Bijlage 2: cijfermatige onderbouwing onderzoek inzamelmiddelen en kosten Behorend bij de notitie gescheiden inzameling kunststof verpakkingsafval d.d. 25 juni 2009 1. Scenario s De volgende scenario s zijn doorgerekend: nr. inzamelsysteem toelichting A KFF milieustraat inzameling van flessen en flacons op de milieustraat 1 B KFF+ milieustraat inzameling van alle kunststof verpakkingen op de milieustraat 2 C KFF bovengronds inzameling van flessen en flacons middels bovengrondse containers D KFF+ bovengronds inzameling van alle kunststof verpakkingen middels bovengrondse containers E KFF ondergronds inzameling van flessen en flacons middels ondergrondse containers F KFF+ ondergronds inzameling van alle kunststof verpakkingen middels ondergrondse containers G KFF onder en bovengronds inzameling van flessen en flacons middels een combinatie van onder- en bovengrondse containers H KFF+ onder en bovengronds inzameling van alle kunststof verpakkingen middels een combinatie van onder- en bovengrondse containers I KFF scholen verenigingen inzameling van flessen en flacons door scholen verenigingen J KFF+ scholen verenigingen inzameling van alle kunststof verpakkingen door scholen verenigingen K KFF haalsysteem inzameling van flessen en flacons middels een huis-aanhuis ophaalsysteem L KFF+ haalsysteem inzameling van alle kunststof verpakkingen middels een huis-aan-huis ophaalsysteem Voor het doorreken van de scenario s is gerekend met een tal van variabelen. De belangrijkste variabelen zijn: Gemeentegrootte (aantal inwoners, aantal huishoudens); De hoeveelheid en samenstelling van het afval, uitgesplitst naar stedelijkheidsklasse; De verwachte responscijfers 2 van kunststof afval, uitgesplitst naar stedelijkheidsklasse; De vervuiling van het kunststof; Gegevens over de inzamelmiddelen (grootte, vulgraad, aantal, kapitaallasten, beheerkosten, distributiekosten bij haalsysteem); Gegevens over de inzameling (ledigingtarief, inzamelprestatie, uurtarieven personeel en materieel, transportkosten, vergoeding voor scholen en verenigingen die kunststof inzamelen); Gegevens over de effecten van kunststofinzameling (opruimkosten voor de omgeving, besparing inzameling restafval). 1 Voor is uitgegaan van 2 inzamelpunten: de milieustraten in Sassenheim en Voorhout, Voor is uitgegaan van 2 inzamelpunten: de milieustraat op de Waard en een tweede inzamelpunt in de stad. 2 Voor is ervoor gekozen geen extra uitsplitsing te maken naar Diftar, omdat de responscijfers voor Diftar gemeenten uit de Nedvang proeven niet eenduidig waren vanwege een te kleine steekproef. Bijlage 2 onderzoek kunststofinzameling, pagina 1
2. Enkele variabelen in cijfers Gemeentegrootte (2008) 3 Gemeente Inwoners 14.481 116.878 26.376 22.367 35.308 22.861 8.303 huishoudens laagbouw 21.787 6.691 6.609 7.036 hoogbouw 24.759 4.666 3.005 2.715 binnenstad 14.920 totaal 5.633 61.465 11.357 9.614 13.954 9.751 3.109 Hoeveelheid huishoudelijk restafval per gemeente per jaar in kilogrammen 4 Gemeente (peiljaar) (2007) (2007) (2008) (2007) (2008) (2008) (2008) restafval (kg) 3.217.820 33.132.760 7.174.020 4.679.730 7.989.340 5.316.020 1.000.000 Hoeveelheid kunststof afval per gemeente per jaar in kilogrammen 5 hoeveelheid kunststof in restafval (kg) laagbouw 1.937.810 1.018.608 657.705 747.994 hoogbouw 2.882.814 736.858 369.412 293.071 binnenstad 1.431.590 totaal 836.633 6.252.213 1.755.466 1.027.117 1.629.825 1.041.064 299.000 hoeveelheid flessen en flacons in restafval (kg) laagbouw 342.992 135.475 186.131 78.539 hoogbouw 631.336 115.687 106.760 40.444 binnenstad 239.075 totaal 97.886 