ETF-gids voor beleggers
Ontdek een wezenlijk andere manier van beleggen
Exchange Traded Funds (ETF s) zijn een andere manier om met beleggingen om te gaan, die voor veel particuliere beleggers nog vrij nieuw is. ETF s combineren de voordelen van beleggingsfondsen met die van aandelen. Ze bieden met een breed gespreide portefeuille efficiënt, tegen lage kosten en op transparante wijze toegang tot een groot aantal beleggingsmarkten over de hele wereld. Institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen, overheidsinstellingen en private banken, maken al jarenlang gebruik van ETF s. Nu hebben ook particuliere beleggers de mogelijkheid om van de vele voordelen van ETF s te profiteren, met dezelfde fondsen, dezelfde kosten en hetzelfde rendement. Deze beknopte gids is samengesteld om u meer te vertellen over de rol die ETF s in uw portefeuille kunnen spelen en de voordelen die ze bieden. U kunt hier ook lezen wat ishares, s werelds grootste aanbieder van ETF s, u te bieden heeft op het gebied van professionele kwaliteit, individuele oplossingen, innovatie en verantwoordelijkheid. 1
Wat is een ETF? Een Exchange Traded Fund (ETF) is een beleggingsfonds dat wordt verhandeld op een effectenbeurs. Het doel van een ETF is om de prestaties van een bepaalde index zo nauwkeurig mogelijk te volgen en u hetzelfde rendement als de index te bieden, na aftrek van kosten. Net als een beleggingsfonds geeft een ETF u toegang tot een portefeuille van ondernemingen (aandelen), obligaties of andere beleggingstypen (zoals grondstoffen of vastgoed). Met aandelen hebben ETF s gemeen dat ze op de beurs gekocht en verkocht worden. In onze ogen bieden ETF s daarom het beste van twee werelden: de spreiding van een beleggingsfonds en de goede verhandelbaarheid van een aandeel. Denkt u er wel aan dat uw vermogen en inkomsten, zoals bij alle beleggingen, zijn blootgesteld aan risico s. De liquiditeit van de beleggingsproducten is niet gegarandeerd. BELEGGINGS- FONDS EXCHANGE TRADED FUND AANDEEL 2
Zijn ETF s populair? Ja. Sinds de introductie van het eerste ETF in 1993 hebben ETF s over de hele wereld bijzonder snel terrein gewonnen, zoals blijkt uit onderstaande grafiek. Wereldwijd is op dit moment ca. 2.600 miljard USD 1 belegd in ETF s. In Europa zijn ETF s vooral de afgelopen vijf jaar enorm populair geworden; hier is nu in totaal ca. 464 miljard USD 1 in ETF s belegd. Pensioenfondsen, overheidsinstellingen en private banken beleggen al vele jaren in ETF s. Nu ontdekken ook steeds meer particuliere beleggers de voordelen van deze kostenefficiënte en flexibele beleggingsinstrumenten. Beleggingen USD x mld. Aantal ETF s 3.000 6.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Jul-14 5.000 4.000 3.000 2,000 1.000 0 ETF s bieden het beste van twee werelden. Beleggingen mld. USD Aantal ETF s Bron: BlackRock ETP Landscape, Bloomberg, Strategic Insight Simfund, per eind juli 2014. 1 Gegevens per eind juli 2014. Bron: BlackRock ETP Landscape, Bloomberg, Strategic Insight Simfund. 3
Zijn alle ETF s hetzelfde? Nee. Nee, er zijn twee grote groepen ETF s, elk met een eigen structuur. Het verschil zit in eerste instantie in wat het ETF feitelijk in portefeuille houdt. ETF S MET FYSIEKE REPLICATIE ETF s met fysieke replicatie houden de effecten van de index die ze volgen, daadwerkelijk in portefeuille. Beleggers weten hierdoor exact waarin ze beleggen. Er zijn twee technieken die hiervoor gebruikt worden: volledige replicatie, waarbij het ETF alle effecten van de index in portefeuille houdt, met precies dezelfde weging als in de index, en geoptimaliseerde replicatie (ook wel sampling genoemd), waarbij