Juridische structuur OCMW-Vereniging (Titel VIII, Hoofdstuk I)

Juridische structuur OCMW-Vereniging (Titel VIII, Hoofdstuk I) Emme Vandeginste en Pieter Vanderstappen Inhoud Kort woord vooraf... 5 1 De OCMW-Vereniging ingeleid... 5 1.1 De OCMW-vereniging algemeen... 5 Wat is een OCMW-Vereniging?... 5 Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk I... 6 Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk II... 6 Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk III... 6 Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk IV... 6 1.2 De zorgvereniging... 7 Wat is een zorgbedrijf/zorgvereniging?... 7 1.3 Kenmerken van de OCMW-vereniging van publiek recht... 7 Rechtspersoonlijkheid... 8 Wat zijn de kenmerken van de publiekrechtelijke rechtspersoonlijkheid van de vereniging?... 8 De benaming... 8 Welke is de juiste benaming voor de vereniging?... 8 2 Het begin en einde van een OCMW-vereniging van publiek recht... 9 2.1 De oprichting... 9 Opdrachten... 9 Voor welke activiteiten kan een publiekrechtelijke vereniging worden opgericht?... 9 Partners... 9 Wie kan een OCMW-vereniging van publiek recht oprichten?... 9 De zetel... 10 De oprichtingsvoorwaarden... 10 Wat moet er gebeuren vóór de oprichting van een vereniging?... 10 Welke administratieve stappen moet het OCMW nemen alvorens over te gaan tot oprichting van een vereniging?... 11 Wat moet er zeker in de statuten staan?... 11 7/07/2016-1/33

Moeten de statuten verplicht door een notaris worden vastgesteld? Mag dat door om het even welke notaris?... 12 Wanneer is de oprichting van de vereniging officieel?... 12 Toetreden tot de vereniging... 12 Wat is er bepaald rond het toetreden van een deelgenoot tot de vereniging?... 12 2.2 Het einde van de vereniging... 13 Bestaansduur... 13 Wat is de duur van de vereniging?... 13 De ontbinding... 13 Wanneer kan de vereniging vrijwillig worden ontbonden?... 13 Wanneer kan een vereniging gedwongen worden ontbonden?... 13 Wat zijn de gevolgen van de ontbinding van de vereniging?... 14 Uittreding ontslag - uitsluiting... 14 Wat moet de vereniging in zijn statuten bepalen rond het uittreden van deelgenoten? 14 Wanneer en door wie kan een deelgenoot worden uitgesloten?... 15 3 De relatie tot het OCMW... 15 3.1 Vertegenwoordiging... 15 Het OCMW... 15 Hoe wordt het OCMW vertegenwoordigd in de vereniging?... 15 Leden... 15 Hoe gebeurt de verkiezing van de leden?... 15 Wanneer komt er een einde aan het mandaat van beheerder?... 16 Heeft elke beheerder een opvolger?... 16 Ontvangen de beheerders zittingspenningen en een kostenvergoeding?... 17 3.2 Informatieverstrekking... 18 Vanuit de vereniging... 18 Hoe wordt de informatiedoorstroming naar het OCMW geregeld?... 18 Wat moet de OCMW-vereniging regelen rond informatiedoorstroming?... 18 Is een huishoudelijk reglement voor de OCMW-vereniging verplicht?... 19 Waarom is een huishoudelijk reglement voor de OCMW-vereniging aangewezen?... 19 Op welke wijze kan het huishoudelijk reglement worden gewijzigd?... 19 Vanuit het OCMW... 20 Wat wordt bepaald in het huishoudelijk reglement van het bevoegde OCMW-orgaan? 20 3.3 Evaluatie... 20 Vanuit de vereniging... 20 07/07/2016-2/33

Vanuit het OCMW... 20 4 De organen van de vereniging... 21 Welke bestuursorganen zijn verplicht?... 21 Kunnen er nog andere bestuursorganen opgericht worden?... 21 4.1 De Algemene vergadering... 21 Samenstelling van de Algemene Vergadering... 22 Hoeveel leden telt de Algemene Vergadering?... 22 Wie vertegenwoordigt de deelnemende OCMW s in de Algemene Vergadering?... 22 Hoe worden de leden aangeduid?... 22 Kunnen de statuten een beperking opleggen over wie de deelgenoten vertegenwoordigt in de algemene vergadering (bijvoorbeeld enkel voorzitters)?... 22 Kan de Algemene Vergadering met niet-stemgerechtigde deskundigen/personeelsleden aangevuld worden?... 22 Voorzitter... 23 Is een voorzitter verplicht... 23 Stemrecht... 23 Hoeveel stemmen heeft elke deelgenoot?... 23 Wat is de stemverhouding tussen de deelgenoten?... 23 Voor welke beslissingen is er een gekwalificeerde/bijzondere/speciale meerderheid vereist?... 23 Bevoegdheden... 24 Wat zijn de bevoegdheden en taken van de Algemene Vergadering?... 24 Kan de Algemene Vergadering bevoegdheden overdragen?... 24 Werkwijze... 24 Hoe vaak moet de Algemene Vergadering samenkomen?... 24 Wie roept de Algemene Vergadering samen, met welke agenda en hoe?... 24 Zijn de vergaderingen van de Algemene Vergadering openbaar?... 24 4.2 De Raad van Beheer... 25 Samenstelling... 25 Hoeveel leden telt de Raad van Beheer?... 25 Wie vertegenwoordigt de deelgenoten in de Raad van Beheer?... 25 Kunnen de beheerders aansprakelijk gesteld worden?... 25 Stemrecht... 26 Hoeveel stemmen heeft elke deelgenoot?... 26 Bevoegdheden... 26 7/07/2016-3/33

Wat zijn de bevoegdheden en taken van de Raad van Beheer?... 26 In welke mate kan een Raad van Beheer bevoegdheden overdragen aan het orgaan van Dagelijks Bestuur of de leidend ambtenaar?... 26 Werkwijze... 26 Hoe vaak moet de Raad van Beheer vergaderen?... 26 Zijn de vergaderingen van de Raad van Beheer openbaar?... 26 4.3 Andere organen van de vereniging... 27 De leidend ambtenaar... 27 Is een leidend ambtenaar verplicht voor een OCMW-vereniging?... 27 De financieel beheerder... 27 Is een financieel beheerder verplicht voor een OCMW-vereniging?... 27 Het orgaan van Dagelijks Bestuur... 27 Moet de vereniging een orgaan van dagelijks bestuur oprichten? (bijvoorbeeld een directiecomité)?... 27 5 Bestuurlijk toezicht... 28 Wat is toezicht?... 28 Wie oefent toezicht uit?... 28 Welke provinciegouverneur is bevoegd als de Vereniging over de gemeentegrenzen heen gaat?... 28 Gelden voor het algemeen toezicht dezelfde regels voor de OCMW-vereniging als voor het OCMW?... 29 Hoe verloopt het bijzonder toezicht op een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk I?... 29 Is er ook goedkeuringstoezicht voor andere specifieke beslissingen?... 30 Welke besluiten moet de vereniging opsturen voor het algemeen toezicht?... 30 6 Aansprakelijkheid... 31 Wat is er geregeld rond de aansprakelijkheid van de vereniging?... 31 Kunnen de beheerders aansprakelijk gesteld worden?... 31 Kunnen de leden van de Algemene Vergadering aansprakelijk gesteld worden?... 31 7 Varia... 32 Kan een vereniging hoofdstuk I Titel VIII deelnemen aan een vzw?... 32 Kan een OCMW-vereniging de vorm aannemen van een vennootschap met sociaal oogmerk of een VZW?... 32 Kan een OCMW deelnemen in een gemeentelijk extern verzelfstandigd agentschap in privaatrechtelijke vorm?... 32 Is er sprake van een sperperiode voor de verkiezingen?... 32 Wat moet de OCMW-vereniging doen als ze haar statuten wil wijzigen?... 32 07/07/2016-4/33

