Beleid screening asielzoekers en immigranten
|
|
- Stefanie de Vries
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Beleid screening asielzoekers en immigranten
2 Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Dr. S. (Susan) van den Hof, epidemioloog, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Drs. M.A.H. (Margreet) Kamphorst (voorzitter), arts maatschappij en gezondheid, GGD Rotterdam-Rijnmond, Rotterdam Drs. S.T. (Sytze) Keizer, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam, Amsterdam Drs. J. (Job) van Rest (secretaris), datamanager, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Vastgesteld op 11 december 2015 door de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding. Revisie december 2020 KNCV Tuberculosefonds Den Haag, januari 2016 KNCV Tuberculosefonds Overname en/of openbaarmaking van gedeelten van deze uitgave is toegestaan, mits dat gebeurt met bronvermelding. KNCV TUBERCULOSEFONDS POSTBUS CC DEN HAAG TELEFOON
3 Lijst met afkortingen: BCG COA GGD IND IGRA LTBI MSR THT WHO : Bacille Calmette-Guérin : Centraal Orgaan opvang Asielzoekers : Gemeentelijke gezondheidsdienst : Immigratie en Naturalisatiedienst : Interferon Gamma Release Assay : Latente tuberculose-infectie : Monitoring Screening Immigranten : Tuberculinehuidtest (mantoux) : World Health Organization 2
4 1. Asielzoekers Asielzoekers worden bij binnenkomst in Nederland gescreend op tuberculose. Het betreft een verplicht onderzoek, vastgelegd in de Vreemdelingenwet. Het is tevens een verplicht onderdeel van de asielaanvraag. Asielzoekers vormen één van de belangrijkste risicogroepen in Nederland i. De prevalentie is afhankelijk van de instroom van asielzoekers uit hoogendemische gebieden. In de periode was de prevalentie gemiddeld 300 per personen, en in 2012, 2013 en 2014 respectievelijk 130, 91 en 85 per De hoogste prevalentie werd de afgelopen jaren gevonden onder asielzoekers afkomstig uit Somalië en Eritrea. De incidentie is het hoogst in de eerste twee jaren van verblijf in Nederland. Onder personen uit hoogendemische gebieden (WHO incidentie > 200 per inwoners) is de incidentie zelfs tot 10 jaar na binnenkomst verhoogd ii. De ontwikkeling van actieve tuberculose kan worden voorkomen door asielzoekers te onderzoeken op een latente tuberculose infectie (LTBI) en indien geïnfecteerd, preventief te behandelen. Bij kinderen onder de vijf jaar, die het hoogste risico hebben op het ontwikkelen van tuberculose na infectie, is dit een kosteneffectieve interventie. In de leeftijdsgroep jaar worden met deze interventie de meeste gevallen van tuberculose voorkomen. Echter het aantal preventief te behandelen kinderen om één geval van tuberculose te voorkomen is in deze leeftijdsgroep groter dan in de leeftijdsgroep < 5 jaar ( iii iv v vi en bijlage 1). Doel Het doel van de screening van asielzoekers is: 1) vroege diagnose en adequate behandeling van tuberculose (individueel belang); 2) voorkomen van transmissie van tuberculose in de opvangcentra, in de doelgroep van asielzoekers en in de algemene populatie in Nederland (publiek belang); 3) voorkomen van tuberculose ziekte en infectie door BCG-vaccinatie van kinderen jonger dan 12 jaar en/of preventieve behandeling van latent geïnfecteerden. Praktische beschrijving van de interventie: Kinderen < 18 jaar: Longfoto bij binnenkomst (wettelijke verplicht); Screening op LTBI volgens Richtlijn IGRA bij verwacht verblijf > 6 maanden in Nederland 1 Behandeling van LTBI volgens Richtlijn Behandeling latente tuberculose-infectie, tenzij contra-indicaties; BCG vaccinatie volgens Richtlijn BCG vaccinatie indien: < 12 jaar, geen BCG litteken of BCG vaccinatiebewijs en tuberculine huidtest negatief Asielzoekers 18 jaar: Longfoto bij binnenkomst (wettelijk verplicht);, Halfjaarlijks röntgenonderzoek gedurende 2 jaar na binnenkomst op vrijwillige basis indien: afkomstig uit een land met incidentie >200/ of afwijkende longfoto bij binnenkomst (indien geen preventieve behandeling wordt gestart 2 ) De screening wordt in opdracht van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) uitgevoerd door de GGD. De (rand)voorwaarden en de organisatie van de screening zijn vastgelegd in een centraal contract van GGD Nederland namens tbc-regio s met het COA 3. 1 Op een nog in overleg met COA nader af te stemmen tijdstip. 2 Zie: Leidraad voor beleid bij fibrotische afwijkingen die bij radiologische screening worden vastgesteld. 3 Zie ook Protocol tbc-screening, -behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers (september 2014) 3
