Uitnodiging voor inhoudelijke congresbijdragen Deadline dinsdag 1 november 2016 Het Congres voor Lerarenopleiders 2017, dat op uitnodiging van de Vereniging Lerarenopleiders Nederland (VELON) georganiseerd wordt, vindt plaats op donderdag 16 en vrijdag 17 maart 2017 in Amsterdam. Het congres is een bruisend en inspirerend evenement dat dit jaar zal plaats vinden op een unieke locatie in het hart van Amsterdam: aan de oevers van het IJ. In het Muziekgebouw en Hotel Mövenpick zullen zo n 600 lerarenopleiders uit het hele land kennis delen en elkaar inspireren, door middel van workshops, keynotes, ronde tafels, informele ontmoetingen, TEDlike talks, interactieve postersessies, etc. Als organiserende instellingen (Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Inholland, Hogeschool Ipabo, Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit) kiezen we ervoor om vraagstukken centraal te stellen die wij in onze grootstedelijke omgeving dagelijks tegenkomen en die ons zowel uitdagen als inspireren. Die vraagstukken hebben te maken met de diversiteit in de samenleving en met de noodzaak voor ons allemaal, maar voor leraren in het bijzonder, om - met erkenning van al die diversiteit - een verbinding te leggen naar jongeren.
Opleiden voor Diversiteit en Verbinding De huidige geglobaliseerde en pluriforme samenleving biedt een inspirerende, bonte en creatieve mix van verschillende mensen, groepen, contexten, culturen, opvattingen, etc. Die diversiteit zorgt er voor dat mensen voortdurend in aanraking komen met verschillen in perspectieven, belangen, interesses. Die verschillen bieden mogelijkheden voor leren en ontwikkelen, maar kunnen ook leiden tot spanningen en confrontaties. De toenemende diversiteit in de samenleving creëert daarmee grote uitdagingen met betrekking tot de verbondenheid van groepen en individuen met elkaar en met de samenleving als geheel. Dat roept voor het onderwijs vragen op over de wijze waarop het onderwijs zowel voorbereidt op een vervolgstudie of beroep als bijdraagt aan persoonlijke ontwikkeling en aan participatie in de samenleving. Het beantwoorden van die vragen heeft implicaties voor de doelen van het onderwijs, de vorm en inhoud van het curriculum en voor rollen binnen het onderwijs. Lerarenopleidingen hebben samen met opleidingsscholen de taak om leraren op te leiden en te versterken, om ze toe te rusten voor het prachtige en uitdagende beroep van leraar, zowel nu als in de nabije toekomst. Daarmee hebben lerarenopleidingen en opleidingsscholen dus ook een belangrijke taak om antwoorden te vinden op bovenstaande vragen rond diversiteit en verbinding. Deze vragen spelen binnen het hele Nederlandse onderwijsstelsel, maar zijn vaak pregnanter binnen grootstedelijke contexten, waar sprake is van een grote mate van (super)diversiteit, van een verdichting van problemen, en tegelijk van een rijke verzameling van bronnen, contexten en mogelijkheden voor kinderen en volwassenen. Als Amsterdamse lerarenopleidingen die het Congres voor Lerarenopleiders 2017 organiseren, kiezen we ervoor om die grootstedelijke context als inspiratie te nemen voor het thema van het congres. Die grootstedelijke omgeving inspireert ons en daagt ons voortdurend uit bij ons denken over diversiteit en verbinding en over de implicaties daarvan bij het vormgeven aan het opleiden van leraren. Tegelijk creëren vraagstukken van diversiteit en verbinding dilemma s en uitdagingen die we alleen kunnen oplossen door uit te wisselen en samen te leren. En daar biedt het congres een prachtige mogelijkheid voor. Tijdens het Congres voor Lerarenopleiders 2017 werken we het thema Opleiden voor Diversiteit en Verbinding uit in drie programmalijnen: 1. Socialisatie en persoonsvorming in een diverse samenleving 2. Denken over curriculum en didactiek 3. Vernieuwing van het beroep van leraar en lerarenopleider Hierbij is aandacht voor praktische invullingen, inspirerende kennisdeling, verdiepende reflecties, onderzoekende verkenningen, etc., met betrekking tot diversiteit en verbinding bij zowel het leren van leerlingen, het leren van studenten, leraren en scholen, en het leren van lerarenopleiders.