Kort woord vooraf Vandaag denken meer en meer besturen na over de oprichting van een zorgvereniging of zorgbedrijf. Om een zorgbedrijf op te richten, heeft men een juridisch vehikel nodig waarin het zorgbedrijf kan worden ondergebracht. We vinden de meest geschikte juridische vorm in de OCMW-vereniging Titel VIII, hoofdstuk I (de publiekrechtelijke OCMW-vereniging). Die vereniging is de juridische drager ( het vehikel ) voor het inhoudelijke concept (de zorgvereniging). Aan de hand van vraag en antwoord, belichten we in deze bijdrage de belangrijkste zaken betreffende de OCMW-vereniging van publiek recht. We hebben het onder andere over: de rechtspersoonlijkheid, het begin en einde van een OCMW-vereniging van publiek recht, haar relatie tot het OCMW, de organen van de vereniging, bestuurlijk toezicht en over aansprakelijkheid. We zijn zoveel mogelijk uitgegaan van de tekst van het OCMW-decreet zelf. Er wordt dan steeds verwezen naar het (de) relevante artikel(en) in het OCMW-decreet of in andere regelgeving of bijdragen. 1 De OCMW-Vereniging ingeleid 1.1 De OCMW-vereniging algemeen Wat is een OCMW-Vereniging? Een OCMW-vereniging is een rechtspersoon die taken uitvoert die door de OCMW-wet aan de OCMW's zijn toevertrouwd. De vereniging heeft rechtspersoonlijkheid en bijgevolg eigen organen en een eigen vermogen. Er bestaan vier soorten OCMW-verenigingen die worden voorzien in de Titel VIII, hoofdstuk I, II, III en IV van het OCMW-decreet: Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk I: publiekrechtelijke rechtspersonen die kunnen dienen voor alle opdrachten die aan een OCMW zijn toevertrouwd; Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk II: privaatrechtelijke rechtspersonen die enkel dienen voor de exploitatie van een ziekenhuis of een activiteit die ermee verbonden is; Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk III: privaatrechtelijke rechtspersonen die dienen voor het organiseren van alle mogelijke sociale doeleinden, behalve voor de ziekenhuisactiviteiten, die vallen onder hoofdstuk II; Titel VIII, hoofdstuk IV: privaatrechtelijke rechtspersonen voor woon- en zorgcentra. De Verenigingen Titel VIII, Hoofdstukken I, II en III waren voordien respectievelijk de verenigingen Hoofdstukken XII, XIIbis, en XIIter uit de OCMW-wet. Deze vormen werden integraal overgenomen door het OCMW-decreet. Sinds het decreet van 29 juni 2012 werden 7/07/2016-5/33

in het OCMW-decreet een aantal wijzigingen aangebracht bij de Verenigingen Titel VIII, hoofdstukken I en III, en werd een vierde verenigingsvorm gecreëerd voor de woonzorgcentra. Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk I De vereniging zoals bedoeld in Titel VIII hoofdstuk I wordt ook de publiekrechtelijke OCMWvereniging genoemd en kan worden opgericht met als enig lid het OCMW (verzelfstandiging) of samen met anderen (samenwerking). Bij een samenwerking is de partnerkeuze bijzonder ruim: met één of meer andere OCMW s, met andere openbare besturen en/of met rechtspersonen die geen winstoogmerk hebben (de non-profit zoals vzw s, mutualiteiten en stichtingen). Deze vereniging kan worden opgericht voor drie verschillende doelstellingen: uitvoering van een van de opdrachten die aan de centra zijn toevertrouwd; invulling van leidinggevende, staf-, experts- en managementfuncties; exploitatie van een ziekenhuis of van een gedeelte ervan. 1 Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk II Voor de oprichting van een vereniging zoals bedoeld in Titel VIII hoofdstuk II zijn minstens drie oprichters vereist, waaronder tenminste één OCMW en één privaatrechtelijke rechtspersoon zonder winstoogmerk. Een dergelijke vereniging kan enkel worden opgericht met het oog op de gehele of gedeeltelijke exploitatie van een ziekenhuis, een ziekenhuisdienst of ziekenhuisgebonden activiteiten. Kenmerkend is dat een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk II altijd een vzw moet zijn. Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk III De verenigingen op basis van Titel VIII hoofdstuk III kunnen worden opgericht (of het OCMW kan toetreden tot een dergelijke vzw of vennootschap met sociaal oogmerk) met het oog op het vervullen van sociale doeleinden, met uitsluiting van de exploitatie van een ziekenhuis of van ziekenhuisgebonden activiteiten. Een vereniging van privaat recht met sociale doeleinden kan enkel worden opgericht onder strikte oprichtingsvoorwaarden (in de praktijk komt dit bijna altijd neer op de oprichting van een nieuwe dienst). Verenigingen Titel VIII, hoofdstuk IV Een vereniging op basis van Titel VIII hoofdstuk IV of een vereniging (of vennootschap) van privaatrecht van woon- en zorgcentra, laat aan het OCMW de mogelijkheid om voor haar woonzorgcentrum lid te worden van of deel te nemen aan een vereniging zonder winstoogmerk (of Vennootschap met Sociaal Oogmerk) waaraan één of meer private 1 C. Berx, Interlokale samenwerking voor meer welzijn: OCMW-samenwerkingsverbanden, een overzicht in S. VAN GARSSE (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl., afl. 43, 8-9. 07/07/2016-6/33

