ETF-gids voor adviseurs ALLEEN VOOR PROFESSIONELE BELEGGERS

Transcriptie

1 ETF-gids voor adviseurs ALLEEN VOOR PROFESSIONELE BELEGGERS

2 2 ETF-gids voor adviseurs

3 Exchange Traded Funds (ETF s) hebben de mogelijkheden van beleggers en hun adviseurs om portefeuilles op te bouwen, ingrijpend veranderd. ETF s zijn efficiënt, transparant en kostenefficiënt, terwijl het risico goed onder controle kan worden gehouden. Dankzij deze voordelen zijn ETF s wereldwijd in korte tijd zeer populair geworden bij grote, veeleisende beleggers, zoals pensioenfondsen, overheidsinstellingen, private-banken en professionele vermogensbeheerders. Ook steeds meer financieel adviseurs ontdekken de aantrekkelijke kanten van ETF s. DE OPBOUW VAN DEZE GIDS Deze gids is bedoeld als een beknopt naslagwerk voor adviseurs. U vindt hier algemene informatie over ETF s, aspecten die van belang zijn bij de selectie van ETF s, een korte uiteenzetting over de fiscale factoren die een rol spelen en een serie overtuigende argumenten om met uw cliënten te bespreken. Elk deel van deze gids kan afzonderlijk gebruikt worden. In deze gids vindt u alle informatie die u nodig heeft om te begrijpen hoe ETF s werken, welke voordelen ze kunnen bieden en hoe u ze in de portefeuilles van uw cliënten kunt gebruiken. 1

4 Inhoud 1Wat is een ETF? 3 2ETF s en beleggingsfondsen: overeenkomsten en verschillen 7 3Het juiste ETF kiezen 11 4Fiscale aspecten van ishares ETF s 23 Overtuigende argumenten 25 ishares: wereldwijd de grootste aanbieder van ETF s ishares is s werelds grootste ETF-aanbieder, met een totaal beheerd vermogen (AUM) van ruim USD 998 miljard 1. ishares zet zich ervoor in om ETF s toegankelijk te maken voor alle typen beleggers en adviseurs te helpen om ETF s zo goed mogelijk te benutten. ishares is al 15 jaar bezig met het ontwikkelen van ETF s als een betere manier van beleggen. Op dit moment zijn er in totaal meer dan 720 ishares ETF s genoteerd op de wereldwijde beurzen en heeft ishares een wereldwijd marktaandeel van ruim 39%. In Nederland zijn momenteel meer dan 140 fondsen geregistreerd 2. 1 Gegevens per eind juli Bron: BlackRock Investment Institute - ETP Research, Bloomberg. 2 Bron: BlackRock, juli

5 Wat is een ETF? 3

6 Wat is een ETF? Een Exchange Traded Fund (ETF) is een beleggingsfonds dat wordt verhandeld op een effectenbeurs. Het doel van een ETF is om de performance van een bepaalde index (zoals de AEX) zo nauwkeurig mogelijk te volgen en beleggers hetzelfde rendement te bieden als de index, onder aftrek van de kosten. Om hetzelfde rendement als de index te kunnen bieden, houdt de beheerder van het ETF ofwel een portefeuille aan die een directe afspiegeling vormt van de index (dit worden ETF s met fysieke replicatie genoemd), ofwel een portefeuille die de performance van de index nabootst door middel van synthetische swap-structuren (aangeduid als ETF s met replicatie op basis van derivaten ; zie deel 3 voor meer informatie hierover). Net als een beleggingsfonds geeft een ETF beleggers toegang tot een portefeuille van ondernemingen (aandelen), obligaties of andere beleggingstypen (zoals grondstoffen of vastgoed). Met aandelen hebben ETF s gemeen dat ze op de beurs gekocht en verkocht worden. In onze ogen bieden ETF s beleggers daarom het beste van twee werelden: de spreiding van een beleggingsfonds en de goede verhandelbaarheid van een aandeel. Er zijn ETF s voor vrijwel alle grote indices en beleggingscategorieën, zoals aandelen, obligaties, commodity s en vastgoed. Ze hebben met elkaar gemeen dat ze beleggers efficiënte toegang bieden tot een groot aantal markten. Er zijn ook ETF s die zich richten op specifieke sectoren of marktsegmenten. Deze ruime keuze draagt ertoe bij dat ETF s hard op weg zijn een van de belangrijkste en meest efficiënte instrumenten te worden in de samenstelling van beleggingsportefeuilles. Door hun structuur zijn ETF s bovendien transparant en bijzonder toegankelijk. Ook dit zijn voordelen die door veel beleggers zeer op prijs worden gesteld. ETF s zijn transparante beleggingsfondsen die een index volgen, met duidelijke voordelen voor uw cliënten. BELEGGINGS- FONDS EXCHANGE TRADED FUND (ishares) AANDEEL 4

