Bijeenkomst 3 Module Actief zijn en blijven, ontmoeting (2) Opgelet! Deze bijeenkomst duurt langer vanwege de excursie. Zie voor tips ter voorbereiding van de excursie het einde van bijeenkomst 1. Doelen van deze bijeenkomst Doelen voor de cursusbegeleider: b stimuleren tot nadenken over wat deelnemers zelf onder kwaliteit van leven verstaan b het belang van zelfstandig vervoer voor het kunnen deelnemen aan activiteiten aan de orde stellen b de mogelijkheden voor (aangepast) zelfstandig vervoer in beeld brengen b laten kennismaken met de mogelijkheden van cursusaanbieders, ontmoetingscentra, dagbestedingcentrum en/of eettafel door zelf te laten ervaren, de sfeer te proeven en persoonlijk kennis te laten maken met de leiding om vertrouwen op te bouwen Leerdoelen voor de deelnemers: b het belang onderkennen van zelfstandig vervoer voor het kunnen deelnemen aan activiteiten b weten welke vormen van aangepast vervoer er zijn b een beeld hebben van wat diverse aanbieders voor ouderen organiseren en welke mogelijkheden deelname aan die activiteiten geeft om de kwaliteit van leven te verhogen; hebben ervaren dat aanbod afgestemd kan zijn op hun wensen 83
Deze bijeenkomst is als volgt opgebouwd: Tijd 220 min. Inhoud Werkvorm Materiaal bij deze bijeenkomst 5 min. Introductie op het programma 1 Welkom en uitleg over het programma van deze bijeenkomst. 1 Instructie voor de cursusbegeleider. 1.1 Programma uitgewerkt op fl ap. 20 min. Mobiel zijn, onafhankelijk van anderen 2 Oefening en daarna groepsgesprek. Reacties aantekenen op fl ap of bord. 2 Instructie voor de cursusbegeleider. 2.1 Werkblad met symbolen. 30 min. Aangepast vervoer Hulpmiddelen voor mobiliteit 3 Groepsvoorlichting. 3.1 Instructie voor de voorlichter. 30 min. Pauze Reis naar locatie Organiseer indien mogelijk vervoer via aangepaste vervoersregelingen. 30 min. Excursie naar cursusaanbieders, ontmoetingscentra, dagbestedingcentrum en eettafel 4 Rondleiding verzorgd door leiding activiteitenaanbod. 4 Instructie voor degene die rondleiding verzorgt. 45 min. Eettafel of gezamenlijk eten van maaltijd verzorgd door aanbieder van halalmaaltijden (tafeltje-dek-je) 5 Gezamenlijke maaltijd. 5 Tips en aandachtspunten voor koks en medewerkers van de eettafel. 84 10 min. Afronding en afspraken 6 Aankondiging thema van volgende bijeenkomst. 6 Programma van de volgende bijeenkomst op fl ap en uitdeelpapieren. 30 min. Terugreis
1 Welkom en introductie Korte mondelinge uitleg over het programma van de bijeenkomst Doel Deelnemers: b kennen het doel van de bijeenkomst b kennen de onderdelen van het programma Tijdsduur 5 min. Materialen Programma van de bijeenkomst op fl ap Voorbereiding voor de cursusbegeleider Hang het programma zichtbaar voor iedereen op Werkvorm en inhoud b Heet alle aanwezigen welkom. b Stel de voorlichter voor aan de groep. b Licht het programma van deze dag toe. b Wijs tijdens de introductie en vervolgens in de loop van de bijeenkomst steeds aan bij welk onderdeel u bent. Bijeenkomst 3, werkvorm 1, werkblad 1 programma 85
Bijeenkomst 3 Werkvorm 1 Werkblad 1 Het programma van vandaag Mobiel zijn, onafhankelijk van anderen Aangepast vervoer Pauze: reis naar locatie Rondleiding in centrum voor dagbesteding Eettafel, samen eten Afrondingen afspraken voor de volgende keer Terugreis en korte terugblik 86
2 Mobiel zijn, onafhankelijk van anderen Mobiel zijn nu en in de toekomst Doel Deelnemers: b weten het belang van zo lang mogelijk zelfstandig op weg gaan b denken na over vervoer in de toekomst Tijdsduur 20 min. Materialen Kaarten met symbolen van vervoersmogelijkheden Voorbereiding voor de cursusbegeleider b Zorg ervoor dat er voldoende setjes kaarten zijn voor alle deelnemers. b Hang een setje kaarten op een fl ap. Werkvorm en inhoud b Geef alle deelnemers de verschillende vervoerssymbolen. b Laat hen twee stapeltjes maken. b Laat de deelnemers eerst die symbolen kiezen die passen bij de manier waarop ze zich nu verplaatsen. Vraag hun die aan hun rechterhand te leggen. b Vraag hun vervolgens wat voor oplossing zij zoeken als dat niet goed meer gaat. b Welke symbolen leggen ze dan op het tweede stapeltje aan hun linkerhand? Start daarna een groepsgesprek aan de hand van de symbolen die op het bord of de fl ap zijn gehangen. Zorg ervoor dat het mogelijk is achter ieder symbool in twee rijen aantekeningen te maken. b Vraag om de hand op te steken bij de volgende vragen: wie uit de groep loopt om in de buurt ergens te komen, wie fi etst, wie neemt bus of tram? Teken het aantal aan bij de verschillende symbolen. b Vraag wie zelf met een eigen auto rijdt of door man/vrouw/kind wordt gereden. Teken dat aantal aan. b Vraag daarna welke oplossingen zij hebben gekozen ingeval ze zich niet meer kunnen voortbewegen op de manier die ze nu meestal aanwenden. Schrijf de genoemde oplossingen op. b Stel dan de vraag aan de orde: Zijn er nadelen aan de oplossingen die nu al worden gebruikt of straks wellicht worden gekozen? Bijvoorbeeld minder de deur uitgaan dan gewenst, de prijs of de afhankelijkheid van anderen? Schrijf ook de genoemde nadelen op. 87 Maak de overgang naar het volgende programmaonderdeel: de voorlichting over vervoersmogelijkheden. Bijeenkomst 3, werkvorm 2, werkblad 1 vervoersmogelijkheden
