ja 1
Marktvisie Nu Vorige keer Verwachting komende week Hoogste 14/15 Laagste 14/15 Macroeconomisch Stemt Tsipras toch nog in? AEX 477,4 495,1 507,8 376,3 USD per EUR 1,118 1,122 1,393 1,053 Olie Brent ($) Front month Olie volgt wisselkoers in afwachting van gesprekken 62,70 63,40 115,5 45,90 Elektra (EUR/MWh) Pas op voor mooi weer, want spotmarkt drijft futures. Cal 16, base, NL 39,15 39,50 44,40 37,35 Cal 16, peak, NL 48,45 48,90 54,95 45,55 Gas (EUR/MWh) Prijzen dalen ondanks lagere cap Groningenproductie. Cal 16 21,45 21,75 26,34 19,80 Day Ahead 20,50 21,10 27,20 14,95 2
Macro-economie Afgelopen week Ongeacht het Griekse debacle is het consumentenvertrouwen niet teruggelopen de afgelopen maand. Ook is er nog steeds sprake van inflatie in de Eurozone. Cijfers uit de UK laten zien dat het daar nog iets beter gaat. Het bruto binnenlands product (BBP) is jaar op jaar 2,9% gegroeid. Hier en daar blijft er dus sprake van herstel. Vooruitblik Het heeft er alle schijn van dat Griekenland vandaag niets zal terugbetalen aan het IMF. Het land is echter niet gelijk failliet. Het niet terug betalen aan het IMF is namelijk anders dan het niet terug betalen van private instellingen. En kan bijna straffeloos. Het IMF lijkt dan ook een grotere deuk op te lopen dan de Grieken. Het wordt erger wanneer de Grieken op 20 juli ook de ECB niet terugbetalen. De ECB heeft wel een drukmiddel om de Grieken tot actie te dwingen. Namelijk door de kredietverlening aan Griekse banken verder terug te schroeven. Mogelijk komt het niet zo ver want momenteel lijkt Tsipras te draaien en alsnog akkoord te willen gaan met de voorstellen die vanavond om 24:00 aflopen. 3
Wisselkoers (dollar per euro) De euro verloor wat aan waarde toen de beurzen in Azië na het Griekse debacle weer open gingen maandag. De daling was echter nog minimaal, zeker in vergelijking met bijvoorbeeld de AEX. Valuta handelaren hadden dit kennelijk al verwacht of vinden het niet zo erg. De onrust in en rond Griekenland zorgde voor een vlucht naar Zwitserse Franken. Zo erg dat de Swiss National Bank (SNB) heeft ingegrepen. Door Franken te verkopen om euro's mee aan te kopen. Dit was een van de redenen dat de euro gisteren gedurende dag weer in waarde is gestegen. Vanmorgen zien we opnieuw wat druk op de euro. Met name vanuit de UK waar het pond in waarde toeneemt, door een naar boven bijgesteld bruto binnenlands product (BBP). Dat resulteert in hogere gasprijzen bij ons. USD per EUR 1,20 Wisselkoers GBP per EUR 0,80 1,18 EURUSD 0,79 1,16 EURGBP 0,78 1,14 0,77 1,12 0,76 1,10 0,75 1,08 0,74 1,06 0,73 1,04 0,72 1,02 0,71 1,00 0,70 1-jun 8-jun 15-jun 22-jun 29-jun 4
Olie, kolen Afgelopen week De olieprijs is gezakt door het sterker worden van de dollar en de lagere vraag naar olie. Dit als resultaat van een mogelijk Grieks faillissement. Ondanks het herstel van de euro, Was vanochtend de prijs ook nog lager. Op korte termijn blijven de olievoorraden, de beschikbaarheid van productiecapaciteit en de wisselkoers tussen de euro en de dollar de belangrijkste richting gevers. Kolen De daling van de olieprijs lijkt de stijging van de kolenprijs te hebben gestopt. Of was het bereiken van de 60$ grens een trigger voor de traders? Waardoor ze beseffen dat de prijs wel erg ver was opgelopen zonder fundamentele vraag verandering. Er is weinig vraag naar dit product en het imago wordt alleen maar slechter. Vandaar dat kolen nu of in 2018 nagenoeg dezelfde prijs krijgen. USD/BBL 70 Brent oil, front month EUR/BBL 70 65 65 60 60 55 55 50 45 Brent Crude USD/BBL Brent Crude EUR/BBL 50 45 40 40 1-jun 8-jun 15-jun 22-jun 29-jun 5