Toelichting op de programmalijnen 1. Socialisatie en persoonsvorming in een diverse samenleving (trekkers: Sui Lin Goei en Saskia van Caem) Diversiteit kan leiden tot segregatie van mensen in groepen met verschillende belangen en realiteiten. Hierdoor kunnen microkosmossen ontstaan met eigen waarden en mores. Dat vraagt van leraren en opleiders competenties om verschillen niet te beschouwen als probleem, maar juist te benutten als bron voor ontwikkeling van leerlingen en studenten, en om verschillen te (helpen) overbruggen door jongeren en culturen te verbinden. En om tegelijk, vanuit alle verschillen, oog te houden en ruimte te bieden voor de unieke individualiteit van elke lerende. Toekomstige leraren die vaak niet of beperkt beschikken over multiculturele, multiraciale of meertalige ervaringen moeten in staat zijn om lespraktijken te ontwerpen die responsief zijn voor de culturele realiteit van hun leerlingen. Dat roept de vraag op hoe de lerarenopleiding teacher readiness en een verrijkt zelfbewustzijn ten aanzien van diversiteit en verbinding van (aanstaande) leraren kan vergroten. In deze programmalijn is daarom ruimte voor bijdragen die gaan over een cultureel relevante pedagogiek, over inclusief en passend onderwijs, over culturele identiteit en cultureel pluralisme, over burgerschap en de vaardigheid om andere culturen te begrijpen en te waarderen, over de leefomgeving als leeromgeving, over vraagstukken ten aanzien van radicalisering en tolerantie in de klas, burgerschap, en over de vraag hoe lerarenopleiders, studenten en leraren samen de uitdagingen rond deze thema s kunnen oppakken en de doeldomeinen kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming kunnen verbinden. 2. Denken over curriculum en didactiek (trekkers: Carla van Boxtel en Marco Snoek) Binnen deze programmalijn staat het didactisch handelen van leraren en lerarenopleiders centraal. Daarbij gaat het om het proces van didactisering van onderwijsinhouden en van opleidingsinhouden. Ook hier kunnen vraagstukken rond diversiteit en verbinding een rol spelen. Daarbij kan het gaan om diversiteit van en verbindingen tussen vakken, om verbinding tussen traditionele didactieken en moderne media, om verbinding tussen (vak)didactisch onderzoek en praktijk. Maar ook om verbinding van de klas met de lokale omgeving en alle (vak)didactische bronnen die daar beschikbaar zijn. Deze programmalijn beperkt zich niet tot curriculum en didactiek in scholen, maar gaat ook over de curriculum en didactiek binnen de lerarenopleidingen. Zo vraagt gevoeligheid voor diversiteit en verbinding een open, kritische en onderzoekende houding van leraren. Dat kan een belangrijke inspiratiebron zijn bij het vormgeven aan een onderzoekslijn binnen het curriculum en bij het vormgeven aan persoonsvorming bij aanstaande leraren. Bijdragen binnen deze programmalijn gaan daarom in op vraagstukken met betrekking tot vakdidactiek en opleidingsdidactiek. Hoe kunnen leraren zich blijvend ontwikkelen op (vak)didactisch vlak en een open en kritisch-onderzoekende houding ontwikkelen met het oog op curriculumvernieuwing en verhoging van de kwaliteit van onderwijsleerprocessen? Welke specifieke ondersteuning daarbij vragen startende leraren? Welke doelen, inhouden en didactische aanpakken sluiten aan bij de huidige globaliserende en pluriforme samenleving waarin technologische ontwikkelingen het leven in toenemende mate beïnvloeden en waar gestreefd wordt naar duurzame ontwikkeling? Hoe kunnen studenten en leraren daarbij wetenschappelijke kennis benutten, experimenteren met nieuwe aanpakken en samenwerken met collega's? Wat vraagt dit van lerarenopleiders en van de wijze waarop zij in hun curricula verbinding leggen met de omgeving en met andere vakken? Hoe stimuleren lerarenopleiders een open, kritische en onderzoekende houding bij hun studenten, maar ook bij henzelf? En hoe kunnen daarbij verbindingen gelegd worden tussen het leren van leerlingen, van beginnende en ervaren leraren, van aanstaande leraren en lerarenopleiders, bijvoorbeeld in professionele leergemeenschappen, lesson studies, etc.