7 ETF s zijn uitstekende bouwstenen voor een portefeuille, doordat ze spreiding, transparantie en liquiditeit bieden, terwijl de kosten doorgaans lager zijn dan die van een traditioneel beleggingsfonds. Hun groeiende populariteit maakt duidelijk dat beleggers veel waarde hechten aan deze voordelen. Flexibiliteit ETF s zijn zowel inzetbaar als onderdeel van een tactische als een strategische asset-allocation. De hele dag door verhandelbaar: uitstappen is net zo gemakkelijk als instappen. Liquiditeit ETF s zijn beursgenoteerd en kunnen daarom gedurende de hele beursdag verhandeld worden. Een ETF is even liquide als de onderliggende effecten ervan. Bron: BlackRock, juli De voordelen van ETF s voor adviseurs Spreiding Op fondsniveau: met één transactie beleggen in de hele index. Op portefeuilleniveau: ETF s bieden toegang tot alle beleggingscategorieën, zoals aandelen, obligaties of commodity s, en tot een groot aantal sectoren en beleggingsthema s. Kostenefficiëntie ETF s bieden op kostenefficiënte wijze toegang tot wereldwijde markten. Transparantie Het beleggingsdoel van het fonds. Dagelijkse publicatie van onderliggende effecten. Helderheid over de Total Expense Ratio (TER). 5

8 ETF s en de afschaffing van retrocessies De AFM is voorstander van de afschaffing van retrocessies (ook aangeduid als kickback of distributievergoeding) en dringt er bij de beleggingssector op aan om deze vergoedingenstructuur te vervangen door een systeem van directe beloningen, waarin de cliënt een transparante vergoeding betaalt voor de diensten die hij afneemt. Dit zal in de ogen van de AFM bevorderen dat adviseurs en intermediairs primair in het belang van hun cliënten handelen. Hiermee sluit de AFM aan op een ontwikkeling die ook in de ons omringende markten in volle gang is. ETF s voldoen nu al aan deze nieuwe structuur, omdat er bij ETF s geen sprake is van retrocessies. Dat maakt ze ook in dit opzicht tot transparante, kostenefficiënte producten. 6

9 ETF s en beleggingsfondsen: overeenkomsten en verschillen 7

10 ETF s en beleggingsfondsen: overeenkomsten en verschillen Voor veel adviseurs zijn traditionele beleggingsfondsen nog altijd de eerste keuze. ETF s combineren de sterke punten van beleggingsfondsen met de voordelen van beleggen in aandelen. Er bestaan echter ook belangrijke verschillen tussen ETF s en traditionele beleggingsfondsen. In onderstaande tabel worden de overeenkomsten en verschillen tussen ETF s, actief beheerde beleggingsfondsen en traditionele fondsen die een index volgen ( index-trackers ) in kaart gebracht. ETF s Actief beheerde beleggingsfondsen Indexfondsen Structuur Open-ended Open-ended fonds Open-ended fonds Beleggingsdoel Index volgen Index overtreffen Index volgen Handel Intradag tijdens de beursuren Eens per dag of minder vaak Eens per dag of minder vaak Toegankelijkheid Prijsbepaling Via broker of platform Slotprijs op basis van nettovermogenswaarde (NAV) en continu tijdens de beursdag Via fondsbeheerder of fondssupermarkt Slotprijs op basis van nettovermogenswaarde (NAV) van het fonds Via fondsbeheerder of fondssupermarkt Slotprijs op basis van nettovermogenswaarde (NAV) van het fonds Kostenratio s TER 3 Beheers- en overige kosten 4 Beheers- en overige kosten 4 Bied/laat-spread Ja Ja (tenzij eenzijdig geprijsd) Ja (tenzij eenzijdig geprijsd) Verwerking van dividend Uitkerend of herbeleggend Uitkerend of herbeleggend Uitkerend of herbeleggend Transparantie Hoog Laag Laag Minimale beleggingsomvang Nee Ja Ja Verkoopkosten Nee Soms Soms Tracking error Laag Hoog Laag Variatie van het rendement Risico selectie beheerder(s) Laag Hoog Laag Nee Ja Nee 3 Total Expense Ratio (TER). 4 De overige kosten omvatten administratie, bewaar- en licentiekosten en andere vergoedingen dan de jaarlijkse beheerskosten. 8

