Let op! Er zijn twee opdrachten 1: met hulp en zonder hulp. Als je opdracht 1 zonder hulp maakt, lees de tekst dan nog niet!

Transcriptie

1 Let op! Er zijn twee opdrachten 1: met hulp en zonder hulp. Als je opdracht 1 zonder hulp maakt, lees de tekst dan nog niet! Zonder hulp: op zoek naar de samenhang in de tekst Je gaat zo een tekst lezen met de volgende titel en tussenkopjes. - Wederom aardbevingen in Italië - Bevingen - Als een zandtaartje - Italië aardbevingenland - Aardbevingsbestendig bouwen - Exodus De tekst heeft de volgende inleiding: De afgelopen weken werd Italië geregeld opgeschrikt door aardbevingen. De getroffen regio lag ongeveer twintig kilometer ten noorden van het gebied dat in augustus al op zijn grondvesten schudde. In hoeverre is er een verband tussen de aardbevingen van afgelopen week en die van augustus? Daarnaast staat bij de tekst het volgende plaatje: 1. Welke signaalwoorden denk je dat de schrijver veel zal gebruiken in de tekst, als je kijkt naar de buitenkant van de tekst? Gebruik zo nodig het overzicht signaalwoorden. 2. Welk fenomeen zal de schrijver van de tekst veel noemen, denk je? 3. Welke personen hebben het meest met dit fenomeen te maken? 4. Lees nu eerst de tekst met de aanwijzingen onder het kopje tekst lezen en kijk terug naar je antwoord op vraag 1. Klopte je inschatting? 5. Schrijf een minisamenvatting van de tekst op basis van de tussenkopjes. Gebruik signaalwoorden en verwijswoorden om samenhang in je tekst aan te brengen. Lees de tekst actief. Kom je moeilijke woorden tegen in de tekst? Gebruik de woordhulp. Gebruik de volgende tekens bij de tekst om actief te lezen. * Dit is belangrijk.? Hier heb ik een vraag bij.! Dit valt me op! pagina 1 van 5 pagina 1 van 5

2 Met hulp: relaties en verwijswoorden 1. Bekijk de buitenkant van de tekst Wederom aardbevingen in Italië: de titel, de tussenkopjes, de afbeelding en de bron. a. In welke landen komen volgens jou veel aardbevingen voor? b. Wat heb je onlangs in het nieuws gelezen of gehoord over de aardbevingen in Italië? 2. Lees nu ook de inleiding van de tekst en let met name op de laatste zin. Wat verwacht je sowieso in de tekst te zullen lezen? 3. Deze les gaat over verbanden in de tekst. Lees eerst de uitleg. Een tekstschrijver wil graag dat jij als lezer de tekst goed kunt begrijpen. Om de verbanden in een tekst duidelijk te maken, maakt hij daarom gebruik van signaalwoorden. Er zijn veel verschillende signaalwoorden, die verschillende verbanden aankondigen. Als je zo n signaalwoord in de tekst tegenkomt, weet je dus dat je goed op moeten letten. Er komt namelijk belangrijke informatie aan. Mis je het signaalwoord en het verband, dan is de kans groot dat je het verhaal niet meer volgt. Enkele veelvoorkomende verbanden met bijhorende veelvoorkomende signaalwoorden zijn: verband signaalwoorden opsommend ook, tevens, bovendien, daarnaast, vervolgens, verder, om te beginnen, ten eerste ten tweede ten derde, ten slotte tegenstellend maar, echter, niettemin, toch, desondanks, daarentegen, enerzijds anderzijds chronologisch eerst, dan, daarna, uiteindelijk, eens, toen, vroeger, nu, later, voordat, nadat oorzakelijk doordat, daardoor, als gevolg van, het gevolg is, het komt door, waardoor toelichtend zo, bijvoorbeeld, zoals voorwaardelijk als, indien, wanneer, in het geval dat, tenzij, mits vergelijkend zoals, zowel als, evenals redengevend daarom, omdat, derhalve, want, immers, namelijk, de reden is doel middel om te, opdat, zodat, daarvoor toegevend ook al, weliswaar, hoewel, ofschoon samenvattend kortom, samenvattend, al met al concluderend dus, daarom, concluderend In de tekst van deze les staat bijvoorbeeld: Op 23 en 24 augustus trof een reeks aardbevingen de contreien rond zowel Norcia als Amatrice. De signaalwoorden zowel en als geven aan dat het om een vergelijkend verband gaat. Beide dorpjes werden getroffen door de aardbeving op 23 en 24 augustus. pagina 2 van 5 pagina 2 van 5

