Tegennatuurlijk: warme weer stuwt gasprijs opwaarts 16 Juli 2015 Energeia's stemming behandelt achtereenvolgens de prijsontwikkeling op de markt voor olie, steenkool, CO2-emissierechten, elektriciteit en aardgas, en geeft vervolgens een beeld van de spreads. Olie De belangrijkste gebeurtenis voor de oliemarkt deze week was de overeenkomst tussen het Westen en Iran over het atoomprogramma van de Islamitische Republiek. In ruil voor enkele belangrijke toezeggingen, waaronder het toestaan van inspecties, worden de economische sancties richting Iran afgebouwd. Aanvankelijk bracht dit de olieprijs fors naar beneden, omdat het schrappen van de sancties ruimte biedt aan terugkeer van Iraanse olie op de wereldmarkt. Maar toen marktdeelnemers zich realiseerden dat het nog maanden zal duren voordat dit praktijk is, werden die verliezen weer goedgemaakt en uiteindelijk stegen zowel Brent als WTI in prijs op dinsdag. De laatste twee dagen staan de Amerikaanse voorraden op het netvlies van de markt. Het Energieministerie bracht woensdag de wekelijkse statistieken uit over de week eindigend op 10 juli. Voorraden ruwe olie namen met bijna 4 mln vaten af, en de binnenlandse productie in de Verenigde Staten daalde eveneens. Doordat het American Petroleum Institute op dinsdag een veel grotere daling van de voorraden voorspelde, moesten handelaren die daarop anticipeerden dit woensdag herstellen met hogere prijzen. Al met al een schommelende oliemarkt, wat zich helemaal niet toont in de weekcijfers. Brent-olie (USD 57,05 per vat) bleef week op week op precies 0% prijsverandering steken, WTI (USD 41,41 per vat) werd 0,5% goedkoper. Shell vertrekt naar Alaska Boorplatform Polar Pioneer van Shell heeft maandag vanuit Seattle koers gezet naar Alaska. Het Nederlands-Britse energieconcern wil vanaf deze zomer met twee platforms boorwerkzaamheden uitvoeren in de Chukchi Zee bij Alaska. Die boringen zijn onder voorwaarden toegestaan. De verwachting is dat er vele miljarden vaten aan olie kunnen worden gewonnen. Zo'n 25 activisten,
onder andere van Greenpeace, probeerden vanuit kajaks te verhinderen dat het platform, voortgetrokken door enkele boten, uit de haven van de Amerikaanse stad kon vertrekken. Drie van hen zijn volgens de lokale krant Seattle Times verwijderd. Steenkool De steenkoolmarkt kent een min of meer zijwaartse richting. Handelsinteresse is laag, niet in de laatste plaats omdat de temperatuur in Europa boven het seizoensgemiddelde bivakkeert. Voorraden puilen uit, volgens Montel, met vier belangrijke Noordwest-Europese reserves inmiddels boven het voorraadniveau waarmee afgelopen winter werd aangevangen. Tot verrassing van handelaren echter boekte het handelskantoor van Global Coal in de eerste helft van juli twaalf fysieke steenkoolleveringen, tegen zes in de eerste helft van juni. Prijzen kwamen woensdag bij de EEX iets hoger uit dan een week eerder. Cal 16 voor levering op de Ara-hub boekte woensdag week op week een winst van 0,1% en sloot op USD 58,21 per ton. Q4 eindigde op USD 58,42 per ton wat 0,3% hoger was dan vorige week woensdag. Het augustuscontract kwam op USD 58,61 per ton wat 0,9% boven de eindstand van vorige week woensdag was.
CO2 De markt voor CO2-emissierechten kende afgelopen handelsdagen twee belangrijke impulsen. Het onderhandelingsweekeinde tussen de Eurolanden en Griekenland kende een belangrijke prijsinvloed. De in de ogen van de markt positieve uitkomst van het voorkomen van een Grexit vertaalde zich in een flinke opwaartse prijssprong. Vervolgens werd woensdag het langverwachte hervormingspakket van het Europese emissiehandelssysteem door de Europese Commissie naar buiten gebracht. De prijsinvloed op korte termijn lijkt nihil, vermoedelijk doordat veel van de maatregelen al verwacht werden. De bedoeling van de hervormingen is dat er op langere termijn wel een prijsinvloed van uitgaat. De Europese Commissie zelf verwacht in 2021 op een niveau van EUR 24 per ton te komen. Zover was het woensdag zeker nog niet. Dec 15 noteerde aan het einde van de dag EUR7,77 per ton, een plus week op week van 4,2%. Dec 14 steeg in vergelijkbare mate naar een eindprijs van EUR 7,85 per ton op Ice-ECX.