1.213.404 251.162 292.891 472.649 118.983 34.684 overige kunststof verpakkingen in restafval (kg) laagbouw 749.932 281.136 186.788 266.286 hoogbouw 1.032.047 226.952 101.588 87.921 binnenstad 283.455 totaal 309.554 2.065.434 508.088 288.377 484.058 354.207 81.328 kunststof niet verpakkingen in restafval (kg) laagbouw 844.885 601.997 284.786 403.169 hoogbouw 1.219.430 394.219 161.063 164.706 binnenstad 909.059 totaal 429.193 2.973.375 996.216 445.850 673.118 567.874 182.988 3 Bron: CBS 4 De gegevens over restafval in 2007 of 2008 zijn aangeleverd door de Gevulei gemeenten. 5 De hoeveelheid kunststof verpakkingsafval is berekend op basis van de sorteeranalyse 2008 en de door de Gevulei gemeenten opgegeven hoeveelheid huishoudelijk restafval. Bijlage 2 onderzoek kunststofinzameling, pagina 2
Verwachte responscijfers 6 Resonscijfers bij inzameling KFF (alleen flessen en flacons) Inzamelsysteem Afvalfractie milieustraat brengsysteem haalsysteem 0,6% 0,3% 0,3% 0,3% 0,6% 0,3% 0,6% 11% 6% 6% 6% 11% 6% 11% 29% 16% 16% 16% 29% 16% 29% Leesvoorbeeld: als flessen en flacons in de gemeente worden opgehaald door middel van een brengsysteem, dan is de verwachting dat 6% van de kunststof flessen en flacons apart van het huisvuil wordt aangeboden. Responscijfers bij inzameling KFF+ (flessen en flacons en overige kunststof verpakkingen) Inzamelsysteem Afvalfractie milieustraat brengsysteem haalsysteem 2,1% 0,6% 0,6% 0,6% 2,1% 0,6% 2,1% overig kunststof 0,5% 0,2% 0,2% 0,2% 0,5% 0,2% 0,5% 41% 12% 12% 12% 41% 12% 41% overig kunststof 9% 3% 3% 3% 9% 3% 9% 69% 20% 20% 20% 69% 20% 69% overig kunststof 15% 5% 5% 5% 15% 5% 15% Leesvoorbeeld: als flessen en flacons in de gemeente worden opgehaald door middel van een brengsysteem, dan is de verwachting dat 12% van de kunststof flessen en flacons apart van het huisvuil wordt aangeboden. Uit de Nedvangproeven is gebleken dat de respons fors toeneemt bij KFF+ inzameling, dus als burgers niet alleen flessen en flacons moeten scheiden, maar al het kunststof verpakkingsafval. Voor stedelijke gemeenten wordt de verwachte respons van flessen en flacons bijvoorbeeld tweemaal zo hoog bij inzameling van de brede fractie (KFF+) dan bij alleen KFF inzameling. Een verklaring hiervoor is dat het voor burgers makkelijker is om het kunststof afval van het restafval te scheiden als ze weten dat álle kunststof apart ingezameld wordt en ze niet eerst het onderscheid moet maken of het kunststof verpakkingsafval in de plastic bak of zak moet of dat hij/ zij het in de gewone vuilniszak moet deponeren. Veel burgers zullen zich naar verwachting niet de moeite getroosten om het kunststof afval te scheiden als het onduidelijk is tot welke categorie het hoort. Een shampoofles en een champignonbakje zijn allebei kunststof verpakkingsafval, maar de één valt onder KFF en de andere onder KFF+. Vervuilingscijfers De vervuilingscijfers geven aan in hoeverre het kunststof afval is vervuild met overig restafval (zoals etensresten). Als de vervuilingsgraad bijvoorbeeld 10% is, dan bestaat het aangeboden kunststof afval voor 10% uit restafval, deze 10% kan niet worden gebruikt om het kunststof te recyclen. Vervuilingscijfers 7 Inzamelsysteem Afvalfractie milieustraat brengsysteem haalsysteem KFF /KFF+ KFF KFF+ KFF KFF+ 10% 10% 10% 10% 10% 10% 10% 23% 29% 29% 29% 23% 29% 23% 16% 17% 17% 17% 16% 17% 16% 19% 19% 19% 19% 19% 19% 19% 16% 16% 16% 16% 16% 16% 16% 6 De responscijfers voor het breng- en haalsysteem zijn op basis van de Nedvangproeven en op basis van stedelijkheidsklasse. De responscijfers voor de milieustraat zijn berekend als 5% van de inzamelrespons bij een brengsysteem. 7 De vervuilingscijfers voor het breng- en haalsysteem zijn op basis van de Nedvangproeven en op basis van stedelijkheidsklasse. Het vervuilingscijfer voor de milieustraat is geschat op 10%. Bijlage 2 onderzoek kunststofinzameling, pagina 3