11 Dankzij de lagere kosten en het consistente marktrendement, gecombineerd met een hoge mate van transparantie, kunnen ETF s een aantrekkelijk alternatief vormen voor traditionele beleggingsfondsen. De kosten van ETF s zijn doorgaans lager dan die van traditionele, actief beheerde beleggingsfondsen. De jaarlijkse kosten van een belegging in een ETF worden samengevat in de Total Expense Ratio (TER), die kan variëren vanaf 0,05% van het belegde vermogen. Belangrijkste punten voor adviseurs ETF s bieden een hoge mate van transparantie, aangezien de meeste aanbieders dagelijks de inhoud van de portefeuilles op hun website publiceren. Actief beheerde fondsen berekenen hogere kosten voor de mogelijkheid maar niet de zekerheid dat het fonds de markt overtreft. Fondsen die een index volgen, zoals ETF s, genereren doorgaans een consistent rendement, dat in lijn is met de benchmark-index. Bron: BlackRock, juli

12

13 3Het juiste ETF kiezen 11

14 Stel de juiste vragen Gezien de snelle groei van de ETF-markt in de afgelopen jaren is het uiterst belangrijk om onderscheid te maken tussen producten die soms op het eerste gezicht vrijwel hetzelfde zijn. Door de juiste vragen te stellen, kunt u uw cliënten des te beter helpen om ETF s te kiezen die bij hen passen. Hieronder spitsten we dit proces toe op vier basale vragen: Wat is mijn benchmark? Hoe volgen ETF s hun benchmark-index? Welke kosten zijn van invloed? Hoeveel expertise en ervaring heeft de ETF-aanbieder? Door bij het selecteren van ETF s de juiste vragen te stellen, kunnen adviseurs de beste bouwstenen kiezen voor de portefeuilles van hun cliënten. De index doorgronden ETF s hebben tot doel een index te volgen. Daarom is het van het grootste belang om volledig te begrijpen hoe de index die een bepaald ETF volgt is opgebouwd. Er zijn bijzonder veel indices, die onderling aanzienlijk verschillen, bijvoorbeeld wat betreft de typen beleggingen waaruit ze zijn opgebouwd of de strategie waarop ze zich richten. Daarom is het absoluut noodzakelijk om u te verdiepen in de samenstelling, de doelstellingen, de performance en de risico s van iedere index. WAT IS MIJN BENCHMARK? Hiernaast zijn enkele voorbeelden gegeven van belangrijke indices, voor zowel de aandelen- als de obligatiemarkt: AANDELENINDICES Wereldwijde markt bijv. MSCI World Index Sectorspecifieke indices bijv. EURO STOXX Banks Landen/regio-indices bijv. MSCI Europe Marktkapitalisatie-indices bijv. EURO STOXX Small Strategie-indices bijv. EURO STOXX Total Market Value/ Growth Large Bron: BlackRock. OBLIGATIE-INDICES Overkoepelende indices bijv. Barclays Euro-Aggregate Staatsobligatie-indices bijv. Barclays Netherlands Treasury Bond Bedrijfsobligatie-indices bijv. Markit iboxx Liquid Corporates Asset-backed indices bijv. Markit iboxx Euro Covered Bond Inflatiegekoppelde indices bijv. Barclays UK Government Inflation-linked Bond Index 12