rechtspersonen zonder winstoogmerk deelnemen. Andere OCMW's, gemeenten, OCMWverenigingen en openbare besturen kunnen eveneens lid worden. Het OCMW brengt haar woonzorgcentrum onder in een nieuwe juridische entiteit hetgeen gepaard gaat met een samenwerking met minstens één private partner. Deze vereniging kan enkel opgericht worden voor woonzorgcentra. Andere diensten van het OCMW zoals bijvoorbeeld thuiszorg en kinderopvang kunnen er niet in ondergebracht worden. 1.2 De zorgvereniging Wat is een zorgbedrijf/zorgvereniging? De term zorgvereniging of zorgbedrijf is geen officiële of juridische term. Het is een naam die kan gegeven worden aan een vereniging. Een zorgvereniging is het inhoudelijk concept: hoe zien wij die zorgvereniging/samenwerking, wat brengen we erin onder,? Er is echter geen vaste definitie, iedereen kan er zijn eigen invulling aan geven. Wij zien de zorgvereniging als een organisatie waarbinnen verschillende vormen van zorg (warme maaltijden, poetsdiensten, klusjeshulp, gezinszorg, woonzorgcentra,..) worden bijeengebracht met de bedoeling integrale zorg aan te bieden. De cliënt moet daardoor in de mogelijkheid zijn om de volledige ketting van zorg te doorlopen. De juridische structuur waarin we dat concept onderbrengen is de OCMW-vereniging. Het is de juridische drager van het inhoudelijk concept. Vergelijk het met een NV. Een Naamloze Vennootschap is de juridische vorm, maar de inhoud ervan kan verschillen (een bakker, een aannemer, ). 1.3 Kenmerken van de OCMW-vereniging van publiek recht Zoals aangegeven in het voorwoord belichten we in deze bijdrage enkel de OCMW-vereniging Titel VIII, hoofdstuk I (de publiekrechtelijke OCMW-vereniging), omdat deze vorm veruit de meest geschikte juridische drager is voor een zorgvereniging of zorgbedrijf. Zo n publiekrechtelijke OCMW-vereniging kan opgericht worden: - ter uitvoering van een welomschreven opdracht van het OCMW; - voor leidinggevende, staf-, expert- en managementfuncties; - voor de exploitatie van een ziekenhuis. We richten ons hieronder enkel op verenigingen die opgericht worden voor de eerste twee (deel)taken. We hebben het niet over de OCMW-vereniging van publiek recht die is opgericht voor de exploitatie van een ziekenhuis. 7/07/2016-7/33

Rechtspersoonlijkheid Wat zijn de kenmerken van de publiekrechtelijke rechtspersoonlijkheid van de vereniging? De vereniging Titel VIII hoofdstuk I is een rechtspersoon sui generis naar publiek recht. Ze heeft rechtspersoonlijkheid, wat betekent dat een nieuwe rechtspersoon opgericht wordt met eigen organen en vermogen, met eigen bestaansrecht. Op deze vereniging kan geen andere rechtsvorm worden geënt. De vereniging wordt beheerd volgens dezelfde regels als degene die van toepassing zijn op de (Vlaamse) OCMW s. Zij is ook onderworpen aan dezelfde controle en administratief toezicht als de OCMW s. Het publiekrechtelijke statuut van de vereniging brengt tal van verplichtingen mee, zoals: De vereniging wordt beschouwd als een administratieve overheid die over een eenzijdige bindende beslissingsmacht beschikt en die dus ook onder de geschillenbevoegdheid van de Raad van State valt; De vereniging is onderworpen aan de regels van openbaarheid van bestuur, de regels inzake uitdrukkelijke motivering van bestuurshandelingen, de beginselen van behoorlijk bestuur, de bestuurstaalwetgeving en, voor zover de vereniging voorziet in een collectieve behoefte, ook aan de regels eigen aan een openbare dienst (continuïteit, gelijkheid en veranderlijkheid); De vereniging moet de wetgeving inzake overheidsopdrachten naleven; De vereniging kan personeelsleden aanwerven in contractueel of statutair verband maar dit gebeurt in principe binnen de bestaande rechtspositieregeling van het OCMW De vereniging kan hiervan wel afwijken. De benaming Welke is de juiste benaming voor de vereniging? Omwille van de specificiteit van de vereniging moet de vereniging in al haar akten, facturen, aankondigingen, publicaties en andere stukken onmiddellijk voor of achter haar naam ook duidelijk vermelden dat ze ofwel een - vereniging onderworpen aan Titel VIII, Hoofdstuk I, van het decreet van 19 december 2008 betreffende de organisatie van de openbare centra voor maatschappelijk welzijn is. Of een - OCMW vereniging van publiekrecht is. 2 2 Art. 219 en art. 223 OCMW-decreet 07/07/2016-8/33

2 Het begin en einde van een OCMW-vereniging van publiek recht 2.1 De oprichting Opdrachten Voor welke activiteiten kan een publiekrechtelijke vereniging worden opgericht? Een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk I kan enkel opgericht worden als de opdracht van de vereniging aansluit bij een van de volgende drie doelstellingen: - Ter uitvoering van een welomschreven opdracht (deeltaak) die tot het takengebied van de OCMW-sector behoort. Het is niet nodig dat de opdracht reeds tot de taken van het oprichtend OCMW behoort. Zowel bestaande als nog te organiseren activiteiten of dienstverlening komen in aanmerking. Interne taken van het OCMW kunnen eveneens in aanmerking komen om een dergelijke vereniging op te richten. - Voor leidinggevende, staf-, expert en managementfuncties - Voor het exploiteren van een ziekenhuis of een gedeelte van een ziekenhuis. In het laatste geval spreken we van een autonome verzorgingsinstelling (A.V.). 3 Partners Wie kan een OCMW-vereniging van publiek recht oprichten? Voor de oprichting van een vereniging van publiek recht is geen tweede partner vereist. Een OCMW kan een vereniging oprichten met als enig lid het OCMW zelf (bijvoorbeeld Zorgbedrijf Antwerpen). We spreken dan van een eenmansvereniging van het OCMW. Wordt de vereniging opgericht om een samenwerkingsverband op te zetten, dan is de partnerkeuze bijzonder ruim. Alleen rechtspersonen met winstoogmerk, evenals natuurlijke personen, zijn decretaal uitgesloten. Met één of meer andere OCMW s, met andere openbare besturen en/of met rechtspersonen die geen winstoogmerk hebben (de non-profit zoals vzw s, mutualiteiten en stichtingen) kan het wel. 4 3 Art. 219 OCMW-decreet 4 Art. 219 OCMW-decreet 7/07/2016-9/33