Bijeenkomst 3 Werkvorm 2 Werkblad 1 Vervoersmogelijkheden fiets auto trein bus wandelen minibus
3 Aangepast vervoer, hulpmiddelen voor mobiliteit Inleiding door voorlichter Doel Deelnemers: b kennen de mogelijkheden van (aangepast) zelfstandig vervoer b weten hoe ze aangepast vervoer kunnen aanvragen Tijdsduur 30 min. Materiaal Geen Voorbereiding voor de cursusbegeleider b Lees de tips voor de inleider. b Bespreek vooraf met de inleider het gesprek. b Geef uitleg over het werken met een tolk. Werkvorm en inhoud b Introduceer het onderwerp en de inleider. b Vertel dat er speciale mogelijkheden zijn om ervoor te zorgen dat oudere mensen zelfstandig de deur uit kunnen en onder de mensen kunnen komen. Die worden nu gepresenteerd! Pauze Reistijd 30 min. Als het vervoer naar het excursiedoel ook met aangepast vervoer gaat, vertel de deelnemers dan dat zij straks in de praktijk kennismaken met deze vorm van vervoer. Na de voorlichting vertrekt de groep naar het dagbestedingscentrum of het cursus- of ontmoetingscentrum. Indien er wordt gereisd met speciaal vervoer, vertel hier dan iets over. Bijeenkomst 3, werkvorm 3, werkblad 1 tips voor de cursusbegeleider 89
Bijeenkomst 3 Werkvorm 3 Werkblad 1 Tips voor de voorbereiding door de cursusbegeleider met inleiders/voorlichters en rondleider b Laat zo mogelijk (allochtone) oudere deelnemers aan een voorziening zelf aan het woord om die voorziening aan de groep bezoekers te presenteren. b Spreek af dat de deelnemers vragen kunnen stellen. b Vertel de voorlichters iets over de deelnemers en over uw ervaringen met het werken met deze groep (waar bent u zelf op gaan letten als u de deelnemers iets vertelt?) b Vraag de voorlichters een verhaal te houden dat zo praktisch en eenvoudig mogelijk is waarbij hij of zij probeert aan te sluiten bij de dagelijkse werkelijkheid van de deelnemersgroep en voorbeelden geeft van werkelijk voorkomende situaties. Bij vervoer bijvoorbeeld: Mijnheer A gaat twee middagen per week naar fysiotherapie. Hij kan daar niet zelf naartoe. Tot nu toe reed een dochter met de auto. Dat gaat nu niet meer omdat de dochter is verhuisd. Mijnheer A maakt nu gebruik van... b Instrueer de voorlichters heel duidelijk dat het niet de bedoeling is van deze bijeenkomst om het aanbod van een organisatie in een standaardverhaal te verkopen. Voorlichting moet concreet en op maat zijn, opdat de deelnemers zich zelf een oordeel kunnen vormen over wat bij hen past, wat zij eventueel willen gebruiken. Wijs de voorlichters erop dat de ouderen weinig weten van Nederlandse voorzieningen. Zij hoeven de organisatie achter de voorzieningen niet te kennen. Het gaat erom dat zij zich er een voorstelling van kunnen maken welk nut bepaald aanbod kan hebben. b Leg de voorlichters die over eigen bijdragen gaan praten uit dat de meeste deelnemers een betrekkelijk laag inkomen zullen hebben, als ze 65 of ouder zijn WAO of een gedeeltelijke AOW. (Misschien zijn veel deelnemers nog lang geen 65!) De hoogte van de AOW hangt af van het aantal jaren dat men offi cieel in Nederland is. Misschien zijn er deelnemers die jaren in Nederland hebben gewoond zonder verblijfsvergunning. b Wijs erop dat de meeste ouderen er moeite mee hebben Nederlands te lezen. Uitdelen van Nederlandse folders heeft in dit licht wellicht weinig nut. Men kan wel folders geven aan wie belangstelling heeft of aan mensen wier familie goed Nederlands kan lezen. b Vertel de voorlichters dat men zeker zal vragen naar prijzen en naar de mogelijkheden om in aanmerking te komen voor de voorziening waarover wordt verteld. Hij of zij kan daarop heel kort antwoorden en zeggen dat iedere gezinssituatie anders is en dat op dergelijke vragen niet goed antwoord te geven is in de groep. Om precies te kunnen vertellen wat voor ieder de mogelijkheden en de kosten zullen zijn, kan het best een afspraak voor een individueel gesprek worden gemaakt.