15 De index doorgronden - praktijkvoorbeeld Twee bekende, veel gebruikte internationale aandelenindices zijn de MSCI AC World en de MSCI World Index. AC staat hierin voor all countries. De MSCI AC World richt zich op zowel ontwikkelde als opkomende landen, terwijl de MSCI World alleen de ontwikkelde markten binnen de MSCI AC World bevat. MSCI AC World is waarschijnlijk de breedste wereldwijde index die er op dit moment bestaat. De index dekt bij benadering 85% van de kapitalisatie van de wereldwijde aandelenmarkten en bevat meer dan effecten uit 46 landen. MSCI World dekt daarentegen slechts 23 ontwikkelde landen en bevat ongeveer effecten. Doordat MSCI AC World ook de opkomende markten omvat, geeft deze index een gevarieerder beeld dan de MSCI World. Deze index wordt daarom door veel beleggingsprofessionals gebruikt als graadmeter voor de wereldwijde aandelenmarkten. Beleggers die een brede, wereldwijde exposure wensen, kunnen bijvoorbeeld ishares MSCI World UCITS ETF (Dist) en ishares MSCI Emerging Markets UCITS ETF (Dist) combineren om toegang te krijgen tot een groot deel van de marktkapitalisatie van de wereldwijde markten. Maar het is ook mogelijk om de performance van MSCI World te repliceren door gebruik te maken van verschillende andere ishares ETF s, zoals in onderstaande figuur is aangegeven. MSCI AC World is waarschijnlijk de breedste wereldwijde index die er op dit moment bestaat. ishares MSCI WORLD UCITS ETF (DIST) ishares MSCI EUROPE UCITS ETF (DIST) ishares MSCI EUROPE EX-UK UCITS ETF* ishares MSCI NORTH AMERICA UCITS ETF ishares MSCI JAPAN UCITS ETF (DIST) ishares MSCI PACIFIC EX-JAPAN UCITS ETF (DIST) Bron: BlackRock, juli

16 Hoe volgen ETF s hun index ETF-aanbieders kunnen verschillende technieken gebruiken om een index te volgen. ishares kiest telkens voor de techniek die uit het oogpunt van efficiency en rendement de beste vooruitzichten biedt. Grofweg bezien zijn er drie technieken die door ETF-beheerders worden gebruikt om het rendement van de index te bereiken. Al deze technieken hebben hun sterke en zwakke kanten. Hieronder wordt ingegaan op de verschillende technieken en de voor- en nadelen ervan. ETF S MET FYSIEKE REPLICATIE Wanneer de index gevolgd wordt door alle effecten die deel uitmaken van de onderliggende index, of een gesampled deel daarvan, te kopen en in portefeuille te houden, wordt dit aangeduid als fysieke replicatie. Er zijn twee soorten van fysieke replicatie: volledige replicatie en replicatie door middel van sampling. REPLICATIE OP FYSIEKE BASIS Volledige replicatie van de index Replicatie met behulp van sampling HOE VOLGT HET ETF ZIJN INDEX? REPLICATIE OP BASIS VAN DERIVATEN Eén tegenpartij, geen onderpand Meerdere tegenpartijen, geen onderpand Eén tegenpartij, oververpanding* * In deze context betekent oververpanding dat de totale marktwaarde van het ontvangen onderpand hoger is dan het totale tegenpartijrisico. Bron: BlackRock. 14