Vooruitblik Gesprekken met Iran zullen waarschijnlijk na de zelf opgelegde deadline van 1 juli verder gaan. Wat een bearish (prijzen hebben de neiging naar beneden te gaan) signaal was voor de markt omdat dit mogelijk leidt tot een meer definitief akkoord. Gesprekken in Libië zouden al eerder kunnen resulteren in een lagere olieprijs. Wanneer de 3 verschillende regeringen overeenstemming weten te bereiken kan er weer olie gaan stromen vanuit de velden El Feel en El Sharara naar de haven van Zueitina. Omdat Libische olie van hoge kwaliteit is kan de prijs dan dalen. 6
Gas Korte termijn Ondanks de zwakkere euro wist de TTF-markt toch te dalen. Dit kwam mede door de goede aanvoer uit Noorwegen. Maar ook doordat de exporten naar België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk terugliepen. Ook daar daalt de vraag door het mooie weer. Uiteindelijk daalden gisteren zowel de Day Ahead prijs als de prijs van de maand juli tot net onder de 21,40 euro per MWh. Geholpen door het aantrekken van de euro en de dalende olieprijs. Hiermee is het laatste contract nog steeds ongeveer 40 cent duurder dan voor de Groningen update. Met het oplopen van de temperatuur, het zeer beperkte onderhoud in Noorwegen en mogelijke nominaties van Russisch gas is het nog maar zeer de vraag of de Day Ahead prijzen zich echt net zo hoog gaan settelen als de dagen in juni. Lange termijn De waardedaling van de euro viel mee aan het einde van de dag. Doordat de olieprijs niet met de euro mee steeg, eindigde de Cal16 gasprijs lager dan bij sluiting vrijdag. Van de prijsstijging als gevolg van de lagere Groningenproductie is niets meer over. Wel zien we vandaag druk op de prijzen, doordat de Euro weer waarde verliest ten opzichte van het GBP. 7
EUR per MWh 22,0 TTF en Zeebrugge gas 21,5 21,0 20,5 20,0 19,5 Zeebrugge Cal16 Cal-16 TTF TTF day-ahead 19,0 1-jun 8-jun 15-jun 22-jun 29-jun Vooruitblik Stijgende temperaturen reduceren de vraag en zouden de Day Ahead prijs moeten laten dalen. Noors onderhoud is klaar en zal resulteren in hogere flows naar Europa. Ook het Interconnector onderhoud is klaar. Waardoor meer Engels gas naar Europa kan. Daarnaast start morgen Q3, het kwartaal waarin Olie indexed contracten het laagst uit komen. Dit alles drukt op de prijs. Los van de olieprijs, die ook nog eens daalt. Daarnaast helpt het als Gazprom en Oekraïne later vandaag een akkoord weten te bewerkstelligen betreffende gasleveringen aan Oekraïne in Q3. 8
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) Er lijken zich wat patronen af te tekenen die rechtstreeks volgen uit FBMC, bijvoorbeeld een hoge clearing op dinsdag. Echter is het nog behoorlijk onduidelijk. De markt is nog steeds op zoek naar de parameters die uit deze manier van het vrijgeven van capaciteit aan de markt de prijzen sturen. We zien dat er stevige verschillen tussen de markt voor de clearing van de powerexchanges en de clearing zelf zijn. Dit verschil was voor de FBMC een stuk minder dan dat nu het geval is. In het algemeen was de korte termijn hoger dan de markt voor de