Jaarverslag 2013 van Stichting Bezoekerscentrum Traditionele Scheepsbouw gevestigd te Heeg
Bestuur M.J.L. Jonkhart, voorzitter W.A.J. van de Ven Conservator museum G.C. de Bruijn - Prevosth Overige gegevens Bezoekadres: It Eilân 6a, 8651 CR Heeg Correspondentie adres: Snoekeblêd 11, 9001 WX Grou Website: www.dehelling.info Kamer van Koophandel: nr. 01088877 BTW nummer: 8088.76.168.B01 Bankrekening: IBAN NL39 RABO 0328 8299 35 2
Verslag van het bestuur Inleiding Stichting Bezoekerscentrum Traditionele Scheepsbouw is een zg. Algemeen Nut Beogende Instelling ANBI en is als zodanig eigenaar van Houtbouwmuseum De Helling te Heeg. Dit geheel door vrijwilligers onderhouden en geëxploiteerde museum is gewijd aan bouw van traditionele Friese houten zeilschepen zoals boeiers, Friese jachten, Staverse jollen, tjotters en schouwen. De stichting werkt nauw samen met Stichting De Palingaak die in Heeg een reconstructie van een traditionele houten palingaak heeft gebouwd, een inmiddels verdwenen scheepstype van eveneens Friese origine. Gedurende de bouw van de palingaak fungeerde het museum tevens als bezoekerscentrum voor deze bouw. Nu de bouw gereed is, heeft het museum weer een meer zelfstandige functie. Daarnaast wordt het regelmatig gebruikt als plaats van samenkomst voor vaartochten met de palingaak. Het museum heeft een aparte tentoonstelling over de historische palingaken ingericht. Activiteiten in 2013 In 2013 kende de stichting de volgende activiteiten: - Het onderhouden en openstellen van Houtbouwmuseum De Helling te Heeg en het aldaar ontvangen en rondleiden van bezoekers. - Het verzamelen, restaureren en tentoonstellen van voorwerpen en documenten die betrekking hebben op de traditionele bouw van Friese houten zeilschepen. - Het organiseren van bijeenkomsten voor de vrijwilligers die tezamen het museum in stand houden. - Het organiseren van lezingen over onderwerpen die verband houden met de traditionele bouw van Friese houten zeilschepen. Ten behoeve van haar activiteiten beschikt de stichting over een eigen gebouw. Daar worden voorwerpen en documenten uit de eigen collectie en in bruikleen ten toon gesteld. Naast een aantal modellen van traditionele houten zeilschepen beschikt het museum onder meer over tal van voorwerpen die op deze schepen betrekking hebben, een collectie gereedschappen, een collectie historische foto s en grafisch werk en een collectie onderwijs materiaal. Voorts heeft het museum enkele kleine scheepjes in bezit aan de hand waarvan het publiek uitleg kan worden gegeven over de constructie, de bouw en de bediening ervan. Een daarvan is een in 2009 door ING geschonken boeierske, dat tot dan toe steeds ten toon was gesteld in een van de bankfilialen. Dit boeierske is ooit op de werf van P.P. Piersma gebouwd. Het is thans permanent te bezichtigen op de eerste verdieping van het museum. Voorts ontving het museum in een schenking van de heer H.P. Nooteboom uit Leiden in de vorm van een originele Friese wildsjitter. Wildsjitters en boeierkes vormen de kleinste leden uit de familie van ronde houten Friese zeilschepen. De benedenverdieping van De Helling was ook het afgelopen jaar weer geheel gewijd aan een tentoonstelling over de palingaken van weleer. De bovenverdieping is gewijd aan de traditionele bouw van Friese houten zeilschepen in het algemeen. Samenwerking De stichting kent een drietal concrete samenwerkingsverbanden: 3
