In voor mantelzorg Bijeenkomst leergemeenschap Transmurale Zorg Cecil Scholten, 14 maart 2016
Voorstellen Cecil Scholten
Wat is mantelzorg? Ondersteuning en zorg die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen aan mensen met fysieke, verstandelijke of (sociaal)psychiatrische beperkingen in hun familie, huishouden of bredere sociale netwerk (Wmo). Mantelzorg overstijgt de gebruikelijke hulp die in redelijkheid verwacht mag worden van partners, ouders, kinderen of andere huisgenoten.
Aantallen 4 miljoen mensen geven mantelzorg (33% van de volwassen Nederlanders) 500.000 mantelzorgers helpen meer dan 8 uur per week, vaak al gedurende een langere tijd 10% van de mantelzorgers ondervindt een hoge belasting 59% is vrouw en 45% is tussen de 45 en 65 jaar 83% van de mantelzorgers tussen de 18 en 65 jaar heeft werk twee derde van de hulpbehoevenden die mantelzorg ontvangt, is ouder dan 65 jaar mantelzorgers die lang en intensief zorgen voelen zich vaker ongezonder dan anderen; in deze groep komen relatief veel ouderen voor Bron: SCP rapport - Informele hulp: Wie doet er wat?
Wat doen mantelzorgers? 80% biedt emotionele ondersteuning 52% biedt ondersteuning bij vervoer 47% helpt in het huishouden 46% begeleid bij artsenbezoek 24% regelt hulp of coördineert de zorg voor de hulpbehoevende 13% biedt hulp bij de persoonlijke verzorging, zoals douchen
Wat mogen mantelzorgers doen?
Vragen over grenzen Mantelzorger mag naaste uit bed helpen met tillift Familie mag naaste injecteren Vrijwilliger mag cliënt met slikproblemen helpen met eten geven Eens of oneens
Wettelijke en juridische grenzen Mantelzorgers en bekenden uit netwerk: zijn zelf verantwoordelijk en aansprakelijk voor hun handelen. Ook na instructies van formele zorg. En ook als naaste in verzorgings- of verpleeghuis verblijft. Organisatie waar cliënt verblijft, heeft wel toezichthoudende rol. Vrijwilligers: Organisaties waar ze werkzaam zijn, zijn verantwoordelijk en aansprakelijk voor handelen van vrijwilligers. Organisatie moet ervoor zorgen dat uitvoering van handelingen op kwalitatief goede en veilige manier gebeurt.
Soorten grenzen
Mantelzorg en transferzorg In de overdracht naar de thuissituatie moet de mantelzorger heel alert zijn of afspraken kloppen, thuiszorg geregeld is, de huisarts op de hoogte is, medicatie klopt. Wat de naaste nodig heeft, wat hij/zij zelf moet doen, hoe bekenden uit het netwerk te betrekken en te instrueren. Als tijdelijke opname uitkomst zou bieden, is dat niet altijd zo snel te regelen.
Aandachtspunten Eerst focus op wat de ziekte of aandoening en bijkomende veranderingen inhouden, wat dat voor de patiënt en mantelzorger betekent en hoe daarmee om te gaan. Daarna kan het gaan over de zelf- en samenredzaamheid met inzet van (technologische) hulpmiddelen, versterken van bijdrage vanuit sociale netwerk en mogelijk wijzen op de optie van het inhuren van betaalde diensten. Ook het behoud van de vitaliteit van de mantelzorger is daarbij een punt van aandacht.
SOFA-model Rollen van mantelzorgers Partner in ondersteuning Activiteiten door beroepskrachten Samenwerken Hulpvrager Ondersteunen Persoonlijke relatie Faciliteren Expert Afstemmen
Aanbevelingen Transferverpleegkundigen beschikken over voldoende competenties om mantelzorgers een luisterend oor te bieden, goed in gesprek met hen te gaan en te weten wat voor ondersteuningsmogelijkheden er zijn. Ziekenhuizen en revalidatiecentra maken heldere afspraken maken over samenwerking in de zorgketen, die ten gunste komen aan mantelzorgers, zowel als het gaat om opname als bij de overdracht met doorverwijzen en/of zorgtoewijzing. In het kader van nazorg kunnen ze hier ook meer op monitoren, waarmee mogelijk onnodige hernieuwde opname van patiënten voorkomen kan worden. Wijkverpleegkundigen vervullen een actieve rol bij de terugkeer van oudere, kwetsbare patiënten en richten zich mede op de ondersteuning van mantelzorgers
Waar ga jij mee aan de slag? Bij opname: Informatie verzamelen, ook bij de mantelzorger Informatie en kennis delen, ook met de mantelzorger. Bij terugkeer: Patiënt en mantelzorger voorbereiden Patiënt en mantelzorger begeleiden Mogelijkheden van (betaalde) ondersteuning onderzoeken en inschakelen Stimuleren van betrokkenheid van netwerk, mogelijk instrueren.
Meer informatie www.invoormantelzorg.nl www.expertisecentrummantelzorg.nl www.zorgbetermetvrijwilligers.nl www.vilans.nl www.zorgvoorbeter.nl Cecil Scholten, c.scholten@vilans.nl