17 Volledige replicatie Volledige replicatie betekent dat het fonds alle onderliggende beleggingen van de index bevat. Zo belegt bijvoorbeeld ishares AEX UCITS ETF in alle 25 aandelen die deel uitmaken van de AEX-index, in dezelfde verhouding als hun weging in de index. Volledige replicatie heeft voor ETF s met replicatie op fysieke basis drie belangrijke voordelen: Volledige transparantie wat betreft de onderliggende beleggingen. index. Hierdoor blijven de administratieen transactiekosten beperkt. Tegenover deze voordelen staat dat de tracking error iets groter kan zijn, aangezien het ETF niet alle effecten van zijn benchmark-index in portefeuille houdt. Voor alle ETF s met fysieke replicatie, of dit nu volledige of geoptimaliseerde replicatie is, geldt dat er volledige transparantie is over de onderliggende beleggingen en dat het tegenpartijrisico laag is. Op de website van ishares wordt dagelijks uitgebreide informatie over alle fondsen gegeven, zoals het voorbeeld hieronder laat zien. Onder Posities wordt exact getoond wat het ETF in portefeuille houdt. Op de fondspagina vinden adviseurs en hun cliënten daarnaast uitgebreide informatie over de index en gegevens met betrekking tot koersen, performance en dividend. Geringe tracking difference (het verschil tussen het rendement van het fonds en dat van de index). Laag tegenpartijrisico (het risico dat de tegenpartij in een overeenkomst zijn verplichting niet kan nakomen, ook wel default genoemd). Replicatie met behulp van sampling Soms is volledige replicatie niet de meest efficiënte keuze. Bijvoorbeeld als het gaat om een bijzonder brede index, zoals de MSCI World Index, die meer dan effecten uit 23 landen omvat. Volledige replicatie van deze index zou zoveel tijd, moeite en geld kosten dat dit een nadelig effect zou kunnen hebben op het rendement van de portefeuille. Daarom maken beheerders van ETF s soms gebruik van optimalisatietechnieken, ook wel sampling genoemd. In dit geval koopt het ETF slechts een representatieve selectie van de onderliggende effecten van de ishares AEX UCITS ETF (IAEX) BELEGGINGSDOEL ishares AEX UCITS ETF is een Exchange Traded Fund (ETF) dat tot doel heeft de performance van de AEX-Index zo nauwkeurig mogelijk te tracken. De ETF belegt in de onderliggende (fysieke) effecten waar de index uit bestaat. De AEX-Index biedt posities in de 25 meest verhandelde aandelen die op NYSE Euronext Amsterdam zijn genoteerd. De index is een gewogen index op basis van aangepaste free float marktkapitalisatie. ishares ETF's zijn fondsen die door BlackRock worden beheerd. Zij zijn transparant, kostenefficiënt en liquide en worden net als een regulier aandeel op de beurs verhandeld. ishares ETF's bieden flexibele en gemakkelijke toegang tot een grote verscheidenheid aan markten en assetklassen. Belangrijke informatie: De waarde van uw belegging en de gegenereerde inkomsten kunnen fluctueren en het is niet zeker dat u uw oorspronkelijke inleg terugontvangt. Het beleggingsrisico is geconcentreerd in specifieke sectoren, landen, valuta's of ondernemingen. Als gevolg hiervan is het fonds gevoeliger voor hiermee verbonden gebeurtenissen in de economie, markt, politiek of regelgeving. KERNGEGEVENS Beleggingscategorie Aandelen Basisvaluta EUR Introductiedatum 18/nov/2005 Rendement uit securities lending i as of 30/Jun/2014 0,15% Index AEX-Index Total Expense Ratio i 0,30% Uitkeringsfrequentie i Eens per kwartaal Domicilie Ierland Methodologie i Volledige replicatie Productstructuur Fysiek Herwegingsfrequentie Eens per jaar UCITS i Ja ISIN Bloomberg-code Beheerder Uitgevende onderneming Administrator Bewaarder Gebruik van winst IE00B0M62Y33 IAEX LN BlackRock Asset Management Ireland Limited ishares plc State Street Fund Services (Ireland) Limited State Street Fund Services (Ireland) Limited Uitkerend 15

18 ETF S MET REPLICATIE OP BASIS VAN DERIVATEN Naast ETF s met replicatie op fysieke basis zijn de afgelopen jaren ETF s ontwikkeld die gebruik maken van andere methoden om de index te volgen. Deze ETF s worden samengesteld op basis van derivaten, waarbij een swap-overeenkomst wordt gesloten tussen een zakenbank en de fondsaanbieder. Hieronder wordt uitgelegd hoe replicatie van de index met behulp van derivaten in zijn werk gaat. De ETF-aanbieder gaat met een tegenpartij een overeenkomst aan, waarin bepaald wordt dat de tegenpartij het rendement van de index aan het ETF zal leveren, in ruil voor het rendement van een mandje effecten dat door het ETF wordt aangehouden. De inhoud van dit effectenmandje wordt door de tegenpartij bepaald. Het mandje zelf, meestal aangeduid als het referentiemandje, zal doorgaans niet alle effecten van de index bevatten. In plaats daarvan zal het eerder uit liquide aandelen bestaan. Het rendement van de index wordt verkregen van de swap-tegenpartij. In feite wordt de taak om de index te volgen bij dit type ETF s dus uitbesteed aan de zakenbank waarmee het ETF een swapovereenkomst aangaat. Onderstaande figuur illustreert hoe met behulp van een total return swap het rendement van de index kan worden verkregen. Performance aandelenmandje: stijging van 100 naar 105 ishares Poot 2: ontvangt = + 2 NAV van ETF: = 107 Bron: BlackRock. Uitsluitend ter illustratie. Rendement van de index: stijging van 100 naar 107 In dit voorbeeld houdt het fonds zelf een mandje aandelen aan dat in een bepaalde periode in waarde stijgt van 100 naar Poot 1: betaalt 5 Swap-tegenpartij 105. De total return index die door het ETF wordt gevolgd, stijgt in dezelfde periode van 100 naar 107. De bedragen die de partijen in de swap-overeenkomst aan elkaar moeten betalen, respectievelijk 5 (poot 1 van de swap) en 7 (poot 2 van de swap), worden met elkaar verrekend. Het ETF ontvangt netto 2, zodat de nettovermogenswaarde (NAV) stijgt tot 107. De swap-tegenpartij dient het verschil van 2 zelf aan te vullen. De tegenpartij verkrijgt dit bedrag doorgaans door te beleggen in effecten of derivaten die de indexperformance weerspiegelen, en open posities in de swap te hedgen. De mogelijkheid om een fonds op te bouwen dat tot doel heeft het rendement van een index te repliceren, zonder direct te beleggen in de onderliggende effecten van die index, stelt bepaalde ETF s in staat te voldoen aan de UCITS III-richtlijnen met betrekking tot spreiding en beleggingstypen. ETF s die gebruik maken van derivaten bieden verschillende voordelen, bijvoorbeeld de mogelijkheid om toegang te krijgen tot bepaalde markten, sectoren en beleggingscategorieën waarvan de indices met behulp van fysieke replicatie moeilijk te volgen zijn. 16

