PLAATSING KUNSTSKIBAAN IN FLEVOLAND door J.A. Stieter 1977-304 Abr december 116'11 K S D I E N S T V O O R D E I J S S E L M E E R P O L D E R S S M E D I N G H U I S L E L Y S T A D
INHOUDSOPGAVE Inleiding 1. Gebruikspercentage van kunstskibanen in Nederland 1.1. Gebruikspercentage van kunstskibanen in 1977 1.2. Gebruikspercentage van kunstskibanen in de toekomst 1.3. Het gebruikspercentage voor Flevoland en omstreken 2 Inrichting 2.1. Baanontwerp en grootte 2.2. Terreingrootte 2.3. Ontsluiting 2.4. Parkeergelegenheid 2.5. Gebouwen 2.6. Beplanting 2.7. Type banen 2.8. Langlaufbanen 2.9. Diversen 3. Situering kunstskibaan 3.1. Inventarisatie kunstskibanen in Nederland 3.2. Situeringseisen 3.3. Consequenties voor Flevoland 3.4. Situering in Lelystad 4. Kostenraming kunstskibaan 5. Exploj.i.~tie 5.1. Behr:.:~ 5.2. Rer:.,abiliteit 5.3. Esl.loitatiekosten 5.4. Underhoud 5.5. Diversen Sarnenvatting en conclusies Bijlage A B
INLEIOING Bij het droogvallen van Oostelijk Flevoland in 1957 en Zuidelijk Flevoland in 1968 zijn respectievelijk 54.000 ha en 43.000 ha land gereedgekomen voor het inrichten als landbouw- en recreatiegebied maar ook als stedelijk gebied. Met deze inrichting gaan grote kosten gepaard. Deze investeringen zijn echter noodzakelijk om de polder een leefbaar "klimaat" te geven. In het stedelijk gebied zijn recreatiemiddelen een noodzaak om de vrije tijd, waarover de inwoners van de polders beschikken, plezierig door te kunnen brengen. In dit kader valt de beslissing over het plaatsen/aanleggen van recreatiemiddelen zeer goed te verantwoorden. Zo ook voor.een kunststof skibaan. De skisport neemt in Nederland een grote vlucht. Per jaar neernt het aantal wintersporters met 50.000 mensen toe. Op het ogenblik zijn er in Nederland zo'n 467.000 wintersporters. Met wintersporters wordt bedoeld; die mensen die tijdens het winterseizoen een skivakantie nernen. Er bestaat op het ogenblik een grote behoefte onder de skiende bevolking van Nederland naar trainingsmiddelen. Om een skivakantie zo optimaal mogelijk te kunnen benutten dient men goed voorbereid naar de wintersport te gaan. Door te trainen op een kunststof skibaan is het mogelijk om de conditie en techniek van het skien op een goed peil te houden. Het zogenaamde "droog" trainen, d.w.z. het door gymnastische oefeningen op peil houden van de conditie en techniek, is niet geheel bevredigend. De meest geschikte en ideale trainingsmethode is in dit geval het uitoefenen van de sport zelf. Oeze toestand is alleen te bereiken wanneer er in Nederland kunststof skibanen worden aangelegd. In het midden en zuiden van Nederland zijn reeds skibanen aangelegd. Oe rij-afstand vanuit de polder zeker vanuit Lelystad naar de dichstbijzijnde skibaan in Huizen is te groot. Het verdient daarom aanbeveling in de polder ook een skibaan aan te leggen. Hierdoor zouden ook de inwoners van Flevoland, de Noordoostpolder en de oostelijke randgebieden gebruik kunnen maken van deze sportieve recreatievorm.