5 2. Immigranten met beoogd verblijf > 3 maanden De verplichte screening op tuberculose van immigranten bij binnenkomst in Nederland wordt uitgevoerd in het kader van de Vreemdelingenwet. Met ingang van 1 januari 2015 is screening alleen vereist voor personen afkomstig uit landen met een geschatte incidentie van tuberculose van meer dan 50 per inwoners. EU landen die aan dit criterium voldoen zijn uitgezonderd van deze maatregel. De overige landen die volgens de wet uitgezonderd zijn hebben allen een geschatte incidentie volgens WHO <50/ In Nederland is de incidentie van tuberculose onder personen niet in Nederland geboren, grofweg 20 maal hoger dan de incidentie onder in Nederland geboren personen i. De incidentie is het hoogste in de eerste jaren van verblijf in Nederland. Onder personen uit hoogendemische gebieden (WHO incidentie > 200 per inwoners) is de incidentie zelfs tot 10 jaar na binnenkomst verhoogd ii. Door het opsporen van infecties en preventieve behandeling kunnen (ernstige) gevallen van tuberculose voorkomen worden. De ontwikkeling van actieve tuberculose kan worden voorkomen door immigranten te onderzoeken op een latente tuberculose infectie (LTBI) en indien geïnfecteerd, preventief te behandelen. Bij kinderen onder de vijf jaar, die het hoogste risico hebben op het ontwikkelen van tuberculose na infectie, is dit een kosteneffectieve interventie. In de leeftijdsgroep jaar worden met deze interventie de meeste gevallen van tuberculose voorkomen. Echter het aantal preventief te behandelen kinderen om één geval van tuberculose te voorkomen is in deze leeftijdsgroep groter dan in de leeftijdsgroep < 5 jaar( iii-vi en bijlage 2). Doel Het doel van de screening van immigranten is: 1) vroege diagnose en adequate behandeling van tuberculose (individueel belang); 2) voorkomen van transmissie van tuberculose in de doelgroep van immigranten en de algemene populatie in Nederland (publiek belang); 3) voorkomen van tuberculose ziekte en infectie door BCG-vaccinatie van kinderen < 12jaar en/of preventieve behandeling van latent geïnfecteerden. PRAKTISCHE BESCHRIJVING VAN DE INTERVENTIE: Kinderen < 18 jaar: Screenen op LTBI volgens Richtlijn IGRA; Behandeling van LTBI volgens Richtlijn Behandeling latente tuberculose-infectie, tenzij contra-indicaties of andere bezwaren; BCG vaccinatie volgens Richtlijn BCG vaccinatie indien: < 12 jaar, geen BCG litteken of BCG vaccinatiebewijs en tuberculine huidtest negatief Immigranten 18 jaar: Longfoto bij binnenkomst (wettelijk verplicht); Halfjaarlijks röntgenonderzoek gedurende 2 jaar na binnenkomst op vrijwillige basis indien: afkomstig uit een land met incidentie >200/ of afwijkende longfoto bij binnenkomst (indien geen preventieve behandeling wordt gestart 4 ) 4 Zie: Leidraad voor beleid bij fibrotische afwijkingen die bij radiologische screening worden vastgesteld. 4
6 Bijlage 1 Werkinstructie screening op LTBI van kinderen van immigranten< 18 jaar uit tuberculose endemische landen (incidentie volgens WHO >50 per ) bij binnenkomst in Nederland 1. Kind < 18 jaar meldt zich volgens de aanwijzingen van de IND (afhankelijk van de werkwijze van de GGD) met of zonder afspraak bij de GGD. 2. De ouders worden middels voorlichtingsmateriaal in eigen taal geïnformeerd over de procedure. 3. Op afspraak bij de GGD worden klachten passend bij tuberculose, comorbiditeit en tuberculosecontacten met behulp van de gezondheidsvragenlijst nagevraagd. 4. Indien de gezondheidsvragenlijst geen bijzonderheden vermeldt, wordt cliënt(e) onderzocht op LTBI volgens de richtlijn IGRA. (Voor het uitvoeren van diagnostiek op LTBI hoeft niet gewacht te worden tot het moment dat een kind langer dan 8 weken in Nederland is. De kans dat het kind minder dan 8 weken voor vertrek geïnfecteerd is geraakt is (indien geen bekend tuberculosecontact is) zeer klein (bij ARI van 1% < 0.16%). 5. Het IND formulier wordt verstuurd wanneer de diagnostiek is afgerond. 6. Bij een tuberculinehuidreactie van 5mm wordt een X-thorax (ter uitsluiting van actieve tuberculose) en een IGRA verricht. Bij een positieve uitslag van de IGRA wordt de diagnose LTBI gesteld. 7. Bij ongevaccineerde kinderen < 5 jaar met een THT 10 mm kan, na het uitsluiten van actieve tuberculose middels een X-thorax, direct de diagnose LTBI worden vastgesteld. 8. Na het stellen van de diagnose LTBI, worden de ouders geïnformeerd, ontvangen zij een folder (in eigen taal / Engels) en wordt het kind een preventieve behandeling aangeboden. Bij ongevaccineerde kinderen < 5 jaar dient de preventieve behandeling z.s.m te worden gestart i.v.m. een verhoogd risico op het ontwikkelen van ernstige vormen van tuberculose. Bij de overige kinderen kan de preventieve behandeling eventueel nog enkele weken worden uitgesteld totdat de ziektekostenverzekering is geregeld. 9. Bij de ouders en gezinsleden van kinderen met een LTBI dient bronopsporing te worden verricht. Veelal zullen de gezinsleden reeds gescreend zijn middels een X-thorax. Omdat zij mogelijk zijn blootgesteld aan dezelfde bron kan men overwegen ook de gezinsleden op LTBI te screenen en zo nodig preventief te behandelen. Diagnostiek op LTBI dient alleen te worden ingezet indien de gezinsleden vooraf aangeven bij een vastgestelde LTBI behandeld te willen worden. Indien gezinsleden geen LTBI behandeling wensen dan volstaat een eenmalige longfoto (ook in geval van positieve IGRA). Voor gezinsleden afkomstig uit een hoog endemisch land volgt normale vervolgscreening. 