PrOmotie Cultuur en Maatschappij Werkboek Werken en gezondheid
Colofon Auteurs: Onder redactie van: Met dank aan: Vormgeving: Illustraties: Drukwerk: Gerda Verhey, Ruud Drupsteen, Caroline van den Kommer, Mary Korten, Ruud Schinkel Ina Berlet (SLO), Enschede en Sluiter boekproductie, Lelystad Aveline Dijkman (sociale competentie) Adato design, Wijhe Marco Bakker, Boom regionale uitgevers en Uitgeverij Edu Actief b.v. Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Met medewerking van APS, Atlas Onderwijs Adviesgroep, CED/PI, DGS, OSO/Fontys, IVIO, KPC Groep en SLO. De uitgave is ontwikkeld in samenwerking met KPC Groep en de Vereniging Landelijk Werkverband Praktijkonderwijs. Titel: PrOmotie, Cultuur en Maatschappij, Werkboek Werken en gezondheid ISBN: 978 90 6053 808 1 Copyright 2008 Uitgeverij Edu Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel telefoon: 0522-235 235 fax: 0522-235 222 e-mail: info@edu-actief.nl internet: www.edu-actief.nl Eerste druk / eerste oplage 2008 Uitgeverij Edu Actief b.v. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h t/m 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Inhoud Voorwoord / 5 Thema 2 / Werken en gezondheid Hoofdstuk 1 Gezond en wel / 7 Hoofdstuk 2 Werk en ziek zijn / 21 Hoofdstuk 3 Een bedrijfsongeval / 35 Hoofdstuk 4 Arbeidsongeschikt / 48 Uitdagingen / 59 3 PrOmotie / PrOmotie Cultuur en / Cultuur Maatschappij en Maatschappij - Werkboek - Werken Werkboek en Leuk gezondheid wonen
4
Voorwoord Dit werkboek gaat over werken en gezondheid. Je leert hoe je goed voor jezelf zorgt. Zodat je zo gezond mogelijk blijft. En hoe je veilig en gezond je werk doet. Zodat je geen bedrijfsongeval krijgt. Je leert ook wat je moet doen als je toch ziek wordt. En hoe je daarvoor op je werk verzekerd bent. Het werkboek hoort bij thema 2 Werken en gezondheid van Infoboek 5. Pictogram In dit boek zie je bij sommige opdrachten een pictogram. Een pictogram geeft je informatie over de opdracht. Hieronder lees je wat de pictogrammen betekenen. 5 Denken Bij dit pictogram moet je nadenken over een opdracht. Je denkt na over wat je straks gaat doen. Doen Bij dit pictogram moet je de opdracht uitvoeren. Je moet bijvoorbeeld iets maken. Of je moet iets doen. Nakijken Bij dit pictogram ga je de opdracht controleren. Je controleert of je de opdracht goed hebt gedaan. Je denkt ook na over wat je de volgende keer anders moet doen.
Lezen Bij dit pictogram moet je iets lezen. Dat is altijd een stukje uit het Infoboek. Schrijven Bij dit pictogram ga je zelf iets schrijven. Bijvoorbeeld een verhaal of een verslag. Samenwerken Sommige opdrachten maak je samen. Bij dit pictogram werk je samen met een klasgenoot. 6 Portfolio Soms staat dit pictogram bij een opdracht. Je mag dan een bewijs voor je portfolio maken. Je docent kan je meer vertellen over de portfolio. Ik & de Ander Om de opdracht na te bespreken, gebruik je de Ik & de Ander kaarten.
Gezond en wel Hoofdstuk 1 Opdracht 1 Gezond blijven is belangrijk. Wat kun je zelf doen om gezond te blijven? Schrijf bij elk onderwerp op wat jij zelf voor je gezondheid kunt doen. Voeding 7 Beweging Inspanning en ontspanning Genotmiddelen Medicijnen
Werken en gezondheid Thema 2 Hygiëne Tillen, staan en zitten Huisarts Tandarts 8 Opdracht 2 Pak Infoboek 5. Lees: Een nieuwe baan op bladzijde 45 en 46 Gezonde voeding op bladzijde 46 tot en met 48 Beweging op bladzijde 48 en 49 Een goede lichaamshouding op bladzijde 49 Persoonlijke hygiëne op bladzijde 50 en 51 Verzorging van het gebit op bladzijde 51 en 52. Opdracht 3 Tamar wil graag gezond eten. Ze weet dat ze voor afwisseling moet zorgen. Ze kijkt steeds in de Schijf van Vijf. Maak voor Tamar een plan voor gezonde voeding voor een hele week. Gebruik de Schijf van Vijf. Neem het schema op de volgende bladzijde over op een groot vel papier. Vul het schema in.
