MJA-Sectorrapport 2014 Tankopslag en -overslagbedrijven
Colofon Projectnaam: MJA-monitoring 2014 Sector: Tankopslag en -overslagbedrijven Datum: 01 juni 2015 Status: Definitief Kenmerk: FVDP/156022 Locatie: Roermond Contactpersoon: Frank van der Pas / Li Hua Ondersteunend adviesbureau: ARCADIS Nederland BV
Inhoud Hoofdstuk 1. Inleiding... 1 Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik... 1 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik... 2 Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP... 3 Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler... 4 Hoofdstuk 6. Tabellen... 6 Gebaseerd op databaseversie d.d. 04-05-2015 11:31
Samenvatting Kerngegevens Sectorgegevens Tankopslag en -overslagbedrijven Aantal MJA-deelnemers in 2014 19 Aantal beschouwde bedrijven voor 2014 in dit rapport 19 Aantal toetreders in 2014 1 Aantal uittreders in 2014 0 Werkelijk energieverbruik 2014 (TJ) 2.193 Effecten van maatregelen 2014 t.o.v. 2013 2014 t.o.v. 2012 2014 t.o.v. 2005 Procesefficiencyverbetering 2,2% 3,6% 19,1% Besparing in de keten [TJ] 247,4 320,2 355,5 Duurzame energie [TJ] 0,04 0,06 0,18 Resultaten Energieverbruik De Vereniging van Onafhankelijke Tankopslagbedrijven (VOTOB) vertegenwoordigt ongeveer 95% van de opslagcapaciteit van alle onafhankelijke tankopslagbedrijven. 19 tankterminals van 10 leden van de VOTOB zijn bij het MJA3 aangesloten. Het totale werkelijke energieverbruik van de MJA3 deelnemende tankterminals bedroeg 2.193 TJ in 2014. Dit is ongeveer 3,7% lager dan in 2013. Het verminderde energiegebruik wordt voornamelijk veroorzaakt door minder terminalactiviteiten. Uitvoering van het meerjarenplan van de sector In het meerjarenplan (MJP) heeft de sector toegezegd maatregelen te treffen die in 2016 tot een jaarlijkse besparing van 516 TJ leiden. Na twee jaar bedraagt het jaarlijkse effect van maatregelen 402,3 TJ. Hiermee is 78% van de vierjarige MJP-doelstelling gerealiseerd. Energiebesparing in het proces Procesmaatregelen in 2014 hebben een besparing van 49,4 TJ opgeleverd. De belangrijkste procesmaatregelen zijn: Verbetering van de verbrandingsregeling: 17 TJ Vervangen warmwaterketels: 10 TJ Reduceren stoomdruk, afsluiten stoomleiding, temperatuurregeling stoomverwarming: 8,5 TJ Isoleren van de tank: 6 TJ I
Energiebesparing in de keten Ketenmaatregelen hebben in 2014 een totale besparing van 355,5 TJ opgeleverd. Dit is het drievoudige van de besparing van 2013. De belangrijkste ketenmaatregelen vallen onder de subcategorie optimalisatie productafdanking en herverwerking, namelijk: Productterugwinning uit ontweken vluchtige organische stoffen: 256 TJ Terugwinning en hergebruik van condensaat van de dampverwerkingseenheid: 89 TJ Warmteterugwinning bij verbranding van vluchtige organische stoffen (dampen): 11 TJ Inzet duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 0,2 TJ in 2014. De belangrijkste duurzame-energiemaatregel is elektriciteitsopwekking met zon-pv.. Vooruitblik Algemene ontwikkelingen De onafhankelijke tankopslagsector is een onmisbare schakel in de distributieketen van veel verschillende industrieën, zoals de petrochemische industrie, de chemische industrie als ook de voedingsmiddelenindustrie. De sector vertegenwoordigt ruim 2000 banen en een omzet van meer dan 2 miljard. Er wordt jaarlijks ruim 240 miljoen ton aan natte bulk producten overgeslagen in de onafhankelijke tankopslagsector. Dit is meer dan 40% van alle producten die in de Nederlandse havens worden overgeslagen. Verdere energiegroei in Azië en stagnatie van energiegroei in Europa en Noord-Amerika, afname van de raffinagesector in Europa en stimulering van het gebruik van LNG voor zowel de transport- als energiesector zijn belangrijke trends die van invloed zijn op de sector. Om het overslaan van een veelvoud aan natte bulk producten voor een gevarieerd klantenbestand zo veilig en duurzaam plaats