4 Excursie: mogelijkheden van cursusaanbieders, ontmoetingscentra, dagbestedingscentrum en/of eettafel Doel Deelnemers: b kennen de activiteiten van de aanbieders b weten wie daaraan deel kunnen nemen (indicatie) b weten hoe men zich kan melden b weten welke kosten eraan zijn verbonden om deel te nemen Tijdsduur 30 min. Materialen Geen Voorbereiding voor de cursusbegeleider Afspraken maken met de aanbieders en degene die rondleider zal zijn. Zie voor tips de tekst aan het eind van bijeenkomst 1. Werkvorm en inhoud Rondleiding en uitleg door de rondleider. 91
5 Eettafel Gezamenlijke maaltijd Doel Deelnemers: b kennen de gang van zaken bij een eettafel of weten hoe zij gebruik kunnen maken van een maaltijdbezorgdienst (halalmaaltijden) b weten wie daaraan kunnen deelnemen (indicatie) b weten hoe men zich kan melden b proeven de sfeer rond de maaltijd b weten welke kosten eraan zijn verbonden om deel te nemen Tijdsduur 45 min. Materialen Geen Voorbereiding voor de cursusbegeleider Overleg met de kok of organisator van deze maaltijden. De bedoeling is dat men een maaltijd gebruikt die de open eettafel normaal serveert. De maaltijd moet aan de voorschriften voldoen (halal) voor islamitische deelnemers, Hindoestaans enzovoort, afhankelijk van uw groep. Vraag van tevoren na bij de deelnemers welke voorschriften gevolgd moeten worden. Bespreek dit vooraf met de koks. Een alternatief is een maaltijd te organiseren waarbij de maaltijdbezorgdienst voor ouderen de maaltijden aan de groep levert. Deze maaltijd moet uiteraard ook aan de voorschriften voldoen. Werkvorm en inhoud Samen eten met de gebruikers van de maaltijd in de open eettafel of als deelnemersgroep proeven van de maaltijden die thuisbezorgd kunnen worden. 92
6 Afronding, afspraken Mondelinge informatie Doel Deelnemers: b kennen het programma van de volgende bijeenkomst b weten wanneer, waar en hoe laat de volgende bijeenkomst plaatsvindt Tijdsduur 10 min. Materialen Het programma van de volgende bijeenkomst Voorbereiding voor de cursusleider Neem voldoende exemplaren van het programma mee om uit te delen Werkvorm en inhoud b Deel het programma van de volgende keer uit. b Geef aan wat het onderwerp zal zijn. b Vertel mensen waar en wanneer ze worden verwacht. Bijeenkomst 3, werkvorm 6, werkblad 1 programma van de bijeenkomst Module Wonen als u ouder wordt (1) 93
Bijeenkomst 3 Werkvorm 6 Werkblad 1 Programma van de bijeenkomst Wonen als u ouder wordt (1) Zelfstandig wonen met hulp van kinderen woningaanpassing seniorenwoningen informatie over aanvraagprocedure Pauze Reacties en vragen Hoe zou u willen wonen? Afronding en afspraken voor volgende keer 94 Korte terugblik
Voorbereiding voor de volgende bijeenkomst Voorbereiding voorlichting over wonen voor ouderen de volgende bijeenkomst: b stuur een schriftelijk verzoek om een inleider b maak afspraken over doel en vorm van de inleiding 95