Profielschets burgemeester Slochteren. 1 Inleiding. In de gemeente Slochteren zal in verband met het vertrek van burgemeester Cees Verstegen met ingang van 1 oktober 2011 een vacature ontstaan voor het ambt van burgemeester. In het kader van de invulling van deze vacature heeft de gemeenteraad deze profielschets opgesteld. In de schets wordt achtereenvolgens ingegaan op het profiel van de gemeente Slochteren, het gewenste profiel van de burgemeester en de bijbehorende bestuurscompetenties. 2 Profiel van de gemeente Slochteren. In het eerste deel van de profielschets wordt een beschrijving gegeven van de omgeving waarin de burgemeester werkt. Belangrijke onderdelen zijn: informatie over de gemeente (2.1), informatie over raad en college en over de bestuurscultuur en verhoudingen (2.2), de ambtelijke organisatie en werkwijze (2.3), aspecten van openbare orde en veiligheid, relaties met externe partijen en bedrijven; regionale samenwerkingsverbanden (2.4) en relatie met inwoners (2.5). 2.1 informatie over de gemeente. De gemeente Slochteren is een gemeente in de provincie Groningen. De gemeente beslaat een oppervlakte van 158,77 km² (waarvan 5,73 km² water) en telt 15.555 inwoners. Het Schildmeer is nu nog het enige grote meer in deze gemeente. Meerstad, een nieuwe woonwijk rond een nieuw aan te leggen meer zal in de toekomst worden gebouwd tussen Slochteren en Groningen (meer hierover onder 2.4). De gemeente Slochteren omvat de volgende dorpen Froombosch, Harkstede, Hellum, Kolham, Luddeweer, Lageland, Overschild, Schaaphok, Scharmer, Schildwolde, Siddeburen, Slochteren, Steendam, Tjuchem en Woudbloem. De gemeente is bekend door haar gaswinning. Het aardgasveld van Slochteren bevat 1032 miljard kubieke meter en vormt twee derde van de Nederlandse gasreserves. De gemeente Slochteren heeft een lintbebouwing die in grote lijnen een zandrug volgt die als restant van de ijstijd is overgebleven. Andere overblijfselen daarvan vindt men in de vorm van een pingoruïne en een keileemrug in Schildwolde. Op deze laatste is de Juffertoren gebouwd, uniek vanwege haar geheel gemetselde spits. In Slochteren staat een van de best bewaarde Groninger borgen, de Fraeylemaborg. 2.2 informatie over raad en college en over de bestuurscultuur en (wisselingen in) verhoudingen. De raad van de gemeente Slochteren bestaat sinds de verkiezingen van maart 2010 uit zeventien leden verdeeld over zes partijen: Partij van de Arbeid - 4 zetels, ChristenUnie - 3 zetels, VVD - 3 zetels, Gemeentebelangen - 3 zetels, CDA - 2 zetels en GroenLinks / D66-2 zetels. Het college wordt gevormd door de burgemeester en de wethouders G.A. Huizing (Partij van de Arbeid), J.J. Boersma (ChristenUnie) en A. Scheidema (VVD). De samenstelling van het college is gelijk aan die in de vorige collegeperiode. De bestuurscultuur in de gemeente Slochteren is gericht op samenwerking en op het bereiken van overeenstemming. Recent heeft besluitvorming over een omvangrijk pakket aan bezuinigingen plaatsgevonden. De discussie is gevoerd onder de noemer Perspectiefwissel, waarmee tot uitdrukking is gebracht dat het niet alleen gaat om bezuinigingen, maar ook om het herdefiniëren van taken en verantwoordelijkheden (meer hierover onder 2.5). De implementatie van de bezuinigingen komt de komende maanden aan de orde. 2.3 de ambtelijke organisatie en werkwijze. 1
De ambtelijke organisatie is sinds 2002 gekanteld, de organisatiestructuur volgt het primaire dienstverleningsproces. Naast een dienst dienstverlening met een publiekscentrum en drie backoffices (welzijn en publiekszaken, bouwen en wonen en openbare werken) is er een dienst beleid die integraal werkt en een dienst middelen waarin alle ondersteunende functies zijn ondergebracht. Er wordt veel belang gehecht aan de kwaliteit van dienstverlening en de gemeente wil graag een zichtbare dienstverlener zijn voor de inwoners. Veel gemeentelijke taken worden daarom in eigen beheer uitgevoerd en niet uitbesteed. De omvang van de ambtelijke organisatie bedraagt plusminus 130 fte. Speerpunten zijn het doorontwikkelen van een klantcontactcentrum, de uitbouw van digitale dienstverlening en het verankeren van de toekomstvisie voor de gemeente in de organisatiecultuur. 