Inzamelmiddelen Voor het haalsysteem is uitgegaan van 60 liter plastic heroes zakken (vulgraad gem. 75%), die worden opgehaald met een kraakperswagen met een inhoud van 23 m 3. Uit de Nedvang proeven blijkt dat bij KFF+ inzameling het kunststof fijn geperst kan worden tot 30%, onder de voorwaarde dat er niet te veel flessen en flacons in het kunststof afval zitten. Bij de berekeningen is het uitgangspunt dat de brede fractie (KFF+) fijn geperst kan worden tot 30% van het volume en dat bij inzameling van alleen flessen en flacons (KFF) het afval tot 50% fijn geperst kan worden. Voor het brengsysteem wordt uitgegaan van bovengrondse stalen of polyester containers, ondergrondse containers en rolcontainers, zie onderstaande tabel. Inzamelmiddelen brengsysteem nr. inzamelsysteem inzamelmiddel grootte Investering per inzamelmiddel Hoeveelheid inzamelmiddelen 8 A KFF milieustraat stalen containerbak 5,0 m 3 2000 1 2 1 1 2 1 1 B KFF+ milieustraat stalen containerbak 5,0 m 3 2000 1 2 1 1 2 1 1 C KFF bovengronds polyester container 3,3 m 3 1500 6 61 11 10 14 10 5 D KFF+ bovengronds stalen container 3,3 m 3 1400 6 61 11 10 14 10 5 E KFF ondergronds ondergrondse container 5,0 m 3 15.000 6 61 11 10 14 10 5 F KFF+ ondergronds ondergrondse container 5,0 m 3 15.000 6 61 11 10 14 10 5 G1 KFF bovengronds polyester container 3,3 m 3 1500 3 50 6 5 7 5 3 G2 KFF+ bovengronds stalen container 3,3 m 3 1400 3 50 6 5 7 5 3 H KFF+ ondergronds ondergrondse container 5,0 m 3 15.000 3 11 5 5 7 5 2 I KFF scholen verenigingen kunststof rolcontainer 1,1 m 3 600 9 150 14 21 12 13 8 J KFF+ scholen verenigingen kunststof rolcontainer 1,1 m 3 600 9 150 14 21 12 13 8 3. Resultaten onderzoek inzamelmethoden en kosten In de volgende tabel wordt het saldo weergegeven van kosten en opbrengsten van de kunststofinzameling. Bij een positief getal is er sprake van meerkosten, de jaarlijkse kosten voor inzameling van kunststof zijn dan hoger dan de opbrengsten van Nedvang. Bij een negatief getal (tevens grijs gearceerd) zijn de jaarlijkse kosten voor de inzameling lager dan de vergoeding van Nedvang. Belangrijke noot: bij de berekening van het saldo is geen rekening gehouden met een startcampagne voor de inzameling van kunststof. Nedvang vergoedt een bedrag van 11 eurocent per inwoner per jaar voor communicatie. Deze vergoeding is uiteraard wel doorgerekend in het rekenmodel, maar een dergelijk communicatiebudget is niet toereikend voor een adequate startcampagne. Het is dus zaak dat het saldo van kosten en opbrengsten niet op nul uitkomt, maar dat de kosten lager zijn dan de vergoeding van Nedvang, zodat een aanvullend communicatiebudget beschikbaar is. 8 1a en 1b: Voor hoeveelheid containers op milieustraten: Voor is uitgegaan van 2 inzamelpunten: de milieustraten in Sassenheim en Voorhout, voor is uitgegaan van 2 inzamelpunten: de milieustraat op de Waard en een inzamelpunt op de Kenauweg. 2a t/m 4b: Voor containers in de wijk is - op basis van de Nedvang proeven - uitgegaan van 1 container per 1000 huishoudens. 5a en 5b: Voor hoeveelheid rolcontainers voor scholen en verenigingen is uitgegaan van het aantal scholen en verenigingen dat nu papier en karton inzamelt. Bijlage 2 onderzoek kunststofinzameling, pagina 4