Aardgas Aardgasprijzen stegen over het algemeen in de afgelopen handelsweek. Belangrijkste drijfveer lijkt een kortetermijneffect te zijn: het warme weer. Dat voelt onnatuurlijk: warmer weer resulteert doorgaans in lagere prijzen voor gas. Maar hier geldt de wet van de verminderde meeropbrengst: op een gegeven moment zijn de temparturen zo hoog -en het gasverbruik voor verwarming zo laag- dat een graadje meer op de thermometer het gasverbruik niet verder meer drukt. Een graadje warmer heeft echter wel veel effect op het aircogebruik, en het blijkt dat de extra stroomvraag die hiermee geassocieerd is voor een deel wordt ingevuld met gascentrales. Dit verhoogt dus de vraag naar gas, en daarmee de prijs. In bovenstaande figuur is duidelijk dat dit effect het grootste is vooraan de curve: het maandcontract stijgt met 2,2% harder in waarde dan het kwartaalcontract (1,8%) of het jaarcontract (1,3%). Levering in augustus kwam woensdag bij Ice-Endex uit op EUR 20,92 per MWh, Q4 eindigde op EUR 21,45 per MWh en Cal 16 sloot op EUR 21,19 per MWh.
Het eerder genoemde effect speelt zeker ook op de spotmarkt. Een in Italië gestationeerde handelaar vertrouwde nieuwsbureau Montel woensdag toe dat in Nederland dag op dag de gasvraag met 1 mln kubieke meter zou stijgen als gevolg van extra inzet van gasgestookte centrales. De prijs kwam woensdag (voor levering vandaag) bij Icap uit op EUR 21,13 per MWh, wat 2,8% hoger lag dan een week eerder betaald werd.
Elektriciteit Op de stroommarkt doet zich hetzelfde verschijnsel voor dat de hogere temperatuur de stroomvraag aanjaagt en daarmee de prijs ondersteunt. Ook hier geldt uiteraard dat de kortetermijnprijs daar meer invloed van ondervindt dat de prijs voor levering op langere termijn. Bovendien speelt voor de stroommarkt mee dat de hogere temperatuur al snel leidt tot zorgen over de beschikbaarheid van koelwater, wat ook weer aanleiding is voor hogere prijzen. De opbrengst uit zonnepanelen heeft een drukkende werking op de prijs. De resultaten van woensdag op Ice-Endex: Cal 16 steeg 0,3% week op week en kwam daarmee op EUR 38,77 per MWh. Q4 pakte 1,7% sinds vorige week woensdag en sloot op EUR 42,59 per MWh. Een flinke prijssprong was zichtbaar bij het augustuscontract, dat week op week 4,2% pluste naar een stand van EUR 38,18 per MWh.
De relatief hoge stroomvraag als gevolg van het gebruik van airco's laat zich ook goed zien in de figuur over de spotmarkt. Met een basislastprijs van EUR 52,25 per MWh noteerde de APX woensdag op een hoog niveau. Ook de Duitse Phelix kwam hoog uit. Voor Duitsland speelt een gebrek aan windenergieproductie een belangrijke rol in de prijsvorming, iets wat tijdens de piekuren gedeeltelijk wordt opgevangen door een flinke productie uit zonnepanelen. Het etmaalgemiddelde werd woensdag berekend op EUR 45,59 per MWh.
Spreads Het samenspel aan prijsvorming resulteerde voor stroomproducenten tot afgenomen rentabiliteit. Voor gascentrales bedroeg die afname week op week 14,5% naar een door Energeia berekend niveau van de clean spark spread (CSS) van EUR -3,97 per MWh in 2016. De clean dark spread (CDS) kwam volgens deze sommen uit op EUR 7,07 per MWh, wat 6,2% onder de stand van vorige week woensdag lag. De CCS en CDS zijn een maatstaf voor de rentabiliteit van respectievelijk gas- en kolencentrales. De hier weergegeven cijfers hebben betrekking op Nederland in 2016. Voor gascentrales is een gemiddeld rendement van 53% genomen (bovenwaarde) en een emissiefactor van 0,187. Voor kolencentrales is gerekend met een rendement van 39% (bovenwaarde) en een emissiefactor van 0,34. Als verbrandingswaarde is gerekend met 25,12 MJ/kg steenkool. De kolenbelasting bedraagt EUR 5,35 per MWh en de wisselkoers was woensdag USD 1 = EUR 0,9147. De weergegeven spreads zijn afgeleid uit de Cal 16-prijzen voor stroom (Ice-Endex), gas (Ice-Endex) en steenkool (Ara; EEX) en het Dec 16-contract voor CO2-emissierechten op Ice-ECX. Onderhoudskosten zijn niet meegenomen. 2015 Energeia. Alle rechten voorbehouden.