Gezond en wel Hoofdstuk 1 Dag Ochtend Middag Avond Tussendoor Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Tip Je kunt het schema ook namaken op de computer. Vul het schema dan op de computer in. 9 Opdracht 4 Doe deze opdracht samen met een klasgenoot. Weet je nog hoe je op de goede manier tilt? Laat dat aan je klasgenoot zien. Je klasgenoot maakt een foto van jou. Draai daarna de rollen om. Weet je nog hoe je op de goede manier zit? Laat dat aan je klasgenoot zien. Je klasgenoot maakt een foto van jou. Draai daarna de rollen om.
Werken en gezondheid Thema 2 Weet je nog hoe je op de goede manier staat tijdens het werken? Laat dat aan je klasgenoot zien. Je klasgenoot maakt een foto van jou. Draai daarna de rollen om. Klaar? Bespreek samen de foto s. Tillen jullie beiden op de juiste manier? ja / nee Zitten jullie beiden op de juiste manier? ja / nee Staan jullie tijdens het werken op de juiste manier? ja / nee 10 Opdracht 5 Heb je op je stage wel eens met voedingsmiddelen gewerkt? Bijvoorbeeld: in een keuken in een fastfoodbedrijf in een winkelbedrijf. Wat waren de regels voor persoonlijke hygiëne in dat bedrijf?
Gezond en wel Hoofdstuk 1 Wat vind jij van die regels? Ik vind de regels goed, want Ik vind de regels overdreven, want Opdracht 6 Sommige bedrijven letten erg op hoe jij er als werknemer uitziet. Bepaalde dingen aan je uiterlijk vinden ze maar niets. Bijvoorbeeld: een neuspiercing een oorbel voor mannen een tatoeage een kort naveltruitje. 11 Wat vind jij van de volgende stelling? Je moet je aanpassen aan de regels van het bedrijf waar je werkt. Ook als het over je uiterlijk gaat. Ik ben het eens met de stelling, omdat Ik ben het niet eens met de stelling, omdat Vergelijk je antwoord met dat van klasgenoten. Praat erover met de hele klas.
Werken en gezondheid Thema 2 Opdracht 7 Pak Infoboek 5. Lees: Balans tussen inspanning en ontspanning op bladzijde 52 en 53 Bewust omgaan met genotmiddelen op bladzijde 53 en 54. Opdracht 8 Doe deze opdracht samen met een klasgenoot. Schrijf 4 dingen op waarvan jij ontspant. 12 1. 2. 3. 4. Vergelijk je antwoord met dat van je klasgenoot. Zijn er verschillen? Bespreek de verschillen met elkaar. Leg je klasgenoot uit waarom jij van iets ontspant. Opdracht 9 Je hebt 4 dingen opgeschreven waarvan jij ontspant. Kun je er nog meer bedenken? Schrijf alles op in de tabel op de volgende bladzijde. Schrijf erachter hoe vaak per week je iets doet. En hoelang je het doet.
Gezond en wel Hoofdstuk 1 Ontspanning Hoe vaak Hoelang? per week? 13 Kies maar! Kies zelf welke opdracht je doet. Of praat erover met je docent. Je kunt ze ook allemaal doen. Hou je van rekenen? Kies opdracht 10. Hou je van schrijven? Kies opdracht 11. Vind je het leuk om een poster te maken? Kies opdracht 12. Vind je het leuk om een kaart te maken over goed staan, zitten en tillen? Kies opdracht 13.
Werken en gezondheid Thema 2 Opdracht 10 Tamar gaat jouw voedingsplan van opdracht 3 uitvoeren. Ze wil graag weten hoeveel geld dat kost. Denken Welke voedingsmiddelen zitten er allemaal in het voedingsplan? Hoeveel heeft Tamar van elk voedingsmiddel nodig? Wat kost elk voedingsmiddel? Waar kun je de prijzen van de voedingsmiddelen vinden? Doen Ga op zoek naar de prijzen. Tel alle prijzen bij elkaar op. Reken uit wat alle voedingsmiddelen van het voedingsplan samen kosten. 14 Nakijken Hoe vond je het om de prijzen uit te rekenen? Moeilijk, want Makkelijk, want Wat vind je van de prijs van het voedingsplan?
Gezond en wel Hoofdstuk 1 Opdracht 11 Lees het verhaal over Arjen. Arjen is 17 jaar. Hij houdt van het wilde leven. Arjen gaat vaak naar het café. Hij drinkt en rookt veel. En hij slaapt weinig. In het weekend gaat Arjen wel eens naar grote feesten. Daar slikt hij ook af en toe een pilletje. Dan gaat hij helemaal uit z n dak. Gezond eten? Dat is voor watjes. Arjen houdt van patat met mayonaise. En van hamburgers. Stoppen met roken? Waarom? Arjen merkt niets van de schadelijke gevolgen. Lekker sporten? Geen zin in. En zijn ouders maar zeuren! Arjen weet zelf wel wat goed voor hem is. 15 3 jaar later Arjen is nu 20 jaar. Hij doet nu alles anders. Arjen schrijft een stukje voor de Hitkrant. Het stukje heet: Waarom ik een ander leven begon Schrijf het verhaal van Arjen voor de Hitkrant.