19 Dit geldt bijvoorbeeld voor commodity-, sommige opkomende markten- en geldmarktindices. Beleggers dienen erbij stil te staan dat het tegenpartijrisico bij ETF s op basis van derivaten een rol speelt, maar de UCITS III-richtlijnen hebben bepaald dat dit risico beperkt dient te blijven tot 10% per tegenpartij. ishares hanteert als strategie dat ETF s in principe gebaseerd dienen te zijn op fysieke replicatie, wanneer de effecten waaruit de onderliggende index is opgebouwd, efficiënt door het fonds gekocht en aangehouden kunnen worden. Wanneer het voor een beleggingscategorie of markt niet mogelijk is om via fysieke replicatie een ETF te creëren dat voldoet aan de UCITS-richtlijn (bijvoorbeeld voor een portefeuille van op futures gebaseerde grondstoffen), zal ishares gebruik maken van een replicatiemethode die gebaseerd is op derivaten. Van alle ETF s die ishares op dit moment aanbiedt, is ca. 100%* gebaseerd op fysieke replicatie. Voor de in 2007 geïntroduceerde ishares ETF s op basis van derivaten is het tegenpartijrisico begrensd tot maximaal 5%, wat minder is dan het door UCITS III voorgeschreven maximum. De in Dublin gevestigde ishares ETF s met replicatie op basis van derivaten bieden de brede toegankelijkheid en flexibiliteit van swaps, terwijl ook bij deze ETF s transparantie, service en risicobeheer een belangrijke plaats innemen. Enkele belangrijke kenmerken van ishares ETF s op basis van derivaten zijn: Doordat ishares werkt met meerdere Authorised Participants en swaptegenpartijen is de cliënt verzekerd van de meest gunstige executie. De kwaliteit van het onderpand en oververpanding* bieden bescherming tegen het risico dat een tegenpartij in gebreke blijft (het default-risico). Omdat de website van ishares op ieder moment inzicht biedt in het onderpand en de posities van de index, de swaptegenpartijen en de totale swapexposure, bieden ishares ETF s op basis van derivaten dezelfde hoge mate van transparantie als ETF s op basis van fysieke replicatie. Wat zijn swaps Een swap is een overeenkomst tussen twee partijen (waarvan de ene meestal een zakenbank is) om twee kasstromen met elkaar uit te wisselen. Het zijn op maat gemaakte contracten (soms ook aangeduid als Over-The-Counter of OTC ), waarin de partijen allerlei soorten afspraken kunnen maken. Zo bestaan er al meer dan 30 jaar swaps die gebaseerd zijn op rentevoeten of valuta s. De laatste jaren ontstaan steeds meer soorten swaps, bijvoorbeeld op basis van de inflatie, het kredietrisico, het rendement van aandelenmarkten en de prijzen van commodity s. Swaps hebben meestal betrekking op de uitwisseling van een set vaste kasstromen die min of meer van tevoren vastliggen tegen een set van variabele kasstromen die afhankelijk zijn van de toekomstige ontwikkeling van een variabele, zoals de performance van een aandelenmarkt. * Per 31 juli 2014 bestond 100% van de in het Verenigd Koninkrijk geregistreerde ishares fondsen uit ETF s met fysieke replicatie; Bron: BlackRock Investment Institute ETP Research, Bloomberg, 31 juli

