Verbeterdekwaliteitsborging in de bouw Vanzelfsprekend! STABU Ede, 8 oktober 2014 Drs. ing. H.M. (Harry) Nieman kwartiermaker Inhoudsopgave Inleiding Wat is verbeterde kwaliteitsborging? Waarom verbeterde kwaliteitsborging? Doelen verbeterde kwaliteitsborging Het nieuwe stelsel volgens BZK Rol en taken van de kwartiermakers Stand van zaken 2 Inleiding BWT wordt niet geprivatiseerd De vergunning blijft bij het bevoegd gezag Kwartiermakers gaan informatie ophalen Niet alles in beton gegoten Samenwerking alle partijen. Wat is private kwaliteitsborging? Private kwaliteitsborging in de bouw is een stelsel van in weten regelgeving verankerde instrumenten om te borgen dat bouwwerken voldoen aan het Bouwbesluit. Deels bestaat dit al: 1) Bouwbesluit 2012 artikel 1.8 lid 2 en 3 > EKV 2. Indien een bouwproductaan bepaalde prestaties die niet onder een geharmoniseerde norm vallen moet voldoen, zodat het bouwwerk waarin het wordt toegepast voldoet aan een bij of krachtens dit besluit gestelde eis, is aan die eis voldaan indien het bouwproduct is toegepast overeenkomstig een op die eis toegesneden kwaliteitsverklaring. 3. Indien een bouwproces( idem ) toegesneden kwaliteitsverklaring 2) Woningwet artikel 1a (zorgplicht zorgplicht), 1b (bouwverbod bouwverbod, tenzij ) en 2 (aansturing Bouwbesluit) 3 4 1
Wat is verbeterde kwaliteitsborging? NL heefteen gemengd publiek/privaat stelsel NU Fricties (zie Cie Dekker): - Dubbel werk > Onnodige kosten - Diffuse verantwoordelijkheden - Focus onvoldoende op het gebruiksgerede bouwwerk Wat is verbeterde kwaliteitsborging? NL houdt een gemengd publiek/privaat stelsel STRAKS Stelselverantwoordelijke Rijk Opdracht- Bevoegd gever Gezag Stelselverantwoordelijke BWT toetst op Bouwregelgeving aannemelijkheid Programma van Eisen en ziet Bestemmingsplan incidenteel toe op uitvoering = Welstand schijnzekerheid! Bouwbesluit Rijk Opdracht- Bevoegd gever Gezag Bouwregelgeving Toelating + monitoring instrumenten i.o.v. Rijk Programma van Eisen Bestemmingsplan Welstand Omgevingsveiligheid Bouwbesluit Wat blijft: EKV accentverschuiving Wat verandert: eenduidige verbeterde rol inzake Bouwbesluit 5 6 Waarom verbeterde kwaliteitsborging De bouw maakt kwaliteit onvoldoende waar Verschuilen achter de vergunning Gebrekkig prikkels tot het leveren van kwaliteit Zwakke positie van de bouwconsument Kwaliteitsverbetering via het publieke spoor blijft uit Waarom verbeterde kwaliteitsborging De bouw maakt kwaliteit onvoldoende waar Verschuilen achter de vergunning Gebrekkig prikkels tot het leveren van kwaliteit Zwakke positie van de bouwconsument Kwaliteitsverbetering via het publieke spoor blijft uit De bouw kan en moet zelf kwaliteit leveren! De bouw kan en moet zelf kwaliteit leveren! 7 8 2
Voorwaarden Vakmanschap (generiek: bouwprocesmanager i.s.m. specifiek: specialisten) Integriteit Integrale aanpak Bouwprocesmanagement Communicatie & samenwerking (BIM-samenstellen as built dossier) Regelgeving Techniek Logistiek Management (risicoanalyse en kwaliteitsmanagement) 9 10 Verbeterde Kwaliteitsborging in de Bouw Waarom verbeterde kwaliteitsborging? EERSTE LICHTING SKOOB BOUWPROCESMANAGERS AFGESTUDEERD Onduidelijke verantwoordelijkheden Papieren werkelijkheid 11 12 3