te laten vinden, vraagt om een goed samenspel tussen overheid (o.a. regelgevers en toezichthouders), bedrijven (o.a. klanten als ook bedrijven op een gezamenlijk bedrijventerrein) en omwonenden. Convenantactiviteiten Verdere verbeteringen op het gebied van energie-efficiency zijn cruciaal voor de tankopslagsector. Duurzaam betekent voor de tankopslagsector ook toekomstbestendig. Branchevereniging VOTOB stimuleert de aangesloten bedrijven hun bedrijfsvoering verder te optimaliseren en de energievraag te verduurzamen. De branchevereniging streeft ernaar om zoveel mogelijk leden tot medeondertekenaars van het Convenant te maken. Om dit te bereiken organiseert VOTOB in samenwerking met itanks in 2015 een masterclass voor de aangesloten tankopslagbedrijven. Doel van deze bijeenkomst is het stroomlijnen van de individuele EEP s om uiteindelijk een basis-eep voor de sector op te stellen voor de periode 2017-2020, zodat afzonderlijke bedrijven niet allemaal het wiel hoeven uit te vinden. Tevens worden binnen de sector ideeën ontwikkeld om gemeenschappelijk energie te besparen. Eén mogelijkheid is het collectief investeren in een windmolenpark. Enkele VOTOB-leden onderzoeken de mogelijkheden van koude-warmte-opslag, zonneboilers en warmtepompen om daarmee vloeistoffen in tanks te kunnen verwarmen. II
Energieverbruik [TJ primair] Hoofdstuk 1. Inleiding Dit rapport bevat de resultaten van uw sector in het kader van het MJA3-convenant. De grafieken in hoofdstuk 2 tot en met 5 geven u overzichten van: De ontwikkeling van het energieverbruik van VOTOB vanaf 2009. De verklaring van de verandering in energieverbruik ten opzichte van 2013. De spiegeling ten opzichte van het meerjarenplan (MJP) 2013-2016 van VOTOB. De ontwikkeling van het effect van de PE-, KE- en DE-maatregelen vanaf 2006. Hoofdstuk 6 geeft de achterliggende informatie weer in tabellen. Dit sectorrapport is opgesteld op basis van de door bedrijven aangeleverde gegevens in het kader van de jaarlijkse MJA-monitoring. De berekeningen in dit rapport zijn gebaseerd op de methodiek energie-efficiency zoals die is afgesproken in het MJA3-convenant. Details over de methodiek kunt u vinden in de Handreiking Monitoring op de website van RVO.nl. (www.rvo.nl/mja) Hoofdstuk 2. Overzicht ontwikkeling energieverbruik Onderstaande grafiek laat het jaarlijkse energieverbruik van VOTOB vanaf 2009 zien. 3.000 Jaarlijks primaire-energieverbruik Elektriciteitsverbruik Aardgasverbruik Verbruik overige brandstoffen Warmteverbruik 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016-500 Opmerking: Niet alle jaren hetzelfde aantal deelnemende bedrijven. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Tankopslag en -overslagbedrijven Pagina 1 van 7
Energie [TJ primair] Energieverbruik 2013 2.276 PE-maatregelen (besparend) - 49 Volume-effect (verlagend) - 353 Overige invloedsfactoren (ontsparend) 289 Onverklaard (ontsparend) 30 Energieverbruik 2014 2.193 Hoofdstuk 3. Verklaring verandering energieverbruik Onderstaande grafiek geeft aan in welke mate verschillende factoren de verandering in het energieverbruik tussen het verslagjaar 2014 en het jaar 2013 verklaren. 2.400 2.200 Verklaring verandering energieverbruik 2014 t.o.v. 2013 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 Maatregelen in het proces (PE-maatregelen) hebben in 2014 een besparend effect van 49 TJ gehad (2,2% van het totale energieverbruik in 2014). Vanwege de aard van de productiewerkzaamheden (voornamelijk verpompen en verwarmen) is het bijzonder lastig om het productieniveau te relateren aan het werkelijke energieverbruik in de tankopslagsector. Het Volume-effect (- 353 TJ, 16% van het energieverbruik 2013) is besparend geweest, als gevolg van verminderde productiewerkzaamheden bij 14 van de 19 productielocaties. Er waren daarnaast ook zowel besparende als ontsparende invloed factoren, zoals de invloed