Workshop Begrijpend luisteren in groep 1-2 Mini-symposium Onderwijs 19 mei 2016 jopie.deboer@ijsselgroep.nl
Wat komt er aan de orde? Wat is begrijpend luisteren? Begrijpend luisteren en de relatie met woordenschat Verschil begrijpend luisteren en interactief voorlezen Kenmerken begrijpend luisteren Strategieën/modelen en oefenen
Wat is begrijpend luisteren? Begrijpend luisteren en begrijpend lezen= het vermogen geschreven teksten te begrijpen. Begrijpend luisteren GAAT VOORAF aan begrijpend lezen.
Begrijpend luisteren/lezen = een middel om te komen tot toename van kennis: kennis van de wereld kennis van taal kennis van woorden (woordenschat)
Begrijpend luisteren en woordenschat Hoe meer kennis over de wereld, hoe groter de woordenschat, des te makkelijker begrijp je teksten.
Voorlezen draagt in belangrijke mate bij aan de ontwikkeling van de woordenschat en de kennis van de wereld. Hierbij integreert een kind zijn eigen kennis en persoonlijke ervaringen met de inhoud van de tekst. Nieuwe kennis wordt aangehaakt aan bestaande kennis.
Kinderen worden niet vanzelf goede begrijpend luisteraars. Daarvoor is een helpende volwassene nodig die: kinderen ondersteunt en laat ervaren/zien/horen hoe (complexe) denkprocessen bij het begrijpen van teksten werken. niet instrueert maar HARDOP DENKEND voorleest.
Verschil begrijpend luisteren en interactief voorlezen Verschillende manieren van voorlezen: Droog voorlezen Hardop denkend voorlezen Interactief voorlezen
Interactief voorlezen = in interactie samen nadenken over de tekst. Door het stellen van vragen vooraf, tijdens en na het lezen van boeken. Kinderen moeten de betekenis van woorden al begrijpen vóór dat je start met interactief voorlezen.
Voorbeeld Toen beer op een morgen een wandeling maakte, zag hij drie eieren liggen. Hij keek om zich heen. Er was niemand te zien. Hallo riep hij luid. Van wie zijn die eieren? Hij wachtte en wachtte. Er kwam geen antwoord. Hardop denkend voorlezen Interactief voorlezen Leerkracht leest voor en denkt dan hard op. Ik vraag me ook af van wie die eieren kunnen zijn. Kippen leggen eieren, maar die leven niet bij het water. Ik denk dat de eieren van een moedereend zijn, want eenden houden van water. Leerkracht leest voor en stimuleert vervolgens de inbreng van de kinderen. Bv met de vraag: Van wie denken jullie dat deze eieren zijn?
Wat is het verschil? Hardop denkend voorlezen Interactief voorlezen De leerkracht DOET VOOR hoe zij betekenis geeft aan een tekst. De leerkracht en kinderen geven SAMEN betekenis aan een tekst. Ik denk voor Weinig interactie, stimuleren van meedenken. Wij denken samen Interactie, stimuleren van meedenken.
Hardop denkend voorlezen is dus WAT ANDERS dan interactief voorlezen!!
Door het hardop denken voor te doen zet je het denkproces van kinderen in de steigers. Dat oefen je door MODELING (hardop denkend strategieën toepassen)
MODELEN is een didactiek, waarbij het gewenste DENKPATROON, verschillende keren wordt voorgedaan zodat het patroon ingeslepen raakt bij de ander. Door dit te ondersteunen door woorden en beelden geeft de leerkracht als het ware een kijkje in zijn/ haar hoofd met de DENKSTEM
Welke strategieën? VOORSPELLEN; n.a.v. aanwijzingen in de tekst VRAGEN STELLEN; in de tekst op zoek gaan naar antwoorden VISUALISEREN; inzetten van de zintuigen om de tekst zich voor te stellen VERBINDEN; wat weet je al over de tekst of wat heb je meegemaakt MOEILIJKE WOORDEN/ TEKSTEN VERKLAREN; bewust worden van het begrijpen van de moeilijke tekst SAMEN VATTEN; de hoofdgedachte of belangrijkste informatie beschrijven AFLEIDEN; interpreteren, tussen de regels door lezen
Nog meer over modelen Denk hardop vanuit de ik-vorm. Maak zichtbaar dat je modelt: bv wijs naar een vaste plek bij je hoofd. Maak kleine denkstappen. Modelen doe je voor, tijdens en na het voorlezen. Modelen is heel geschikt bij andere vakken bv. rekenen.
Begrijpend luisteren; zeker doen, maar het leesplezier blijft voorop staan!