10. De LTBI behandeling en begeleiding worden uitgevoerd conform de aanbevelingen in de richtlijn behandeling LTBI. Referenties i Van Burg JL, Verver S, Borgdorff MW. The epidemiology of tuberculosis among asylum seekers in the Netherlands: implications for screening. Int J Tuberc Lung Dis 2003;7(2): ii Vos AM, Meima A, Verver S, Looman CWN, Bos V, Borgdorff MW, Habbema DF. High incidence of pulmonary tuberculosis persists a decade after immigration, the Netherlands. Emerg Infect Dis 2004;10(4): iii Nienhaus A, Schablon A, Costa JT, Diel R. Systematic review of cost and cost-effectiveness of different TB-screening strategies. BMC Health Serv Res. 2011;11:247. iv Hardy AB, Varma R, Collyns T, Moffitt SJ, Mullarkey C, Watson JP. Cost-effectiveness of the NICE guidelines for screening for latent tuberculosis infection: the QuantiFERON-TB Gold IGRA alone is more cost-effective for immigrants from high burden countries. Thorax Feb;65(2): v Pareek M, Watson JP, Ormerod LP, Kon OM, Woltmann G, White PJ, et al. Screening of immigrants in the UK for imported latent tuberculosis: a multicentre cohort study and cost-effectiveness analysis. Lancet Infect Dis Jun;11(6): vi Erkens CG, de Vries G, Keizer ST, Slump E, van den Hof S. The epidemiology of childhood tuberculosis in the Netherlands: still room for prevention. BMC Infect Dis. 2014;14:295 5
7 B E N O O R D E N H O U T S E W E G B C DEN H A A G P O S T B U S C C DEN H A A G T E L E F O O N (070) I N F K N C V T B C. O R G W W W. K N C V T B C. O R G
LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE):
Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Dr. S.
Nadere informatieLEIDRAAD voor beleid bij fibrotische afwijkingen die bij radiologische screening worden vastgesteld
LEIDRAAD voor beleid bij fibrotische afwijkingen die bij radiologische screening worden vastgesteld Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs.
Nadere informatieLEDEN VAN DE WERKGROEP MSR (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag
Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MSR (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Dr. S. (Susan) van den Hof, epidemioloog, KNCV
Nadere informatieAuteur: Mw. Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag
Colofon Auteur: Mw. Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Vastgesteld op 27 juni 2014 door de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding. Revisie
Nadere informatieAdvies ad-hoc commissie CPT ten aanzien van de binnenkomstscreening asielzoekers
Advies ad-hoc commissie CPT ten aanzien van de binnenkomstscreening asielzoekers D A T U M 19 september 2015 U W R E F. O N Z E R E F. 21.201/CoE/u.15.0050 O N D E R W E R P Aanleiding Sinds enige weken
Nadere informatieGezondheid Statushouders
Gezondheid Statushouders Tuberculose (TBC) en het belang van integrale tbc-zorg Annet Reusken, KNCV Tuberculosefonds Laura Rust, GGD GHOR Nederland Inleiding Introductie: Laura Rust (GGD GHOR Nederland)
Nadere informatieRAC scholingsmiddag. Diagnostiek in de tuberculosebestrijding. Margreet Kamphorst-Roemer RTC. RAC scholingsmiddag 29 september 2014
RAC scholingsmiddag Diagnostiek in de tuberculosebestrijding Margreet Kamphorst-Roemer RTC RAC scholingsmiddag 29 september 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Diagnostiek in de tuberculosebestrijding 3. Financiering
Nadere informatieGa verder naar de volgende vraag
Aanvullende vragenlijst bij risico-inventarisatie op tuberculose en latente tuberculose-infectie (LTBI) voorafgaande aan (of bij) gebruik van immuunsuppressieve medicatie - volwassenen Deze vragenlijst
Nadere informatieWERKINSTRUCTIE GEBRUIK VOORLICHTINGSMATERAAL. Inleiding:
WERKINSTRUCTIE GEBRUIK VOORLICHTINGSMATERAAL Inleiding: In 2011 is er door KNCV Tuberculosefonds een evaluatie gedaan van het gebruik van voorlichtingsmaterialen. Eén van de punten die hieruit naar voren
Nadere informatieCommissie Praktische Tuberculosebestrijding AANBEVELINGEN UIT DE RICHTLIJN DIAGNOSTIEK (LATENTE) TUBERCULOSE- INFECTIE (LTBI)
Commissie Praktische Tuberculosebestrijding AANBEVELINGEN UIT DE RICHTLIJN DIAGNOSTIEK (LATENTE) TUBERCULOSE- INFECTIE () INHOUD Welke testen zijn beschikbaar en wat zijn de eigenschappen van deze testen
Nadere informatieBeleid aanwezigheid van een deskundige in Basic Life Support bij het zetten van een tuberculinehuidtest of BCG-vaccinatie
Beleid aanwezigheid van een deskundige in Basic Life Support bij het zetten van een tuberculinehuidtest of BCG-vaccinatie Colofon Mw. C.G.M. Erkens, senior consulent KNCV Tuberculosefonds Mw. W.E. Meijer-Veldman,
Nadere informatieKnow your epidemic : de tbc-situatie in Nederland
BBekend is dat driekwart van de Gerard de Vries hoofd regiokantoor Nederland & Europa, KNCV Tuberculosefonds Erika Slump consulent surveillance tuberculose, RIVM/CIb Henrieke Schimmel datamanager tuberculose,
Nadere informatieTuberculose & risicogroepen
Tuberculosebestrijding Tuberculose & risicogroepen Themadag De Tweede MIJL Maria Knapen Sociaal verpleegkundige tuberculosebestrijding 11 oktober 2014 Programma Introductie Ziektebeeld tuberculose Bron
Nadere informatieMw. L. Timmermans, verpleegkundig consulent KNCV Tuberculosefonds
Colofon Mw. L. Timmermans, verpleegkundig consulent KNCV Tuberculosefonds In samenwerking met: Mw. C.G.M. Erkens, senior arts consulent KNCV Tuberculosefonds Mw. N.L. Jansen-Aaldring, senior verpleegkundig
Nadere informatieScreening & Preventie TBC-screening in tijden van massale migratie
Screening & Preventie TBC-screening in tijden van massale migratie G. de Vries, H. Schimmel, W. Meijer De grote instroom van asielzoekers heeft geleid tot evaluatie en aanpassingen van tbcscreeningen.