het ETF slechts een representatieve afspiegeling van de index in portefeuille houdt. Deze techniek wordt bijvoorbeeld gebruikt bij zeer grote indices, waarbij volledige replicatie niet efficiënt en te duur zou zijn. ETF S OP BASIS VAN DERIVATEN Een ETF dat de index weerspiegelt met behulp van derivaten, belegt niet rechtstreeks in de effecten van de index, maar maakt doorgaans gebruik van zogenaamde performanceswaps. Dit zijn contracten waarin wordt overeengekomen dat het ETF van de tegenpartij het rendement ontvangt van de index die het ETF volgt, minus een overeengekomen vergoeding (de swapspread ). Omdat deze ETF s afhankelijk zijn van een tegenpartij, worden ze in de regel als risicovoller beschouwd dan ETF s met fysieke replicatie. ETF s op basis van derivaten kunnen echter wel een goede manier zijn om toegang te krijgen tot markten die met fondsen op fysieke basis niet toegankelijk zijn, zoals grondstoffen en bepaalde opkomende markten De afgelopen jaren gaan steeds meer ETFaanbieders over tot het fysieke model. Daarmee onderschrijven ze de visie die ishares al sinds zijn oprichting koestert, namelijk dat ETF s op basis van fysieke replicatie op langere termijn in het algemeen tot meer stabiliteit in de portefeuille leiden. ETF s met fysieke replicatie zijn bovendien eenvoudiger en bieden een hoge mate van transparantie. van het huidige ishares gamma 2 gebaseerd op fysieke replicatie. 2 NB: Per 31 juli bestond 100% van de in het Verenigd Koninkrijk geregistreerde ishares fondsen uit ETF s met fysieke replicatie; Bron: BlackRock Investment Institute ETP Research, Bloomberg, 31 juli 2014. 4
ETF s streven ernaar een benchmark te volgen. De beleggingen in de portefeuille worden niet aangepast bij het stijgen of dalen van de markt. Sommige ETF s zijn geoptimaliseerd en houden daarom niet alle effecten van de index in portefeuille. Het rendement kan afwijken van dat van de onderliggende index. ETF s worden gedurende de handelsdag op de beurs verhandeld tegen de geldende marktkoers, die kan afwijken van de nettoinventariswaarde. Er worden transactie- en brokerkosten in rekening gebracht. De liquiditeit is niet gegarandeerd. Efficiëntie en toegankelijkheid ETF s worden verhandeld op een effectenbeurs, zodat het eenvoudig is om te beleggen, uw belegging uit te breiden of te verkopen. Het is net zo gemakkelijk om uit te stappen als om in te stappen. Transparantie ETF s geven u meer controle over uw beleggingen en u weet altijd precies waarin u belegt. ETF-aanbieders geven dagelijks inzicht in de effecten die het ETF in portefeuille heeft, de prestaties ervan en de kosten. Wat zijn de voordelen van ETF s? Kostenefficiëntie De kosten van ETF s zijn vaak lager dan die van andere typen beleggingsfondsen. Spreiding ETF s bieden toegang tot een grote variëteit van beleggingsmogelijkheden in een groot aantal beleggingscategorieën, sectoren en landen. Daarmee kunnen ze helpen om uw risico te spreiden, omdat u niet al uw eieren in één mandje legt.
Spreiding betekent in feite dat u niet al uw eieren in één mandje legt. Wanneer u uw beleggingen spreidt over een groter aantal activa (aandelen, obligaties, vastgoed, enz.) vergroot u de mogelijkheid om een consistent rendement te realiseren, terwijl het risico vaak lager is. A B VERWACHT RENDEMENT PORTEFEUILLE A GECONCENTREERD* VERWACHT RISICO 14% 7% PORTEFEUILLE B GESPREID* 9% 6% VERWACHT RISICO VERWACHT RENDEMENT Aantal aandelen 4 Aantal aandelen 45 * Op jaarbasis. Uitsluitend ter illustratie. In het verleden behaalde resultaten zijn geen indicatie voor toekomstig rendement en het is mogelijk dat deze zich niet herhalen.
