkeringen heeft en alleen de bijstandsuitkering stopt, dan wordt dit hier niet gezien als volledige uitstroom. 10

Gemeente f Bergen op Zoom Ul -i 1 ADVIES Commissie Datum Agendapunt Nummer raadsvoorstel Naam: mmm Lijst Linssen : Burger en Bestuur '^ Aesteblnn^' 1 '* : 22 januari 2009 :7b : RVB08-0190 : Deelname aan experiment stemmen in willekeurig stembureau bij verkiezingen Europees Parlement 4juni2009 I i T^' fe.h'.' c >, 1 ivoorbehoyd.opmerk'ingen, PvdA GBWP CDA WD SP D66 Groen Links Groepering Leefbaarheid BSD Lijst van Kemenade Advies aan de gemeenteraad (A/B-stuk) Het voorstel wordt als A-stuk doorgeieid. Opmerkingen y De secretaris, ft De voorzitter,