20 Meer informatie over ETF s op basis van derivaten is te vinden op de website en in onze documentatie over Due Diligence. Onderstaande tabel geeft een vergelijking van ETF s met fysieke replicatie en op basis van derivaten. ETF s op fysieke basis ETF s op basis van derivaten (één tegenpartij) Beursgenoteerd Ja Ja Ja Houdt effecten van onderliggende index aan Ja Nee Nee ETF s op basis van derivaten (meerdere tegenpartijen) Tegenpartijrisico Nee Ja Ja, gespreid over meerdere tegenpartijen Kosten Laag Laag Laag 18

21 Naar de totale kosten kijken Wanneer beleggers naar de kostenefficiëntie van een ETF kijken, doen ze er goed aan om uit te gaan van de Total Cost of Ownership (TCO). Hierin wordt rekening gehouden met zowel expliciete als impliciete kosten, maar ook met eventuele extra bronnen van inkomsten voor het ETF, bijvoorbeeld uit securities lending. De TCO wordt berekend door alle kosten van een ETF bij elkaar op te tellen en daar alle inkomsten over dezelfde periode vanaf te trekken. Dit betekent dat zowel interne als externe kosten in de berekening worden meegenomen (zie onderstaande figuur). TCO: INTERNE EN EXTERNE KOSTENFACTOREN Interne factoren zijn bijvoorbeeld de kosten van het fonds zelf, die verrekend worden met de inkomsten die in dezelfde periode voor het fonds gegenereerd zijn. Deze interne factoren omvatten de TER, herwegingskosten en eventuele inkomsten uit effectenleentransacties (securities lending). De Total Expense Ratio (TER) vertegenwoordigt de totale kosten die berekend worden om het ETF gedurende één jaar aan te houden. Hierin zijn onder meer de jaarlijkse beheerskosten begrepen. Externe kostenfactoren zijn kosten die bij aankoop en verkoop van een ETF aan de belegger worden berekend, zoals bied/laatspreads of creatie/opheffingskosten, maar ook brokerkosten en eventuele belastingen. De transactiekosten komen tot uiting in de bied/laat-spread, bij aankoop van een ETF op de secundaire markt (d.w.z. op de beurs of Over-The-Counter [OTC]). Bij iedere beleggingsbeslissing is het net zo belangrijk om inzicht te hebben in de TCO als een afweging te maken tussen het risico en het verwachte rendement. INTERNE FACTOREN Fysieke replicatie Total Expense Ratio (TER) Herwegingskosten Inkomsten uit securities lending Replicatie op basis van derivaten Total Expense Ratio (TER) Swap spread Inkomsten uit securities lending EXTERNE FACTOREN Bied/laat-spreads Creatie/opheffingskosten + = Brokerkosten Belastingen TOTAL COST OF OWNERSHIP 19