3. Vernieuwing van het beroep van leraar en lerarenopleider (trekkers: Martijn Meeter en Hanneke Beneden) Vraagstukken ten aanzien van diversiteit en verbinding vragen niet zozeer een individueel antwoord van leraren, maar vooral een collectief antwoord en een gezamenlijke focus van leraren op de ontwikkeling van hun leerlingen. Dat besef vraagt om nieuwe perspectieven op het werk van leraren waarbij de nadruk verschuift van de individuele verantwoordelijkheid van leraren voor hun leerlingen en klassen, naar collectieve verantwoordelijkheid van leraren voor de kwaliteit van het leren in de school en voor de ontwikkeling daarvan. Een perspectief waarbij professionele ontwikkeling van leraren niet uitsluitend een individuele verantwoordelijkheid is op basis van persoonlijke behoefte, maar een collectieve uitdaging van teams en van de beroepsgroep als totaal op basis van gezamenlijk geformuleerde doelen. Ook hier spelen dus vraagstukken ten aanzien van de diversiteit binnen lerarenteams en tussen scholen, waarbij een spanning kan ontstaan tussen de professionele ruimte van individuele leraren en de verbindingen met andere leraren die daarbij noodzakelijk zijn. Die vraagstukken spelen niet alleen binnen scholen en lerarenteams, maar ook binnen lerarenopleidingen en in de verbinding tussen school en opleiding. Diversiteit in perspectieven kan uitgebuit worden in interprofessionele verbinding tussen professionals uit verschillende lagen. Dat perspectief vraagt ook om leraren en lerarenopleiders die niet alleen bezig zijn met het leren van leerlingen en studenten, maar ook met het innoveren van hun onderwijs. Die daarbij gebruik maken van theorieën en concepten, van uitkomsten van onderzoek, van ideeën en ervaringen van andere scholen en uit andere maatschappelijke sectoren, die ongebaande paden durven te bewandelen en tegelijk beseffen dat zij zich voortdurend moeten verantwoorden naar ouders, leerlingen, studenten en andere belanghebbenden. In deze programmalijn passen bijdragen over vernieuwingen in het beroep van leraar en lerarenopleider, en over de wijze waarop de positie van leraren in de scholen verandert om de uitdagingen ten aanzien van diversiteit en verbinding op te kunnen pakken. Maar ook vragen over hoe innovatieve scholen sterker verbonden kunnen worden met lerarenopleidingen, zodat vernieuwing in scholen en lerarenopleidingen hand in hand gaan, en hoe de beroepssocialisatie van de aankomende leraar in de opleiding versterkt kan worden.
Voorstellen voor congresbijdragen We nodigen iedereen uit om een goede en voor lerarenopleiders relevante en inspirerende inhoudelijke bijdrage te leveren aan het Congres voor Lerarenopleiders 2017. Tijdens het congres wordt een aantal werkvormen gehanteerd. Uitgangspunt daarbij is een congresstructuur met programmaonderdelen van 90 minuten. Werkvorm Presentatie TEDlike talk Symposium Workshop Rondetafel/open space Poster Omschrijving In een presentatie wordt in hoofdlijnen verslag gedaan van een afgerond onderzoek of (de werkzame bestandsdelen van) een uitgevoerde good practice in de context van de lerarenopleidingen. In een presentatiesessie worden 3 losse presentaties geprogrammeerd. Daarbij streven we naar actieve betrokkenheid van het publiek. Als standaard gaan we uit van een presentatie van 10 minuten gevolgd door 10 minuten discussie in subgroepjes over de betekenis voor de eigen praktijk, afgerond met 10 minuten plenaire uitwisseling. Andere actieve werkvormen zijn ook mogelijk. Elke parallelsessie heeft een zaalvoorzitter die de tijd bewaakt en de discussie leidt. Tijdens het congres willen we experimenteren met een beperkt aantal TEDlike talks. Dit zijn korte pakkende presentaties van maximaal 15 minuten met een krachtige en persoonlijke boodschap, zonder (of met minimale) tekstuele