Actuele opdracht leesvaardigheid Subculturen maart - 2013 1 hv/1th Opdracht 1 Beschrijf jezelf. a Wat voor soort kleren draag jij graag? b Naar welke muziek luister je graag? c Welke hobby s heb je? Opdracht 2 Jij in de klas. a In welke opzichten ben jij bijzonder in vergelijking tot je klasgenoten? b In welke opzichten ben je hetzelfde als je klasgenoten? c Val je graag op of ben je liever hetzelfde als anderen? d Leg je antwoord op opdracht 2c uit. Opdracht 3 Lees tekst 1 verkennend. a Waarom is alinea I vetgedrukt? b Welke tussentitel vind je in de tekst? c Naar welke woorden uit alinea I verwijst deze tussentitel? d Wie heeft tekst 1 geschreven? e Welke informatie vind je over de schrijver in alinea V? f Hoe deskundig is de schrijver dus? g Leg de titel van tekst 1 uit. Tekst 1 Eén look, toch uniek I II 5 Waar zijn ze gebleven, de opvallende pubers? De tijden van de subcultuur lijken voorbij. Met knalrood geverfd haar maak je geen indruk meer, wel met gave foto s op Flickr of Chinees in je pakket. Neem een willekeurige aula van een willekeurige middelbare school. Wat valt je op? Niets. Dat is precies het punt. Alle pubers lijken op elkaar. De nieuwe generatie tieners gelooft niet meer in groepjes als metalheads, nerds, skaters, kakkers, alto s en boybandmeisjes. III IV 10 Tot grofweg tien jaar geleden waren jongeren als cementen zuilen onderverdeeld in subculturen. Je had de alto s met hun dreads, flared jeans en niet aflatende liefde voor K s Choice en Nirvana. Daarnaast stonden de kakkers, met Oililysjaaltjes, Vespa-scooters, Mexx-kleding en omgeslagen broekspijpen. En daarnaast de nerds, met hun brillen, witte T-shirts en vormeloze spijkerbroeken, samengedreven in een uithoek van de aula waar ze hun Magic-kaarten uitwisselden. Tegenwoordig ziet de gemiddelde middelbare scholier er zo uit: meisjes hebben
V VI 20 25 VII 30 VIII 35 IX 40 X 45 50 XI 55 lang haar, dragen Uggs, All Stars of laarsjes, spijkerbroeken, soms een legging met een rokje, vestjes, longsleeves, blouses. Jongens hebben kort haar, dragen Adidas, Nike, Puma of All Stars, spijkerbroeken, hoodies, blouses, of T-shirts met willekeurige Engelstalige kreten. Meisjes worden blij van One Direction, de jongens houden vooral van harde beats. Maar ze luisteren allemaal naar r&b. Waar zijn de subculturen gebleven, vroeg ik me als docente Engels op een middelbare school in Gouda af. Ik gooide de vraag in de groep. Onbegrip volgde. En verbazing. De reacties varieerden van Wat is dat dan, subcultuur? tot Hè? Bedoel je indianen? Na een korte uitleg riep iemand: Je hebt nog steeds hockeymeisjes hoor. Dat zijn wij. Op de vraag hoe ik dat aan hen kan zien, luidde het antwoord: Ja, nou, gewoon, wij zitten op hockey. Je hebt nog wel groepjes, zegt een roodharige leerling uit de tweede klas van het atheneum. Want ik ga wel met die en die om, en minder met die lui, want we zitten niet echt in dezelfde groep. Zij zijn ook wat stoerder. Maar dat betekent niet dat ik helemaal nooit met hen omga. Want ik vind ze wel aardig. Zijn alle tienergroepjes dan echt verdwenen? Er zijn tegenwoordig grofweg vier subculturen, zegt Marc Delsing, ontwikkelingspsycholoog aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij deed onderzoek naar jeugdculturen, meer precies: naar de relatie tussen muzieksmaak en persoonlijkheidskenmerken. Dat zijn de rockers, de skaters, de kakkers, en de grootste groep is wat hij de normals noemt. De normals zijn de tieners die vrij mainstream zijn. Vroeger waren er meer subgroepen. Bovendien was de groep normals nog nooit zo groot als nu. Precieze cijfers van de grootte van de groepen zijn er niet, maar jongeren worden volgens Delsing steeds minder uitgesproken. Dit komt doordat jongeren erbij willen horen en zo min mogelijk willen afwijken, paradoxaal genoeg. Delsing: Het lijkt heel tegenstrijdig. Een jongere is ontzettend aan het experimenteren en op zoek naar zijn eigen ik, tegelijkertijd is er grote angst om anders te zijn. Volgens Tom ter Bogt, hoogleraar