Nadere informatieTuberculosescreeningsbeleid ziekenhuismedewerkers
Tuberculosescreeningsbeleid ziekenhuismedewerkers Samenstelling werkgroep Tuberculosescreeningsbeleid ziekenhuismedewerkers LEDEN VAN DE AD HOC WERKGROEP (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. H.E.L. (Hero)
Nadere informatieBeleid X-thorax bij zwangeren
Beleid X-thorax bij zwangeren Colofon Mw. C.G.M. Erkens, senior consulent KNCV Tuberculosefonds Vastgesteld op 18 maart 2016 door de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding. Revisie maart 2021
Nadere informatieTuberculose bij asielzoekers in Nederland
Tuberculose bij asielzoekers in Nederland Descriptief onderzoek onder de 2 grootste groepen asielzoekers Gerard de Vries, Roald F. Gerritsen, Jan L. van Burg, Connie G.M. Erkens, N.A.H. (Rob) van Hest,
Nadere informatieTuberculose LTBI (latente tuberculose infectie) Vragenlijst en handleiding. M.i.v. 1 januari 2011
Osiris-NTR Tuberculose LTBI (latente tuberculose infectie) Vragenlijst en handleiding M.i.v. 1 januari 2011 Handleiding Osiris-NTR LTBI, januari 2011-1 - Melding van LTBI Personen bij wie een LTBI is vastgesteld
Nadere informatieEvaluatie bron- en contactonderzoek bij tuberculosepatiënten in Nederland, 2006-2010
Evaluatie bron- en contactonderzoek bij tuberculosepatiënten in Nederland, 2006-2010 Den Haag, augustus 2014 Auteurs J.F. van Rest C.G.M. Erkens G. de Vries Referenties Evaluatie bron- en contactonderzoek
Nadere informatieUrban TB Control in Nederland
Urban TB Control in Nederland Gerard de Vries, MD, PhD Hoofd regiokantoor Nederland & Europa, KNCV Tuberculosefonds RIVM/Centrum Infectieziektebestrijding 23-03-2012 Presentatie > 100 jaar historie tbc-bestrijding
Nadere informatieWERKINSTRUCTIE. Zetten en aflezen tuberculinehuidtest (THT)
Commissie Praktische Tuberculosebestrijding WERKINSTRUCTIE Zetten en aflezen tuberculinehuidtest (THT) Vastgesteld op 15 maart 2019 Revisie maart 2024 Colofon Mw. N.L. Jansen-Aaldring, senior verpleegkundig
Nadere informatieRichtlijn Reizigers naar tuberculose endemische gebieden
Richtlijn Reizigers naar tuberculose endemische gebieden Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding Vastgesteld op 29 juni 2012 Richtlijn Reizigers naar tuberculose endemische gebieden Achtergrond
Nadere informatieDr. P. (Peter) M. Kouw, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam i.s.m. met de ad-hoc werkgroep Werkinstructie HIV screening voor BCG
Colofon Dr. P. (Peter) M. Kouw, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam i.s.m. met de ad-hoc werkgroep Werkinstructie HIV screening voor BCG Vastgesteld op 27 juni 2014 door de Commissie voor Praktische
Nadere informatieSamenvatting. Adviesvraag
Samenvatting Hoewel tuberculose op wereldschaal veel voorkomt, is de ziekte in Nederland geen groot probleem. Vooral migranten uit landen waar wel veel tuberculose is, vormen een risicogroep. Omdat kinderen
Nadere informatieOntwikkelingen op het gebied van (latente) tuberculose-infectie
Disclosure belangen spreker Ontwikkelingen op het gebied van (latente) tuberculose-infectie Connie Erkens, 15 juni 2017 NTDD (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieOsiris-NTR. Tuberculose LTBI (latente tuberculose infectie) Vragenlijst en handleiding. M.i.v. 1 januari 2015
https://osiris.rivm.nl/osiris.htm Osiris-NTR Tuberculose LTBI (latente tuberculose infectie) Vragenlijst en handleiding M.i.v. 1 januari 2015 Via Help op de website van Osiris-NTR is ook de algemene handleiding
Nadere informatieEvaluatie tuberculosescreening immigranten Resultaten binnenkomst- en vervolgscreening op tuberculose van immigranten in de jaren 2005 t/m 2010
Evaluatie tuberculosescreening immigranten Resultaten binnenkomst- en vervolgscreening op tuberculose van immigranten in de jaren 2005 t/m 2010 Incidentie per 100.000 200 Den Haag,
Nadere informatieTUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND. GGD Amsterdam
TUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND GGD Amsterdam EPIDEMIOLOGISCH OVERZICHT Epidemiologisch overzicht Regio Noordwest Nederland Uitgave Gezamenlijke GGD en in Noord-Holland, Flevoland en Utrecht, september
Nadere informatieOverzicht CPT-besluiten m.b.t. RPT
Overzicht CPT-besluiten m.b.t. RPT 2005-2012 318.01 Marlies Mensen vertegenwoordigt de CPT in de NVMM-richtlijnwerkgroep Laboratoriumdiagnostiek van tuberculose.rpt- nee 318.02 De vergaderdata voor 2013
Nadere informatieSamenvatting. Achtergrond van de aanvraag
Samenvatting In dit advies beoordeelt de Commissie Wet bevolkingsonderzoek van de Gezondheidsraad een vergunningaanvraag voor tuberculosescreening. Op basis van de Wet op het bevolkingsonderzoek (WBO)
Nadere informatieRICHTLIJN Reizigers naar tbc-endemische gebieden
RICHTLIJN Reizigers naar tbc-endemische gebieden Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens (secretaris), arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds,