2.4 aspecten van openbare orde en veiligheid, relaties met externe partijen en bedrijven; regionale samenwerkingsverbanden. Slochteren is een gemeente waar de inwoners zich veilig voelen. Er zijn korte lijnen met de basiseenheid van de regiopolitie, zodat relevante signalen en eventuele gevoelens van onveiligheid snel worden opgepakt. Vanuit het bestuur is er veel aandacht voor de brandweerorganisatie, vooral voor de vrijwilligers. Het is de uitdrukkelijke wens deze goede relatie in stand te houden, juist in het proces van regionalisering van de brandweer. De dorpsverenigingen vervullen een belangrijke rol in de communicatie tussen de gemeente en de inwoners van de verschillende kernen. Agrarische organisaties, ondernemersverenigingen en maatschappelijke organisaties zijn nauw betrokken bij beleidsontwikkeling, de totstandkoming van ruimtelijk beleid en ruimtelijke projecten. Meerstad. Meerstad is een grootschalige gebiedsontwikkeling op het grondgebied van Slochteren en Groningen. In een publiek-privaat samenwerkingsverband werken acht partijen samen aan de realisatie van diverse woonmilieus, een groot meer, ook geschikt voor de buffering en berging van water in een nieuw, kwalitatief hoogwaardig landschap. Op het moment dat het hele plan is voltooid zal dit geleid hebben tot een verdubbeling van het inwonertal van de gemeente Slochteren. De realiteit is echter ook dat het effect van de economische recessie van de afgelopen jaren op de woningmarkt het noodzakelijk maakt de uitvoering te faseren en te flexibiliseren. Voor de exclusieve overheidstaken in het gebied, waaronder de realisatie van publieke voorzieningen hebben de stad Groningen en Slochteren een Gemeenschappelijke Regeling Meerstad ingesteld. In het bestuur van deze GR zijn leden van raad en college van beide gemeenten gelijk vertegenwoordigd. De daadwerkelijke uitvoering van taken vindt echter plaats door de beide gemeentelijke organisaties. Operationele samenwerking met de gemeente Hoogezand-Sappemeer. Hoogezand-Sappemeer en Slochteren zijn preferente partners in de operationele samenwerking. Dit heeft tot nu toe vorm gekregen in een wederkerige klant-leverancierrelatie. Hoogezand-Sappemeer is leverancier voor de taakgebieden werk en inkomen en gebouwenbeheer. Slochteren voert voor beide gemeenten de taken uit op het gebied van automatisering en inkoop. Dit model wordt de komende jaren uitgebreid naar steeds meer taakgebieden waaronder beheer van de openbare ruimte, belastingen en informatievoorziening. De samenwerking leidt tot betere dienstverlening, zowel voor de burgers als voor organisatie en bestuur: verminderde kwetsbaarheid, meer deskundigheid in eigen huis, een hogere efficiency en meer flexibiliteit in de uitvoering. Daarnaast weegt het aspect van mogelijke kostenbesparingen in deze tijd van bezuinigingen steeds zwaarder. Bedrijf voor Werk en Reïntegratie. Ook het BWR, het Bedrijf voor Werk en Reïntegratie, voert de taken op het gebied van sociale werkvoorziening en reïntegratie uit voor beide gemeenten. Bedrijvenpark Rengers. 2
Samen met de stad Groningen nemen beide gemeenten deel aan de Gemeenschappelijke Regeling Rengers, dat voorziet in de behoefte aan representatieve bedrijventerreinen, met name gelegen tussen de A7 en het Winschoterdiep. Regiovisie Groningen-Assen 2030. De Regio Groningen-Assen 2030 is een samenwerkingsverband van de provincies Drenthe en Groningen en de gemeenten Assen, Bedum, Groningen, Haren, Hoogezand-Sappemeer, Leek, Noordenveld, Slochteren, Ten Boer, Tynaarlo, Winsum en Zuidhorn. Zij hebben hun toekomstvisie met daaraan gekoppeld een globaal programma met een groot aantal opgaven vastgelegd. Het is een samenwerkingsprogramma van de regionale overheden om te komen tot regionale ontwikkeling met behoud van de aanwezige kwaliteiten. 