INLEIDING Na aanbevelingen van Europa loopt sinds juni 2001 een Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker op basis van Europese wetenschappelijke richtlijnen. Concreet wil dat zeggen dat in Vlaanderen vrouwen van 50 tot en met 69 jaar vrijwillig om de 2 jaar een kostenloze en kwaliteitsvolle screeningsmammografie 1 kunnen laten uitvoeren, mits ze aangesloten zijn bij een Belgische mutualiteit. De mammografie wordt door minstens twee erkende radiologen 2 beoordeeld. Experts gaan ervan uit dat bij een screeningsmammografie voor vrouwen van 50 tot 69 jaar in het algemeen de voordelen opwegen tegenover de nadelen. Een recente Europese studie in het medisch tijdschrift British Medical Journal toont aan dat per 1000 vrouwen van 50 tot 69 jaar die op borstkanker gescreend worden, er 7 tot 9 levens gered worden. Nadeel volgens de studie is echter dat per 1000 gescreende vrouwen er 4 overdiagnoses 3 zijn. Viermaandelijks krijgt het A.Z. St.-Dimpna Geel een feedbackrapport van de Vlaamse overheid aangeleverd waarin de resultaten besproken worden die onze mammografische eenheid behaald heeft voor een aantal parameters, in vergelijking met de resultaten van 41 andere ziekenhuizen in de provincie Antwerpen. Ter verduidelijking Hieronder worden de resultaten van 8 indicatoren besproken. De resultaten m.b.t. deze indicatoren gaan over screeningsonderzoeken die onze mammografische eenheid uitvoerde in de periode van 1 september tot en met 31 december 2013. De resultaten worden vergeleken met de normen uit Europese richtlijnen rond borstkankerscreening of normen die door de Vlaamse overheid werden vastgesteld. Bijkomend staan in de data de mammografische eenheden geordend op resultaat. De dienst met het beste resultaat staat steeds bovenaan. U kan per indicator de plaats van het A.Z. St.-Dimpna (nr. 29553) terugvinden op een totaal van 42 ziekenhuizen.
ONZE RESULTATEN Onze resultaten In de periode september-december 2013 heeft het A.Z. St.-Dimpna Geel 1100 mammografieën uitgevoerd. Hiermee staan wij op een 2e plaats gerangschikt wat betreft het aantal screeningsmammografieën in de provincie Antwerpen. Dergelijk preventief onderzoek biedt een aantal belangrijke voordelen. Borstkanker kan door preventieve screening in een vroeger stadium ontdekt worden met als gevolg een betere kans op overleving. Vrouwen waarbij borstkanker na screening ontdekt is, ondergaan bovendien meestal een minder zware ingreep en behandeling omwille van vroegtijdige detectie. Bekijk hier onze resultaten voor 8 indicatoren (preventieve screening borstkanker) Indicator 1: technische heroproep Indicator 2: radiografische kwaliteit Indicator 3: verwijzing (na eerste screening) Indicator 4: verwijzing (vervolg screening) Indicator 5: aanlevertijd Indicator 6: aanwezigheid vorige mammografieën Indicator 7: concordantie met derde lezer Indicator 8: informed consent
BORSTKANKERSCREENING INDICATOR 1: TECHNISCHE HEROPROEP Definitie: Het percentage technisch niet interpreteerbare mammografieën. Op 1100 patiënten was geen enkele mammografie niet interpreteerbaar. Hiermee scoren we het maximum van 100%, wat ruim boven de Europese richtlijnen ligt. Door deze maximumscore hoefde geen enkele patiënt opnieuw uitgenodigd te worden voor een tweede screeningsmammografie, wat toch steeds gepaard gaat met een zekere stralingsbelasting. De Europese richtlijnen beschrijven dat het wenselijk is dat max. 1% van de mammografieën niet interpreteerbaar is.
BORSTKANKERSCREENING INDICATOR 2: RADIOGRAFISCHE KWALITEIT Definitie: Het deel van de mammografieën waarvan de kwaliteit van het beeldmateriaal door een tweede onafhankelijke lezer (radioloog) als goed is beoordeeld. 95.3% van het beeldmateriaal van de mammografieën werd door een onafhankelijke tweede lezer als goed beoordeeld. Hiermee behaalt het A.Z. St.-Dimpna Geel ruimschoots de opgelegde norm van de Vlaamse overheid (>85 %) wat betreft de radiografische kwaliteit van de beelden. De 4.7% van het beeldmateriaal dat minder goed scoorde, was te wijten aan een moeilijke positionering van de patiënt. In vergelijking met 41 andere ziekenhuizen in de provincie Antwerpen staan wij op plaats 9 gerangschikt. Geen enkele mammografie, genomen in het AZ St.-Dimpna Geel, was technisch niet interpreteerbaar. Een goede radiografische kwaliteit zorgt er voor dat een belangrijke diagnose niet gemist wordt.