ondersteuning. Als u geïnteresseerd bent in het verzorgen van een TEDlike talk, dan kunt u in het webformulier voor uw presentatie aangeven dat u bereid bent om het in de vorm van een TEDlike talk te doen. De programmacommissie selecteert een beperkt aantal TEDlike talks voor het programma en neemt vervolgens contact op voor nadere afspraken. In een symposium worden 3 à 4 samenhangende presentaties gegeven over de aanpak en opbrengst van (afgerond) onderzoek rond een specifiek overkoepelend thema met betrekking tot het opleiden van leraren. Daarnaast is er een discussiant die een reflectie geeft op de presentaties. Aansluitend is er nog ruimte voor discussie. Uitgangspunt is drie keer 12 minuten presentatie + 3 minuten verhelderende vragen, daarna 15 minuten voor de discussiant en 15 minuten discussie in het publiek en 15 minuten plenaire afsluiting. Een voorstel voor een symposium wordt als geheel ingediend. De indieners kiezen zelf een voorzitter en een discussiant voor het symposium. Een workshop bestaat uit een interactieve werkvorm waaraan een beperkt aantal personen deelnemen. Centraal staat een specifieke methodiek of instrument. Een workshop heeft een informeel en actief karakter. Rondetafel cq. open space biedt de mogelijkheid een onderwerp te bespreken met een actieve inbreng van de aanwezigen. Centraal staan vraagstukken waar nog geen eenduidig antwoord op is en waar de deelnemers gezamenlijk mogelijkheden en perspectieven verkennen. Degene die een onderwerp voor een rondetafeldiscussie aandraagt, is verantwoordelijk voor de gang van zaken tijdens zijn/haar sessie. Een rondetafeldiscussie kan 45 minuten of 90 minuten duren. Op donderdag 16 maart zal tijdens de borrel een interactieve postersessie georganiseerd worden (45 minuten). Daarbij zullen posters in thema s geclusterd worden. Tijdens de borrel gaan de congresdeelnemers met elkaar in gesprek rond posters. In een posterpresentatie wordt werk (bijvoorbeeld een onderzoek of een methodiek) dat nog in ontwikkeling is, gepresenteerd. Op die manier kan degene die een poster presenteert, feedback van congresdeelnemers krijgen die hij of zij bij de verdere ontwikkeling van het werk kan gebruiken. Congresdeelnemers raken zo op de hoogte van werk in
Lunchtafels uitvoering. Tijdens de lunch op vrijdag 17 maart is er de mogelijkheid om aan te schuiven bij thematische lunchtafels. Onder het genot van een broodje kunnen congresdeelnemers (max 12) met elkaar in gesprek gaan rond een specifiek thema. Congresdeelnemers kunnen zich aanmelden als tafelheer/dame met een specifiek thema. Bijdragen rond Opleiden in de school worden zoveel mogelijk geconcentreerd op de donderdagmiddag, om daarmee schoolopleiders de gelegenheid te geven om op basis van een speciaal arrangement een deel van het congres bij te wonen. Indienen van voorstellen Voorstellen kunnen worden ingediend tot en met dinsdag 1 november 2016. Het indienen van een voorstel verloopt via de website van de VELON. Alleen voorstellen die tijdig zijn ingediend via het online indienformulier worden betrokken bij de selectieprocedure. Elk voorstel bevat de volgende informatie: naam en e-mailadres van alle auteurs (deze worden niet naar de beoordelaars doorgestuurd met het oog op anonieme beoordeling van het voorstel) Titel van de bijdrage (maximaal 100 tekens, incl. spaties) Keuze uit de programmalijnen: 1. Socialisatie en persoonsvorming in een diverse samenleving 2. Denken over curriculum en didactiek 3. Vernieuwing van het beroep van leraar en lerarenopleider Keuze uit presentatievormen: a. Presentatie (en eventuele voorkeur voor een TEDlike talk) b. Symposium c. Workshop d. Rondetafel/open space e. Poster f. Lunchtafel Trefwoorden die de inhoud van de bijdrage beschrijven (minimaal één, maximaal drie trefwoorden) Abstract (maximaal 200 