Spreiding RISICO EN RENDEMENT Tot voor kort keken veel beleggers alleen naar hun rendement, d.z.w. of ze winst of verlies maakten. Steeds meer beleggers worden zich er echter van bewust dat het nodig is zowel naar het rendement als het risico te kijken; d.w.z. of de belegging inderdaad het verwachte rendement heeft opgebracht, maar ook in hoeverre u het risico heeft gelopen dat uw belegging (uw vermogen) minder waard werd. Als u dit voor ogen houdt, dient het beleggingsdoel dus te zijn om een zo hoog mogelijk rendement te behalen, bij een zo laag mogelijk risico. Spreiding kan u helpen om dit evenwicht tussen rendement en risico te bereiken, door uw vermogen te spreiden over verschillende beleggingstypen, landen en sectoren. De theorie hierachter is dat verschillende beleggingstypen (of landen, of sectoren) zich in de loop der tijd elk op hun eigen manier zullen ontwikkelen. Wanneer de ene belegging slechter presteert, kan dit gecompenseerd worden door een andere belegging die op dat moment wel goed presteert. Dit betekent dat het risico van een negatief rendement op elk moment lager is. Dit kan duidelijk gemaakt worden aan de hand van de voorbeeldportefeuilles op de bladzijde hiernaast. Het beoogde rendement van portefeuille B ligt dicht bij dat van portefeuille A, maar het risico is aanzienlijk kleiner, zodat B er aantrekkelijker uitziet. Dit is te danken aan de brede spreiding van portefeuille B. ETF s bieden in dit opzicht zelfs nog meer voordelen. Zoals eerder gezegd houden ETF s met fysieke replicatie de effecten van hun onderliggende index (doorgaans aandelen of obligaties) in portefeuille. Hierdoor zijn ETF s van nature al breed gespreid en bieden ze een aantrekkelijk evenwicht tussen risico en rendement 3. ETF s zijn bovendien beschikbaar voor verschillende beleggingscategorieën, landen en sectoren, waardoor de spreidingsmogelijkheden nog toenemen. Leg niet alle eieren in één mandje. 3 ETF s hebben tot doel een index te volgen; de beleggingen worden niet aangepast bij het stijgen of dalen van de markt. Sommige ETF s zijn geoptimaliseerd en houden daarom niet alle effecten van de index in portefeuille. Het rendement kan afwijken van dat van de onderliggende index. ETF s worden gedurende de handelsdag op de beurs verhandeld tegen de geldende marktkoers, die kan afwijken van de netto-inventariswaarde. Er worden transactie- en brokerkosten in rekening gebracht. De liquiditeit is niet gegarandeerd. 7
Efficiëntie en toegankelijkheid Zoals eerder gezegd, kunnen ETF s net zo gemakkelijk worden verhandeld als aandelen. Hierdoor is het eenvoudig om te beleggen, uw belegging uit te breiden of te verkopen. ETF s zijn niet alleen een efficiënte manier om te beleggen, maar bieden u ook toegang tot een zeer groot aantal aantrekkelijke beleggingen, in verschillende categorieën, landen en sectoren. Ongeacht uw beleggingsdoelstellingen, is er vrijwel altijd een ETF dat daarbij aansluit. ishares biedt een groot aantal ETF s aan, die onze ogen uitstekende bouwstenen kunnen zijn voor uw portefeuille en u toegang bieden tot een groot aantal wereldwijde markten. U kunt beleggen in ETF s die een aandelenindex volgen, maar er zijn ook ETF s die zich richten op een obligatie-, grondstoffen- of vastgoed-index. Er zijn zeer veel ETF s beschikbaar, die toegang bieden tot alle grote beleggingscategorieën. Er zijn ETF s voor binnenlandse, specifieke buitenlandse en wereldwijde markten. ETF s bieden ook toegang tot de meeste sectoren, van technologie en telecom tot schone energie en consumentengoederen. Ze bieden u de mogelijkheid te beleggen in zowel staats- als bedrijfsobligaties, van ontwikkelde en opkomende markten. 8
Omdat ETF s op de beurs verhandeld worden, bieden ze de flexibiliteit om uw portefeuille snel en eenvoudig aan te passen als uw beleggingsdoelstellingen veranderen.