clearing. Dit was echter niet zo voor het weekend, dat stevig lager clearde. De komende dagen gaan de temperaturen hard omhoog en het is voor iedereen een vraag wat de impact nu zal zijn, omdat de prijsvorming door FBMC niet altijd even logisch is. Lange termijn De powerprijzen gaan omlaag zonder dat er veel gehandeld wordt. De kopers zien de gasprijs dalen en willen zeker niet teveel betalen. Daarnaast is er aan de verkoopkant weerstand en heeft men angst om te goedkoop te verkopen. De prijs daalt wel, maar de volumes zijn erg laag. De liquiditeit gaat volledig weg uit de markt, waar op sommige dagen bijna niet gehandeld wordt. De markt is nerveus en heeft geen idee wat er met Griekenland gaat gebeuren. En wat dit voor directe en indirecte gevolgen, naast lagere liquiditeit, op de markt heeft. 9
EUR/MWh 50 Elektriciteit 48 46 44 42 40 38 36 34 32 Cal16 NL Piek Cal16 NL Basis Cal16 BE Base Cal16 DE Base 30 1-jun 8-jun 15-jun 22-jun 29-jun Vooruitblik De markt lijkt bearish, maar dat is in het kielzog van de gasmarkt. De gasmarkt kan behoorlijk gaan veranderen. Welke kant op is afhankelijk van hetgeen in Griekenland gaat gebeuren en wat de impact is op de euro. De marktprijzen geven aan dat de meesten denken dat de spotmarkt omhoog gaat onder invloed van het weer (airco vraag) en minder wind. Maar het is, zoals gezegd, erg moeilijk te voorspellen met FBMC. Zeker wanneer je rekening moet houden met lagere capaciteiten als gevolg van het opwarmen van oppervlakte water. 10
Darkspread en sparkspread Zowel de dark- als de sparkspread zijn wat aan het herstellen. Beide herstellen omdat de powerprijzen veel langzamer dalen dan de fuels. Het is niet te zeggen wat de effecten zijn van de gebeurtenissen in Griekenland op lange termijn. Momenteel zien we wel lagere CO2 prijzen, wat ook resulteert in betere spreads. EUR/MWh 16,0 15,0 14,0 13,0 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 Dark spread, Spark spread Darkspread Base Cal16 EUR/MWh 7,0 Sparkspread Peak Cal16 (rechtse as) 0,2 6,0 0,0 1-jun 8-jun 15-jun 22-jun 29-jun 2,0 1,8 1,6 1,4 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 11
Emissies Een Grexit is neerwaarts nieuws voor de EUA-markt op de korte termijn. Aangezien dit slecht is voor de ontwikkeling van het bruto binnenlands product in Europa. Vandaar dat de CO2- prijs weer gezakt is. Het plan dat in Duitsland in de plaats komt van de "coal levy", waar morgen de beslissing over valt, is bullish (hebben de neiging om omhoog te gaan) voor elektriciteitsprijzen in cal17 en verder. De goedkopere plants moeten immers dicht in ruil voor duurdere maar schonere productie. Maar dit is net als de ontwikkelingen in Griekenland bearish (hebben de neiging naar beneden te gaan) voor de EUA-prijs. Mogelijk dat we hierdoor de recente bodem bij 7,20 weer benaderen. De uitspraak van de rechter in het voordeel van Urgend, dwingt niet alleen de Nederlandse regering concretere maatregelen te nemen. Ook de landen om ons heen hebben hier kennis van genomen. EUR per ton CO 2 8,0 Emissierechten 7,5 7,0 6,5 6,0 5,5 CO2 Cal15 5,0 1-jun 8-jun 15-jun 22-jun 29-jun 12
Weer Bron: Klik hier voor de link of ga naar www.weer.nl/nederland/nederland.html als de link niet werkt. 13
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te s-hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan. 14