1. GEBRUIKSPERCENTAGE VAN KUNSTSKIBANEN IN NEDERLAND 1.1. In 1977 Het aantal gebruikers van skibanen is in 1977 + 14.000 B 15.000 mensen, dit komt neer op 3!A van het aantal ~inters~orters. Landelijk gezien komt dit neer op D,11 L van de totale Nederlandse bevolking. Plaatselijk, rondom de baan binnen een straal van 30 km, is dit cijfer hoger namelijk 0,2 L. In praktijk blijken de gebruikers voor een groot deel binnen een straal van 30 km rondom de skibaan woonachtig te zijn. De reistijden die dan gemaakt dienen te worden om bij de skibaan te komen (45 B 60 min.) zijn dan nog acceptabel. Tabel 1. Aantal inwoners binnen een straal van 30 km, het aantal gebruikers en het deelnemingspercenta~e per plaats Plaatsen Bevolking Aantal gebruikers Deelnemingspercentage Nijmegen 579.773 1.200 or2 Bergen (N.H. ) 797.204 1.500 0,18 Wassenaar 2.399.695 4. 5OOY 0,19 * In Wassenaar liggen 2 banen De banen in Nijmegen, Bergen en,;wassenaar zijn voor dit onderzoek genomen omdat ze vrij van concurrentie waren. Hierdoor kunnen vrij juiste gegevens verkregen worden omtrent het gebruikspercentage. Bij de banen in Huizen, Soesterberg en Baarn is een dergelijk onderzoek niet uit te voeren omdat deze banen elkaar sterk beconcurreren. 1.2. Gebruikspercentaqe van kunstskibanen in de toekomst Aangezien de skisport nog steeds in belangstelling groeit mag er van uitgegaan worden dat het landelijk gebruikersaantal gelijk zal blijven of stijgen. Dat deze stijging zich door zal zetten laat geen twijfel gezien: - toenemend aantal wintersporters; - toenemende bekendheid van kunstskibanen, waardoor er relatief meer gebruik van zal worden gemaakt. In dit verband dient de bevolkingsaanwas ook genoemd te worden. De stij- ging van het gebruikersaantal dat de bevolltingsaanwas te weeg brengt is echter zeer gering en moet op langere termijn bekeken worden. De prognose over het toenemend aantal gebruikers zou afgeleid moeten worden van het toenemend aantal wintersporters en de toenemende bekendheid. Omtrent het aantal wintersporters in de komende jaren is weinig te zeggen. De gemiddelde stijging van het aantal wintersporters in de afge- lopen 3 jaar is 50.000 per jaar. Of deze stijging in die grootte zich door zal zetten is moeilijk te ze ggen. De verwachting is dat dit de komende 2 jaar zeker zal gebeuren. Verdere voorspellingen zijn echter niet te geven. Een prognose die gebaseerd is op de toenemende bekendheid is zeker niet te geven daar "bekendheid" een onmeetbaar verschijnsel is. De enige prognose die te geven is moet aan de hand van het gebruikspercentage van de baan berekend worden. In de praktijk blijkt dat 80 % B 90 7; van de bezoekers binnen een straal van 30 km om de
baan woonachtig zijn (zie bijlage A). Aan de hand van de bevolking in dat gebied en het aantal gebruikers kan het deelnemingspercentage berekend worden. Hieruit blijkt dat 0,2 L van de bevolking gebruik maakt van de skibaan. Er van uitgaande dat de behoefte in dat gebied gedekt is kan de totale behoefte voor geheel Nederland berekend worden. Dit zou dan neer komen op 0,2 x 13.800.000 = 27.600. Aangezien het aantal gebruikers nu 14.000 is en de totale behoefte 27.600 zou kunnen zijn, kunnen we concluderen dat een gedeelte van die behoefte nog open ligt. Aan de hand hiervan kunnen we de bouw van kunstskibanen verantwoorden mits deze goed gespreid worden. De onderlinge afstand van de nog te plaatsen banen is afhankelijk van de bevolkingsdichtheid. Uitgangspunt is dat in de omgeving van de baan voldoende mensen woonachtig moeten zijn om een skibaan exploitabel te' maken. 1.3. Het gebruikerspercentaqe voor de Flevopolder, Flevoland en omstreken Om een baan rendabel te laten draaien zijn minimaal 1.000 gebruikers nodig. Of dit aantal in de polder aanwezig is, is nog de vraag. Het gebruikspercentage zal hoger liggen dan het landelijk gemiddelde. De volgende factoren zijn hier verantwoordelijk voor: -. een bevolkingsopbouw waarin de jongere bevolkingsgroepen sterk oververtegenwoordigd zijn; -. een hoger gemiddeld inkomen dan het landelijk gemiddelde; -. een grotere mobiliteit van de bevolking. Het percentage winterspporters in Lelystad is 4,2 Z. Het landelijke percentage is 3,6 L. Het percentage gebruikers is 3 L van het aantal wintersporters. Dit zou voor Lelystad - 1200 x 3 : 36 gebruiks opleveren. --- Inn Indien deze berekeningen ook voor de andere gebieden, die onder de te plaatsen skibaan zou vallen*, gemaakt worden, komen we tot een totaal aantal van + 250 gebruikers. Hieruit kunnen we concluderen dat de eerstvolgende jaren een skibaan in de polder niet rendabel kan zijn. Dit is pas het geval wanneer Lelystad en Al~nere flink volgroeide kernen zijn. In 1980/1985 zouden er misschien voldoende gebruikers zijn, daar de polder dan voldoende inwoners zal hebben en het toegenomen animo voor skibanen ervoor zal zorgen dat het gebruikspercentage zal stijgen. * (Oostelijk en Zuidelijk Flevoland en het westelijk gedeelte van de Veluwe met inbegrip van Kampen)