Nadere informatieTUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND. GGD Amsterdam
TUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND GGD Amsterdam EPIDEMIOLOGISCH OVERZICHT 2015 Epidemiologisch overzicht 2015 Regio Noordwest Nederland Uitgave Gezamenlijke GGD en in Noord-Holland, Flevoland en Utrecht,
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2008 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie <
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2008 surveillance rapport Incidentie
Nadere informatieTuberculose in Nederland -Onderweg naar eliminatie? -Ontwikkelingen in 2013
Tuberculose in Nederland -Onderweg naar eliminatie? -Ontwikkelingen in 2013 Dr. Gerard de Vries Hoofd Regiokantoor Nederland/Europa KNCV Coördinator Tuberculosebestrijding RIVM-CIb V&VN Bij- en Nascholing,
Nadere informatieTuberculosis transmission in the Netherlands : the role of immigration and travel Kik, S.V.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Tuberculosis transmission in the Netherlands : the role of immigration and travel Kik, S.V. Link to publication Citation for published version (APA): Kik, S. V. (2009).
Nadere informatieFORMAT REGIONALE RAPPORTAGES TBC-BESTRIJDING (CPT agendapunt 6b)
FORMAT REGIONALE RAPPORTAGES TBC-BESTRIJDING (CPT 12-02-2010 agendapunt 6b) Doel format regionale rapportages Het doel van dit format voor regionale rapportages is de definitie van eenzelfde wijze verzamelde,
Nadere informatieNationaal plan tuberculosebestrijding 2016-2020 Op weg naar eliminatie
Nationaal plan tuberculosebestrijding 2016-2020 Op weg naar eliminatie Nationaal Plan Tuberculosebestrijding 2016-2020 Op weg naar eliminatie RIVM Rapport 2016-0028 Colofon RIVM 2016 Delen uit deze publicatie
Nadere informatieSamenvatting 227 SAMENVATTING
Samenvatting 227 SAMENVATTING Tuberculose (TB) is een infectieziekte die veroorzaakt wordt door de Mycobacterium tuberculosis. De bacterie kan verspreid worden, doordat deze opgehoest wordt door een patient
Nadere informatieJaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding
Jaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding Jaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, juli 2014 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1) Inleiding
Nadere informatieTBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND
2013 TBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND - Medewerkers sectie tuberculosebestrijding per 1 januari 2013 Teammanager: Veerle Wieërs Officemanager/Functioneel Applicatiebeheerder Monica Straal Tuberculoseartsen:
Nadere informatieJaarverslag afdeling Tuberculosebestrijding. Uitgave GGD Amsterdam, mei Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer
Meijer Jaarverslag 2014 afdeling Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, mei 2015 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1 Inleiding 3 2 Gegevens betreffende het
Nadere informatieTBC Algemene toelichting
TBC Algemene toelichting Dr. Wouter Arrazola de Oñate Medisch Directeur VRGT Vl. Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding De geschiedenis van de VRGT "Indien het belang van
Nadere informatieJaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding
Jaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding Jaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, oktober 2013 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1) Inleiding
Nadere informatieWBO: tuberculosescreening. Aan: de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Nr. 2017/02, Den Haag 7 maart 2017
WBO: tuberculosescreening Aan: de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Nr. 2017/02, Den Haag 7 maart 2017 WBO: tuberculosescreening pagina 2 van 13 inhoud Samenvatting 3 01 Inleiding 4 02 Screeningsmethode
Nadere informatieLCI-richtlijn tuberculose
LCI-richtlijn tuberculose 3. Diagnostiek (met medewerking van de NVMM) 3.1 Microbiologische diagnostiek Bij de bespreking van de diagnostiek moet een onderscheid worden gemaakt tussen: de diagnostiek van
Nadere informatieTBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND & DIENST GEZONDHEID EN JEUGD ZUID-HOLLAND ZUID
2014 TBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND & DIENST GEZONDHEID EN JEUGD ZUID-HOLLAND ZUID Samenstelling: Dr. N.A.H. van Hest, tuberculose-arts/epidemioloog Team Tuberculosebestrijding GGD Rotterdam-Rijnmond
Nadere informatieNieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam
Nieuwe behandelingsopties HCV Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosure Sophie Willemse (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Wat gaat
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2013, update juli 2014 Figuur 1:
Tuberculose Kernpunten 2013, update juli 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb Zie voor meer uitleg over de gebruikte begrippen en afkortingen het document Definities en afkortingen tbcrapportages.
