minimaal een duidelijke architectonische knip Een ingetogen verbijzondering Speciale programmatische invullingen collectief of openbaar voor bezoekers 126
Speciale top Alle bovenbouwen krijgen bijzondere en verschillende beëindigingen, de toppen. Deze toppen onderscheiden zich door vormgeving en bij voorkeur ook gebruik. De top is ingetogen en eigentijds vormgegeven en levert een bijdrage aan het ensemble van gebouwen in het Stationsgebied en de Leidse skyline, waardoor op verschillende afstanden duidelijk is dat iets bijzonders gebeurt in het Stationsgebied. De top onderscheidt zich van de rest van de bovenbouw door minimaal een duidelijke architectonische knip in het gevelbeeld (bijvoorbeeld door toepassing van een volledig glazen gevel). Er kan gedacht worden aan een bijzondere vorm. Deze vorm is ingetogen en eigentijds: geen ornamentiek, geen klassieke piek, piramide of kap, geen vorm zonder functionele inhoud. De top moet in verhouding staan tot de test van de bovenbouw. Dit wil zeggen dat de top mogelijk uit meerdere bouwlagen of een extra hoge bouwlaag moet bestaan. Qua invulling kan gedacht kan worden aan een speciaal type woning zoals een penthouse of een speciaal deel van het kantoorgebouw (kantine, boardroom). De top krijgt extra lading door de toevoeging van een speciaal openbaar programma zoals een restaurant of een fitnessclub. Voorkomen moet worden dat de gebouwinstallaties zichtbaar de top vormen. Indien een glazenwasinstallatie wordt aangebracht dient deze in de architectuur te worden opgenomen. boven: 1 Ingetogen maar spectaculair, 2 Een speciale invulling van het dak. linkerpagina: Voorbeelden van speciale toppen 127
Glad maar met diepte, Biblioteque Nat, Paris Ook s avonds aantrekkelijk, Dior Shop, Tokyo Een kalm maar rijk beeld, woonblok, Almere Variatie binnen een sterke hoofdvorm, R dam Byzondere detaillering, Flower tower, Paris Geleding binnen een hoofdvorm, Zoetermeer 128
Materialen Alle materialen zijn toegestaan, maar spiegelglas wordt niet geaccepteerd. Materialen zijn warm en licht* van kleur. Dit komt het lichtniveau in de straat ten goede. De gekozen materialen en detaillering zullen niet snel verouderen, zijn niet modieus en hebben geen goedkope uitstraling. * Onder warme lichte kleuren wordt verstaan: aan de warme kant van het kleurspectrum (bruin-rood), onverzadigde kleuren, aan de lichte kant. Geleding, ritme, diepte, transparantie Er wordt gestreefd naar een gevel met subtiele variaties en een rijk, levendig en driedimensionaal karakter. Met driedimensionaal wordt niet bedoeld dat een vlakke gevel is uitgesloten, maar dat de gevel nooit als een twee dimensionaal vlak oogt. De hierna beschreven middelen kunnen worden ingezet om bovenstaand uitgangspunt te waarborgen. Niet alle genoemde middelen hoeven tegelijkertijd te worden toegepast. Manipulatie van de basisgeometrie is gewenst waarbij de hoofdvorm altijd herkenbaar blijft. Insnoeringen zijn mogelijk maar moeten het beeld niet domineren. Opdeling van het volume in een (programmatische) stapeling van volumes en gevels is mogelijk. Uitbouwen zijn mogelijk mits dit leidt tot een coherent totaalvolume. Ritme, de indeling van de gevel, de combinatie van gevelindeling en constructie geeft levendigheid, dynamiek en diepte. Transparantie wordt zeer gewaardeerd, het naar binnen kunnen kijken, het zien van interieur, constructie en activiteiten geeft een gelaagd