Trefwoord Pijnbestrijding Epidurale pijnbestrijding PCA (Patiënt Controlled Analgesia) PCA pomp (Numeric Rating Scale) Sedatiescore Bestemd voor Verpleegkundigen van de verpleegafdelingen waar patiënten postoperatief verpleegd worden Doel Adequate postoperatieve pijnbestrijding voor alle operatiepatiënten Omschrijving Dit protocol voorziet in een grotere geformaliseerde zelfstandigheid wat betreft pijnbehandeling voor degene die de primaire postoperatieve zorg levert: de verpleegkundige aan het bed van de patiënt. Op basis van gemeten en sedatiescore kan met behulp van het bijgevoegde behandelschema de pijnbehandeling plaatsvinden binnen de in dit protocol verder genoemde randvoorwaarden. Hierbij wordt als doel een 4 gesteld, waarbij de sedatiescore 4 moet zijn. (Bij een sedatiescore 5 direct contact opnemen met afdelingsarts) en sedatiescore worden hieronder uitgelegd. Aandachtspunten pijnbehandeling Belangrijk behandelprincipe is dat de preoperatief gestarte combinatie van Paracetamol en/of Arcoxia wordt gecontinueerd, ook bij behandeling met opiaten of een geavanceerde pijnbehandeling. Pijn is gemakkelijker te voorkomen dan te behandelen! Anticiperend analgetica toedienen is dan ook aangewezen en zelfs noodzaak op de dag van de ingreep en de eerste dag postoperatief. Bij het voorspelbaar uitwerken van een analgetische therapie, zoals 4 uur na een langwerkende spinaal anesthesie niet wachten op pijn, maar al therapie instellen. Goed werkende postoperatieve pijnbehandeling dient niet te snel verminderd of beëindigd te worden. Op zijn vroegst dus op de tweede postoperatieve dag pas de dosis regionale of opiaat therapie verminderen. Pagina 1 van 7
Werkwijze POS Patiënt wordt in principe op de POS voorgelicht over het gebruik van het PCA-systeem. Bij alle patiënten wordt op de POS de preoperatieve pijnbestrijding afgesproken door anesthesioloog. Standaard is dit Paracetamol en/of Arcoxia, tenzij contraïndicaties. De contraïndicaties voor Arcoxia worden op de POS aangegeven. OK Het primaire (pijn)behandelschema van een patiënt wordt beschreven in de zogenaamde postoperatieve afsprakenlijst. Deze komt met de patiënt mee van de recovery Recovery dagbehandelingspatiënten Gestreefd wordt naar een 4 bij ontslag van de recovery. Zonodig kan aan de dagbehandelingspatiënt als aanvulling een éénmalige dosis morfine worden gegeven. Alle dagbehandelingspatiënten krijgen op de POS een recept mee voor Arcoxia en/of Tramadol voor postoperatieve pijnbestrijding als aanvulling op de Paracetamol die ze ook thuis dienen te slikken. Aan dagbehandelingspatiënten dient door middel van telefonische enquete te worden gevraagd of de pijnbestrijding afdoende is. Recovery klinische patiënten Pijnmeting vindt plaats gedurende de hele opname op de volgende momenten: 1. bij het verlaten van de recovery 2. om 8.00 uur, 12.00 uur, 17.00 uur en 22.00 uur; na het verlaten van de recovery op het eerstvolgende tijdstip De gemeten score wordt genoteerd op het pijnregistratieformulier De verpleegkundige van de verpleegafdeling start met het formulier. Aan de hand van het stroomschema dat van toepassing is wordt de pijnbehandeling uitgevoerd, zie volgende pagina s voor Behandelschema klinische patiënt zonder epiduraal catheter Behandelschema klinische patiënt met epiduraal catheter Pagina 2 van 7
Aandachtspunten cathetertechnieken Indien er sprake is van de volgende situaties dient de dienstdoende anesthesioloog direct gewaarschuwd te worden: 1. Motorische uitval: > 6 uur na de operatie of > 3 uur na stoppen pomp of verwijderen catheter of > 24 uur na een plexus/ perifere zenuwblokkade 2. Ernstige rugpijn met of zonder uitstraling in extremiteiten 3. Onbegrepen koorts met of zonder nekstijfheid -score Numeric Rating Scale: met de schaal kan de patiënt op een schaal tussen 0 en 10 aangeven hoe erg hij de pijn ervaart, waarbij 0 geen pijn is en 10 de ergst denkbare pijn. Pagina 3 van 7