2. INRICHTING 2.1. Baanontwerp en grootte Een goed ontworpen baan is essentieel voor het succes van het project. Er wordt aanbevolen om een maximaal gebruik van de beschikbare ruimte te maken en te zorgen voor een interessante baan voor alle skiers (des te meer plezier kan eraan beleefd worden). Ook moet er voldoende ruimte zijn om'ski-onderwijs te geven in niet a1 te grote groepen, omdat onderzoekingen hebben uitgewezen, dat te grote groepen door de skiers negatief worden beoordeeld. Over de hellingen waaronder de baan moet worden aangelegd, dient in een vroeg stadium van het ontwerp te worden gesproken, deze zullen echter over het algemeen tussen de A5 en 25' liggen. Oe flauwste helling die mag worden aangehouden is 10. Het is ook belangrijk, dat een veilige baan wordt aangelegd, hetgeen 0.a. betekent, dat aan het einde van de baan een remhelling van + 10 graden wordt gemaakt. Oe kleinste bruikbare afmeting is ca. 400 m2, waarbij een minimum breedte van 12 m en een lengte van 35 m dient te worden nagestreefd. In praktijk blijken deze afmetingen niet geheel te voldoen. De ideale afmetingen voor de Flevopolder, waar een te grote ophoging visueel niet aantrekkelijk is, zijn 65 B 70 meter lang en 15 meter hoog. Opm. Bij baanlengtes van 100 meter en meer blijkt in praktijk te veel wrijvingswarmte vrij te komen waardoor de ski's relatief sneller slijten. Een skilift is gewenst daar het vrij veel tijd vergt om op eigen kracht naar boven te komen. Op de skibaan dient dan we1 een strook van 2 1 m hiervoor gereserveerd te worden. Bij het ontwerp van de baan dient mede rekening gehouden te worden welk merk mat er in de toekomst gebruikt gaat worden. Ieder merk skimat heeft een specifieke hoogte - lengte verhouding nodig. Zo heeft het merk Alpina een helling van 1:6 nodig en het merk Sorbo een helling van 1:4. Oe zijtaluds van de ophoging moeten een helling van 1:3 hebben. Het is dan mogelijk de hellingen te laten begroeien met gras of struiken. Indien de zijtaluds 1:3 zijn en de lengte/hoogte respectievelijk 6,5 en 15 m is een grondoppervlakte van 120 x 110 m voor de skibaan nodig. Er dient echter ook ruimte beschikbaar te zijn voor een: - verenigingsgebouw of kantine - toiletten - kleedruimtes - bergruimtes - parkeerruimte. Afhankelijk van de grootte van de baan en gebouwen is een oppervlakte van minimaal 1,5 ha. Het is gewenst ruimte beschikbaar te houden voor uitbreiding van gebouwen en/of skibaan. Te zijner tijd zullen echter grotere aantallen nodig zijn om rendabel te kunnen exploiteren (zie bijlage 0). 2.3. Ontsluitinq De toegangsweg dient verhard te zijn met een verhardingsbreedte van minimaal 3,50 m. Verder is een goede bereikbaarheid voor auto, bromfiets en fiets noodzakelijk. Ligging naast of vlak bij een secondaire of primaire weg is ge-
wenst, daar veel gebruikers uit omliggende woongebieden afkomstig zijn. Op het terrein zullen verharde paden aangelegd moeten worden. Dit om te voorkomen dat de grasmat welke tussen gebouwen en baan ligt vertrapt zal worden. 2.4. - Parkeerqeleqenheid Het aantal parkeerplaatsen voor een skibaan is afhankelijk van het aantal bezoekers. Aangezien het de bedoeling is dat een zo groot mogelijk publiek van de baan gebruik rnaakt dient men er rekinging rnee te hoden dat een groot gedeelte van de gebruikers uit andere woonplaatsen komen als waar de baan gesitueerd is. Een gevolg hiervan is dat deze groep mensen vrijwel allernaal per auto zullen komen. (De reistijden per openbaar vervoer zijn te lang voor een kortstondig bezoek aan een skibaan). Maximaal zullen er 2 60 mensen tegelijkertijd op de baan aanwezig zijn. Het gerniddeld.percentage gebruikers dat zich per auto naar de baan begeeft komt op + 80 %. De gemiddelde Lezettingsgraad per auto kornt neer op 1,5 persoon per auto. Kort samengevat zullen er dan ongeveer 30 parkeerplaatsen nodig zijn. Er dient echter een mogelijkheid tot uitbreiding van het aantal parkeerplaatsen opengehouden te worden. Hierbij wordt gedacht aan een uitbreiding met 15 parkeerplaatsen. De bruto oppervlakte per parkeerplaats bedraagt 25 rn2 (incl. toegangsweg, rijstroken tussen parkeerplaatsen, bloemperken, etc.). Er is dan 30 x 25 = 750 m2 nodig aan parkeerruirnte. 