Bij ishares weten we hoe belangrijk het voor u is uw beleggingskosten onder controle te houden. Kostenefficiëntie Voor sommige beleggingen worden hoge kosten in rekening gebracht. Deze kosten kunnen uw rendement aanzienlijk verlagen en soms zelfs tot verlies leiden. De kosten waarmee u rekening dient te houden, komen tot uiting in de Total Expense Ratio (TER, totale kostenratio). De TER geeft de totale kosten weer die u betaalt om het ETF gedurende één jaar aan te houden. Hierin zijn onder meer de jaarlijkse beheerskosten begrepen. De gemiddelde TER is doorgaans hoger dan die van traditionele passieve fondsen. Een van de redenen hiervoor is dat ETF s de hele beursdag lang verhandeld kunnen worden, terwijl traditionele passieve fondsen slechts eens per dag verhandeld kunnen worden. Met deze intradaghandel zijn kosten gemoeid, bijvoorbeeld in verband met de beursnotering van het ETF. ishares en BlackRock raden beleggers echter aan beleggingen niet alleen op grond van de TER te beoordelen, maar naar de Total Cost of Ownership (TCO) te kijken, die naast de kosten die samenhangen met het kopen, aanhouden en verkopen van een belegging, ook rekening houdt met eventuele inkomsten die aan het compartiment ten goede komen. Actief beheerde beleggingsfondsen en beleggingsfondsen die een marktindex volgen, kunnen doorgaans op iedere werkdag worden verhandeld tegen de intrinsieke waarde gecorrigeerd voor van toepassing zijnde kosten. 10
De TCO wordt berekend door alle kosten van een ETF bij elkaar op te tellen en daar alle inkomsten over dezelfde periode vanaf te trekken. Daarbij wordt rekening gehouden met externe factoren, zoals de expliciete transactiekosten, en met interne factoren, zoals herwegingskosten 4 en de inkomsten uit effectenleentransacties 5 (zie hieronder). INTERNE FACTOREN ETF s met fysieke replicatie Total Expense Ratio (TER) Herwegingskosten Inkomsten uit effectenleningen ETF s op basis van derivaten Total Expense Ratio (TER) Swap-spread Inkomsten uit effectenleningens EXTERNE FACTOREN Bied-laatspreads + = Creatie/opheffingskosten Makelaarskosten Belastingen TOTAL COST OF OWNERSHIP Bron: BlackRock. TOTAL COST OF OWNERSHIP: INTERNE EN EXTERNE FACTOREN Interne factoren zijn bijvoorbeeld de kosten van het compartiment zelf, die verrekend worden met de inkomsten die in dezelfde periode voor het compartiment gegenereerd zijn. Deze interne factoren omvatten de TER, herwegingskosten en eventuele inkomsten uit effectenleningen. Externe factoren zijn kosten die bij aankoop en verkoop van een ETF aan de belegger worden aangerekend, zoals bied-laatspreads of creatie-/ opheffingskosten, maar ook makelaarskosten en eventuele belastingen. De transactiekosten komen tot uiting in de bied-laatspread bij de aankoop van een ETF op de beurs of Over-The-Counter (OTC) 6. Wanneer ETF s en traditionele passieve fondsen worden vergeleken op basis van de TCO (in plaats van de TER), liggen de kosten veel meer op één lijn. De keuze tussen beide hangt meestal samen met de beleggingshorizon van de cliënt. 4 De aanpassing van de wegingen in de portefeuille wanneer de onderliggende index wordt aangepast, brengt onder meer transactiekosten met zich mee. 5 In de financiële markten lenen grote beleggers, zoals beleggingsfondsen, ETF s, pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen hun effecten vaak voor korte tijd uit om in ruil daarvoor extra inkomsten te genereren voor hun portefeuilles. Dit wordt securities lending genoemd (effectenleningen). 6 Transacties tussen twee partijen buiten de beurs om. 11