Nadere informatieRICHTLIJN Interferon Gamma Release Assays bij de diagnostiek van tuberculose
RICHTLIJN Interferon Gamma Release Assays bij de diagnostiek van tuberculose RICHTLIJN Interferon Gamma Release Assays bij de diagnostiek van tuberculose 2010 IGRA-werkgroep Commissie voor Praktische
Nadere informatieTBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND
2014 TBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND - Medewerkers team tuberculosebestrijding per 1 januari 2014 Teammanager: Veerle Wieërs Senior managementassistente: Monica Straal Tuberculose-artsen: Janine
Nadere informatieEvaluatie tuberculosescreening asielzoekers. Resultaten binnenkomst- en vervolgscreening op tuberculose van asielzoekers in de jaren
Evaluatie tuberculosescreening asielzoekers Resultaten binnenkomst- en vervolgscreening op tuberculose van asielzoekers in de jaren 2011-2015 Den Haag, december 2017 Auteurs J.F. van Rest C.G.M. Erkens
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2010. Surveillancerapport
Tuberculose in Nederland 2010 Surveillancerapport Den Haag, december 2011 Auteurs E. Slump C.G.M. Erkens J.F. van Rest H.J. Schimmel M.M.G.G. Šebek D. van Soolingen Referenties Tuberculose in Nederland
Nadere informatieMONITORING SCREENING VAN IMMIGRANTEN (MSI) COHORT vervolgd t/m 2005
MONITORING SCREENING VAN IMMIGRANTEN (MSI) COHORT 1998-2002 vervolgd t/m 2005 Connie Erkens Erika Slump Suzanne Verver Augustus 2007 Inhoudsopgave Samenvatting 2 Inleiding 4 1 Methoden 5 1.1 Methoden Monitoring
Nadere informatieIs hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht
Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Disclosures Gilead, Pfizer, ViiV Eliminatie van infectie: Incidentie
Nadere informatieCapacity building in laagprevalente
Capacity building in laagprevalente landen Tuberculose diagnostiek dagen, juni 2014 Connie Erkens, Arts-consulent tbc-bestrijding Regiokantoor Nederland & Europa Disclosure belangen spreker (potentiële)
Nadere informatieProtocol tbc-screening, -behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers
Protocol tbc-screening, -behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers Uitgevoerd door Betrokken Ketenpartners GGD: Arts Sociaal verpleegkundige Medisch technisch medewerker Centraal Orgaan opvang Asielzoekers
Nadere informatieRICHTLIJN. Interferon Gamma Release Assays bij de diagnostiek van tuberculose
RICHTLIJN Interferon Gamma Release Assays bij de diagnostiek van tuberculose 2010 IGRA-werkgroep Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding Samenstelling werkgroep Dhr. R. van Altena, longarts UMCG,
Nadere informatieTbc-bestrijding regio Utrecht
jaarverslag 2011 Tbc-bestrijding regio Utrecht Juni 2012 GGD Midden-Nederland GG&GD Utrecht inhoudsopgave 1wet publieke gezondheid 1. wet publieke gezondheid 3 Tuberculosebestrijding als gemeentelijke
Nadere informatieProtocol tbc-screening, -behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers
Protocol tbc-screening, -behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers Uitgevoerd door GGD: Arts Sociaal verpleegkundige Medisch technisch medewerker Betrokken Ketenpartners Centraal Orgaan opvang asielzoekers
Nadere informatieTuberculose ook bij ons
Tuberculose ook bij ons Juni : CLB-arts krijgt melding van geval van actieve tb door TOVO bij 12-jarig meisje Vraag TOVO aan CLB-arts Directie, leerkrachten en medeleerlingen inlichten Info geven over
Nadere informatieEvaluatie tuberculosescreening immigranten. Resultaten binnenkomst- en vervolgscreening op tuberculose van immigranten in de jaren
Evaluatie tuberculosescreening immigranten Resultaten binnenkomst- en vervolgscreening op tuberculose van immigranten in de jaren 2011-2015 Den Haag, december 2017 Auteurs J.F. van Rest C.G.M. Erkens G.
Nadere informatieControversen bij de screening op latente TBC infectie en TBC van werkers binnen de gezondheidszorg
Controversen bij de screening op latente TBC infectie en TBC van werkers binnen de gezondheidszorg Dr. Rob van Hest, tuberculose-arts / epidemioloog Afdeling tuberculosebestrijding, GGD Rotterdam-Rijnmond
Nadere informatieTuberculose Kerncijfers 2016
Tuberculose Kerncijfers 216 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 216 werden 889 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (861 in 215). Dit is een toename van 3% ten opzichte van 215. De incidentie
Nadere informatieOpvolgen van tuberculinehuidtest: een behandeling voor latente tuberculose-infectie instellen of niet?
Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid Koning Albert II-laan 35 bus 33, 1030 Brussel tel. 02 553 35 00 fax 02 553 35 84 zorg-en-gezondheid@vlaanderen.be www.zorg-en-gezondheid.be Vlaamse Vereniging voor Respiratoire
Nadere informatieREIZEN EN TUBERCULOSE
REIZEN EN TUBERCULOSE Op reis naar Oost-Europa Afrika Azië Midden-Amerika Zuid-Amerika In deze folder staan enkele maatregelen die u kunt nemen om uzelf te beschermen LANGER DAN 3 MAANDEN VEEL CONTACT
Nadere informatieBORGING VAN VERPLEEGKUNDIGE ZORG IN DE TUBERCULOSEBESTRIJDING
Standpunt sociaal verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten tuberculose m.b.t. de BORGING VAN VERPLEEGKUNDIGE ZORG IN DE TUBERCULOSEBESTRIJDING 2017-2022 Dit is een pleidooi voor een landelijk, regionaal
Nadere informatieOD Volksgezondheid en surveillance Infectieziekten in de algemene bevolking. Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel België. www.wiv-isp.
Literatuuronderzoek betreffende het gebruik van interferon-gamma release assays (IGRA s) voor de detectie van latente tuberculose infectie (LTBI) bij contactpersonen en mogelijke implicaties voor contactonderzoek
Nadere informatieValkuilen van tuberculose tijdens tumornecrosefactor-alfa blokkerende therapie
Valkuilen van tuberculose tijdens tumornecrosefactor-alfa blokkerende therapie Pitfalls in the diagnosis and prevention of tuberculosis under tumour necrosis factor alpha inhibitor therapy Dr. N.A.H. van
Nadere informatieZorgverzekering en Publieke Gezondheid: Een paar apart? Geert van Hoof. arts Maatschappij en Gezondheid medisch adviseur Medisch Advies Groep CZ
Zorgverzekering en Publieke Gezondheid: Een paar apart? Geert van Hoof arts Maatschappij en Gezondheid medisch adviseur Medisch Advies Groep CZ Presentatie RAC, 29 september 2014 Voorstellen Geert van
Nadere informatieScreening van ziekenhuismedewerkers op tuberculose anno 2015
VO O R D E P R A K T I J K Screening van ziekenhuismedewerkers op tuberculose anno 2015 Fleur Meerstadt- Rombach, Sytze Keizer, Gerard de Vries Tuberculose, honderd jaar geleden volksziekte nummer één
Nadere informatieTBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND
2012 TBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND - Medewerkers sectie tuberculosebestrijding per 1 januari 2012 Sectieleider: Veerle Wieërs Officemanager/Functioneel Applicatiebeheerder Monica Straal Tuberculoseartsen:
Nadere informatieOsiris-NTR. Latente Tuberculose Infectie (LTBI) Vragenlijst en handleiding. M.i.v. 1 januari 2019
https://osiris.rivm.nl/osiris.htm Osiris-NTR Latente Tuberculose Infectie (LTBI) Vragenlijst en handleiding M.i.v. 1 januari 2019 Via Help op de website van Osiris-NTR is ook de algemene handleiding van
Nadere informatieKwaliteitseisen t.a.v. leren en onderhouden van BCG-vaccinatie vaardigheden, venapuncties en het maken van thoraxfoto s voor MTMers
Kwaliteitseisen t.a.v. leren en onderhouden van BCG-vaccinatie vaardigheden, venapuncties en het maken van thoraxfoto s voor MTMers A. Tuberculine huidtest LEREN VAN VAARDIGHEDEN 1. Intracutaan injecteren
Nadere informatieMet vriendelijke groet, de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, namens deze, de Directeur Publieke Gezondheid, mw.dr. M.C.H.
12 APR. O1Z Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Aan geadresseerde Directie Publieke Gezondheid Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11
Nadere informatieEen tuberculinehuidtest opvolgen: een behandeling voor een latente tuberculose-infectie instellen? Agentschap Zorg & Gezondheid
Een tuberculinehuidtest opvolgen: een behandeling voor een latente tuberculose-infectie instellen? Agentschap Zorg & Gezondheid CAVE Deze brochure bevat een samenvatting van de bestaande richtlijnen. De
Nadere informatieMonitoring Screening Immigranten (MSI) Resultaten binnenkomst en vervolgscreening immigranten, Cohorten 2003 en 2004 vervolgd t/m 2007
Monitoring Screening Immigranten (MSI) Resultaten binnenkomst en vervolgscreening immigranten, Cohorten 2003 en 2004 vervolgd t/m 2007 Connie Erkens Erika Slump September 2009 Inhoudsopgave Voorwoord 3
Nadere informatieProtocol tbc-screening, - behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers
Protocol tbc-screening, - behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers Door wie Duur Waar GGD: Arts Medisch technisch medewerker Sociaal verpleegkundige (Medische) Administratie Eerste screening binnen
Nadere informatieRichtlijn diagnostiek (latente) tbc-infectie (LTBI)
Richtlijn diagnostiek (latente) tbc-infectie (LTBI) Richtlijn diagnostiek (latente) tbc-infectie (LTBI) Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding KNCV TUBERCULOSEFONDS POSTBUS 146, 2501 CC DEN HAAG
Nadere informatietuberculose en contactonderzoek
tuberculose en contactonderzoek Inhoudsopgave p. 3 Waarom ontvangt u deze folder? Meedoen is belangrijk! p. 4 Belangrijk om te weten over tuberculose p. 5 Word ik nu ziek p. 6 Contactonderzoek: meedoen!
Nadere informatieEvaluating the effectiveness of interventions for the prevention of tuberculosis in a low-incidence setting Erkens, C.G.M.