Waarom verbeterde kwaliteitsborging? Doelen verbeterde kwaliteitsborging Gebrek aan naleving / geen prikkel voor kwaliteit Focus op tijd en geld Duidelijke verantwoordelijkheden, niet naar elkaar wijzen De bouw levert zelf kwaliteit 13 14 Doelen verbeterde kwaliteitsborging Positie eindgebruiker verbeteren De klant krijgt wat hij/zij wil en waarvoor is betaald Consument betaalt vanaf begin bouwproces Kan tekeningen niet beoordelen 15 16 4
Positie eindgebruiker verbeteren Proces tot nu toe Bouwteam Beperkte kennis en ervaring met contracten Tegengestelde belangen, moeilijk om je recht te halen Veel onderzoek beschikbaar 17 18 Insteek ministerie BZK Inzet van verbeterde kwaliteitsborging in veel landen reeds praktijk Drie jaar overgangsfase, op weg naar verbeterde borging Vereenvoudiging bezien, met name eigenbouw Toelatingsorganisatie, publieke organisatie/bevoegd gezag betrokken Overheid stelt kaders Uitgangspunten BZK Borging gericht op prestaties opgeleverde bouwwerk (as built) Duidelijkheid omtrent verantwoordelijkheid voor voldoen aan regelgeving Helderheid omtrent aansprakelijkheid Vermindering administratieve lasten Overheid stelt kaders, marktontwikkelt verbeterde instrumenten Toelatingsorganisatie toetst verbeterde instrumenten Proportionaliteit gekoppeld aan risicoklassen Betaalbaarheid 19 20 5
Het duale stelsel Niet alle aanvragen in 1 keer naar verbeterde kwaliteitsborging Start : projecten met gering risico Beschikbaarheid instrumenten Gedurende 3 jaar volgordelijk opschalen Marktpartijen Voldoen aan Bouwbesluit (technische voorschriften, vnl. 2 t/m 6) Overheid RO, welstand, omgevingsveiligheid (bouwveiligheidsplan) + evt. overige WABO (totaal 26 wetten) afstemming in Verbeterde KwaliteitsBorging(VKB) Het duale stelsel 21 22 Proportionaliteit! Erkenningsregeling Erkende architect Lid van beroepsvereniging, permanente educatie Fouten: verlies erkenning, boete Ontwerpen onder certificaat Eigen verklaring dat plan voldoet Gekoppeld aan verzekerde garantie met onafhankelijk toezicht en opleveringskeuring Gecertificeerd toezicht Onafhankelijk toezicht op ontwerp en uitvoering Aansprakelijkheid bij toezichthouder Rol bevoegd gezag Vergunning verlenen RO / welstand / omgevingsveiligheid / overige activiteiten (WABO) Overleg en communicatie Handhaven: - inhoudelijk vergunning -systeem VKB Toezicht bestaande bouw 23 24 6
Planning BZK November 2013 Zo spoedig mogelijk Najaar 2014: Najaar 2015 2018 (na 3 jaar) Kamerbrief Wetsvoorstel richting TK AMvB: criteria/toelatingsorganisatie Wettelijk stelsel Evaluatie Kwartiermakers toelatingsorganisatie Brief minister Blok 27 november 2013 Voor de beoordeling, indeling naar risicoklasse en de toelating tot het stelsel van instrumenten voor verbeterde kwaliteitsborging zal een toelatingsorganisatie worden aangewezen. Deze toelatingsorganisatie zal strikt toetsen of nieuwe instrumenten voor kwaliteitsborging voldoen aan door de overheid gestelde criteria. 25 26 Algemene eisen toelatingsorganisatie Onafhankelijk (ZBO) Deskundig en gezaghebbend Beperkt van omvang en slagvaardig! Taak van de kwartiermakers Zet een organisatie op die Instrumenten beoordeelt Toets aan wettelijk criteria Indelen naar risicoklasse Toeziet op de werking van instrumenten Monitoren werking instrumenten Realty checks Bundelen van activiteiten, gebruik makend van bestaande structuren en kennis Sanctioneert Schorsen / intrekken toelating 27 28 7