2.5. Gebouwen 2.5.1. ----------------- Verenigingsgebouw Om een zo breed rnogelijk publiek te bereiken dienen de les en lidmaatschapsgelden zo laag mogelijk gehouden worden. Om deze reden dient het beheer in handen gegeven te worden van een vereniging of stichting. Dit brengt echter met zich mee dat er accornrnodatie voor deze vereniging of stichting aanwezig moet zijn op het terrein. Dit zou in de vorm van een kantine of verenigingsgebouw verwezenlijkt moeten worden. Dit gebouw kan vele functies hebben; 0.a. als kantine waar men na de lessen een drankje nuttigt of als vergaderruirnte voor de vereniging, maar er kunnen ook feesten gegeven worden. Kortorn mogelijkheden te over voor meervoudig gebruik. Het benodigde vloeroppervlakte is afhankelijk van het aantal leden dat bij de vereniging is aangesloten. Een oppervlakte van 100 rn2 is in deze situatie voldoende. 2.5.2. Toilet-,kleed- en bergqebouwen... ------- De algerneen geldende norm over het aantal personen kan ook hier gehanteerd worden, nl. 25 personen per toilet. Dit komt neer op 2 toiletten, 66n damesen 66n herentoilet. De sanitaire (loorzieningen moeten afgestzmd zijn op zomer- en wintergebruik. Bij het ontwerpen rnoet rekening gehouden worden met het plaatsen van verwarming en voldoende ventilatie. tlet toiletgebouw dient zo ontworpen te worden dat ze zowel van het verenigingsgebouw als van buiten bereikbaar is. Een kleedruimte is niet noodzakelijk daar de bezoekers rneestal de benodigde kleren aan hebben. Er dient echter we1 ruimte beschikbaar te zijn
om schoenen en jassen achter te laten. Deze kleedruimte zou aan de bergruimte voor de ski-sttributen gekoppeld kunnen worden zodat men vanuit de kleedruimte door kan lopen naar de bergruimte. Het benodigde oppervlakte aan kleedruimte is + 25 m2, voor de bergruimte is - + 30 m2 nodig. 2.6. Beplanting Om erosie tegen te gaan en het complex visueel aantrekkelijk te maken is.! beplanting noodzakelijk. De beplanting dient mede voor windbeschutting en afscherming tegen het publiek in verband met de ongewenstheid "te koop" te staan. Langs de kant van de mat moet derhalve een beplantingsstrook aangelegd worden die minimasl 2 meter hoog is (zie bijlage C). De delen die niet of weinig betreden worden kunnen met gras ingezaaid worden. Op het talud, naast de mat, kan een strook van 10-15 m ingeplant worden als windschutting. In deze strook kan een Grauwe abeel vermengd met Veldesdoorn geplant worden. Tussen de Grauwe abeel en Veldesdoorn kan de Duindoorn komen als bodembedekker. Onderlinge plantafstand is 3 m in driehoeksverband. Het resterende deel van het talud kan ingeplant wordem met: Meidoorn Sleedoorn Kornoel je Duindoorn Hazelaar Druipwilg. Deze struiken hebben de functie van bodembedekker. De plantafstand is hier 1,5 m. Na 10 jaar dient de windsingel uitgedund te worden. De plantafstand wordt dan 6 m. 2.7. Type banen Op het ogenblik bestaan er 3 typen kunstskibanen nl.; 1. met kunststofmatten (borstels), 2. met piassara, 3. met kunstmatig gefabriceerde sneeuw. 1. Oe kunststofskibanen worden bedekt met een mat waar smalle borstelstroken op aangebracht zijn. De matten zijn over het algemeen vervaardigd van nylon of polyester. Er zijn verschillende merken en soorten in de handel. Onderzoek naar kwaliteit, levensduur e.d. is nog niet verricht waardoor het niet mogelijk is om een oordeel uit te spreken over materiaalkwaliteiten. De volgende leveranciers zijn bekend: - S.1.T.-skibaan, JAS Nederland B.V. Bizetlaan 29 te Oosterhout (N.B.) tel. 01620-25569. - Sorbo Ski, Gebr. Rook B.V. IJsseldijk 191 te Krimpen a/d IJssel tel. 01809-13044. - "Neu Schnee", G. v.d. Heuvel. Nieuwlandstraat 36 te Tilburg tel. 013-420664 - Alpina, Peter Nesselrath Berlinerallee 64 te Darmstad B.R.D. De prijzen lopen uiteen van f 54,--/m2 tot f 90,--/m2. De ervaring leert dat een stugge mat beter voldoet dan een soepele mat. Om de technieken te leren is het noodzakelijk om van een stugge mat gebruik te maken. Een nadeel is dan we1 dat een steigerhelling nodig is, daar een stugge mat stroever is als een soepele mat. Oerhalve is de Sorbomat de meest geschikte mat voor skibanen.