Klinische patiënt ZONDER epiduraal catheter VAS 4 Volgende pijnmeting afwachten. Continueer PCM e/o NSAID vlgs schema Overweeg afbouwen morfine VAS tussen 4 en 7 > 24 uur geleden NSAID gehad e/o > 4 uur geleden PCM gehad: herhaal NSAID e/o PCM (mits dagdosis niet overschreden wordt) < 24 uur geleden NSAID gehad of dagdosis al gehad en < 4 uur geleden PCM gehad of dagdosis al gehad: volg schema VAS > 7: oplaaddosis bij PCA-pomp of verhoog morfinepomp VAS tussen 4 en 7 Bij contra-indicatie voor NSAID > 4 uur geleden PCM gehad: herhaal PCM (mits dagdosis niet overschreden wordt) < 4 uur geleden PCM gehad of dagdosis al gehad: volg schema VAS > 7: oplaaddosis bij PCA-pomp of verhoog morfinepomp VAS 7 Eerste keus, indien nog geen PCA-pomp: PCA-pomp morfine Geef 5mg morfine oplaaddosis via infusie (in 5 minuten laten inlopen) en start PCA-pomp morfine Na 30 minuten VAS- en sedatiescore Als alternatief voor PCA-pomp: morfine 2,0 ml/u. Geef 5 mg morfine oplaaddosis via infusie (in 5 minuten laten inlopen), evt PCM e/o NSAID Na 30 minuten VAS- en sedatiescore Kijk naar oorzaak pijn: nabloeding, volle blaas, infuus s.c., knellend gips of verband? Indien 30 minuten na start / ophogen pomp VAS > 5: overleg; Overdag POP-team, buiten kantooruren zaalarts / behandelend arts Pagina 4 van 7
Klinische patiënt MET epiduraal catheter VAS 4 Volgende pijnmeting afwachten Niet vóór 2e postoperatieve dag stoppen VAS 4 Bolus van 5 ml en pompstand 2,0 ml ophogen tot maximaal 10 ml/u, tenzij anders aangegeven Bij epiduraal catheter: 1 ml Sufenta forte 50 microgram + 49 ml Bupivacaïne 0,125% VAS 4 Controleer op aanwezigheid blok Wel blok maar onvoldoende uitbreiding: geef bolus via katheter vlgs protocol of postoperatieve afspraken Bij duidelijk links-rechts verschil bij epiduraal katheter: overleg met POP-team Geen blok: controleer pompstand, katheterpositie en alle connecties. Als daar geen problemen gevonden worden: overleg met POPteam Adequaat blok: herbeoordeel VAS Overweeg toediening alternatieve pijnmedicatie (NSAID of PCM) Kijk naar oorzaak van pijn: nabloeding, volle blaas, infuus s.c., knellend gips of verband? Pagina 5 van 7
Sedatiescore volgens Ramsay Score Omschrijving 1 Wakker, geagiteerd, angstig en/of onrustig 2 Wakker, coöperatief, georiënteerd en rustig 3 Wakker, alleen respons bij opdracht ( b.v. doe de ogen eens open) 4 In slaap, snelle respons op een prikkel ( aantikken, aanspreken) 5 In slaap, trage respons op een prikkel 6 In slaap, geen respons op prikkel, niet wekbaar Verwisselen spuit Door verpleegkundigen van de verpleegafdeling, iedere 24 uur. Verwijderen catheters Catheters mogen, met inachtneming van onderstaande, worden verwijderd door de verpleegkundige verantwoordelijk voor de directe zorg voor de patiënt Catheters mogen pas verwijderd worden, als er na stoppen van de epiduraalpomp goede pijnstilling is verkregen op een alternatieve manier, bijvoorbeeld Paracetamol en/of Arcoxia. Om dit te beoordelen kan de medicatie via de epiduraalcatheter zonder probleem enige uren worden gestopt. Spinaal en epiduraal catheters mogen pas verwijderd worden minstens 10 uur na een fraxiparine-gift Na het verwijderen van de catheter minstens 2 uur wachten tot de volgende fraxiparine-gift Bij gebruik van coumarine derivaten moet de INR < 1,8 zijn Bij gebruik van heparine moet de APTT < 45 zijn Bij een evident geïnfecteerde insteekplaats dient de tip van de catheter voor kweek te worden ingestuurd Bij Vastzittende catheter: bel POP-team Restmedicatie na verwijderen catheter direct door afvoer (gootsteen of toilet) spoelen om misbruik te voorkomen. Pagina 6 van 7
Gerelateerde documenten Formulier post operatieve pijn Patiënt Controlled Analgesia Pagina 7 van 7