Totale kosten ingezameld kunststofafval per gemeente en inzamelmethode, afgerond op honderdtallen Nr. Inzamelmethode A KFF milieustraat 300 700 300 400 700 300 300 3000 B KFF+ milieustraat 400 700 400 400 800 300 200 3200 C KFF bovengronds 900-12.700-500- 1.700-8.100-800 100 23.000- D KFF+ bovengronds 16.000-70.400-8.700-9.600-57.400-4.200-6.100-172.400- E KFF ondergronds 11.300 120.300 22.500 18.700 16.900 22.600 10.900 223.200 F KFF+ ondergronds 11.100-52.800 10.700 7.600 56.200-15.500 2.600 21.900 G KFF onder en bovengronds 5.000 10.800 9.800 8.200 3.700 11.600 4.400 53.500 H KFF+ onder en bovengronds 14.500-50.600-500- 1.700-60.000-5.300 2.900-125.100- I KFF scholen verenigingen 12.800 72.200 18.700 21.800 58.700 9.300 4.700 198.200 J KFF+ scholen verenigingen 73.700 169.200 50.700 48.500 255.600 27.900 22.200 647.800 K KFF haalsysteem 1.700-6.100-1.300-4.000-11.000-300 1.200-25.000- L KFF+ haalsysteem 22.400-58.900-11.500-13.500-80.300-6.000-9.500-202.100- Leesvoorbeeld 1: bij variant E bedragen de kosten op jaarbasis voor het inzamelen van kunststof afval in 120.300 per ton meer dan de gemeente terugkrijgt van de vergoeding van Nedvang. Leesvoorbeeld 2: bij variant D zie je alleen negatieve getallen. Dit betekent dat de kosten lager zijn dan de vergoeding van Nedvang. De gemeente krijgt bijvoorbeeld 70.400 per ton meer aan vergoeding voor inzameling, transport en communicatie dan de kosten die zij maakt voor de inzameling van kunststof. Deze 70.400 kan dan bijvoorbeeld worden gebruikt voor een aanvullende communicatiecampagne. Als het positieve saldo van de inzameling van kunststof afval wordt ingezet voor een extra communicatiecampagne, dan levert dit het volgende beeld op. Het beschikbaar (afgerond) budget voor extra communicatiecampagne per gemeente en inzamelmethode Totaal 7 gemeenten Nr. Inzamelmethode 1a KFF milieustraat - - - - - - - 1b KFF+ milieustraat - - - - - - - 2a KFF bovengronds 900 12.700 500 1.700 8.100 - - 2b KFF+ bovengronds 16.000 70.400 8.700 9.600 57.400 4.200 6.100 3a KFF ondergronds - - - - - - - 3b KFF+ ondergronds 11.100 - - - 56.200 - - 4a KFF onder en bovengronds - - - - - - - 4b KFF+ onder en bovengronds 14.500 50.600 500 1.700 60.000-2.900 5a KFF scholen verenigingen - - - - - - - 5b KFF+ scholen verenigingen - - - - - - - 6a KFF haalsysteem 1.700 6.100 1.300 4.000 11.000-1.200 6b KFF+ haalsysteem 22.400 58.900 11.500 13.500 80.300 5.900 9.500 Bijlage 2 onderzoek kunststofinzameling, pagina 5
4. Synergievoordelen van één inzamelgebied Indien voor de inzameling van het kunststof afval de gemeenten samenwerken en het grondgebied van de Gevulei als één inzamelgebied wordt beschouwd, dan zijn er synergievoordelen te behalen voor met name de inzamelingsroutes en kosten van transport. Dit vertaalt zich in een gunstige uitslag van kosten en opbrengsten in vergelijking tot de inzameling in alle gemeenten afzonderlijk. Synergievoordeel inzameling in hele Gevulei gebied in vergelijking met gemeenten afzonderlijk Nr inzamelmethode Gevulei (als één inzamelgebied) Totale kosten gemeenten afzonderlijk Synergie voordeel A KFF milieustraat 3.000 3.000 - B KFF+ milieustraat 3.100 3.200 100 C KFF bovengronds 39.100-23.000-16.100 D KFF+ bovengronds 236.200-172.400-63.800 E KFF ondergronds 212.700 223.200 10.500 F KFF+ ondergronds 20.100-21.900 42.000 G KFF onder en bovengronds 2.900-53.500 56.400 H KFF+ onder en bovengronds 209.100-124.900-84.200 I KFF scholen verenigingen 162.500 198.200 35.700 J KFF+ scholen verenigingen 504.500 647.800 143.300 K KFF haalsysteem 40.500-25.000-15.500 L KFF+ haalsysteem 213.300-202.100-11.200 Bij een positief getal is er sprake van meerkosten, de