2.5 relatie met de inwoners. De gemeentelijke toekomstvisie Het land van Slochteren, vastgesteld in 2008, beschrijft hoe de gemeente Slochteren er in 2020 uitziet en het definieert de rollen en verantwoordelijkheden van gemeente en inwoners: In 2020 is Slochteren een dynamische landelijke gemeente met een plus. Het is een gemeente waar mensen graag duurzaam wonen, werken en leven, waar mensen zich thuis voelen. Waar men geniet van de rust en de ruimte, de natuur, het water en het karakteristieke landschap. Activiteit en bedrijvigheid in dorpen en landelijk gebied geven kleur; toeristische en recreatieve voorzieningen bieden levendigheid en ontspanning. Toekomstgericht ondernemerschap wordt er beloond. Ieder dorp kent en staat bekend om zijn eigenheid. De dorpen verschillen onderling, en bieden daarmee voor elk wat wils; een plek om thuis te zijn. De verbindende factor is de onderlinge samenhang tussen mensen. Deze is groot. Dat komt omdat men elkaar ontmoet, tegen komt. Door ontmoeting is er begrip, want men weet wat er speelt bij andere mensen in de straat, het dorp of bij de vereniging. De bereidheid om elkaar te helpen is er nog steeds: Slochter noaberschap. De gemeenschap is in staat zichzelf te redden, en neemt daarvoor ook de verantwoordelijkheid. Inwoners, ondernemers, maatschappelijk middenveld en de gemeente doen het samen. Iedereen kan meedoen. Zij krijgen daarvoor de ruimte van de overheid. Minder betutteling, meer zelfredzaamheid. Rijk en provincie bieden kaders, maar zijn ook partners. De gemeente is regelend en initiërend waar het moet, ondersteunend waar dat nodig is en geeft ruimte waar dat kan. In Slochteren zijn we samen verantwoordelijk, want we doen het samen. 3 Profiel van de burgemeester. De burgemeester heeft de volgende taken en rollen: 3.1 functioneren met de gemeenteraad. voorzitten van de Raad, verantwoording van beleid, toetsing van besluiten, zorgdragen voor de uitvoering van besluiten; raad en college zijn er samen voor de burgers van de gemeente; een goede en constructieve samenwerking tussen raad en college is belangrijk, 3.2 voorzitterschap van het College van B&W. voorzitten en lidmaatschap van het College, mede opstellen van beleidsvoorstellen, toetsing van besluiten, toezicht op de uitvoering van besluiten, samenwerking bevorderen, portefeuillebeheer; 3.3 handhaven van de openbare orde en veiligheid. gezag over de politie, opperbevel bij brand, coördinatie rampenbestrijding, 3
handhaving van de openbare orde en veiligheid in acute situaties; 3.4 vertegenwoordigen van de gemeente. bij bijzondere gelegenheden, bij in- en buitenrechtelijke handelingen, in het versterken van de band tussen burgers en bestuur; 3.5 leggen en onderhouden van externe relaties. bestuurlijk, met bedrijfsleven, in (regionale) samenwerkingsverbanden en bij belangenbehartiging van de gemeente; 3.6 fungeren als burgervader van de gemeente. om zicht te krijgen op het gewenste fungeren als burgervader is de inwoners van de gemeente gevraagd digitaal of op papier de belangrijkste bestuursvaardigheden te benoemen de uitkomsten hiervan zijn bij deze profielschets gevoegd. 4 Bestuurscompetenties. In het volgende worden de gewenste bestuurscompetenties van de nieuwe burgemeester beschreven. Aan de orde komen de basiscondities, de bestuursstijl en de bestuursvaardigheden. 4.1 Basiscondities. De burgemeester zal over eigenschappen dienen te beschikken die onlosmakelijk met het ambt zijn verbonden. Die eigenschappen noemen we de basiscondities. Ze gelden in hun totaal voor iedere burgemeester. Identificatie. Hij / zij neemt in elk onderdeel van de functie een passende positie in en verplaatst zich in personen of groepen waarmee hij van doen heeft. Bindend vermogen. Hij / zij geeft richting en binding in een groep of gemeenschap. Brengt doeltreffende samenwerkingsverbanden tot stand en handhaaft deze, fungeert als (ver)bindende schakel en bruggenbouwer. Integriteit. Hij / zij handelt eenduidig en transparant volgens algemeen geaccepteerde normen en waarden, draagt deze uit en spreekt anderen hierop aan. Onafhankelijkheid. Hij / zij staat op basis van gezag en positie boven partijen en wordt als zodanig geaccepteerd. Stressbestendigheid. Hij / zij onderneemt acties en treedt op in situaties die hierom vragen. Treedt in crisissituaties op met rust en vertrouwen. Signaalgevoeligheid. Hij / zij zoekt actief informatie uit de bestuurlijke en organisatorische omgeving en uit de samenleving die voor het eigen handelen van belang zijn. Gebruikt deze signalen voor 4
