TBC Algemene toelichting Dr. Wouter Arrazola de Oñate Medisch Directeur VRGT Vl. Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding
De geschiedenis van de VRGT "Indien het belang van een ziekte voor de mensheid gemeten wordt aan de hand van het aantal sterfgevallen als gevolg van de ziekte, dan moet tuberculose als een veel ernstiger besmettelijke ziekte beschouwd worden als de pest, cholera en dergelijke. Eén op de zeven mensen sterft aan tuberculose. Indien men alleen de productieve leeftijdsgroep in beschouwing neemt, voert tuberculose éénderde van de mensen af, vaak zelfs meer." (R. Koch)
De geschiedenis van de VRGT
De geschiedenis van de VRGT
Vandaag BELTA - TB net Sociale dekking RIZIV VRGT (Vlaanderen & Brussel) FARES (Wallonië & Brussel) Tuberculosebestrijding Tabakspreventie
= CRG Centrum voor Respiratoire Gezondheidszorg
Wat is Tuberculose precies?
Wat is TBC? Tuberculose is een infectieziekte Veroorzaakt door een bacterie (Koch bacil) Meestal worden de longen aangetast = in veel gevallen besmettelijk Soms ook andere organen (klieren, botten, nieren, ) = meestal niet besmettelijk
Hoe verspreidt tuberculose zich?
Verspreiding? Via de lucht: hoesten, niezen, AEROSOL Niet via voeding of via objecten (exclusief bvb. gespecialiseerde labo s die met TB stalen werken) Niet via aanraking, handdruk, zoen, toilet
Longen
Bacterie dringt luchtwegen binnen (100) 50% Nestelt zich in de longen INFECTIE 50% Eliminatie door eigen lichaam ZIEKTE 10% (5) Klachten/symptomen of afwijking op longfoto INFECTIE 90% (45) Blijvende latente TB-infectie (LTBI) Niet ziek Niet besmettelijk Normale longfoto Positieve huidtest
Wat gebeurt er bij actieve ziekte?
Wat is nodig voor besmetting? Zieke persoon met open, besmettelijke longtuberculose Hoesten, niezen: verstuift TBC bacteriën in de lucht Bacterie overleeft enkele dagen in kleine,gesloten, donkere en niet verluchte ruimtes UV Ventilatie, verse lucht +++ Andere persoon ademt de bacterie/partiekels in Bacterie krijgt kans om in long door te dringen 5 micron druppeltjes Druppeltjes drogen op, vallen neer
Risico bij Kinderen (na infectie met Myc Tuberculosis) Leeftijd Risico voor progressie naar ziekte < 1 jaar Geen progressie: 50 % Pulmonale TB: 30 40 % Miliaire TB of meningitis: 10 20 % 1 2 jaar Geen progressie: 75-80 % Pulmonale TB: 10 20 % Miliaire TB of meningitis: 2 5 % 2-5 jaar Geen progressie: 95 % Pulmonale TB: 5 % Miliaire TB of meningitis: 0,5% 5 10 jaar Geen progressie: 98 % Pulmonale TB: 2 % Miliaire TB of meningitis: < 0,5 % > 10 jaar Geen progressie: 80 90 % Pulmonale TB: 10 20 % Miliaire TB of meningitis: < 0,5 %
Opsporing Tuberculine Huid Test (INFECTIE) Longfoto (ZIEKTE) Onderzoek van fluimen (BESMETTELIJKHEID)
THT Intradermaal, niet subcutaan Bleke papel = correcte toediening Vaststellen van besmetting, niet van ziekte Lezing 3 tot 5 dagen nadien niet vroeger want atypische reacties niet later want vervaagde reacties Laten aflezen: niet zelf aflezen! Interpretatie lezing! Hardheid/ induratie: type 1 tot 4 Verhevenheid meten, niet roodheid!
RX Thorax Geen diagnostisch middel Indeling categorieën vermoeden zwak zeer sterk Verder onderzoek noodzakelijk Zoeken naar ziekte, geen besmetting of besmettelijkheid Hoe RX nemen? Geen juwelen Geen bovenkledij met knoopjes Geen BH
Thorax foto, RX thorax
Bacteriologisch onderzoek Sputum: opgehoest materiaal Direct onder microscoop Mogelijk niets direct te zien onder microscoop (te kleine hoeveelheden) Kweek of cultuur (voedingsbodem) => Soms 6-8 weken alvorens gegroeide kolonies zichtbaar worden
Wat met THT +? 8 12 weken / 2 à 3 maanden Latente TB-infectie? Of vaccinatie? Recent / oud? Bij recente infectie, en bij jonge personen: Preventieve therapie: INH 6m Kans op ontwikkeling actieve ziekte
Wat met actieve TBC? Longarts: snel detecteren en verwijzen Aanvankelijk isolatie: in ziekenhuis Idee besmettelijkheid Verplicht MELDEN en registreren aan Toezicht Volksgezondheid Starten met behandeling Besmettelijkheid daalt drastisch na 2-3 weken medicatie inname!