22 INTERNE KOSTEN Total Expense Ratio (TER) De TER omvat alle operationele en beheerskosten van het ETF en andere kosten, bijvoorbeeld die van de wettelijk voorgeschreven documentatie, juridische, accountants- en licentiekosten. De TER kan variëren van 0,05% tot meer dan 1,00% van het beheerd vermogen. Herweging van de onderliggende index Index-aanbieders zoals Standard & Poor s, MSCI en Dow Jones herwegen hun indices doorgaans eens per maand, per kwartaal of halfjaar. Veranderingen kunnen samenhangen met de selectiecriteria van de index-aanbieder, corporate actions en andere gebeurtenissen die van invloed kunnen zijn op de koersen. Zodra een index herwogen is, dient de ETF-beheerder deze wijzigingen direct door te voeren in zijn eigen portefeuille. Door de noodzakelijk aankoop en verkoop van effecten ontstaan transactiekosten. Securities Lending Securities lending (het uitlenen van effecten) wordt in de bank- en beleggingssector veel toegepast om het rendement te vergroten. Het is voor fondsen een aantrekkelijke manier om tegen een laag risico extra inkomsten te genereren. De partij die de effecten leent, betaalt in ruil hiervoor een vergoeding en dient een onderpand te storten waarvan de waarde groter is dan die van de geleende effecten. Veel beheerders van ETF s en indexfondsen genereren op deze manier extra inkomsten, die ten goede komen aan hun fonds. Wereldwijd bestaat een grote, gevestigde markt voor securities lending, waar transacties over-the-counter (OTC) plaatsvinden. Dagelijks is wereldwijd ruim US$ miljard aan activa voor uitlening beschikbaar en wordt voor ruim US$ miljard aan effecten uitgeleend. 5 Voor ishares ETF s wordt gebruik gemaakt van securities lending vanuit een kwantitatieve benadering van het genereren van inkomsten en risicobeheer. Hierbij profiteren de fondsen van de ervaring, expertise, geavanceerde technologie, schaal en positie van BlackRock, een van de grootste vermogensbeheerders ter wereld. ishares beheert het risico actief door: uitsluitend zaken te doen met leners met een goede financiële basis; altijd te zorgen dat de waarde van het onderpand hoger is dan de waarde van de uitgeleende effecten; de lening altijd pas vrij te geven nadat het onderpand ontvangen is; ishares ETF s profiteren van een zeer professioneel securities lendingprogramma, dat ondersteund wordt door een bijzonder sterk raamwerk voor risicobeheer dagelijks de mark-to-market-waarde van leningen en onderpanden te bepalen; te investeren in eigen systemen die straight-through verwerking en automatisering van leen- en onderpandtransacties mogelijk maken; gebruik te maken van fiscale en juridische specialisten om alle aspecten van het uitleenprogramma te ondersteunen; waarborgen in te bouwen als bescherming tegen verliezen wanneer een lener in gebreke blijft. 6 5 Bron: Markit, per juli Op dit moment staat BlackRock garant voor de verplichtingen die leners in de leenovereenkomst zijn aangegaan. De schadeloosstelling strekt zich niet uit tot de risico s die verbonden zijn met de herbelegging van onderpand in contanten. De voorwaarden voor schadeloosstelling zijn aan verandering onderhevig en kunnen in sommige gevallen zonder voorafgaande kennisgeving aangepast worden. 20

23 EXTERNE KOSTEN Transactiekosten aankoopen verkoopkosten De transactiekosten van een ETF komen doorgaans tot uiting in de bied/laatspread. Deze spreads zijn veelal kleiner voor grotere fondsen (met een groter beheerd vermogen) en fondsen met grotere dagelijkse handelsvolumes. Daarnaast geldt: hoe groter de liquiditeit van de onderliggende effecten van de index, des te kleiner zal de spread doorgaans zijn. Aangezien ETF s net als gewone aandelen via platforms en brokers worden gekocht en verkocht, worden ook brokerkosten berekend. Deze kosten (bied/laat-spread en brokerprovisie) zijn relatief hoger naarmate de beleggingshorizon van de belegger korter wordt. Onderstaand voorbeeld laat zien welk effect impliciete kosten en extra bronnen van inkomsten op de totale kostenstructuur van een ETF kunnen hebben. Dit effect komt het duidelijkst naar voren als we kijken naar het verschil in performance tussen het ETF en de index die door het ETF gevolgd wordt (de 12-maandelijkse tracking difference ). Op het eerste gezicht lijkt ETF 2 uit kostenoogpunt de beste keuze, omdat dit een TER heeft van 0,15%, tegenover een TER van 0,25% voor ETF 1. Echter wanneer alle transactie- en herbalanceringskosten en additionele opbrengsten worden meegenomen, veranderd de totale kosten van aanhouden van beide ETF s. Beleggers en hun adviseurs doen er daarom verstandig aan al deze punten in overweging te nemen en te kijken naar de Total Cost of Ownership, die meer kosten omvat dat de TER en ook rekening houdt met mogelijke inkomsten uit securities lending. Meer informatie over securities lending is te vinden op onze website op het tabblad Inzichten en achtergronden, onder Aandachtspunten 12-mnd. tracking difference Transactiekosten Total Cost of Ownership (TCO) 7 ETF 1 (TER 0,25%) -0,10% 0,04% 0,14% ETF 2 (TER 0,15%) -0,15% 0,07% 0,22% Bron: BlackRock. 7 Positieve TCO betekent kosten. 21