De zetel Er zal moeten worden bepaald waar de zetel van de vereniging gevestigd wordt. Nergens in de regelgeving staat dat de zetel bij een van de deelnemende OCMW s moet staan. Wat mee kan spelen in de beslissing over de vestigingsplaats van de vereniging, is de rechtspositieregeling. Het is namelijk zo dat de rechtspositieregeling van de vereniging de rechtspositieregeling is van het OCMW waar de maatschappelijke zetel gevestigd is. Het bevoegde orgaan van de vereniging kan in bepaalde gevallen wel afwijken van deze rechtspositieregeling van het OCMW 5. De oprichtingsvoorwaarden Wat moet er gebeuren vóór de oprichting van een vereniging? De oprichting van een vereniging kan geen doel op zich zijn, maar moet een duidelijke meerwaarde bieden. Een grondige afweging moet gemaakt worden over wat men wil doen, hoe men te werk wil gaan en wat men wil bereiken. Het is belangrijk om (intern) een aantal vragen te beantwoorden alvorens tot de oprichting van een OCMW-vereniging over te gaan, bijvoorbeeld: Biedt een vereniging in het kader van een specifieke opdracht of werking inderdaad meer slagvaardigheid en bestuurskracht? Biedt een vereniging in het kader van een specifieke opdracht of werking ook meer efficiëntie? Leidt een vereniging tot een grotere betrokkenheid van het politiek en administratief personeel? Beantwoordt een vereniging aan de lokale verzuchting tot meer autonomie, tot decentralisatie van opdrachten, tot het voeren van een eigen personeels- of financieel beleid, los van de directe OCMW-werking? Is er voldoende politiek én administratief draagvlak voor het oprichten van en langdurig werken met een vereniging? 6 Is er een wettelijke verplichting om een vereniging op te richten (bv. In het geval van de sociale verhuurkantoren, waar de rechtsvorm van een vereniging Titel, hoofdstuk I of de vzw verplicht is om in aanmerking te kunnen komen voor subsidiëring)? 5 Art. 229, 1 OCMW-decreet 6 J. COTTYN, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. VAN GARSSE (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl., afl. 40, 97. 07/07/2016-10/33

Wenst men samenwerking met andere partners te verkrijgen, die wensen te participeren in de vereniging? 7 Welke administratieve stappen moet het OCMW nemen alvorens over te gaan tot oprichting van een vereniging? Het OCMW dient een aantal administratieve stappen te ondernemen om over te gaan tot de oprichting van de vereniging. VVSG maakte een stappenplan op Overzicht van administratieve stappen om een OCMW-vereniging op te richten (24 mei 2016). Wat moet er zeker in de statuten staan? Overeenkomstig artikel 221 OCMW-decreet, dienen de statuten van de vereniging minimaal hiernavolgende elementen te bevatten: 1 de benaming, de zetel en de duur van de vereniging; 2 het doel of de doeleinden waarvoor ze is opgericht; 3 de nauwkeurige aanduiding van de deelgenoten, van hun inbreng, verbintenissen en bijdragen; 4 de voorwaarden tot het toetreden en het uittreden van de deelgenoten; 5 de bevoegdheid van de Algemene Vergadering en de wijze waarop die wordt bijeengeroepen alsmede de wijze waarop haar besluiten ter kennis van de leden en van derden worden gebracht; 6 de betrekkingen van de vereniging met haar leden inzake de mededeling van de documenten die aan de Algemene Vergadering worden voorgelegd; 7 de bevoegdheden van de Raad van Beheer, de wijze van benoeming en van afzetting van zijn leden, de regeling rond de duur en het einde van het mandaat van de beheerders, alsmede de aansprakelijkheid van de beheerders; 8 de financiële en boekhoudkundige regels, voor zover zij niet door de wet of het decreet zijn bepaald; 9 de na te komen regels voor de wijziging van de statuten; 10 de bestemming van het vermogen van de vereniging ingeval ze ontbonden zou worden; 11 het stemmenaantal in de verschillende bestuurs- en beheersorganen waarover elke deelgenoot beschikt; 12 de tegemoetkoming van de deelgenoten in de tekorten van de vereniging; 7 C. GYSEN, Afdeling 1. De OCMW-vereniging van publiek recht (Titel VIII, Hoofdstuk 1) in W. RASSCHAERT, L. VERMEIREN, B. WARNEZ (red.), OCMW-verzelfstandiging, Wolters Kluwen, 42. 7/07/2016-11/33

13 de wijze waarop het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn in kennis gesteld wordt van de agenda van de bestuurs- en beheersorganen van de vereniging; 14 de wijze waarop de leden van de raad voor maatschappelijk welzijn in kennis worden gesteld van de notulen van de vergaderingen van de Raad van Beheer en het orgaan van dagelijks bestuur en alle documenten waarnaar verwezen wordt in de notulen. Deze worden, indien een lid van de raad voor maatschappelijk welzijn dat wenst, in elk geval elektronisch ter beschikking gesteld. De statuten worden in authentieke akte vastgesteld. Moeten de statuten verplicht door een notaris worden vastgesteld? Mag dat door om het even welke notaris? Ja. De statuten worden opgemaakt door de oprichters, maar worden vastgesteld in een authentieke akte 8. Een authentieke akte is opgemaakt door een daartoe bevoegde openbare ambtenaar, in dit geval een notaris. Om het even welke notaris mag kiezen om een authentieke akte te verlijden. De notaris mag zich echter niet buiten zijn arrondissement verplaatsen. Dit houdt in dat wanneer de vereniging een notaris kiest die werkzaam is in een arrondissement waarin het niet gelegen is, het zich zal moeten verplaatsen naar de desbetreffende notaris. Wanneer is de oprichting van de vereniging officieel? De oprichting van de vereniging is pas officieel wanneer de definitief geworden goedkeuringsbesluiten betreffende de vereniging en de statuten, bij uittreksel in het Belgisch Staatsblad worden bekendgemaakt. Toetreden tot de vereniging Wat is er bepaald rond het toetreden van een deelgenoot tot de vereniging? De Vereniging heeft in haar statuten de voorwaarden tot het toetreden van de deelgenoot vermeld. 9 Het OCMW zal dus conform de bepalingen in de statuten al dan niet kunnen toetreden tot de vereniging. 10 Elke beslissing tot toelating van privaatrechtelijke rechtspersonen als deelgenoot, is onderworpen aan het goedkeuringstoezicht van de gemeenteraad of de gemeenteraden in kwestie en van de Vlaamse Regering. De beslissing tot toelating van nieuwe deelgenoten kan alleen genomen worden als alle deelgenoten daarmee vooraf instemmen. 11 8 Art. 221 OCMW-decreet 9 Art. 221 OCMW-decreet. 10 Zie verder in hoofdstuk Lidmaatschap van het OCMW, p. 23-24 11 Art. 224 OCMW-decreet 07/07/2016-12/33