2. De skibanen die metpiassava bedekt zijn bieden ook een goede rnogelijkheid tot het beoefenen van de skisport zonder sneeuw. De piassava is een vezel van een in Zuid-Amerika voorkomende boomsoort. Deze vezel wordt gebruikt voor de borstelfabrikage. De piassavabaan is gebonden aan een geaccidenteerd terrein daar de vezels alleen op het maaiveld te gebruiken zijn. Een piassavabaan met een stalenbuizen onderbouw is dus uitgesloten. Een behoorlijke drooglegging is noodzakelijk terwijl de bodem vol-. doende draagkrachtig dient te zijn. De prijs van de piassava is f 2, 70 per kg. Een voordeel van de piassava is dat ze betere glij-eigenschappen bezit. Daarintegen is het jaarlijks onderhoud veel groter en duur. Ieder jaar, aan het begin van het seizoen (okt.), dient er een nieuwe laag piassava aangebracht te worden. Dit komt neer op 3 kg per m2. 3. Ven kunstskibanen die bedekt worden met kunstmatig gefabriceerde sneeuw is nog weinig bekend. Er bestaan plannen om in Zoetermeer een skibaan op te richten met een dergelijk systeern. Tot op heden wordt nog geen kunstmatig gefabriceerde sneeuw als bedekking van skibanen gebruikt. Het principe berust hieroo dat met behulp van compressoren onderkoelde lucht wordt geproduceerd die waterdamp laat uitkristaliseren tot sneeuw. Het geheel bevind zich nog in een experimenteel stadium. Voor de onderbouw zijn 4 mogelijkheden: 1.ophoging met grond; 2. ophoging met een buizen geraamte; 3. combinatie van beide voorgenoemde mogelijkheden; 4. ophoging door rniddel van betonnen pilaren. 1. Het meest gebruikte ophogingsmateriaal is grond. Eenenkele baan is geheel of gedeeltelijk opgebouwd met andere materialen. Het voordeel van grond is dat het geen onderhoud vergt, goed in het landschap te passen is en een geaccidenteerde skibaan mogelijk maakt. 2. De tweede mogelijkheid is een ophoging d.m.v. een buizen geraamte. Dit systeem wordt op 66n baan toegepast, narnelijk die in Baarn. De voordelen zijn de lage aanschafprijs en de baan is te allen tijde te veranderen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer blijkt dat het ontwerp niet vo1dni:t. De nadelen zijn: de ieder jaar terugkerende onderhoudsbeurten; het feit dat het niet goed mogelijk is om een qeaccidenteerde baan te maken; de beperkte levensduur. 3. Een combinatie van de hiervoor genoemde methodes is goed te verwezenlijken wanneer een grotere hoogte vereist is dan een reeds aanwezig hoogteverschil in het terrein. De nadelen zijn ook hier het jaarlijks terugkerend onderhoud aan het buizengeraamte. 4. De vierde en laatste mogelijkheid is ook de kostbaarste oplossing. Een dergelijke ophoging komt voor in Deurne bij Antwerpen (Belgic). Door de specifieke vorm is deze ophoging zeer moeilijk in een landschap zoals dat in de polder voorkomt in te passen. Ue aanlegkosten van een baan die opgehoogd is met grond komt neer op f 300.000,-- tot f 400.000,--. De kosten voor een ophoging d.m.v. een buizengeraamte zijn ongeveer f 250.000,--. Hierbij wordt uitgegaan van een baan met een hoogte en lengte van respectievelijk 20 m en 75 m, de breedte is ongeveer 25 m. Indien de baan door een weinig draagkrachtig orgaan, als een skivereniging, beheerd wordt, dient men zich bewust te
zijn dat de exploitatiekosten zo laag mogelijk worden gehouden. Aanbevolen wordt derhalve gebruik te maken van een ophoging met grond daar de afschrijvings- en rentekosten hier beduidend lager liggen. Men heeft immers een afschrijvingstermijn van 30 tot 40 jaar tegen een afschrijvingsperiode van 5-jaar bij een ophoging d.m.v. een buizengeraamte. De onderhoudskosten van een buizengeraarnte liggen ook.vee1 hoger als bij een ophoging met grond. 2.8. Langlaufbaan Om bij het langlaufe~ tot een goed samenspel tussen armen en benen te komen is het noodzakelijk dat men veel traint. Deze sport kan in Nederland op twee manieren beoefend worden, namelijk met de zoyenaamde rolski en met behulp van de traditionele langlaufski op een speciale skimat hiervoor. Oe eerst genoemde mogelijkheid is verreweg de goedkoopste. Door het aanschaffen van een paar rolski's is het mogelijk om het langlaufen te beoefenen op openbare wegen. Bij de op de tweede plaats genoemde mogelijkheid dient men een baan in te richten. Hiervoor zijn speciale matten nodig welke f 92,-- per meter kosten. Uitgaande van een baan met een langte van 1.000 meter zouden de kosten voor de mat 192.000,-- bedragen. Om de werkelijkheid zoveel mogelijk na te bootsen moet de baan kleine hoogteverschillen hebben. Wanneer de voorkeur uitgaat naar rolski's kunnen speciale paden hiervoor worden aangelegd zodat men ongestoord kan trainen. Deze paden dienen een egale verharding te hebben, bijvoorbeeld asfalt. Als uitgangspunt kan het terrein van de kunstskibaan genomen worden. Men zou van hieruit kunnen vertrekken en eindigen. De accommodatie van de skibaan kan gebruikt worden voor het opbergen van het lesmateriaal. De kosten van een rolskibaan met een lengte van 1.000 m en breedte van 2 m bedraagt f 36.000,-- (f18,--/m2). Aangezien beide trainingsmethoden niet voor elkaar onder doen gaat de voorkeur uit naar een rolskibaan vanwege de aanzienlijk lagere aanlegkosten. Bovendien is het onderhoud aan een rolskibaan vrijwel nihil, terwijl een langlaufbaan om de 4 h 5 jaar vervangen dient te worden. Voor het verhuur van de rolski's kan eenzelfde regeling getroffen worden als bij het verhuur van de ski's voor de skibaan. 2.9. Diversen Voorzieningen ten behoeve van behoud, bescherming en veiligstelling om het gebruik door onbevoegden tegen te gaan zijn noodzakelijk. O i t kan verwezenlijkt worden donr het plaatsen van singels of hekwerken om het complex heen. Verder is er verlichting nodig om het gebruik in de avond mogelijk te maken. Op het terrein zouden enige afvalbakken geplaatst rnoeten worden. Voor het huishoudelijk afval en voor het legen van de afvalkorven moet een container aanwezig zijn die eens in de 1 of 2 weken geleegd moet worden. Om de toeschouwer de mogelijkheid te geven buiten toe te kijken zouden enige banken geplaatst kunnen worden. De noodzakelijke nutsvoorzieningen zijn elektra en water; gas is gewenst.