woorden) met een korte samenvatting van onderwerp, eventueel methode, resultaten Korte beschrijving (maximaal 50 woorden) waarom deze presentatie goed past binnen het thema van het congres (vanwege: de inhoud, de wijze van presenteren, de samenwerking die gezocht is met andere opleiders, het vernieuwende element etc.) Aanvullend voor presentaties: Voor elke presentatie (ook presentaties die deel uitmaken van een symposium) Een lopende tekst (maximaal 600 woorden, zonder referenties, tabellen, figuren mee te rekenen) geordend naar de volgende kopjes: o Inleiding; o Theoretisch kader; o Onderzoeksvraag of praktijkvraag;
o Methode of ontwerp; o Resultaten; o Conclusies/discussie/implicaties voor de praktijk. Voor elk symposium: Een lopende tekst (maximaal 200 woorden, zonder referenties, tabellen, figuren mee te rekenen) met een inleidende toelichting op het thema van het symposium, geordend onder de volgende kopjes: o Doelstelling; o Wetenschappelijke en praktische relevantie; o Structuur van het symposium. Vermelding van naam en e-mailadres van de voorzitter en de discussiant van het symposium (deze worden voor de review niet naar de beoordelaars doorgestuurd). Daarnaast moet elke bijdrage in het symposium beschreven worden als afzonderlijke presentatie (zie de vormeisen hierboven) Aanvullend voor workshops: Een lopende tekst (maximaal 600 woorden, zonder referenties, tabellen, figuren mee te rekenen) geordend onder de volgende kopjes: o Thema van de workshop; o Doel van de workshop; o Gekozen werkvorm; o Praktische relevantie. o Eventueel maximum aantal deelnemers Aanvullend voor rondetafels/open spaces Een lopende tekst (maximaal 600 woorden, zonder referenties, tabellen, figuren mee te rekenen) geordend onder de volgende kopjes: o Thema van de rondetafel/open space; o Achtergrond van het thema; o Kernvragen voor het gesprek; o Gekozen gespreksvorm; o Praktische relevantie. Aanvullend voor posterpresentaties: Een lopende tekst (maximaal 600 woorden, zonder referenties, tabellen, figuren mee te rekenen) geordend onder de volgende kopjes: o Inleiding; o Theoretisch kader; o Methode, aanpak; o Voorlopige of mogelijke resultaten. Het voorstel dat wordt ingediend zal in eerste instantie gebruikt worden voor beoordeling en selectie. Na acceptatie wordt de tekst ook opgenomen in de abstractbundel die voor de deelnemers voorafgaand aan het congres online beschikbaar wordt gesteld. Beoordeling Beoordeling van de voorstellen gebeurt anoniem door twee inhoudsdeskundigen. In geval van twijfel of onvoldoende overeenstemming beslist de programmacommissie. Beoordelingscriteria hebben betrekking op: Helderheid en transparantie van het voorstel; Relevantie voor de doelgroep;
Verbinding met het congresthema en de gekozen programmalijn; (Theoretische) onderbouwing; Compleetheid. De uitkomst van de beoordeling luidt: 1) Geaccepteerd 2) Afgewezen De indieners van een voorstel ontvangen uiterlijk de laatste week van december 2016 uitsluitsel over het resultaat van de beoordeling. Bij de beoordeling geldt ook de relatieve kwaliteit. Er wordt rekening gehouden met een maximum aantal presentaties per parallelsessie. In geval van acceptatie wordt verwacht dat de indiener zijn/haar bijdrage zal presenteren tijdens het congres op 16 of 17 maart. Sprekers worden NIET automatisch ingeschreven voor het Congres voor Lerarenopleiders 2017. U dient zich via de website in te schrijven. Sprekers ontvangen geen vergoeding of korting op de congresprijs. Congresorganisatie Het Congres voor Lerarenopleiders 2017 wordt onder auspiciën van de VELON georganiseerd door de Amsterdamse lerarenopleidingen in samenwerking met het Leids Congres Bureau. Secretariaat Congres voor Lerarenopleiders 2017 Leids Congres Bureau Telefoon: 071-514 82 03 E-mail: velon2017@leidscongresbureau.nl