3 4. Lees nu in groepjes de tekst. Beantwoord na het lezen van de tekst de vragen 5 t/m Welk verband kondigen de signaalwoorden dan ook in regel 11 aan? 6. In regel 30 vind je een redengevend verband. a. Welk signaalwoord kondigt dit verband aan? b. Waarvoor wordt een reden gegeven? c. Waar in de tekst vind je nog meer een redengevend verband? d. Met welk(e) signaalwoord(en) wordt daar het redengevend verband aangekondigd? 7. Benoem de twee onderdelen van de tegenstelling in regel Welke andere signaalwoorden voor een tegenstellend verband vind je in de tekst? 9. In regel 63 staat het signaalwoord voorts. a. Wat voor verband kondigt dit signaalwoord aan? b. Expliciteer (omschrijf, leg uit) ook het verband. c. Welke signaalwoorden voor dit verband vind je nog meer in de tekst? 10. Welke typen verbanden staan er nog meer in de tekst? 11. Huiswerkopdracht: ga in elke volgende tekst die je leest (bijvoorbeeld voor aardrijkskunde of geschiedenis) op zoek naar twee verbanden en expliciteer die ook. Woordenschat 1. De woorden in het schema komen uit de tekst. Welke woorden kennen jullie al, welke nog niet? Geef van elk woord een omschrijving. Achterhaal zo nodig samen de betekenis van woorden uit de context, of zoek ze op in een woordenboek. Woord de contreien (r. 15) Kende ik wel/niet Betekenis ineenzijgen (r. 26) de consternatie (r. 41) minuscuul (r. 46) solide (r. 77) welig tieren (r. 88) navenant (r. 88) tarten (r. 90) en masse (r. 91) naarstig (r. 91) pagina 3 van 5 pagina 3 van 5

4 2. In de tekst staan ook enkele uitdrukkingen: figuurlijk taalgebruik. Wat betekenen de volgende uitdrukkingen? als klap op de vuurpijl (r ): van de kaart worden geveegd (r. 66): met de grond gelijkmaken (r. 79): aan hun laars lappen (r ): 1. In de tekst wordt achtereenvolgens gesproken over seismologen (r. 10), een geofysicus (r. 26), een geoloog (r. 79) en een aardbevingsdeskundige (r. 79). Zoek zo nodig de betekenis van de woorden op. a. Wat hebben ze met elkaar gemeen? b. Welke van de gebruikte termen betekenen (ongeveer) hetzelfde? 2. In regel 32 wordt gesproken over de Apennijnen, het gebergte dat de ruggengraat van Italië vormt. Ruggengraat is hier figuurlijk gebruikt. Pak eventueel de kaart van Italië erbij en leg in je eigen woorden uit waarom de Apennijnen de ruggengraat van Italië worden genoemd. 3. Hoe groot acht je de kans dat er op korte termijn opnieuw een aardbeving in Italië plaats zal vinden? Motiveer je antwoord, op basis van wat je in de tekst hebt gelezen. 4. In regel zegt de schrijver dat een ongeveer 50 kilometer lange puntenwolk als een onweersfront over het nationale natuurpark Monti Sibillini hangt. Met welk doel maakt de schrijver deze vergelijking, denk je? 5. In regel 60 zegt de schrijver dat al dat gedraai en gewring aan de laars van Italië voortdurend herrie geeft. Met herrie bedoelt hij hier geen hard geluid. Wat bedoelt hij wel? 6. In regel lees je dat er tijdens de aardbevingen van 1908 en 1915 vele malen meer slachtoffers vielen dan tijdens de afgelopen aardbevingen. Welke redenen kun je daarvoor bedenken? 7. In regel 73 lees je de tegenstrijdig lijkende uitspraak aardbevingen voorspellen lukt alleen achteraf. Leg uit wat de schrijver hiermee bedoelt. 8. a. Welke kritiek heeft aardbevingsdeskundige Manuel Sintubin op de Italiaanse bouwsector? b. Van welk land dat zelf ook regelmatig met aardbevingen te maken heeft, kan Italië wat dat betreft een hoop leren? 9. a. Welke twee interessante weetjes heb je uit de tekst gehaald? b. Heb je tijdens het lezen gebruik gemaakt van de signaalwoorden in de tekst? 10. Ben je tevreden over je aanpak tijdens het lezen? Zo niet, waar zou je de volgende keer meer aandacht aan besteden? pagina 4 van 5 pagina 4 van 5

5 Een dagboekfragment schrijven (extra opdracht) Hieronder vind je een van de vele foto s vanuit het Italiaanse rampgebied, die de afgelopen dagen in het nieuws zijn verschenen. Op het moment dat de fotograaf op het knopje drukt, vangt hij maar een enkele seconde van het leven van deze mensen, terwijl zij de opgelopen dagen ontzettend veel hebben meegemaakt. In deze opdracht ga je een dagboekfragment vanuit het perspectief van een van de personen op de foto. Kies eerst vanuit welke persoon je je dagboekfragment gaat schrijven: de vrouw in de rolstoel, de reddingswerkers (voorop, in het oranje), of de (lokale) brandweerman (in het zwart). Noteer voor je het fragment gaat schrijven een korte persoonsomschrijving. Hoe heet deze persoon, hoe oud is hij/zij, waar woont hij/zij, hoe lang al? Bedenk vervolgens wat de persoon meemaakte op de dag dat de aarde begon te beven Je dagboekfragment moet minstens 300 woorden beslaan. Succes! pagina 5 van 5 pagina 5 van 5