Het besluit van de OCMW-raad om toe te treden moet eerst naar het college gestuurd worden voor voorafgaand advies. Het OCMW-raadsbesluit zelf moet dan ook nog eens goedgekeurd worden door de gemeenteraad in kwestie. 2.2 Het einde van de vereniging Bestaansduur Wat is de duur van de vereniging? De duur van de vereniging mag vrij worden bepaald. De vereniging wordt opgericht voor een bepaalde duur die in de statuten wordt vastgelegd, met een maximum van 30 jaar. 12 Indien er aan het einde van de afgesproken termijn geen goedgekeurde beslissing is tot verlenging van de duur, wordt de vereniging van rechtswege ontbonden. 13 De beslissing tot verlenging kan alleen worden genomen als alle deelgenoten daarmee vooraf instemmen. 14 Elke vereniging legt in de loop van het eerste jaar na de volledige vernieuwing van de OCMWraden een evaluatieverslag voor aan de OCMW-raden. Dat verslag omvat een evaluatie van de verzelfstandiging, waarover de OCMW-raad zich binnen drie maanden uitspreekt. 15 De ontbinding Wanneer kan de vereniging vrijwillig worden ontbonden? De Algemene Vergadering van de vereniging kan zelf beslissen tot vrijwillige ontbinding van de vereniging, na goedkeuring door de gemeenteraad en de Vlaamse regering. 16 Ook hier geldt dat de beslissing tot ontbinding van de vereniging alleen kan worden genomen als alle deelgenoten daarmee vooraf instemmen. 17 Ook hier is wederom het advies van het college van burgemeester en schepenen vereist. 18 Wanneer kan een vereniging gedwongen worden ontbonden? De Vlaamse Regering kan de ontbinding van de vereniging uitspreken als ze: - haar maatschappelijke opdracht te buiten gaat; 12 Art. 232, eerste lid OCMW-decreet 13 Art. 232, tweede lid OCMW- decreet 14 Art. 224, tweede lid OCMW-decreet 15 Art. 232, tweede lid OCMW- decreet 16 Art. 224, eerste lid OCMW-decreet 17 Art. 224, tweede lid OCMW-decreet. 18 Art. 270, 1,6 OCMW-decreet als de OCMW-voorzitter toegevoegd werd aan het college van burgemeester en schepenen en art. 26bis, 1, 6 OCMW-decreet als dat nog niet het geval was. 7/07/2016-13/33

- haar maatschappelijke opdracht niet verwezenlijkt; - haar wettelijke verplichtingen niet naleeft; - haar statuten niet naleeft. 19 Wat zijn de gevolgen van de ontbinding van de vereniging? De vereniging heeft in haar statuten de bestemming vermeld van het vermogen van de vereniging in geval ze ontbonden zou worden. 20 Het vermogen van de vereniging zal dus de bestemming krijgen die in de statuten is bepaald. Indien nodig, kan elk OCMW door de Vlaamse regering worden gemachtigd om de goederen die werden ingebracht en die op zijn grondgebied zijn gelegen, terug te kopen volgens de bepalingen in de statuten of bij gebreke hiervan volgens schatting van deskundigen. 21 Wanneer er geen machtiging is, of het OCMW de goederen niet wenst terug te nemen, worden die goederen openbaar verkocht. Dit tenzij een andere deelgenoot van de vereniging beslist ze tegen de prijzen van de schatting aan te kopen. 22 Door de ontbinding moet het overblijvende actief van de vereniging een bestemming krijgen, uiterlijk op het moment van de afsluiting. Na de vrijwillige ontbinding moet er dus nog een vereffening plaatsvinden, waarna de Algemene Vergadering beslist om de vereffening af te sluiten. In de afsluitingsakte wordt ook melding gemaakt van naar wie de eventuele rechten en verplichtingen van de ontbonden vereniging overgaan. 23 DIBISS 24 moet op de hoogte gebracht worden van de sluiting van de vereffening. Ten gevolge van de ontbinding moet de onderneming in KBO stopgezet worden. Uittreding ontslag - uitsluiting Wat moet de vereniging in zijn statuten bepalen rond het uittreden van deelgenoten? De Vereniging heeft in haar statuten de voorwaarden tot het uitreden van de deelgenoot vermeld. 25 Het OCMW zal dus conform de bepalingen in de statuten al dan niet kunnen uittreden uit de vereniging. 26 19 Art. 233 OCMW-decreet 20 Art. 221 OCMW-decreet 21 Art. 235 OCMW-decreet. 22 Art. 235, tweede lid OCMW-decreet 23 C. GYSEN, Afdeling 1. De OCMW-vereniging van publiek recht (Titel VIII, Hoofdstuk 1) in W. RASSCHAERT, L. VERMEIREN, B. WARNEZ (red.), OCMW-verzelfstandiging, Wolters Kluwen, 45. 24 Met ingang van 1 januari 2015 werd de RSZ PPO vervangen door DIBISS 25 Art. 221 OCMW-decreet. 26 Zie verder in hoofdstuk Lidmaatschap van het OCMW, p. 23-24 07/07/2016-14/33

Wanneer en door wie kan een deelgenoot worden uitgesloten? Uitsluiting van een deelgenoot wordt best bepaald in de statuten, want het wordt niet bij decreet geregeld. 3 De relatie tot het OCMW 3.1 Vertegenwoordiging Het OCMW Hoe wordt het OCMW vertegenwoordigd in de vereniging? Als belangrijkste vorm van controle heeft de decreetgever ingeschreven dat de OCMW s in de organen van de vereniging vertegenwoordigd zijn door leden van hun raad voor maatschappelijk welzijn. Artikel 226 OCMW-decreet spreekt over organen en dat betekent zowel de Algemene Vergadering als de Raad van Beheer. Deze leden in deze organen worden door de OCMW-raad aangeduid volgens de regels die gelden voor de verkiezing van het vast bureau. 27 Omdat voor een vereniging Titel VIII, Hoofdstuk I die geen ziekenhuizen beheert, enkel raadsleden kunnen worden afgevaardigd, kunnen personeelsleden bijgevolg niet stemgerechtigd namens het OCMW in de bestuursorganen zetelen. Als men er voor kiest om deskundigen/ambtenaren te betrekken in de organen van de vereniging omwille van hun expertise, wordt deze mogelijkheid best voorzien in de statuten of het huishoudelijk reglement van de vereniging. Ook de mogelijkheid om plaatsvervangers aan te stellen, kan in de statuten of het huishoudelijk reglement worden bepaald. 28 Leden Hoe gebeurt de verkiezing van de leden? De leden worden door de raad voor maatschappelijk welzijn aangewezen in de organen van de vereniging volgens de regels, vermeld in artikel 60, 3, van het OCMW-decreet voor de verkiezing van de leden voor het vast bureau. Dit artikel verwijst niet naar het aantal te verkiezen leden, maar louter naar de verkiezingswijze. 27 C. Berx, Interlokale samenwerking voor meer welzijn: OCMW-samenwerkingsverbanden, een overzicht in S. VAN GARSSE (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl., afl. 43, 10. 28 J. Cottyn, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. Van Garsse (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl.,afl. 40, 88. 7/07/2016-15/33