populaire muziek en jeugdcultuur aan de Universiteit Utrecht, zullen tienerculturen nooit verdwijnen. Het bijzondere of spectaculaire is misschien niet meer zo zichtbaar. Maar tieners gedragen zich nog steeds hetzelfde: ze willen zich onderscheiden en bijzonder zijn. Een belangrijke factor hierin is volgens hem de popmuziek. Muziek zorgt voor het ontstaan van groepen. De groeiende groep normalen kan er volgens hem te maken hebben dat er de laatste tien jaar geen spectaculaire nieuwe ontwikkelingen in de popmuziek zijn geweest. In de jaren 50 had je rock- n -roll, in de jaren 80 punk, maar er zijn de laatste jaren geen nieuwe genres bijgekomen. En juist muzieksmaak vertaalt zich vaak naar jeugdculturen. Online opvallen Terug naar de klas. Op de vraag of de leerlingen zelf nog verschillende groepjes kennen, volgt een lange stilte. Je hebt nog wel een paar gothics, zegt één van de hockeymeisjes, die zitten altijd samen. Maar die zijn eigenlijk helemaal niet eng en volgens mij worden ze ook niet gepest omdat ze er anders uitzien.
Anders dan wie dan? Anders dan gewoon, de rest. XII 65 XIII 70 75 XIV 80 XV XVI 90 Als ik later rondvraag blijkt dat collega s de mening van de leerlingen delen. Een leraar Engels beaamt dat de uiterlijke verschillen verdwijnen. In mijn tijd maakte het echt nog uit naar welke muziek je luisterde. Hippies gingen niet om met lui die naar soul luisterden. Nu is dat verschil er niet meer zo. Misschien gaat het allemaal via Facebook of Twitter tegenwoordig. Een andere collega vindt het eigenlijk wel best zo. Al dat onderlinge afzetten en negatief doen over elkaar, blij dat dat voorbij is. Een docente Frans verbaast zich vooral dat tieners zo netjes zijn. Mijn zoon loopt er soms bij als mijn man. Maar ja, we hebben het over Gouda. Misschien zijn de verschillen tussen jongeren uit een kleine stad wat minder zichtbaar dan op scholen in de grote steden. Toch herkent een collega die lesgeeft op een scholengemeenschap in Utrecht dit fenomeen zeker. 70 procent van de leerlingen lijkt op elkaar en dan met name de meisjes. Die zien er allemaal netjes uit, met dezelfde kleren en hetzelfde haar. Bij jongens zie je iets meer verschil, maar die hebben vooral allemaal veel te grote kleren aan. En sommige etnische minderheden zoeken elkaar veel op, vooral Marokkaanse jongens. Maar vergeleken met toen wij jong waren [ze is 37 jaar] zijn er inderdaad weinig groepjes. Misschien is de vraag eerder: waarom zou je je nog richten op uiterlijke verschillen? Pubers profileren zich inmiddels al op een heel andere manier. Door je statusupdates op Facebook, wat je hobby s zijn, waar je naar kijkt en luistert. Maar je haar knalrood verven en een T-shirt van de Sex Pistols aantrekken, dat is zó eighties. Aandacht trekken mag, maar dan niet op een kinderachtige manier zoals aftandse kleding. Nee, val dan op doordat je volgend jaar een high school year gaat doen in de Verenigde Staten. Of neem Chinees én Spaans in je pakket, of maak muziek op je computer en gooi die online via SoundCloud. Als iedereen op elkaar lijkt, of op z n minst succesvol, jong en geslaagd over wil komen, moet je blijkbaar op een andere manier laten zien hoe bijzonder je bent. Via een hoop interessante updates op Facebook, gevatte tweets, of foto s van je laatste vakantie op Flickr. Natuurlijk vroeg een leerling: Wat was u dan vroeger? Mijn antwoord: wannabe alto. Het zei hem niets. Na een korte uitleg volgde de uitroep: O, u bedoelt een hippie! Dat is toch vet lang geleden? Inderdaad. Ik en mijn subculturen, wij zijn van vet lang geleden. Bron: naar Hsin-Chi Berenst in NRC Handelsblad 5-2-2013 Opdracht 4 Lees alinea II tot en met IV nauwkeurig. a Leid uit alinea II af wat subculturen (r. 9) zijn. b In alinea II vind je een tegenstelling. Welke? c In welke alinea wordt het eerste deel van die tegenstelling uitgewerkt? d In weke alinea wordt het tweede deel van die tegenstelling uitgewerkt? e Op welke punten klopt de beschrijving uit alinea IV voor jouw klas?