25 Werkwijze Kwartiermakers Markt voorbereiden op verbeterde kwaliteitsborging All parties concerned Informatie ophalen uit de markt Vertalen naar criteria voor verbeterde kwaliteitsborging Binnen de door de wetgever gestelde grenzen: Uitwerken risicoklassen Operationaliseren eisen aan instrumenten Werkwijze toelatingsorganisatie Te overleggen gegevens en bescheiden Sancties bepalen bij onvoldoende borging Werkwijze Kwartiermakers Informatie brengen naar de markt Wat hebben bouwende partijen nodig? Voorlichting over werkwijze stelsel Uitleg over eisen verbeterde kwaliteitsborging Draagvlak! 2014 adviezen aan BZK 29 30 Opleverdossier As built (tekeningen, berekeningen, bewijs) Belangrijk voor toekomstige verbouwingen rechtens verkregen niveau Beschikbaarheid Bevoegd gezag Toekomstige gebruikers en eigenaren Draagvlak Beeld bijstellen verantwoordelijkheid Consumenten, gebruikers, opdrachtgevers betrekken bij proces Stuurgroepmet vertegenwoordigers van: Ontwerp en engineering, Ontwikkeling en uitvoering, Toelevering, Beheer borgingsinstrumenten, Professionele opdrachtgevers, Eindgebruikers en Bevoegd Gezag. Ook direct overleg met organisaties binnen geleding en overige partijen. Doelen: helder Kwaliteit verbeterde instrumenten: robuust en geborgd Stelsel: transparant en proportioneel kwaliteit zichtbaar maken (bouwbrief op basis van reality checks ) Communicatieplan voorlichting naar alle doelgroepen Correct gedrag belonen, niet voldoen aan : handhaven! 31 32 8
Processchema STUURGROEP:7 GELEDINGEN >>> Ontwerp en engineering BNA, NL-ingenieurs, VNconstructeurs Ontwikkeling en uitvoering Bouwend NL, Uneto-VNI, Onderhoud-NL, NVB Toelevering Metaalunie, NVTB Beheer borgingsinstrum. en SBK, KOMO, CI en, etc. Prof. Opdrachtgevers VNO-NCW-MKB, Neprom, Aedes, RVB, BoZ Eindgebruikers VEH, Woonbond, VAC.wonen, CG-raad Bevoegd Gezag 33 VNG, VBWTN, COBc, BrandweerNL, (FRK, FGMG) Stelsel in vogelvlucht Producten Samengesteld product Samengesteld product toegepast in bouwwerk deelproduct deelproduct deelproduct. } Erkende Kwaliteitsverklaring ~ Bouwbesluit art.1.18 Documenten as built -dossier + CE-makering EKV-product EKV-proces verklaring kwaliteitsborger Beheer Producent / evt. notified body Controle ILT & evt. RvA Toelating en toezicht Instrumentbeheerder: Instrument Kwaliteitsborging Kwaliteitsborger CI of erkenningsregeling Raad voor Accreditatie accrediteert CI en Toelatings- RIJKSOVERHEID -organisatie opleveren 34 Instrument voor kwaliteitsborging P < > P < > P Product Proces Persoon Stand van zaken (oktober 2014) Consultatie (+ 60 reacties) Uiteenlopende meningen over versterking positie consument Veel vragen Verwerken reacties aangepast voorstel naar ministerraad (eind oktober) Raad van State Eventuele aanpassingen Tweede Kamer Eerste Kamer 35 36 9
36 Conclusie Verbeterde kwaliteitsborging = Heldere rollen Positie consument/afnemers versterken Verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid duidelijk Proportioneel = maatwerk Niet voldoen aan = sanctie Versnelling bouwproces Minder faalkosten Vragen? Meer info via www.instituutbouwkwaliteit.nlof info@instituutbouwkwaliteit.nl 37 38 10