- De Stichting Bezoekercentrum Traditionele Scheepsbouw heeft destijds het initiatief genomen tot de Stichting De Palingaak. Daarbij wordt in de praktijk met een en dezelfde groep vrijwilligers gewerkt. In de beginperiode van Stichting De Palingaak heeft Stichting Bezoekerscentrum bovendien een belangrijke rol gespeeld bij het aantrekken van gelden om de ambities van Stichting De Palingaak financieel mogelijk te maken. - Stichting It Fiskersskip uit Paesens-Moddergat, Stifting Houten Skûtsje uit Earnewâld en Stichting Bezoekerscentrum Traditionele Scheepsbouw / Stichting De Palingaak werken samen in het platform De Driewerf. Wat de stichtingen bindt, is dat zij alle bezig zijn met de reconstructie van een verdwenen type houten zeilschip dat kenmerkend was voor de Friese wateren: de Wierumer Aek als verdwenen vissersschip in het noorden van de provincie, het houten skûtsje Aebelina als transportschip voor de binnenwateren in het oosten van de provincie en de zeegaande palingaak als transportschip in de Zuidwesthoek. Alle drie projecten hebben tot doel de cultuurhistorie van de provincie, en met name de cultuurhistorie op en rond het water, onder de aandacht van een breed publiek te brengen. - Voorts werkt de Stichting nauw samen met Stichting Palingklipper Voorwaarts uit Gaastmeer. Deze laatste genoemde stichting beheert sinds 2010 de laatst overgebleven palingklipper van Súdwest Fryslân Bezoek Sinds 2010 liggen de bezoekersaantallen duidelijk lager dan in de voorafgaande jaren toen de palingaak nog in aanbouw was en velen een bezoek aan de bouw combineerden met een bezoek aan het museum. Toen was sprake van 5.000 6.000 bezoekers per jaar. In 2010, het jaar na de tewaterlating van de palingaak, liep dit aantal terug tot iets meer dan 1.000. In de jaren daarna verminderde het aantal verder tot enkele honderden bezoekers per jaar. Het bezoek bestaat voornamelijk uit groepen, waarbij een bezoek aan het museum veelal onderdeel vormt van een meer omvattend (dag)programma. Financiën De inkomsten van de stichting bestaan in hoofdzaak uit donaties, lijfrentes en entreegelden. Behalve voor de exploitatie van het museum is in de periode 2005-2009 een groot deel van de opbrengsten gebruikt voor de financiering van de bouw van de palingaak Korneliske Ykes II. Ultimo 2009 was 87.500 voor de bouw ter beschikking gesteld in de vorm van een achtergestelde lening. Dit bedrag bleef sedertdien onveranderd. De lening is voor een bedrag van 67.500 gefinancierd uit voor dit doelontvangen lijfrentes en voor 20.000 uit eigen middelen. Voor nadere details wordt verwezen naar het Jaarverslag 2013 en andere publicaties van Stichting De Palingaak. Over 2013 werd een verlies geboekt van 9.927,47, tegenover een verlies over 2012 van 7.055,60. Daarbij dient te worden bedacht dat 2012 bijzondere, eenmalige baten kende van ruim 3.600. Dat het resultaat desondanks en ondanks een ca. 600 lagere omzet niet meer dan ca. 2.900 verslechterde, heeft te maken met ca. 500 lagere afschrijving ca. 200 lagere rentelasten en een scherpe bewaking van de overige kosten. Ondanks het feit dat als gevolg van een stormschade in het najaar van 2013 in verband met het eigen risico ca. 500 extra kosten werd gemaakt, ging het totaal van deze kosten exclusief de afschrijvingen en exclusief de rentelasten ruim 500 naar beneden. Bestuur In 2013 vonden geen bestuurswijzigingen plaats. 4
Vooruitzichten Het oorspronkelijke doel van Houtbouwmuseum de Helling was een tijdelijke opzet als bezoekerscentrum voor de opvang van bezoekers bij de bouw van de palingaak. Op verzoek van het bestuur van de toenmalige gemeente Wymbritseradiel is dit doel destijds van meet af aan uitgebreid tot permanente slechtweer voorziening voor Heeg en omgeving. Vandaar ook dat het museum zich niet slechts richt op de historische palingaken en de daarmee nauw samenhangende palinghandel op Londen, maar op het bredere terrein van de Friese houten zeilschepen in het algemeen tot onderwerp heeft. Nu de bouw van de palingaak Korneliske Ykes II in 2009 is voltooid is de functie van bezoekersopvang tijdens de bouw komen te vervallen. Daarmee zijn de bezoekersaantallen terug gevallen tot het niveau van voor deze bouw. Uiteraard zijn daarmee ook de inkomsten voor de Stichting sterk gedaald. Daar komt bij dat de stichting in 2011 voor het laatst inkomsten heeft genoten uit het destijds met Friesland Bank afgesloten sponsorcontract. Het bestuur probeert deze ontwikkelingen op te vangen door