Specifiek bij kinderen Vaak weinig besmettelijk Weinig bacterieën Kleine longen, weinig hoesten!! op zoek naar Bron: ouders gezin (volw.) Contactonderzoek (nauwe en frequente contacten) Als 1 e THT negatief Vaak vals negatief bij jonge kinderen Toch preventieve R/ starten 2 e THT negatief: stop preventieve R/
Symptomen Meest voorkomende klachten: een aanslepende hoest, vaak met fluimen verminderde eetlust gewichtsverlies pijn aan de borstkas (hoge) koorts nachtzweten vermoeidheid Opgelet! niet allemaal tegelijk + mogelijk geen klachten
GOED NIEUWS! Volledige genezing mogelijk! Perfect te genezen Behandeling meerdere antibiotica (cocktail) gedurende minstens zes maanden Risico op herval en resistente bacteriën! Bij niet correct volgen van behandeling Stabiel en rond de 2 % in Bel Nog geen bewezen transmissie
TBC in België Cijfers en beleid
Tuberculose, bestaat dat nog?
Tuberculose, bestaat dat nog? België: +/- 1.000 nieuwe gevallen / jaar +/- 3 nieuwe per dag
incidentie/100 000 Evolutie 1980 2008 30 28,8 28,0 26,9 25 22,2 21,8 20 19,8 19,2 18,0 15 16,1 16,6 15,8 14,6 14,9 15,1 13,3 13,6 13,3 12,7 11,8 12,4 12,8 12,9 12,7 11,8 10,9 11,0 10,7 9,7 9,4 10 5 0 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 projectie reele waarden
Cijfers 2008 2009 (ov.) Econom Crisis 1.006 nieuwe gevallen 1.020 Incidentie Bel: 9,4 / 100.000 9,6 Vlaams Gewest: 7,1 6,9 Brussels gewest: 28,9 30,5 Waals gewest: 7,7 7,9
Richting Eliminatie Laag aantal gevallen Hoe lager, hoe moeilijker om nog lager te krijgen TBC concentreert zich in grote steden Brussel, Antwerpen, Gent, Luik, Charleroi TBC concentreert zich in risicogroepen + Armoede
Pijlers tuberculosebestrijding - eliminatiefase Arbeids geneeskunde Contactonderzoek Toekomstige morbiditeit beperken Actieve screening: risicogroepen Passieve screening: spontane consultaties Transmissie beperken
Strategieën 1. Passieve controle Alertheid voor risicofactoren en symptomen! 2. Actieve controle risicogroepen Actieve screening van risico bevolkingsgroepen (Ex) Gedetineerden Daklozen IV- druggebruikers Immigranten uit landen met hoge TB-incidentie Asielzoekers 4 3 2 1
Strategieën 3. Contactonderzoek (CO) MELDINGSPLICHT Bij iedere melding: Contactonderzoek volgens ringprincipe 4 3 2 1 Incidentiële contacten Frequente contacten Intensieve contacten Patiënt De verantwoordelijkheid van Toezicht Volksgezondheid, soms assisteert VRGT bij uitvoering
Strategieën 4. Arbeidsgeneeskunde De risicoanalyse is de verantwoordelijkheid van de arbeidsgeneeskundige dienst. VRGT voert uit op vraag. 4 3 2 1
Tuberculose bij migranten
TB incidentie 2007 (WHO)
Cijfers AZ in België 2009: detectiegraad bij onderzochte asielzoekers op DVZ 169,8 /100 000 personen 18 keer hoger algemene Belgische bevolking incidentie 9,4/100 000 personen (2008) 50 % van alle gemelde gevallen: «niet-belgen» 10 % asielzoekers en 7 % sans-papiers MAAR: zeer weinig overdracht van de ziekte naar ontvangende bevolking DNA-onderzoek
Operationeel onderzoek CLB s Gent Brussel - Antwerpen Actieve screening van AN Afkomstig uit hoge incidentielanden Kleuter, lager en secundair 2003-2004: Brussel + Gent 2004-2005: Antwerpen + Brussel + Gent
Resultaten JAAR n RX n THT 2004-05 1980 RX 43 THT 2003-04 482 RX 20 THT Totaal onderzocht 2462 63 Resultaat 2004-05 1 act TB 41 negatief 2003-04 0 act TB 16 negatief Totaal act TB 1
Discussie / Conclusie ZEER moeilijk organiseerbaar, zeer grote werklast voor CLB, school en VRGT ZEER lage opbrengst 1 act TBC op 2.519 onderzochte AN ers (2.462 + 41 + 16 = 2.519) Detectiegraad: 39 / 100.000 WHO: actief screenen bij detectiegraad > 50 / 100.000. Studie in hoge incidentie-gebieden: Antwerpen, Brussel en Gent Brussel 3 maal Antwerpen meer dan 2 maal. Incidentie TBC bij schoolgaande jeugd is sowieso veel lager dan bij volwassenen in de leeftijdsgroep 20-45j
Conclusie In acht name: werklast, kost, opbrengst Actieve screening van AN ers via CLB s en scholen lijkt niet de juiste strategie Stimuleren tot longfoto via uitnodiging / folder