ruimtelijk beeld. De ervaring bij dag en nacht, de overgang van dag naar nacht maakt integraal onderdeel uit van het ontwerp. Spiegelglas wordt niet geaccepteerd maar een zekere mate van reflectie zorgt voor variatie van kleur, variatie in transparantie en heeft ook een directe invloed op de aanliggende openbare ruimte (licht- en kleurreflecties). In het geval van een gesloten gevel zal het gekozen materiaal toch een beleving van diepte geven. Want, gevels mogen niet ogen als een twee dimensionaal vlak. Reliëf in de gevel, door bijvoorbeeld profilering of neggekanten, voegt dynamiek toe en doet de ervaring van de gevels veranderen bij verschillende weersomstandigheden, wisseling van seizoenen, de stand van de zon, etc. Hoewel de eisen voor gevels van woningen en kantoren verschillen gelden de bovengenoemde aspecten voor beide functies. linkerpagina: bovenbouw gevel types 129
Sterk gearticuleerde balkons en toch een basic volume, Westerdok, A dam Zeer transparante kantoorfacade, Vevey, CH Het boekenkast principe voor (half) inpandige buitenruimtes Een kantoorfacade met diepte en buitenruimtes, 130
Gevel wonen Grote buitenruimten zijn gewenst voor de woningen in de bovenbouwen. Zowel loggia s, serres, balkons als Franse balkons zijn mogelijk. De loggia of het deels inpandige balkon passen goed bij het principe van de basic geometrie en geven tegelijkertijd een hoge gebruikskwaliteit. Door de buitenruimte te zien als een soort boekenkast die voor de fysieke gevel van het gebouw wordt geplaatst kan geprofiteerd worden van een (deels) inpandige buitenruimte zonder dat het geveloppervlak vergroot wordt. Buitenruimten steken nooit buiten de rooilijn van de bovenbouw. De plaatsingswijze van balkons mag de hoofdvorm van de bovenbouw niet gaan overheersen. Buitenruimten waarin groenvoorzieningen zijn mee ontworpen worden toegejuicht. De bovenste verdiepingen van de woongebouwen worden gebruikt voor bijzondere, luxe woningtypes of collectieve ruimten. Gevel werken De hoogste verdiepingen van de bovenbouwen worden gereserveerd voor bijzondere functies, en indien mogelijk publiek toegankelijk. Indien het een kantoorgebouw betreft liggen op deze verdiepingen de vergader-, presentatie- of tentoonstellingsruimten. Ook kan een kantoorgebouw op de bovenste verdiepingen worden gecombineerd met publieke functies als horeca of sport/wellness. Hoewel buitenruimten bij kantoren minder vanzelfsprekend zijn wordt het gebruik ervan in de bovenbouw toegejuicht. linkerpagina: voorbeelden van woon- en kantoorgevels 131
Bijlage Inspiratielijst voor architecten selectie BIG, DK 134 Baumschlager&Eberle, CH Baumschlager&Eberle, CH BIG, DK Camenzind Evolution, CH
Camenzind Evolution, CH Architecten Cie, NL Architecten Cie, NL Claus en Kaan, NL Claus en Kaan, NL David Chipperfield, UK 135
David Chipperfield, UK NL Architects, NL Kempe Thill NL Kempe Thill NL Koen van Velsen, NL Koen van Velsen, NL 136
Lacaton & Vassal, FR Lacaton & Vassal, FR Mei architects, NL Mei architects, NL Morger & Degelo, CH Morger & Degelo, CH 137
MVRDV, NL MVRDV, NL Neutelings Riedijk, NL Neutelings Riedijk, NL Peter Markli, CH Peter Markli, CH 138
Kolhoff, NL Kingma Roorda, NL Rapp+Rapp, NL S333, NL Sanaa, JP 51N4E, BE 139
Sanaa, JP VMX, NL Wiel Arets, NL Xaveer de Geyter, CH 140 Wiel Arets, NL
Vlaardingweg 62 3044CK Rotterdam, Nederland T: +31(0)10 415 2999 E: maxwan@maxwan.com www.maxwan.com