Transparantie Bij veel beleggingen is het soms onduidelijk waarin u nu precies belegt. Ook kan het onduidelijk zijn of uw belegging al dan niet aan de beoogde doelstellingen voldoet, omdat er van dag tot dag weinig informatie wordt verstrekt over de prestaties. Bij ishares zijn we een groot voorstander van transparantie. Daarom publiceren we voor vrijwel al de fondsen dagelijks een gedetailleerd overzicht van alle posities in de portefeuilles van ETF s. U vindt deze overzichten op de website www.ishares.be. Voor ETF s met fysieke replicatie betekent dit dat we een lijst geven van alle effecten die door het compartiment worden aangehouden. We laten altijd duidelijk zien wanneer een fonds effecten uitleent en ook welke gegevens hierbij relevant zijn (zoals de opbrengsten voor het fonds, waarde en inhoud van het onderpand, etc.) Op de website geven we ook volledige informatie over de prestaties van de fondsen, zodat u dagelijks kunt zien hoe uw belegging presteert. Wat zijn de risico s van ETF s? ETF s bieden geen garanties. Net als iedere belegging op de aandelenof obligatiemarkt is het mogelijk dat u uw oorspronkelijke investering niet terugkrijgt. Omdat er veel verschillende typen ETF s zijn, gaan sommige met een hoger risico gepaard dan andere. Wanneer u belegt in een ETF dat effecten aanhoudt in een andere valuta dan die van uw eigen markt (bijvoorbeeld een ETF dat belegt in Japanse aandelen), kan uw rendement beïnvloed worden door koersschommelingen (euro ten opzichte van de yen). Er zijn ook ETF s die gebruik maken van valuta-afdekking om het valutarisico te beperken. ETF s zijn ontworpen om een index te volgen, d.w.z. dezelfde effecten als de index te kopen en hetzelfde rendement te bieden (minus kosten van het compartiment). Toch bestaat er een risico dat het rendement van de index afwijkt van het rendement van het compartiment. U dient er echter bij stil te staan dat het niet mogelijk is om direct in een index te beleggen. 12
Al deze informatie vindt u ook op de website www.ishares.be
Waarom kiezen voor ETF s van het ishares gamma ishares beheert wereldwijd meer vermogen, van meer beleggers dan welke andere ETF-aanbieder dan ook. We introduceerden de ETF op de Europese markt in april 2000 7 en beheren op dit moment ruim 47% van het vermogen dat in Europa in ETF s is belegd. ishares bied beleggers een ongeëvenaarde keuze uit fondsen, ondersteund door de expertise van 135 beleggingsteams in 30 landen. Het succes van ishares is in onze ogen vooral te danken aan drie factoren: PROFESSIONELE KWALITEIT ishares biedt producten van hoge kwaliteit die u kunnen helpen op koers te blijven in de huidige volatiele markt. INDIVIDUELE OPLOSSINGEN ishares helpt u met professionele inzichten en expertise om uw beleggingsideeën gestalte te geven. INNOVATIE EN VERANTWOOR- DELIJKHEID ishares loopt voorop in de ontwikkeling van transparante, begrijpelijke en efficiënte beleggingsproducten. 7 Bron: BlackRock, 31 juli 2014. 14