Het aantal leden in de organen van de vereniging is dus vrij te bepalen en wordt vastgelegd in de statuten. Dit voor zowel de Algemene Vergadering als de Raad van Beheer. De verkiezing van de leden in die organen gebeurt per orgaan bij geheime stemming en in één enkele stemmingsronde. Omdat elk OCMW-raadslid maar over één stem beschikt, kunnen ook de leden van de minderheidsfractie(s) binnen de OCMW-raad worden aangesteld. 29 Of de minderheid al dan niet vertegenwoordigd zal zijn hangt af van verschillende factoren zoals: hoe groot is de minderheid? Hoeveel mandaten zijn er in de vereniging te verkiezen? Is er een stemafspraak? Wordt die nageleefd? In geval van staking van stemmen is de jongste kandidaat in leeftijd verkozen, vervolgens de op een na jongste. De voorzitter van het OCMW zit dan ook niet van rechtswege in de organen van de vereniging, maar dient daartoe (net als alle andere OCMW-raadsleden) te worden verkozen. 30 Wanneer komt er een einde aan het mandaat van beheerder? De regeling rond de duur en het einde van het mandaat van de beheerders moet worden vermeld in de statuten. Ook voor de leden van de Algemene Vergadering kan het aangewezen zijn om dat te regelen in de statuten. Heeft elke beheerder een opvolger? Er is geen specifieke bepaling die in een regeling voorziet voor de vervanging van een lid dat in de vereniging zetelt. Zoals hierboven vermeld, is de algemene regeling die geldt voor een OCMW van toepassing op de vereniging. Toch rijzen er nog problemen. Hoe moet bijvoorbeeld de opvolging gebeuren wanneer een raadslid voortijdig uit het OCMW of uit de vereniging stapt? Moet de OCMW-raad dan een nieuw lid bij geheime stemming aanstellen of kunnen de raadsleden die op dezelfde voordrachtakte verkozen werden tot OCMW-raadslid onder elkaar een vervanger aanduiden, zoals dat gebeurt voor het vast bureau? En moeten in de vereniging personen van verschillend geslacht worden verkozen? 31 Het is daarom aangewezen om in de statuten, in het huishoudelijk reglement van het OCMW of in het raadsbesluit tot aanstelling van de afgevaardigde leden in een regeling te voorzien voor: 29 J. Cottyn, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. Van Garsse (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl.,afl. 40, 88. 30 C. GYSEN, Afdeling 1. De OCMW-vereniging van publiek recht (Titel VIII, Hoofdstuk 1) in W. RASSCHAERT, L. VERMEIREN, B. WARNEZ (red.), OCMW-verzelfstandiging, Wolters Kluwen, 58. 31 J. Cottyn, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. Van Garsse (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl.,afl. 40, 88. 07/07/2016-16/33

Ontslag; Opvolging; Duur van het mandaat; Eventuele gendervertegenwoordiging 32 De regeling bij politieke onbestuurbaarheid. 33 Ontvangen de beheerders zittingspenningen en een kostenvergoeding? De beheerders van de vereniging (en in theorie ook de leden van de Algemene Vergadering) kunnen een presentiegeld en een kostenvergoeding ontvangen. 34 Het presentiegeld kan niet meer bedragen dan het bedrag dat toegekend wordt aan de OCMW-raadsleden van het OCMW van de gemeente waar de zetel van de vereniging gevestigd is. Een forfaitair bedrag is voor de OCMW-raadsleden niet mogelijk. De presentiegelden zijn gekoppeld aan de deelname aan een vergadering. 35 Er kunnen volgens ons twee werkwijzen worden toegepast 36 : - Ofwel wordt het presentiegeld uitbetaald door het OCMW en is het ten laste van het budget van het OCMW. Hiervoor is wel vereist dat deze mogelijkheid in het huishoudelijk reglement van de OCMW-raad is voorzien. Wanneer men deze optie kiest, bestaat de mogelijkheid dat de beheerders een ander presentiegeld krijgen, naargelang het OCMW waar ze raadslid zijn. - Ofwel betaalt de vereniging haar bestuurders uit, ten laste van het eigen budget. Dit moet dan wel in de statuten zijn bepaald. 37 Het presentiegeld dat in dit geval uitbetaald wordt, kan volgens ons best het presentiegeld niet overstijgen van de OCMWraadsleden in de gemeente waar de zetel van de vereniging ligt. 32 J. Cottyn, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. Van Garsse (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl.,afl. 40, p. 60. 33 C. GYSEN, Afdeling 1. De OCMW-vereniging van publiek recht (Titel VIII, Hoofdstuk 1) in W. RASSCHAERT, L. VERMEIREN, B. WARNEZ (red.), OCMW-verzelfstandiging, Wolters Kluwen, 59. 34 Bij toepassing van art. 27 en 228, 1 OCMW-decreet en titel II, art. 10, 4 en titel V BVR van 5 juni 2009 houdende de bezoldigingsregeling van lokale en provinciale mandataris. 35 C. GYSEN, Afdeling 1. De OCMW-vereniging van publiek recht (Titel VIII, Hoofdstuk 1), p. 60. 36 J. COTTYN, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. VAN GARSSE (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl.,afl. 40, maart 2013, 89. 37 J. Cottyn, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. Van Garsse (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl.,afl. 40, maart 2013, 89. 7/07/2016-17/33

De voorzitter en ondervoorzitter van het OCMW kunnen geen presentiegeld (of aanvullende vergoedingen) als beheerders van de vereniging (of eventueel als lid van de Algemene Vergadering) ontvangen, omdat zij een wedde krijgen waarin alle vergoedingen vervat zitten. 38 3.2 Informatieverstrekking Vanuit de vereniging Hoe wordt de informatiedoorstroming naar het OCMW geregeld? Zoals reeds vermeld is de vereniging een publiekrechtelijke vereniging zodat de informatiedoorstroming naar het deelnemend OCMW ook formeel wordt geregeld. Dit gebeurt via twee kanalen: de (eigen) statuten van de vereniging en het huishoudelijk reglement van het OCMW. Wat moet de OCMW-vereniging regelen rond informatiedoorstroming? In de statuten van de vereniging wordt de communicatie naar het OCMW als deelgenoot geregeld met betrekking tot 39 : - het bezorgen van de documenten die aan de Algemene Vergadering worden voorgelegd; - het meedelen van de beslissingen van de Algemene Vergadering; - het in kennis stellen van de agenda van de bestuurs- en beheersorganen van de vereniging; - het in kennis stellen van de notulen van de Raad van Beheer en het orgaan van dagelijks bestuur en alle documenten waarnaar de notulen verwijzen. Deze worden, indien een lid van de OCMW-raad dat wenst, in elk geval elektronisch ter beschikking gesteld. 40 Verder is expliciet voorzien dat bepaalde beslissingen van de vereniging enkel genomen kunnen worden wanneer alle deelgenoten hier vooraf mee instemmen. Het gaat hier over: een statuutwijziging die meer plichten of minder rechten van de deelgenoten meebrengt; de toelating van nieuwe deelgenoten de verlenging en vrijwillige ontbinding van de vereniging. 41 Ook is voorzien dat als de vereniging haar doel verandert, de deelgenoten zich kunnen terugtrekken. 42 38 Art. 68, 3 OCMW-decreet 39 Art. 221, 5, 6, 13 en 14 OCMW-decreet 40 J. Cottyn, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. Van Garsse (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl.,afl. 40, maart 2013, 89. 41 Art. 224 OCMW-decreet 42 Art. 225 OCMW-decreet 07/07/2016-18/33

