Diagnose en behandeling van acute en chronische wonden Martin van Leen Specialist ouderengeneeskunde
Richtlijn Veneuze pathologie Varices Diep veneuze ziekte Ulcus cruris compressietherapie 2014, Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NVDV) Landelijke multidisciplinaire richtlijn Decubitus preventie en behandeling (November 2011) Deze richtlijn is het resultaat van een samenwerkingsverband tussen de NPUAP, EPUAP en PPPIA. Een uitgebreide literatuurstudie werd uitgevoerd op decubitus preventie en behandeling (september 2014) Richtlijn cellulitis en erysipelas van de onderste extremiteiten Multidisciplinaire evidence-based richtlijn, versie 30-11-2013 Richtlijn Eerste opvang van brandwondpatiënten in de acute fase (1ste 24 uur) van verbranding en verwijzing naar een brandwondencentrum 2014 Nederlandse Brandwonden Stichting EWMA position document The IWGDF Guidance on the management and prevention of foot problems in diabetes 2015 consists of 5 Guidance documents concerning: Prevention; Footwear and Offloading; Peripheral Artery Disease; Infection; Wound Healing. Next to these Guidance documents, a Summary Guidance for Daily Practice is available, as are definitions and criteria. Evidence based
2015 2013 2010 2007
Toekomst Veel wondzorg (vergrijzing en taakherschikking) Multidisciplinair Tip: schakel op tijd de (wond) specialist in
Controle, consultatie of verwijzing door huisarts of specialist ouderengeneeskunde Bij elke nieuwe wond beoordeel oorzaak, noodzaak nader onderzoek en leg alles, liefst met foto vast in dossier Na verwijzing: Maak afspraken over frequentie van controle (NHG: tweewekelijks) Maak afspraken wanneer wijkverpleegkundige arts moet waarschuwen Beoordeel altijd zelf bij wondstagnatie, achteruitgang of tekenen van infectie; heroverweeg oorzaak en reden nader onderzoek Bij twijfel: overleg met medisch specialist, kenniscentrum wond of specialist ouderengeneeskunde Bij diabetische voetwonden: altijd verwijzing naar voetpoli (internist, vaatchirurg, podotherapeut, orthopedisch schoenmaker, wondverpleegkundige)
Benodigdheden voor goed wondonderzoek Ogen Neus Camera Chirurgisch pincet Wattenstokje/sondeerlepel Maatlat Gestandaardiseerd wondrapportage formulier
WCS-model
TIME Tissue management Infection Moisture Edge
WONDBED PREPARATIE VOLGENS TIME PRINCIPE Klinische observatie Veronderstelde pathologie WBP klinische interventie Effect van WBP interventie Klinisch resultaat Weefsel Niet-vitaal of slecht weefsel Niet vitaal weefsel en dode cellen bemoeilijken de genezing Debridement scherp enzymatisch autolytisch Herstel van de wondbodem en functionele extra-cellulaire matrix proteïnen Vitale wondbodem Infectie Ontsteking/inflamatie Veel bacteriën en aanhoudende ontsteking fase Verwijder geïnfecteerd materiaal anti-microbiële middelen ontstekingsremmers proteaseremming Laag aantal bacteriën en gecontroleerde inflammatie daling cytokinen daling protease activiteit betere werking groeifactoren Bacteriële balans en verminderde ontsteking Vochtonbalans Uitdroging vertraagt epitheelcel migratie Overtollig vocht veroorzaakt maceratie Gebruik verbanden die een vochtig wondmilieu creëren, compressietherapie, negatieve druk of andere methoden om vocht te verwijderen Herstel van de epitheelmigratie Uitdroging voorkomen Oedeem, overtollig vocht onder controle en Maceratie voorkomen Vochtbalans Wondranden Niet-sluitend of ondermijnde wondranden Geen groei van opperhuid (keratinocyten) Niet reagerende wondcellen en abnormale protease activiteit Stel oorzaak vast en corrigeer debridement huidtransplantatie biologische middelen Migratie van keratinocyten en goed reagerende wondcellen Herstel van een goed proteaseprofiel Sluitende wondranden
Driehoek Wondbeoordeling Wondbed - weefseltype - exsudatie - infectie Wondranden Perifere huid - maceratie - maceratie - dehydratie - excoriatie - Ondermijning - droge huid - Oprollen - hyperkeratose - callus - eczeem
Driehoek wondbehandeling Wondbed Verwijder necrotisch debris Manage exsudaat (bijv compressie/adequaat verband Manage bacteriële belasting Bevochtig eventueel wondbodem (hydrogel) Bescherm granulatie/nieuw epitheel
Driehoek wondbehandeling Wondranden Manage exsudaat Rehydreer wondranden (barrière crème) Verwijder dood weefsel (debridement/ eeltverwijdering) Bescherm weefsel
Driehoek wondbehandeling Perifere huid Manage exsudaat Bescherm huid Rehydreer/houdt vet huid Verwijderd dode huidcellen/eelt
Zwarte wond 3 Droge necrose: - Chirurgische debridement - Debrisoft na loslaten korst - Eventueel Hydrogel - Foam of Hydrocolloid - Bij ontsteking Sulfadiazine zalf Natte necrose: - Chirurgische debridement - Debrisoft - Enzymatisch - Alginaat - Hydroactief wondverband
Necrose of infectie?
Tekenen van infectie Overvloedige granulatievorming Toenemend afscheiding / exsudaat Verminderd, verslechterend weefsel (slijmerig debris) Cutting and Harding Journal of Wound Care 94 Pijn Toenemende wondomvang / groter Nieuwe gebieden met afstervend weefsel Geurtoename Biofilm Snel kwetsbaar granulatieweefsel Gardner et al WWR 2008
Gele wond Droog Hydrogel Sulfadiazine zalf Honingzalfgaas Nat Alginaat Hydrofiber Foam verband Hydroactief verband
Rode wond Droog: Siliconen gaas Siliconen verband Hydrogel Foamverband Nat: Siliconen gaas Hydrofiber Foamverband Hydroactief verband
Skin tears Preventie voorkom uitdrogen van de huid door zeep vet de extremiteiten 2 x daags in met bodylotion voorzichtig wassen en drogen geen pleisters plakken op de huid huid van armen en benen bedekken creëer een veilige omgeving Behandeling Spoelen Nacl 0,9% Huid terugleggen, NIET HECHTEN Vochtig gaas (1 dag) Foamverband of Suprasorb X (14 dagen) Dagelijks secundair verband wisselen
Wondbehandelproducten
Met de mooiste brug kom ik aan: Vragen?
Bedankt voor uw aandacht
Diabetisch voetulcus Autonoom- droog- barsten-ulcus Motorisch-standsverandering-druk-eelt /ulcus Vasculair-necrose-ulcus Sensibel-gevoelloos-trauma- ulcus Secundair-infectie-flegmone
Debridement bij diabetisch voetulcus