ETF s van het ishares gamma-etf kopen en verkopen? Uw financieel adviseur kan namens u ETF s kopen en verkopen via een makelaar of een beleggingsplatform. Uw adviseur kan u ook uitleggen hoe u limieten kunt stellen voor de aankoop- en verkoopkoersen waartegen transacties worden afgewikkeld. Zoals bij alle beleggingen zijn ook aan het kopen en verkopen van ETF s risico s verbonden. De waarde van beleggingen kan stijgen of dalen en het is mogelijk dat u het ingelegde geld niet terug ontvangt. Waar vind ik meer informatie? Wij raden u aan altijd te overleggen met uw financieel adviseur, die u kan helpen een beleggingsstrategie te formuleren die aansluit bij uw financiële doelstellingen op lange termijn. Op de website vindt u daarnaast uitvoerige documentatie waarin diverse aspecten van ETF s worden toegelicht. Hier vindt u ook meer informatie over hoe ETF s u kunnen helpen uw beleggingsdoelen te verwezenlijken. Op de website geven we ook uitvoerige informatie over de verschillende ETF s van het ishares gamma, zoals fondsgegevens en factsheets. Op de website www.ishares.be vindt u uitvoerige informatie over alle aspecten van ETF s. Bij al uw beleggingsbeslissingen raadt ishares u aan: VRAAG onafhankelijk en professioneel advies voor u daadwerkelijk belegt. DENK NA over uw beleggingsdoelen en kies met zorg beleggingen die u kunnen helpen deze doelen te bereiken. NEEM DE TIJD om uw beleggingen te doorgronden en lees alle relevante documentatie voordat u daadwerkelijk belegt. 15
Elke belegger is uniek. Dat is het principe van ishares.
Regelgevende informatie BlackRock Advisors (UK) Limited (verantwoordelijk voor dit document) is geautoriseerd en gereguleerd door de Britse Financial Conduct Authority ( FCA ), met maatschappelijke zetel te 12 Throgmorton Avenue, Londen, EC2N 2DL, Engeland, tel. +44 (0)20 7743 3000. ishares plc, ishares II plc, ishares III plc en ishares V plc ( de Vennootschappen ) is een open beleggingsvennootschap met veranderlijk kapitaal en gescheiden aansprakelijkheid tussen de fondsen, die valt onder de wetten van Ierland en is geautoriseerd door de Ierse financiële toezichthouder. Alle aanduidingen met de term Fund in dit document hebben betrekking op een compartiment van de Vennootschappen. Voor beleggers in België Tenzij anders aangegeven, dient elke beleggingsbeslissing enkel gebaseerd te zijn op de informatie in het Prospectus, de Essentiële Beleggersinformatie (KIID), het laatste halfjaarverslag en de niet-geauditeerde rekeningen en/of het jaarverslag en de geauditeerde rekeningen. Het Prospectus (in het Engels), de Essentiële Beleggersinformatie (in het Nederlands, Frans en Engels), het laatste halfjaarverslag en de niet-geauditeerde rekeningen en/of het jaarverslag en de geauditeerde rekeningen (in het Engels) zijn kosteloos beschikbaar bij het Belgische betaalkantoor van de Vennootschap alsook op de website www.ishares.be (J.P.Morgan Europe Ltd, 1 Boulevard du Roi Albert II, B-1210 Brussel, België). De beleggers betalen geen enkele niet-recurrente kosten (de beleggers wordt echter verzocht om de eventuele toepassing van makelaarskosten en kosten aangerekend door hun financiële tussenpersonen na te gaan). Samenvatting van het Belgische fiscale stelsel van toepassing op particuliere beleggers: beurstaks op genoteerde aandelen, uitgevoerd in België, zowel voor de koper als voor de verkoper: 0,09% (max. 650 EUR per transactie) voor uitkeringsaandelen en 1,32% (max. 2.000 EUR per transactie) voor kapitalisatieaandelen. Roerende voorheffing op dividenden: 25%. Beperkingen Dit document is niet bedoeld als een aanbod of enige andere stap in de richting van een publiek aanbod van aandelen in de Verenigde Staten van Amerika en Canada en zal dit onder geen enkele omstandigheid worden. Dit document is niet gericht aan