jaarlijkse kosten voor inzameling van kunststof zijn dan hoger dan de opbrengsten van Nedvang. Bij een negatief getal (tevens grijs gearceerd) zijn de jaarlijkse kosten voor de inzameling lager dan de vergoeding van Nedvang. Als het synergievoordeel wordt verdeeld op basis van de gemeentegrootte, dan is onderstaande tabel het resultaat. synergievoordeel per gemeente Nr A B C D E F G H I J K L inzamelmethode KFF milieustraat KFF+ milieustraat KFF bovengronds KFF+ bovengronds KFF ondergronds KFF+ ondergronds KFF onder en bovengronds KFF+ onder en bovengronds KFF scholen verenigingen KFF+ scholen verenigingen KFF haalsysteem KFF+ haalsysteem 0 0 0 0 0 0 0 6 47 11 9 14 9 3 900 7.600 1.700 1.500 2.300 1.500 500 3.700 30.200 6.800 5.800 9.100 5.900 2.100 600 5.000 1.100 1.000 1.500 1.000 400 2.500 19.900 4.500 3.800 6.000 3.900 1.400 3.300 26.700 6.000 5.100 8.100 5.200 1.900 4.900 39.900 9.000 7.600 12.100 7.800 2.800 2.100 16.900 3.800 3.200 5.100 3.300 1.200 8.400 67.900 15.300 13.000 20.500 13.300 4.800 900 7.300 1.700 1.400 2.200 1.400 500 700 5.300 1.200 1.000 1.600 1.000 400 Bijlage 2 onderzoek kunststofinzameling, pagina 6
5. Inzamelsystemen met de beste exploitatie In onderstaande tabel staan per gemeente de inzamelsystemen die op basis van de resultaten van het onderzoek de beste exploitatie opleveren. Beste exploitatie per gemeente Gemeente Kostendekkend systeem Besteedbaar budget voor communicatie 9 KFF+ haalsysteem 22.400 KFF+ bovengronds 16.000 KFF+ onder en bovengronds 14.500 KFF+ bovengronds 70.400 KFF+ haalsysteem 58.900 KFF+ onder en bovengronds 50.600 KFF+ haalsysteem 11.500 KFF+ bovengronds 9.600 KFF+ haalsysteem 13.500 KFF+ bovengronds 9.600 KFF+ haalsysteem 80.300 KFF+ onder en bovengronds 60.000 KFF+ bovengronds 57.400 KFF+ ondergronds 56.200 KFF+ haalsysteem 6.000 KFF+ bovengronds 4.200 KFF+ haalsysteem 9.500 KFF+ bovengronds 6.100 6. CO 2 certificaten Ter illustratie is in onderstaande tabel berekend welk bedrag elke gemeente kwijt zou zijn aan CO 2 certificaten, als het de VROM doelstelling van CO 2 reductie door gescheiden kunststofinzameling (12,7 kg per inwoner per jaar) zou omzetten in CO 2 certificaten. 10 Dit levert per gemeente het volgende beeld op: Gemeente Inwoners 14.481 116.878 26.376 22.367 35.308 22.861 8.303 Jaarlijkse doelstelling CO 2 reductie (ton) 183,9 1484,4 335 284,1 448,4 290,3 105,4 waarde CO 2 certificaat (2009) 2.391 19.297 4.355 3.693 5.829 3.774 1.370 9 Het beschikbaar aanvullend communicatiebudget is het positieve verschil van opbrengsten minus kosten. 10 De waarde van CO2 certificaten is nogal aan fluctuaties onderhevig. In 2008 was de waarde van een CO2 certificaat 30 per ton, in 2009 is de prijs gedaald naar zo'n 13 per ton. Bijlage 2 onderzoek kunststofinzameling, pagina 7
7. Bronvermelding Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Roteb rekenmodel kunststoffen van de Roteb Rotterdam PLUStic ; een rekenmodel van KplusV organisatieadvies Onderzoek gemeentelijke inzameling kunststof verpakkingen rapport van KplusV organisatieadvies Sorteeranalyse huishoudelijk afval Gevulei 2008 rapport van bureau Irado NVRD Benchmark afvalinzameling 2007 Gemeente Benchmark afvalinzameling 2004 CBS gegevens over inwoners, huishoudens, afvalstromen 2008 door de deelnemers afvalstoffenplatform geleverde informatie over 2007/2008 websites van,, voor aanvullende statistische gegevens investeringsgegevens ondergrondse afvalcontainers in Amsterdam, Gouda, Krimpen, Leerdam, Den Haag. www.emissierechten.nl, website VROM en website Senternovem Bijlage 2 onderzoek kunststofinzameling, pagina 8