het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden, waardoor de functie van het museum kan worden verbreed. In 2012 heeft het bestuur daarbij de hulp ingeroepen van de nieuwe fusiegemeente Súdwest Fryslân. Het bestuur van de nieuwe gemeente heeft echter laten weten geen behoefte meer te hebben aan deze kleinschalige voorziening. De financiële middelen zijn nog toereikend tot 2014 om tot een oplossing te komen. Bij dit alles is het van groot belang steeds te kunnen blijven beschikken over een voldoende grote groep vrijwilligers. Ook in 2013 stelde weer een groot aantal vrijwilligers veel tijd ter beschikking om het museum draaiende te houden, bezoekers te ontvangen en rondleidingen te geven. Het bestuur wil hen op deze plaats graag danken voor hun enorme inzet en kijkt ook in 2014 weer uit naar de enthousiaste samenwerking. Heeg, 12 april 2014, Het bestuur 5
Jaarrekening over het boekjaar 2013 Balans per 31 december 2013 Resultatenrekening 2013 Toelichting Waarderingsgrondslagen Vaste Activa Gebouwen zijn opgenomen tegen historische kostprijs vermeerderd met bouwrente en onderaftrek van afschrijving sedert ingebruikname. De overige vaste activa zijn opgenomen tegen historische kostrijs minus afschrijvingen. De jaarlijkse afschrijvingspercentages zijn als volgt (percentage van historische kostprijzen): 6
Gebouwen: 4,0% Inventaris: 20,0% Tentoonstellingen: 33,3% Schepen: 0,0% Debiteuren Debiteuren zijn opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen wegens wanbetaling. Subsidies De toegekende subsidies zijn gepassiveerd en vallen vanaf 2002 in tien jaar vrij ten gunste van het resultaat. In 2012 is het restant van 4,01 vrijgevallen. Schulden Schulden zijn opgenomen tegen nominale waarde. Overige activa en passiva Alle overige activa en passiva zijn opgenomen tegen nominale waarde. Toelichting op de balans Financiële vaste activa De lening u/g betreft een achtergestelde winstdelende lening aan Stichting De Palingaak ten behoeve van de bouw van de palingaak Korneliske Ykes II. Deze lening is voor 67.500 gefinancierd met destijds ontvangen lijfrenten en voor 20.000 uit eigen middelen en met name uit bezoekersopbrengsten tijdens de bouw van de palingaak. Materiële vaste activa De materiële vaste activa laten zich als volgt specificeren: Gebouw Waarde per 31-12-2012 100.607,72 Afschrijving - 7.186,16 Waarde per 31-12-2013 93.421,56 Inventaris De resterende waarde ad 6.000 vertegenwoordigt de waarde van de schepen die de stichting voor tentoonstellingsdoeleinden in bezit heeft. Transitoria De overlopende activa per 31-12-2013 ad 281 betreffen het saldo van met Stichting De Palingaak nog over en weer te verrekenen bedragen. Per ultimo 2011 bevond zich onder de transitoria een oude voorziening van 3.900. Omdat niet voorzien wordt dat van deze voorziening nog gebruik zal worden gemaakt, is besloten deze in 2012 vrij te laten vallen ten gunste van de Overige Baten. Renteloze lening o/g In 2010 werd voor een periode van vijf jaar een jaarlijkse lijfrente van 1.200 ontvangen. De overige vier termijnen werden ter beschikking gesteld in de vorm van een renteloze lening. Uit hoofde van de renteloze lening bestond derhalve per ultimo 2013 nog een schuld van 1.200. 7
Toelichting op de resultatenrekening Overige baten De Overige baten 2012 ad 3.640,36 zijn als volgt samengesteld: Vrijval voorziening 3.900,00 Uitkering verzekering 225,00 Voorziening debiteuren 2009/2010-487,00 Overige en afrondingsverschillen btw 2,36 De overige baten 2013 ad 165,84 betroffen voor een bedrag groot 164,47 de afboeking van enkele kleinere transitorische posten; het restant ad 1,37 betrof afrondingsverschillen. Huisvestingskosten De huisvestingskosten 2013 ad 973,56 omvatten mede een netto kostenpost van 539,00 die betrekking heeft op het eigen risico bij een stormschade in het najaar van 2013. Resultaat Het negatieve resultaat over het boekjaar ad 9.927,48 wordt ten laste van het eigen vermogen gebracht. Heeg, 12 april 2014, Het bestuur 8