inwoners van de Verenigde Staten van Amerika, Canada of enige provincie of ander territoriaal gebied daarvan, waar de vennootschappen/effecten niet zijn geautoriseerd of geregistreerd voor distributie, en waar geen prospectus bij enige effectencommissie of toezichthouder is gedeponeerd. De vennootschappen/effecten mogen niet worden verworven door, in bezit komen of worden verworven met de middelen van een ERISA-plan. Risicowaarschuwingen Beleggen in de producten vermeld in dit document is niet noodzakelijk geschikt voor alle beleggers. De voorbije prestaties zijn geen richtlijn voor de toekomst en mogen niet de enige factor zijn die in aanmerking wordt genomen bij het selecteren van een product. De prijs van de beleggingen kan stijgen of dalen en de kans bestaat dat de belegger het belegde bedrag niet terugkrijgt. Uw rendement ligt niet vast en kan fluctueren. De waarde van beleggingen die blootstaan aan buitenlandse valuta s kan beïnvloed worden door wisselkoersbewegingen. We herinneren u eraan dat de niveaus en grondslagen, en de vrijstellingen van belasting kunnen veranderen. BlackRock heeft niet overwogen of deze belegging past bij uw persoonlijke behoeften en risicotolerantie. De getoonde gegevens verschaffen beknopte informatie, beleggen moet gebeuren op basis van het relevante Prospectus en de essentiële beleggersinformatie. We raden u aan om onafhankelijk professioneel advies in te winnen voordat u belegt. De netto-inventariswaarde en beleggingspolitiek worden gepubliceerd op de website ishares.be alsook op www.fundinfo.com. Dit document mag niet worden verspreid zonder de voorafgaande toestemming van BlackRock Advisors (UK) Limited. Index Disclaimers Dow Jones en Dow Jones Asia/Pacific Select Dividend 30 Index zijn dienstmerken van Dow Jones & Company, Inc. en zijn in licentie gegeven voor gebruik voor bepaalde doeleinden door BlackRock Advisors (UK) Limited. De ishares DJ/Asia Pacific Select Dividend wordt niet gesponsord, gesteund, verkocht of aanbevolen door Dow Jones en Dow Jones geeft geen verklaringen betreffende de raadzaamheid van beleggen in het fonds. FTSE is een handelsmerk in gezamenlijk eigendom van de London Stock Exchange plc en de Financial Times Limited (de FT ) en wordt onder licentie gebruikt door FTSE International Limited ( FTSE ). BlackRock Advisors (UK) Limited heeft een volledige licentie van FTSE verkregen om dergelijke auteursrechten en databaserechten bij de creatie van deze producten te gebruiken. FTSE is een handelsmerk in gezamenlijke eigendom van de London Stock Exchange plc en de Financial Times Limited (de FT ), NAREIT is een handelsmerk van de National Association of Real Estate Investment Trusts ( NAREIT ) en EPRA is een handelsmerk van de European Public Real Estate Association ( EPRA ). Ze worden door FTSE onder licentie gebruikt. De FTSE EPRA/NAREIT Developed Asia Dividend+ Index, FTSE EPRA/NAREIT Developed Dividend+ Index en FTSE EPRA/NAREIT Developed Europe ex UK Dividend+ Index worden berekend door FTSE International Limited ( FTSE ). Ze wijzen ook elke vorm van aansprakelijkheid van de hand met betrekking tot de uitgifte, ontwikkeling of handel ervan. Alle copyright en databaserechten betreffende de indexwaarden en de samenstellende lijsten berusten bij FTSE, Euronext N.V., NAREIT en EPRA. BlackRock Advisors (UK) Limited heeft een volledige licentie verkregen van FTSE om dit copyright en deze databaserechten te gebruiken in de