3. SITUERING SKIBAAN 3.1. Inventarisatie skibanen in Nederland Momenteel liggen in Nederland 9 skibanen. Hier komen in november/decemaer 1977 nog eens 2 banen bij. Oe eerste skibaan in Nederland werd in 1964 gebouwd in Bergen (h.h. 1. Vooral de ontwikkeling van de wintersport.in de laatste jaren heeft er toe bijgedragen dat er in een kort tijdsbestek zoveel banen bij gekomen zijn. Oe oppervlaktes verschilien van 900 m2 tot 20.000 m2. Tabel 2. Plaats waarin ae banen zijn gelegen en de daarbij behorende afmetingen Plaats Lengte Breedte Hoogte Oppervlakte in m2 Bergen Brunssum Huizen Baarn Middelbeers Soesterberg Ubbergen Wassenaar Wassenaar Westerbork (zie Bijlage A) 3.2. Situerinqseisen - Onderlinge afstand van banen 60 km (afhankelijk van bevolkingsdichtheid). - Goede bereikbaarheid voor auto, bromfiets en fiets is noodzakelijk. - Ligging in de onmiddellijke nabijheid van wooncentra gewenst mede in verband met het grote aantal jeugdige beoefenaren/leden. - Een situering in de nabijheid van hoogspanningskabels, aardgastransportleiding en dergelijke is niet bezwaarlijk. Oe aanwezigheid van distributienetten van water, elektra en gas in de nabije omgeving is gewenst zo niet noodzakelijk. - Hoewel geen factor van doorslaggevende aard moet zo mogelijk een situering in de onmiddellijke nabijheid van bronnen van geluidshinder, lucht- en waterverontreiniging vermeden worden. - Reschutting tegen wind is noodzakelijk. Vooral beginners kunnen snel uit balens worden gebracht. - Baan dient naar het oosten of zuiden gericht te zijn i.v.m. verblinding door de zon. 3.3. tonsequenties voor de Flevopolder Oe skibaanexploitanten en de skisport in het algemeen is er bij gebaat dat bij eventueel aan te leggen banen rekening wordt gehouden met een goede landelijke spreiding. Om de skisport binnen het bereik van een zo groot en breed mogelijk publiek te brengen dient de spreiding z6 door gevoerd te worden dat de skibanen een 20 groot mogelijk deel van Nederland bestrijken.
U i t administraties van verschillende skibanen blijkt dat circa 80 3 90 5 van de gebruikers woonachtig zijn binnen een straal van 30 krn rondorn de banen. De baan zal dus zo geplaatst moeten wordendat een gebied bestreken wordt waarin een zo groot rnogelijk aantal inwoners woonachtig zijn. Dit zijn de volgende gebieden: 1. Oostelijk Flevoland (Lelystad); 2. Zuidelijk Flevoland (Almere) ; 3. Zuidelijk deel van de Noordoostpolders (Emmeloord); 4. Noord-westelijk deel van de Veluwerand (Harderwijk, Errnelo, enz.); 5. Gemeente's: Oronten Zwolle Karnpen. Indien aan de hiervoor genoernde eisen, en de eisen die in de paragraaf "Situerings Eisen" voorkomen, voldaan rnoet worden kan geconcludeerd worden dat de meest geschikte situering in de nabijheid van Lelystad is. 3.4. Situering in Lelystad Dm de skibaan zo goed rnogelijk bereikbaar te maken is het noodzakelijk dat deze in de onmiddellijke omgeving van Lelystad ligt. Verder dient de baan goed bereikbaar te zijn vanaf de doorgaande route's (Zwolle - Almere - Harderwijk - Lelystad - Enkhuizen). Deze factoren in acht nemend komen de volgende plaatsen in aanrnerking. 1. De bouwstortplaats van Lelystad, gelegen in het noordelijk deel aan de Bronsweg (zie bijlage 0). 2. In het zuidelijk deel van Lelystad onder de hoogspanningsleiding naast de aan te leggen Rijksweg 6 (zie bijlage Dl. 1. Bij plaatsing van de skibaan op de bouwstortplaats kan de reeds verkregen hoogte door het storten benut worden als ophoging van de skibaan. Dit zal de aanlegkosten terugbrengen met een aanzienlijk bedrag. Verder heeft het perceel een ideale oppervlakte (2,6 ha) en is ongeveer door flink volgroeide beplanting singels. 2. Door ligging van een hoogspanningsleiding kan dit stuk grond niet benut worden voor woningbouw, Plaatselijk naast of onder een hoogspanningsleiding is voor een kunstskibaan geen bezwaar. Als voordeel kan hier genoernd worden de goede bereikbaarheid voor gebruikers die in andere steden woonachtig zijn, vanwege de dichtbij gelegen Rijksweg 6.