reflectie op het eigen handelen. 4.2 Bestuursstijlen. De bestuursstijl beschrijft de stijl waarmee en de overtuigingen van waaruit iemand bestuurt. De gemeente Slochteren kiest voor de bestuursstijl van de verbinder. De verbinder hecht belang aan en stuurt door het stimuleren van samenwerking en gezamenlijkheid en creëert daarbinnen ruimte voor ambities van mensen. Algemene typering: laat mensen samenwerken. Motto: De groep is meer dan de optelsom der deelnemers. Stuurt door: versterken van groepsmoreel, stellen van kaders voor samenwerking, bieden van ruimte voor individuele prestaties binnen groepsverband, aandacht schenken aan groepsproces, aandacht schenken aan acties en ambities van mensen binnen de groep, bieden van mogelijkheden voor (zelf)reflectie, uitspreken van waardering en aandacht schenken aan samenwerkingsproces Bijdrage aan de samenwerking: inspireert, motiveert en biedt vertrouwen, helpt mensen op weg en opent deuren, zoekt naar gemeenschappelijke doelstellingen en aanpak, versterkt groepscohesie en samenwerking, betrekt mensen in besluitvorming en ondersteunt groepsproces. Uiteraard heeft ieder mens ook aspecten in zijn functioneren die met de andere drie bestuursstijlen (procesregisseur, aanjager en netwerker) van doen hebben, maar het gaat hier om de meest dominante bestuursstijl. 18 4.3 Bestuursvaardigheden. In aansluiting op de gewenste bestuursstijl worden onderstaand de meest gewenste bestuursvaardigheden benoemd. Inlevingsvermogen. Luisteren, onderkennen van gevoelens en behoeften van anderen. Zich verplaatsen in anderen en zich bewust tonen van de invloed van het eigen handelen. Sociabel. Vlot en effectief leggen en onderhouden van contacten met anderen; zich gemakkelijk in verschillende soorten gezelschap begeven. Communicatief. Ideeën en feiten in begrijpelijke taal voor anderen duidelijk maken, aansluiten bij de doelgroep(en) Besluitvaardigheid. Beslissingen nemen door middel van het ondernemen van acties, of zich vastleggen door het uitspreken van meningen. Bestuurlijke gevoeligheid. Anticiperen op en onderkennen van het belang van gebeurtenissen die van invloed zijn op het bestaande beleid en handelen van politiek verantwoordelijken. 5. Tot slot. Het perspectief van de gemeente Slochteren is een duurzaam zelfstandige en bestuurskrachtige gemeente. 5
De gemeente zoekt, gelet op de zaken en de taken die op de gemeente afkomen, een ervaren bestuurder. Voor de raad staat de kwaliteit van de bestuurder centraal; man / vrouw en politieke voorkeur zijn daaraan ondergeschikt. Van de nieuwe burgemeester wordt verwacht dat hij / zij samen met raad en college en met de ambtelijke organisatie gaat werken aan een gemeente waarin overheid en burgers samen verantwoordelijk zijn voor de vormgeving van de toekomst. -o-0-o- Informatie over de vacature kan worden verkregen bij het Kabinet van de Commissaris van de Koningin in de provincie Groningen, de heer Rein de Vries, tel.: 050-316 4913 / email: rein.de.vries@provinciegroningen.nl. Sollicitaties dienen vóór 23 mei 2011 te zijn gericht aan: H.M. de Koningin, door tussenkomst van de Commissaris van de Koningin in de provincie Groningen de heer M.J. Van den Berg Postbus 610 9700 AP Groningen o.v.v.: KABINET Het tijdpad: Openstelling: 2 mei 2011 Gesprekken CvdK: Nog niet bekend. Wordt aangegeven in ontvangstbevestiging Selectie naar vertrouwenscommissie: 25 augustus 2011 soll. gespr. vertrouwenscomm.: Voorstel vertrouwenscomm. 8 september Voordracht aan Minister in de daarop volgende week Benoeming per 1 of 15 oktober 2011. 6