BORSTKANKERSCREENING INDICATOR 3: VERWIJZING (NA EERSTE SCREENING) Definitie: Het percentage vrouwen die een eerste screeningsmammografie hebben gekregen en door de eerste lezer wordt doorverwezen voor verder onderzoek. In het A.Z. St.-Dimpna Geel werden slechts 3.6% van de vrouwen dat een eerste screeningsmammografie kreeg, doorverwezen voor verder onderzoek. De Europese richtlijnen beschrijven dat het wenselijk is dat maximum 5% van de vrouwen doorverwezen wordt voor verder onderzoek. Slechts 18 van de 42 ziekenhuizen in de provincie Antwerpen, waaronder het A.Z. St.-Dimpna Geel, halen de vooropgestelde Europese richtlijnen. Een goed functionerend screeningsprogramma slaagt erin borsttumoren in een zo vroeg mogelijk stadium te ontdekken en daarbij zo weinig mogelijk onterechte oproepen voor verder onderzoek te doen.
BORSTKANKERSCREENING INDICATOR 4: VERWIJZING (VERVOLG SCREENING) Definitie: Het percentage vrouwen dat al eerder een screeningsmammografie heeft gekregen en wordt doorverwezen voor verder onderzoek. In het A.Z. St.-Dimpna Geel werden slechts 2.2% van de vrouwen dat een vervolg screeningsmammografie kreeg, doorverwezen voor verder onderzoek. De Europese richtlijnen beschrijven dat het wenselijk is dat maximum 3% van de vrouwen die al eerder gescreend werden, doorverwezen wordt voor verder onderzoek. Slechts 18 van de 42 ziekenhuizen in de provincie Antwerpen, waaronder het A.Z. St.-Dimpna Geel, halen de vooropgestelde Europese richtlijnen.
BORSTKANKERSCREENING INDICATOR 5: AANLEVERTIJD Definitie: Het aantal dagen tussen de mammografie en aankomst van het dossier in het screeningscentrum. 98.7% van de dossiers van het A.Z. St.-Dimpna Geel bereikt binnen de 7 kalenderdagen het Centrum voor Kankeropsporing (CvKO). Dat wil concreet zeggen dat 1086 van de 1100 vrouwen binnen de twee werkweken hun resultaat van het onderzoek kenden. De Vlaamse overheid heeft als norm vastgesteld dat minimum 90% van de dossiers het CvKO in 7 kalenderdagen moet bereiken. Met een score van 98.7% staan we op een 9 de plaats gerangschikt en voldoen we ruim aan de vooropgestelde normwaarden. Hoe sneller de dossiers aangeleverd worden, hoe sneller eventuele afwijkingen kunnen gedetecteerd worden en vrouwen kunnen doorverwezen worden voor verder onderzoek en behandeling. Een vroegtijdige detectie van borstkanker heeft een positieve invloed op het overlevingscijfer.
BORSTKANKERSCREENING INDICATOR 6: AANWEZIGHEID VORIGE MAMMOGRAFIEËN Definitie: Het aantal dossiers, bij vrouwen die eerder deelgenomen hebben aan een bevolkingsonderzoek, waarbij de beelden van de vorige mammografieën aanwezig zijn. Bij vrouwen die eerder een mammografie hebben gekregen in het kader van een screeningsonderzoek, zijn in 99.4% van de dossiers de beelden van de vorige mammografieën toegevoegd. Hiermee beantwoorden we ruimschoots aan de vastgelegde normwaarde van 90% en eindigt het A.Z. St.-Dimpna Geel op een 6 de plaats in vergelijking met 41 andere ziekenhuizen uit de provincie Antwerpen. Het beschikken over de beelden en conclusies van een vorig mammografieonderzoek brengt de lezer in de mogelijkheid om deze te vergelijken met de nieuwe beelden zodat een eventuele verandering snel opgemerkt kan worden.
BORSTKANKERSCREENING INDICATOR 7: CONCORDANTIE MET DERDE LEZER Definitie: Deze indicator geeft aan hoe vaak de eerste lezer het eens is met het screeningsbesluit van een derde lezer. Deze indicator is een indicatie voor de juistheid van de besluiten van de radiologen. Systematisch grote afwijkingen kunnen in conclusies van lezers opgespoord worden. Patiënten hebben er alle belang bij dat op basis van de beelden van het onderzoek de juiste conclusies worden genomen door de lezers. In 60% van de mammografieën was de eerste lezer het eens met de conclusies van de derde lezer. Met deze score staat het A.Z. St.-Dimpna Geel op een gedeelde 2 de plaats gerangschikt en zijn we een referentie voor andere ziekenhuizen in de provincie Antwerpen. Gemiddeld scoren de ziekenhuizen in de provincie Antwerpen 39.7% voor deze indicator.
BORSTKANKERSCREENING INDICATOR 8: INFORMED CONSENT Definitie: Het percentage dossiers waarbij een vrouw na een uitgebreide informatieoverdracht haar toestemming heeft gegeven, onder de vorm van een handtekening, tot het uitvoeren van een mammografie. Uiteraard streeft het A.Z. St.-Dimpna Geel naar een zo hoog mogelijk percentage. De betrokkenheid van de patiënt in de besluitvorming over het al dan niet uitvoeren van een onderzoek is een topprioriteit in het ziekenhuis. Met een resultaat van 99,9% behalen wij een score die erg dicht aanleunt bij ons streefdoel van 100%.
VERKLARENDE WOORDENLIJST 1. Screeningsmammografie: een preventieve röntgenfoto van de borsten. 1. Radioloog: een arts (lezer/beoordelaar) gespecialiseerd in het beoordelen van röntgenfoto s. 2. Overdiagnose: een ontdekte tumor die tijdens het leven van de patiënt wellicht niet tot een kanker zou zijn uitgegroeid.