KOSTENRAMING VOOR EEN KUNSTSKIBAAN 1. Grondwaardering 2. Grondverzet Ontgraven: 65.000 m3 Transport: Afwerken : P.M. 3. Beplanting Div. soorten struiken: 2000 stuks b f0,56 f 1.120,-- Grauwe abeel : 240 stuks B f3,66 f 880, -- Duindoorn : 480 stuks ki f0,95 f 456,-- Gras : 5000m2 bf0,70 f 3.500,-- Arbeidskosten f 7.700,-- f 13.656,-- 4. Verharding Parkeerterrein + toegangsweg f 3.000,-- Tegelverharding op terrein: 300 rn2 B f14,-- f 4.200,-- f 7.200,-- 5. Gebouwen Verenigingsgebouw 200 m2 b f 750,-- 6. Nutsvoorzieningen Riolering: 20 m + aansluiting Elektriciteit: 20 m + aansluiting Waterleiding: 20 rn + aansluiting 7. Diversen Skimat; 2100 m2 ki f 70,-- Hekwerk: 500 m2 h f 31.50 Lichtmasten: 8 stuks + aansluiting Banken, fietsenstandaards, afvalkasten 8. Onvoorzien en ter afronding
5. EXPLOITATIE 5.1. Beheer Op het ogenblik zijn er twee banen welke op commerciele basis draaien. Dit zijn de banen in Middelbeers en Soesterberg. Oe praktijk moet nog uitwijzen of dit mogelijk is daar beide banen nog maar kort draaien. De banen welke op niet commerciele basis door een vereniging beheerd worden kunnen met kleine exploitatie tekorten draaien. Geen enkele skibaan ontvangt op het ogenblik subsidie van gemeente of rijk, met uitzondering van de baan in Brunssum welke door de gemeente beheerd wordt. Deze baan ligt nl. in een recreatiepark wat als zodanig door de gemeente Brunssum beheerd wordt. Hieronder zijn de tijden van lessen en vrij-skien weergegeven. Lessen Vrij-skien maandagavond maandagmiddag dinsdagavond woensdagmiddag en -avond donderdagmorgen donderdagavond o f donderdagavond en vrijdagavond o f vrijdagavond voor groepen van verenigingen, kringen Ned. ski ver., scholen etc. zaterdag tot 16.00 uur zaterdag na 16.00 uur zondag tot 15.30 uur zondag na 15.30 uur. Het beheer kan mijns inziens het beste in handen worden gegeven van een stichting of vereniging. Herdoor kunnen de laagst mogelijke les en lidmaatschapsprijzen berekend worden. Een reeds bestaande skiclub of vereniging zou het beheer over kunnen nemen. Deze vereniging dient zich wel te reoliseren dat het met grote financiele lasten opgescheept wordt. Om te voorkomen dat de skibanen met een exploitatie tekort beheerd wordt, dient de vereniging een groot aantal leden te hebben. Hierbij wordt gedacht aan een vereniging met + 500 leden. Verder bestaat de mogelijkheid dat, wanneer de baan door een-vereniging beheerd wordt, er subsidie mogelijk is op de loonkosten van de skileraren. De opbrengsten van de les en lidmaatschapsgelden zijn tot op heden niet voldoende om tot een sluitende balans te komen bij de reeds bestaande skibanen. De exploitatie tekorten worden vaak door giften uit het bedrijfsleven aangevuld. Het skimateriaal als ski's, schoenen en stokken wordt op alle bestaande skibanen verhuurd, dit skimateriaal kan dan tijdens de lessen en het vrij-skien gebruikt worden. De gemiddelde huurprijzen voor ski's en stokken zijn f 4,--/uur, de schoenen kosten f 2,50/uur. Het is oak mogelijk om eigen ski's, schoenen en stokken te gebruiken. Het gebruik van eigen ski's wordt afgeraden, daar deze na gebruik op een kunststofskibaan niet meer voor de wintersport geschikt zijn. Het lesmateriaal wordt vaak van sportzaken betrokken welke tegen gereduceerde prijzen leveren. De levensduur van ski's en schoenen bedraagt max. 2 jaar. 5.2. Rendabiliteit Het is moeilijk om te bepalen bij welke gebruikers-aantallen de skibaan
rendabel is. Een ruwe schatting kan echter gernaakt worden. De vaste kosten, welke bestaan uit rente en afschrijving bedragen f 50.000,-- per jaar. Hier komen nog extra kosten als lonen, vervangingsmateriaal e.d. bij. Deze extra kosten bedragen f 70.000,-- per jaar. Uitgaande van een vereniging met 500 leden, welke f SO,-- contributie betalen, heeft deze vereniging een inkomstenbron van f'25.000,--. Het rninimaal benodigde aantal cursisten van 500 levert f 100.000,-- aan lesgelden op. De kosten bedragen dan f 50.000,-- + f 70.000,-- = f 120.000,-- De baten bedragen dan f 25.000,-- + floo.ooo,-- = f 125.000,--. 5.3. Exploitatiekosten Deze bestaan uit: rente en afschrijving - loonkosten van grootonderhoud - onderhoudskosten van gebouwen en terreinen - verbruik van water, elektriciteit en telefoon - reinigingsrechten - verzekeringskosten - loonkosten personeel - afschrijving lesmateriaal. 5.4. Onderhoud Het onderhoud van de beplanting kan wellicht door leden van de skivereniging gebeuren, evenals het onderhoud aan gebouwen en de tbaan. Vrij veel werk zal op basis van vrijwilligheid rnoeten gebeuren daar anders de kosten te hoog worden en een baan niet rneer rendabel te exploiteren is. 5.5. Diversen Drie skileraren zijn minirnaal nodig voor doceren. Voor het onderhoud is een arbeidskracht voor halve dagen nodig. De administratie kan door leden van de vereniging op v)ijwillige basis gebeuren.