creatie van deze producten. De Markit iboxx USD Liquid Investment Grade Interest Rate Hedged Index, iboxx, Markit iboxx USD Liquid Investment Grade 0-5 Index, Markit iboxx USD Liquid High Yield 0-5 Capped Index en Markit iboxx Euro Sovereigns Inflation-Linked Index Nom. (Mid) waarnaar in dit document wordt verwezen, zijn eigendom van Markit Indices Limited en worden onder licentie gebruikt. J.P. Morgan en J.P. Morgan EMBISM Global Core Index zijn handelsmerken van JPMorgan Chase & Co. die voor gebruik voor bepaalde doeleinden in licentie zijn gegeven aan BlackRock Institutional Trust Company, N.A. ( BTC ). ishares is een gedeponeerd handelsmerk van BTC. J.P. Morgan is de indexleverancier van de onderliggende index. J.P. Morgan is niet verbonden met het fonds, BFA, State Street, het distributiekantoor of een van hun respectieve filialen. J.P. Morgan verschaft financiële, economische en beleggingsinformatie aan de financiële gemeenschap. J.P. Morgan berekent en onderhoudt de J.P. Morgan EMBISM Global Core Index, J.P. Morgan Emerging Markets Bond Index Plus, J.P. Morgan Emerging Markets Bond Index Global en Emerging Markets Bond Index Global Diversified. Toevoegingen aan en schrappingen van effecten uit de indexen voor groeimarktobligaties weerspiegelen geenszins een opinie betreffende de verdiensten van een belegging in het effect.. De fondsen die worden geïndexeerd op basis van de MSCI indexen worden niet gesponsord, gesteund of gepromoot door MSCI, en MSCI draagt geen aansprakelijkheid voor deze fondsen of voor een index waarop deze fondsen gebaseerd zouden zijn. Een prospectus met een meer gedetailleerde beschrijving van de beperkte relatie tussen MSCI enerzijds en BlackRock Advisors (UK) Limited of eventuele verbonden fondsen anderzijds is verkrijgbaar bij BlackRock Advisors (UK) Limited. Standard & Poor s en S&P zijn geregistreerde handelsmerken en S&P Commodity Producers Gold, S&P 500 en S&P SmallCap 600 zijn handelsmerken van Standard & Poor s Financial Services LLC, die voor bepaalde doeleinden in licentie zijn gegeven aan BlackRock Fund Advisors of daaraan gelieerde ondernemingen. EURO STOXX Select Dividend 30, EURO STOXX 50 en EURO STOXX Small zijn intellectuele eigendom (inclusief geregistreerde handelsmerken) van STOXX Limited, Zürich, Zwitserland en/of van de licentiehouders daarvan en wordt onder licentie in gebruik gegeven. ishares en BlackRock zijn geregistreerde handelsnamen van BlackRock, Inc. en zijn dochtermaatschappijen in de Verenigde Staten en daarbuiten. 2015 BlackRock Advisors (UK) Limited. Geregistreerde vennootschap nr. 00796793. Alle rechten voorbehouden. Telefoongesprekken kunnen beluisterd of opgenomen worden. 2015 BlackRock, Inc. Alle rechten voorbehouden. BLACKROCK, BLACKROCK SOLUTIONS, ishares, BUILD ON BLACKROCK, SO WHAT DO I DO WITH MY MONEY en het gestileerde i logo zijn geregistreerde en ongeregistreerde handelsnamen (trademarks) van BlackRock, Inc. en haar dochterondernemingen in de Verenigde Staten en daarbuiten. Alle andere handelsnamen (trademarks) zijn van de respectievelijke eigenaren. 003915c-R-B-MAR15-EMEAiS-1515-311215. Voor meer informatie kunt u de website www.ishares.be bezoeken of bellen naar +32 (0)2 4024912 alsook de financiële dienst van ishares in België contacteren: J.P. Morgan Chase Bank, Koning Albert II-laan 1, B-1210 Brussel. Vooraleer in te schrijven dient de KIID gelezen te worden.
Meer weten? +32 (0) 2 4024912 ishares.be