Dit zijn allemaal belangrijke waarborgen om als OCMW-raad de democratische controle te behouden. Ten slotte is er ook nog de informatie-uitwisseling naar en de participatie door derden (burgers). Zo dienen de statuten te bepalen op welke wijze de beslissingen van de Algemene Vergadering aan derden ter kennis zullen worden gebracht. 43 Bovendien zijn de documenten van de vereniging bestuursdocumenten zodat burgers inzage kunnen krijgen in de documenten van de vereniging indien ze een beroep doen op de regelgeving inzake openbaarheid van bestuur. 44 Is een huishoudelijk reglement voor de OCMW-vereniging verplicht? Het OCMW-decreet legt een huishoudelijk reglement op voor de OCMW s, niet voor de vereniging. Een OCMW-vereniging zou dan ook in de statuten kunnen opnemen om niet te werken met het huishoudelijk reglement. Wij raden aan om er juist wel gebruik van te maken. Waarom is een huishoudelijk reglement voor de OCMW-vereniging aangewezen? In het huishoudelijk reglement kunnen alle regels van de vereniging neergeschreven worden die niet ingaan tegen het OCMW-decreet en de statuten. Doorgaans ondersteunt het huishoudelijk reglement de statuten van de vereniging. Een van de voordelen van een huishoudelijk reglement is dat het gemakkelijker gewijzigd kan worden dan de statuten. Het huishoudelijk reglement blijft wel ondergeschikt aan de statuten. De statuten worden gehanteerd, zodra het huishoudelijk reglement daarmee in tegenspraak is. Veelal wordt in de statuten ruimte gelaten voor verdere invulling van details in een huishoudelijk reglement. Zo kan het huishoudelijk reglement van toepassing zijn op de beraadslagende organen van de vereniging (vb: uitwerking inzagerecht leden van de Algemene Vergadering). Ook wanneer de vereniging verschillende diensten aanbiedt, is het een optie om de werking van die diensten te regelen in het huishoudelijk reglement. Op welke wijze kan het huishoudelijk reglement worden gewijzigd? In tegenstelling tot de statuten is er geen notaris nodig voor het wijzigen van het huishoudelijk reglement. Het reglement kan op elk moment worden gewijzigd door het orgaan dat daarvoor bevoegd is. Het huishoudelijk reglement hoeft niet bij aanvang van elke nieuwe bestuursperiode vernieuwd te worden. In principe blijft het huishoudelijk reglement van kracht, tot men het wijzigt. 43 Art. 221, 5 OCMW-decreet 44 C. GYSEN, Afdeling 1. De OCMW-vereniging van publiek recht (Titel VIII, Hoofdstuk 1) in W. RASSCHAERT, L. VERMEIREN, B. WARNEZ (red.), OCMW-verzelfstandiging, Wolters Kluwen, 66. 7/07/2016-19/33

Vanuit het OCMW Wat wordt bepaald in het huishoudelijk reglement van het bevoegde OCMW-orgaan? Het OCMW wordt systematisch in kennis gesteld van de agenda van de bestuurs- en beheersorganen van de vereniging en bespreekt de beslissingen van de vereniging. Het huishoudelijk reglement van het bevoegde OCMW-orgaan bepaalt op welke wijze het OCMW de beslissingen van de vereniging bespreekt. 45 Het huishoudelijk reglement van het OCMW kan bepalingen bevatten waarbij de door het OCMW in de vereniging afgevaardigde leden opgelegd wordt om bepaalde informatie van de vereniging te delen. 46 Het OCMW bepaalt welk van zijn organen bevoegd is om de werkzaamheden van de vereniging op te volgen. Dit (bevoegd) orgaan moet dan in zijn huishoudelijk reglement bepalen hoe het de beslissingen van de vereniging zal bespreken. De wetgever heeft zich niet uitgesproken over welk orgaan binnen het OCMW bevoegd is. In principe beslist de OCMW-raad, tenzij ze het delegeert naar een ander orgaan, bijvoorbeeld een bijzonder comité. 3.3 Evaluatie Vanuit de vereniging Elke vereniging legt in de loop van het eerste jaar na de volledige vernieuwing van de OCMWraden een evaluatieverslag voor aan de raden van de deelnemende OCMW s. Dat verslag omvat een evaluatie van de verzelfstandiging, waarover de OCMW-raad zich binnen drie maanden uitspreekt. 47 Vanuit het OCMW Binnen de drie maanden nadat de OCMW-raad dit verslag heeft ontvangen, spreekt de OCMW-raad zich uit over het verslag. De door het OCMW afgevaardigde leden, mogen aanwezig zijn bij de bespreking en de stemming van dat verslag. Het doel van deze bepalingen is de positie van de OCMW-raad te versterken. 45 Art. 226 OCMW-decreet. 46 C. GYSEN, Afdeling 1. De OCMW-vereniging van publiek recht (Titel VIII, Hoofdstuk 1) in W. RASSCHAERT, L. VERMEIREN, B. WARNEZ (red.), OCMW-verzelfstandiging, Wolters Kluwen, 65. 47 Art. 232 OCMW-decreet. 07/07/2016-20/33

4 De organen van de vereniging Met behoud van de toepassing van andersluidende bijzondere statutaire voorschriften, worden de verenigingen, beheerd volgens dezelfde regels als de OCMW s. 48 De algemene regels die gelden voor een OCMW zijn van toepassing op de vereniging. Omdat een OCMW geen Algemene Vergadering heeft en ook geen Raad van Beheer, gaat het dus om een interpretatie van deze regelgeving. Een goed advies is dan ook om alles zo goed mogelijk in de statuten te regelen. Welke bestuursorganen zijn verplicht? De vereniging heeft als organen minimaal een Algemene Vergadering en een Raad van Beheer. In deze organen zijn uitsluitend de OCMW-raadsleden stemgerechtigd namens het OCMW. Kunnen er nog andere bestuursorganen opgericht worden? Ja, eventueel kan er nog een directiecomité, een stuurgroep of managementteam,, worden opgericht. Verder kan een voorzitter, ondervoorzitter, secretaris,, worden aangeduid. De oprichting van bijvoorbeeld een directiecomité, een stuurgroep of een managementteam, samengesteld uit raadsleden en/of personeelsleden/deskundigen, kan de ideale gelegenheid zijn om de kennis en ervaring van het administratief en/of politiek personeel te bundelen. 49 4.1 De Algemene vergadering De Algemene Vergadering is het opperste gezag van de vereniging. Er is zeer weinig wettelijk bepaald over bijvoorbeeld de samenstelling, de stemmingsverhouding en de bevoegdheden van de Algemene Vergadering. Het OCMW-decreet verwijst daarvoor volledig naar de regels van toepassing voor het OCMW en naar de statuten. Het meeste moet door de vereniging in de statuten worden geregeld. Het OCMW-decreet stelt enkel dat de bevoegdheid van de Algemene Vergadering en de wijze waarop die wordt bijeengeroepen alsmede de wijze waarop haar besluiten ter kennis van de leden en van derden worden gebracht, in de statuten van de vereniging moet worden bepaald. 50 48 Art. 228, 1 OCMW-decreet 49 J. COTTYN, Verzelfstandiging van OCMW-activiteiten in S. VAN GARSSE (red.), Verzelfstandiging en samenwerking op lokaal vlak, deel verzelfstandiging deel 1, Politeia, losbl.,afl. 40, maart 2013, 90. 50 Artikel 221 OCMW-decreet, 5 7/07/2016-21/33