van de buitentemperatuur, de vereiste temperatuur van de opgeslagen producten, restgasverwerking in incinerators, ingebruikname van tanks en renovatiewerkzaamheden) die per saldo een ontsparend effect van ongeveer 289 TJ ten opzichte van 2013 (13%) hebben gehad. De post onverklaard (30 TJ ontsparend, ongeveer 1,3 % van het energieverbruik over 2013) is de restpost. Deze restpost wordt deels veroorzaakt door de onnauwkeurigheid bij het kwantificeren van het volume-effect. Het is namelijk bijzonder lastig om in de tankopslagsector het energieverbruik per eenheid product vast te stellen. In totaal is in de rapportage 98,6 % van het energieverbruik in 2014 verklaard. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Tankopslag en -overslagbedrijven Pagina 2 van 7
Aandeel van energieverbruik Aandeel van energieverbruik Hoofdstuk 4. Spiegeling aan het MJP Onderstaande grafiek geeft de jaarlijkse ontwikkeling aan van het effect van de getroffen EEPmaatregelen binnen de VOTOB ten opzichte van 2012, het jaar voorafgaand aan de beschouwde EEP-periode. De horizontale lijn is de MJP-doelstelling voor 2016 op basis van zekere en voorwaardelijke maatregelen. 25% Voortschrijdend resultaat versus MJP-doelstelling Doelstelling Resultaat 20% 17,9% 15% 10% 5% 4,6% 0% 2013 2014 2015 2016 De MJA3 kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. Ketenefficiency kan nog worden onderverdeeld in twee categorieën: deelketen productie en deelketen product. Voor duurzame energie is eveneens een splitsing mogelijk: inkoop en (eigen) opwekking. Uitsplitsing van de resultaten naar de verschillende pijlers levert onderstaande grafiek op. Ook hier worden de jaarlijkse cijfers gepresenteerd ten opzichte van 2012. 16% 14% Voortschrijdend resultaat per pijler Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie 14,4% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 3,2% 3,6% 1,4% 2013 2014 2015 2016 Voor 2014 is duidelijk dat de KE-pijler de grootste procentuele bijdrage levert in het MJPtussenresultaat. De positie van KE is vooral te danken aan optimalisatie productafdanking en herverwerking. De DE-pijler zal betekenis krijgen indien de verduurzaming van de warmtevoorziening van enkele tankopslagbedrijven (via geothermie en restwarmte) tegen het einde van de EEP-periode gerealiseerd kan worden. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Tankopslag en -overslagbedrijven Pagina 3 van 7
Hoofdstuk 5. Resultaten per pijler Het MJA3-convenant kent drie pijlers: procesefficiency, ketenefficiency en duurzame energie. De grafieken geven de jaarlijkse effecten per pijler vanaf 2006 weer, met de kanttekening dat alle relevante gegevens vanaf 2005 in berekeningen van de resultaten zijn verwerkt. Deze resultaten zijn aangegeven als percentage van het energieverbruik van de VOTOB. De lijn in de grafieken geeft de trend voor de werkelijke en verwachte effecten van maatregelen over de periode 2006-2016. Procesefficiency Procesefficiency De realisatie van PE-besparingen is in de periode 2006-2014 met gemiddeld 2,1% per jaar toegenomen ten opzichte van MJA3-referentiejaar 2005. De realisatie is vanaf 2012 lager dan de trend over de hele periode. De realisatie in 2014 (2,2%) is zoals gepland in het MJP. Bij uitvoering van de PE-maatregelen 2015-2016 volgens plan zou de totale energieefficiencyverbetering in 2016 op 23% uitkomen ten opzichte van referentiejaar 2005. Het gaat hierbij vooral om de ombouwen van stoom- naar heetwaterverwarming, en op de toepassing van energiebesparende verlichting en efficiëntere aandrijving van pompen. Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Tankopslag en -overslagbedrijven Pagina 4 van 7