SAMENVATTING EN CONCLUSIES De eerste conclusies over de haalbaarheid van een kunstskibaan in de Flevopolder kunnen als volgt worden samengevat. Op het ogenblik, in 1977, zijn niet voldoende mensen woonachtigin de polder waardoor de rendabiliteit van een eventuele skibaan verzekerd kan worden. Als eis kan gesteld worden dat binnen een straal van 30 40 km minimaal 400.000 500.000 mensen woonachtig moeten zijn. Afhankelijk van de bevolkingsgroei is de verwachting dat in 1985 de bevolking een dusdanig aantal heeft bereikt waardoor een skibaan rendabel kan zijn. Van de verschillende ophogingsmethodes is er slechts 6Bn haalbaar in de Flevopolder. O i t is namelijk de ophoging d.m.v. grond. Het buizengeraamte welke ook als ophoging gebruikt kan worden, is om visuele aspecten niet aantrekkelijk. Een dergelijke ophoging is alleen te gebruiken wanneer deze in een heuvelachtig landschap geplaatst kan worden. De bouwkosten van beide systemen zijn vrijwel gelijk. In het landelijk gebied is een a1 te grote ophoging niet aantrekkelijk, daar het storend in het landschap werkt. Indien de baan in het stedelijk gebied geplaatst wordt is een ophoging van bv. 20 m geen bezwaar. Om een zo goed en volledig mogelijk gebruik van het complex te garanderen zouden de zijtaluds van 1:3 veranderd kunnen worden in taluds van 1:6. Op deze helling zouden paden en bosplantsoenen aangelegd kunnen worden. Deze situatie zou uniek zijn voor de Flevopolder, daar grote hoogteverschillen niet in het landschap voorkomen. Het enige nadeel dat hieraan verbonden is, zijn de hogere kosten van het grondverzet en de beplanting. Voor realisering vraagt het geheel echter nadere studie. Voor,de bedekking van de skihelling kan gekozen worden uit 3 mogelijkheden. Het systeem waarbij gebruik wordt gemaakt van kunstmatig gefabriceerde sneeuw bevind zich nog in een experimenteel stadium waardoor deze op het ogenblik niet in aanmerking komt voor gebruik. Oe piassava is betrekkelijk duur in onderhoug daar het materiaal 10s op de baan ligt. Regelmatig dient een nieuwe laag aangebracht te worden. Door de grote onderhoudskosten (arbeidsloon) wordt het gebruik van piassava afgeraden. Gezien de grote bevolkingsconcentratie in de polder in de toekomst is een skibaan i.v.m. een goede landelijke spreiding we1 te verantwoorden. Mijns inziens is er we1 enige concurrentie te verwachten van de skibaan in Huizen. Deze concurrentie is echter gedeeltelijk te voorkomen door een attractieve baan te bouwen, d.w.z. voldoende lengte, steilheid en accidentatie. Er zijn verschillende situeringsmogelijkheden in de polder. Gezien de situeringseisen, welke stellen dat plaatsing bij een grote woonkern noodzakelijk is, komt alleen Lelystad in aanmerking. Bij plaatsing in directe omgeving van Lelystad kan een dermate groot gebied bestreken worden waardopr plaatsen als: Oronten, Almere, Emmeloord, Karnpen, Harderwijk en eventueel Zwolle binnen het bereik van de skibaan komen te liggen. Mijns inziens is het een voordeel indien de baan op niet-commerciele basis geexploiteerd wordt. Hierdoor kunnen de lesgelden zo laag mogelijk.gehouden worden en kan een zo breed mogelijk publiek van de skibaan gebruik make^. en mogelijke bron van inkomsten is het "sleetje rijden". De jeugd kan tegen vergoeding van de baan gebruik maken wanneer deze niet in beslag wordt genomen door de skiers.
I C I I I I. I. -.- I.!.,. -. -.. I' DOOR S.NED.E. KY NST S-KI-BAAN.: --- :...-. -: -.- I.,, schaal--.. 1.:-500,.a- i I - WINDSINGEL LICHTMAST OMHEINING TEGELVERHARDING VER. GEBOUW I 19r-l. 1 I.,..,,!. -,.. I I -.. '