Samenstelling van de Algemene Vergadering Hoeveel leden telt de Algemene Vergadering? Het aantal vertegenwoordigers in de vereniging is vrij te bepalen en wordt vastgelegd in de statuten. Wie vertegenwoordigt de deelnemende OCMW s in de Algemene Vergadering? De OCMW s zijn in de organen van de vereniging vertegenwoordigd door raadsleden. 51 Voor alle duidelijkheid kunnen ook de voorzitter of de leden van het vast bureau afgevaardigd worden, want ook zij zijn raadslid. Hoe andere deelgenoten (dan OCMW s) hun vertegenwoordigers moeten afvaardigen, wordt niet geregeld in het OCMW-decreet. Hoe worden de leden aangeduid? De OCMW-raad duidt op dezelfde wijze de leden aan die het OCMW zullen vertegenwoordigen in de vereniging als die waarop de leden van het vast bureau binnen het OCMW worden verkozen. 52 De leden van de vereniging worden dus bij geheime stemming en in één enkele stemronde aangesteld. Omdat elke OCMW-raadslid over één stem beschikt, kan het ook zijn dat leden van de minderheidsfractie(s) binnen de OCMW-raad worden aangesteld in de vereniging. Dit hangt af van verschillende factoren zoals het stemgedrag, hoeveel mandaten er zijn, hoe groot de fractie is, etc. Bij staking van stemmen is de jongste kandidaat (in leeftijd) verkozen. Dit houdt ook in dat de voorzitter van het OCMW niet van rechtswege in de organen van de vereniging zetelt, maar daartoe moet worden verkozen. Kunnen de statuten een beperking opleggen over wie de deelgenoten vertegenwoordigt in de algemene vergadering (bijvoorbeeld enkel voorzitters)? Neen, de vertegenwoordigers van het OCMW moeten worden verkozen. Het decreet heeft het namelijk over de verkiezingswijze, waardoor voorzitters niet per definitie in de organen van de vereniging zetelen. In de statuten kan eigenlijk niet tegen het decreet worden ingegaan. In de praktijk zien we echter dat dit vaak wel gebeurt (en toegelaten wordt). Kan de Algemene Vergadering met niet-stemgerechtigde deskundigen/personeelsleden aangevuld worden? Deskundigen/personeelsleden kunnen de Algemene Vergadering en de Raad van Beheer bijwonen, met raadgevende stem en zonder stemrecht, als dit wordt bepaald in de statuten. 51 Art. 226 OCMW-decreet 52 Art. 60, 3 OCMW-decreet 07/07/2016-22/33

Voorzitter Is een voorzitter verplicht Het decreet zegt niets over de voorzitter, maar naar analogie met het OCMW kan de vereniging wel met een voorzitter werken. Stemrecht Hoeveel stemmen heeft elke deelgenoot? In de Algemene Vergadering en de Raad van Beheer zijn uitsluitend de OCMW-raadsleden stemgerechtigd namens het OCMW. Het stemmenaantal in de verschillende bestuurs- en beheersorganen waarover elke deelgenoot beschikt, moet worden vermeld in de statuten van de vereniging. 53 Het stemmenaantal is ons inziens dus vrij te bepalen. Wat is de stemverhouding tussen de deelgenoten? Het decreet legt geen voorwaarden op inzake de stemverhoudingen. Zo wordt niet voorzien in een verplichte meerderheidspositie voor een OCMW (of alle OCMW s samen) als deelgenoot van de vereniging. Wanneer men de stemverhouding bepaalt, moet dat gebeuren op basis van redelijke parameters. Zo kan rekening gehouden worden met bijvoorbeeld de inbreng of de afname van dienstverlening van de vereniging. 54 Voor welke beslissingen is er een gekwalificeerde/bijzondere/speciale meerderheid vereist? Het OCMW-decreet legt geen bijzondere meerderheden op, maar sommige beslissingen kunnen wel alleen genomen worden als alle deelgenoten daarmee vooraf instemmen. Het gaat hierbij over: - Elke beslissing tot wijziging van de statuten; - tot toelating van privaatrechtelijke rechtspersonen als deelgenoot; - tot verlenging van de duur van de vereniging; - tot vrijwillige ontbinding van de vereniging; - alsmede de beslissing tot de toelating van andere dan privaatrechtelijke deelgenoten. 53 Art. 221 OCMW-decreet, 11 54 C. GYSEN, Afdeling 1. De OCMW-vereniging van publiek recht (Titel VIII, Hoofdstuk 1) in W. RASSCHAERT, L. VERMEIREN, B. WARNEZ (red.), OCMW-verzelfstandiging, Wolters Kluwen, 7/07/2016-23/33

Bij een statutenwijziging is die instemming alleen vereist voor wijzigingen die een verzwaring van de verplichtingen of de vermindering van de rechten van de deelgenoten teweegbrengen. 55 Bevoegdheden Wat zijn de bevoegdheden en taken van de Algemene Vergadering? Welke bevoegdheden een Algemene Vergadering heeft, is niet vastgelegd in het OCMWdecreet. Het decreet zegt enkel dat de OCMW-vereniging op dezelfde manier beheerd wordt als een OCMW. De bevoegdheden van de Algemene Vergadering worden in de statuten van de vereniging bepaald. 56 Kan de Algemene Vergadering bevoegdheden overdragen? Bevoegdheden overdragen wordt niet geregeld in het OCMW-decreet. Ons inziens kan de Algemene Vergadering bevoegdheden overdragen als dat wordt bepaald in de statuten. Werkwijze Hoe vaak moet de Algemene Vergadering samenkomen? In het OCMW-decreet is niets geregeld rond het aantal samenkomsten van de Algemene Vergadering. Het is gebruikelijk om de Algemene Vergadering minstens eenmaal per jaar te laten samenkomen. Wie roept de Algemene Vergadering samen, met welke agenda en hoe? Het OCMW-decreet stelt dat de wijze waarop de Algemene Vergadering wordt bijeengeroepen in de statuten van de vereniging moet worden bepaald. 57 Zijn de vergaderingen van de Algemene Vergadering openbaar? Het OCMW-decreet regelt nergens expliciet dat de Algemene Vergadering openbaar moet plaatsvinden. Wel is het zo dat een vereniging werkt zoals de principes van het OCMW, en dat de vergaderingen van de OCMW-raad wel verplicht openbaar zijn. Sommigen stellen dat de vergaderingen van de vereniging daarom ook openbaar moeten zijn. Dit wel met dezelfde uitzonderingen als de OCMW-raad, waar soms vergaderd moet worden met gesloten deuren, 55 Art. 224 OCMW-decreet 56 Art. 221 OCMW-decreet, 5 57 Art. 221 OCMW-decreet, 5 07/07/2016-24/33