Aandeel DE KE-besparing Ketenefficiency KE-maatregelen (gerealiseerd t/m 2013 - in 2014 ) 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Ketenefficiency De realisatie van KE-besparingen is in 2014 enorm sterk toegenomen (een totale besparing van 356 TJ in 2014 t.o.v. 108 TJ in 2013). Dit is het rechtstreekse gevolg van het intensiveren van product- of energiewinning uit vluchtige organische stoffen. Duurzame energie 6% DE-maatregelen (gerealiseerd t/m 2013 - in 2014 - gepland vanaf 2015) 5% 5,11% 4% 3% 2% 1% 0% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,01% 0,01% 0,01% 0,01% 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Duurzame energie De totale inzet van duurzame energie in de sector bedraagt 0,2 TJ in 2014. Het gaat om elektriciteitsproductie via zonnepanelen op het dak van het kantoor en ketelhuis van een tankopslagbedrijf. Enkele bedrijven overwegen om aan het einde van de EEP-periode hun warmtevoorziening te verduurzamen (via geothermie en duurzame restwarmte). Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Tankopslag en -overslagbedrijven Pagina 5 van 7
Hoofdstuk 6. Tabellen De eerste tabel hieronder bevat de gerapporteerde gegevens over het jaarlijkse energieverbruik en de uitgevoerde maatregelen vanaf 2009. De tweede tabel geeft een overzicht van het effect van geplande en gerealiseerde maatregelen op jaarbasis ten opzichte van 2012. Er is daarbij niet gecorrigeerd voor gewijzigde omstandigheden (bijvoorbeeld het productieniveau). Alle waarden in tabel 1 en 2 zijn in TJ primair per jaar. De derde tabel geeft een overzicht van alle bedrijven die vanaf 2005 hebben gerapporteerd. Van deze bedrijven zijn alle beschikbare cijfers vanaf 2005 tot en met 2014 in het sectorrapport verwerkt. In de derde kolom is per bedrijf aangegeven of de gegevens over 2014 in dit rapport zijn meegenomen. Tabel 1 Energie- en besparingscijfers. Resultaten per jaar [TJ] 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Werkelijk energieverbruik 2.309 2.539 2.344 2.350 2.276 2.193 Besparing door PE-maatregelen 62 72 44 3 33 49 KE-besparing in de productieketen 32 49 108 35 108 356 KE-besparing in de productketen 0 0 0 0 0 0 Inkoop van duurzame energie 0 0 0 0 0 0 Opwekking van duurzame energie 0,06 0,06 0,05 0,12 0,13 0,18 Tabel 2 Effecten van uitgevoerde maatregelen in 2014. Categorie Procesefficiency Ketenefficiency Duurzame energie Subcategorie Effect [TJ] ten opzichte van 2012 Verwacht eindresultaat in 2016 (MJP) Gerealiseerd jaarlijks effect t/m verslagjaar Procesmaatregelen 95,0 50,3 Installaties en gebouwen 111,0 24,5 Energiezorg en gedragsmaatregelen 62,0 7,2 Strategische projecten 0,0 0,0 Subtotaal procesefficiency 268,0 82,0 Maatregelen in de productieketen 114,0 320,2 Maatregelen in de productketen 0,0 0,0 Subtotaal ketenefficiency 114,0 320,2 Inkoop van duurzame energie 0,0 0,0 Opwekking van duurzame energie 134,0 0,1 Subtotaal duurzame energie 134,0 0,1 Totaal 516,0 402,3 Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Tankopslag en -overslagbedrijven Pagina 6 van 7
Tabel 3 Deelnemende bedrijven binnen de sector inclusief (historische) uittreders. Bedrijfsnaam Status in 2014 Meegenomen in 2014? Toelichting Botlek Tank Terminal BV Deelnemer Ja Toegetreden in 2012 Eurotank Amsterdam BV Deelnemer Ja Toegetreden in 2011 Haan Oil Storage BV Deelnemer Ja LBC Rotterdam BV Deelnemer Ja Odfjell Terminals (Rotterdam) BV Deelnemer Ja Oiltanking Amsterdam BV (Westpoort 7451) Deelnemer Ja Standic BV Deelnemer Ja Vesta Terminal Flushing BV (Buitenhaven Oost/West) Deelnemer Ja 2 inrichtingen in 1 rapport Vesta Terminal Flushing BV (Europaweg) Deelnemer Ja Vopak Terminal Botlek BV (Zuid/Noord) Deelnemer Ja 2 inrichtingen in 1 rapport Vopak Terminal Chemiehaven BV Deelnemer Ja Vopak Terminal Europoort BV/Laurenshaven BV Deelnemer Ja 2 inrichtingen in 1 rapport Vopak Terminal TTR BV Deelnemer Ja Vopak Terminal Vlaardingen BV Deelnemer Ja Vopak Terminal Vlissingen BV Deelnemer Ja Rubis Terminal B.V. Deelnemer Ja Toegetreden in 2014 *** Definitief MJA-Sectorrapport 2014 Tankopslag en -overslagbedrijven Pagina 7 van 7