UvA-DARE (Digital Academic Repository) Evaluating the effectiveness of interventions for the prevention of tuberculosis in a low-incidence setting Erkens, C.G.M. Link to publication Citation for published
Nadere informatieWorkshop: interpreteren en standaardiseren van IGRA uitslagen
Workshop: interpreteren en standaardiseren van IGRA uitsn 10 e Nederlandse Tuberculose Diagnostiek Dagen 15 Juni 2018, Ehzerwold Sandra M. Arend, internist-infectiologist Dept. of Infectious Diseases LUMC
Nadere informatieTBC-bestrijdingsplan 2008-2015. Op weg naar eliminatie
TBC-bestrijdingsplan 2008-2015 Op weg naar eliminatie KNCV Tuberculosefonds, 12 december 2008 2 INHOUD: Samenvatting... 5 Leeswijzer... 7 1. Inleiding... 8 2. Epidemiologie...10 3. Maatschappelijke ontwikkelingen...13
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35 december 2012 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland
Nadere informatieTuberculose in Nederland Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Tuberculose in Nederland 2015 Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies Tuberculose in Nederland 2015 1 Tuberculose in Nederland 2015 Surveillancerapport inclusief rapportage
Nadere informatieCommissie voor Praktische Tuberculosebestrijding (CPT) Wettelijke regeling Richtlijn Protocol Procedure Advies Informatie
Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding (CPT) Wettelijke regeling Richtlijn Protocol Procedure Advies Informatie Onderwerp Leidraad Regeling Verstrekkingen Asielzoekers voor illegalen en uitgeprocedeerde
Nadere informatieVraag 1: Kent u de berichtgeving over het stijgende aantal asielaanvragen van Kosovaren in Nederland? 1)
Datum 26 augustus 2015 Onderwer p Antwoorden Kamervragen over het stijgende aantal asielaanvragen van Kosovaren in Nederland Directoraat-Generaal Vreemdelingenzaken Directie Migratiebeleid Asiel, Opvang
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2015 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb
Tuberculose Kernpunten 2015 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2015 werden 867 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (814 in 2014). De incidentie in 2015 was 5,1 per 100.000 inwoners. Van de
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2014 werden 823 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (in ).
Tuberculose Kernpunten 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2014 werden 823 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (in 2013 844). De incidentie in 2014 was 4,9 per 100.000 inwoners. Van de
Nadere informatiePrikaccidenten: epidemiologie, opvang en mogelijkheden voor reductie
Prikaccidenten: epidemiologie, opvang en mogelijkheden voor reductie Paul van Wijk, september 2014 VU medisch centrum, Amsterdam Jeroen Bosch Ziekenhuis, s-hertogenbosch Inhoud Prikaccidenten risico s
Nadere informatieProtocol tbc-screening, - behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers
Protocol tbc-screening, - behandeling en BCG-vaccinatie bij asielzoekers Uitgevoerd door GGD: Arts Medisch technisch medewerker Sociaal verpleegkundige (Medische) Administratie Wanneer Eerste tbc screening
Nadere informatieMRSA verklaring. Naam + initialen Geboortedatum Naam leidinggevende Datum start werkzaamheden: Telefoon/mobiel nummer:
MRSA verklaring Naam leidinggevende start werkzaamheden: Telefoon/mobiel nummer: Ik ga in het AVL werken op een afdeling waar patiënten verblijven/aanwezig zijn: Nee ga direct naar de ondertekening van
Nadere informatieAANWEZIG: Voorzitter Maurits Verhagen. Regio Noord-Nederland - Regio Hart voor Brabant -
Aan de leden van de Commissie voor Praktische Tuberculosebestrijding D A T U M U W R E F. O N Z E R E F. 21.203/CoE/maw O N D E R W E R P Definitief verslag CPT-bijeenkomst 28-06-2013 VERSLAG VAN DE 320e
Nadere informatieJAARVERSLAG TUBERCULOSE-ONDERZOEK IN JUSTITIËLE INRICHTINGEN
JAARVERSLAG TUBERCULOSE-ONDERZOEK IN JUSTITIËLE INRICHTINGEN 2016 Publicatie: Hoofdauteur: Met medewerking van: Sylvia Commandeur, GGD GHOR Nederland Carolien Morée, GGD Amsterdam Connie Erkens, KNCV Tuberculosefonds
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2014. Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Tuberculose in Nederland 2014 Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies Tuberculose in Nederland 2014 Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Nadere informatieArtikel Is koppeling van vrijwillige screening op hepatitis B en C aan de verplichte tuberculosescreening voor immigranten zinvol?
Artikel Is koppeling van vrijwillige screening op hepatitis B en C aan de verplichte tuberculosescreening voor immigranten zinvol? P. Schrooders, J. Klomp, L. Huijbregts, T. Waegemaekers, A. Tostmann Van
Nadere informatieTuberculeuze Meningitis in Zuid-Afrika
Tuberculeuze Meningitis in Zuid-Afrika moeilijk herkenbaar en levensbedreigend RAAK 22 april 2008 Berbe Paes 1/33 Inhoud 1. Casus 2. Onderzoek 3. Zuid-Afrika 4. Tuberculose 5. Tuberculeuze meningitis 6.
Nadere informatie> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78
Nadere informatieRICHTLIJN Tuberculose-HIV
RICHTLIJN Tuberculose-HIV Colofon LEDEN VAN DE TUBERCULOSE-HIV WERKGROEP VAN DE CPT (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Dhr. R. van Altena, longarts, Tuberculose Centrum Beatrixoord; Universitair Medisch Centrum
Nadere informatie