Opdracht 5 Lees alinea V tot en met X nauwkeurig. a In r. 21 staat de vraag Waar zijn de subculturen gebleven. Leg met gegevens uit de andere alinea s uit dat deze vraag niet correct is. b Waarom stelt de lerares de vraag hoe ze dat kan zien (r. 25-26)? c Betekent jeugdculturen (r. 34) hetzelfde als subculturen? Leg je antwoord uit. d Wat betekent mainstream (r. 37)? e Welke twee verschillen noemt Delsing in alinea VIII? f Welke drie woorden geven de betekenis van paradoxaal (r. 41) aan? g Wat is er paradoxaal? h Waar zijn Delsing en Ter Bogt het over eens? i Hoe komt het volgens alinea X dat de groep normalen gegroeid is? Opdracht 6 Lees alinea XI tot en met XV nauwkeurig. a De tussentitel Online staat niet op de juiste plek. Boven welke alinea had de tussentitel beter kunnen staan? b Waarnaar verwijst dat (r. 66)? c Welk verschil is er tussen Utrecht en Gouda volgens alinea XIII? d In r. 77 staat Misschien is de vraag eerder. Welke vraag is voor de rest van de tekst belangrijk? e Herken je wat er in regel 87-88 beschreven wordt? Opdracht 7 Lees alinea XVI nauwkeurig. a Wat is een wannebe alto (r. 89-90)? b Klopt de laatste zin Ik en mijn subculturen, wij zijn van vet lang geleden? Leg je antwoord uit. Opdracht 8 Kijk terug op tekst 1. a Leg uit dat de tekst vooral wil informeren. b De schrijver heeft twee soorten informatie gebruikt. Omschrijf ze. c Geef voor elke soort informatie aan of die betrouwbaar is. Leg je antwoord uit. Opdracht 9 In de afsluitende opdrachten ga je beschrijven in hoeverre de inhoud van tekst 1 voor jouw omgeving klopt. Voer eerst een gesprek met iemand van een oudere generatie, bijvoorbeeld met één van je ouders of grootouders. a Behoorde deze oudere tot een subcultuur? Zo ja, welke? b Welke subculturen waren er in zijn omgeving? c Hoe belangrijk waren subculturen in zijn tijd? d Naar welke muziek luisterde hij vooral? e Hoe belangrijk was muziek in zijn tijd? Opdracht 10 Zoek informatie bij de antwoorden die je in opdracht 9 hebt gekregen. a Zoek passende afbeeldingen bij de informatie die je kreeg. Die afbeeldingen kun je googelen, maar je kunt natuurlijk ook foto s van je gesprekspartner scannen.
b Zoek op YouTube passende beelden bij die informatie. Dat kunnen muziekfragmenten zijn, maar je kunt ook ander beeldmateriaal kiezen. Opdracht 11 Maak een verslag van je gesprek. a Geef in de eerste alinea van je verslag informatie over degene met wie je hebt gesproken. b Geef in de volgende alinea s de belangrijkste informatie uit je gesprek weer en vul die informatie aan met afbeeldingen en links naar YouTube. c Leg in de laatste alinea uit waarom jouw cultuur of de cultuur van je gesprekspartner je leuker lijkt. d Schrijf een goede titel boven je verslag. e Voeg in je verslag ten minste twee tussenkopjes toe.