Benchmark financiële websites 2007

Benchmark financiële websites 2007 BEVINDINGEN, CONCLUSIES EN TOEKOMSTVERWACHTINGEN. UITGEVOERD IN HET KADER VAN DE FD HENRI SIJTHOFF-PRIJS. OKTOBER 2007

PAGINA 2 In het kader van de FD Henri Sijthoff- Prijs 2007 heeft Jungle Rating voor het vijfde achtereenvolgende jaar, in opdracht van Het Financieele Dagblad, de corporate websites van 50 beursgenoteerde ondernemingen beoordeeld. Deze vijftig websites kwamen in het vooronderzoek als beste uit de bus. Dit jaar zijn ook de websites van 20 niet-beursgenoteerde ondernemingen onderzocht. Deze ondernemingen zijn van tevoren door Het Financieele Dagblad geselecteerd. GEERT-JAN SMITS DIRECTEUR JUNGLE RATING... LINDA VOLKERS CONSULTANT... SASKIA BUIJL CONSULTANT... GEERT JAN GRIMBERG JUNIOR CONSULTANT... Contactgegevens... Jungle Rating BV (T) 020 514 14 14 Saskia Buijl, saskia.buijl@junglerating.nl Copyright Jungle Rating BV, Augustus 2007. Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van Jungle Rating. Alle rechten voorbehouden. Het Financieele Dagblad (T) 020 592 87 74 Gert van der Have, have@fd.nl...

PAGINA 3 Inhoudsopgave 1. Resultaten benchmark financiële websites 2007 05 2. Resultaten enquête onder IR managers 15 3. Trends voor 2008 19 Bijlage Onderzoeksverantwoording Data beoordeling websites Over Jungle Rating Gedragscode 23 25 26 27

PAGINA 4... Voorwoord Geachte lezer, De tijd dat financiële verslaggeving alleen nog in geprinte vorm beschikbaar was ligt nog niet zo lang in het verleden. Het was rond 2000 dat ondernemingen aandacht kregen voor het medium internet en PR- en investor relations-afdelingen opdracht kregen websites professioneel op te gaan tuigen. Hiermee kreeg ook de financiële verslaggeving op het internet een enorme impuls. Voor Het Financieele Dagblad vormde dit een serieuze uitdaging. Immers, al vanaf 1953 reiken wij jaarlijks een prijs uit voor de beste financiële verslaggeving, de FD Henri Sijthoff-Prijs. Het belangrijkste document hiervoor was het aloude jaarverslag. Maar, wat als dit jaarverslag nu eens zou verdwijnen en in de toekomst alleen nog maar via internet werd gecommuniceerd? Het was niet de bedoeling de FD Henri Sijthoff-Prijs op een dood spoor te zetten. In 2003 besloot het FD een pilot-onderzoek naar financiële verslaggeving via internet uit te voeren. Hierbij werd samenwerking aangegaan met het internetadviesbureau Jungle Rating. De kwaliteit bleek goed meetbaar. De samenwerking is jaar op jaar verlengd, de inzichten zijn groter geworden, de ontwikkelingen rondom verslaggeving zijn volop in beweging, zowel op papier als via internet en in combinatie met elkaar. Internet is een belangrijk onderdeel van de beoordelingscriteria geworden. De FD Henri Sijthoff-Prijs is nu een prijs voor de beste score van financiële verslaggeving op papier EN internet. Nu in 2007 werd het tijd voor dit magazine. Een uitgebreid verslag van de stand van zaken betreft de kwaliteit van de internetsites en trends. Spectaculair is het inzicht in de ontwikkelingen van dit nieuwe medium in zijn korte bestaansgeschiedenis. Zover wij en Jungle Rating de markt kunnen overzien, is dit uniek in zijn soort. Wij hebben het idee dat dit nog pas het begin is van het nieuwe digitale tijdperk. De internetsites gaan steeds meer de inhoud van het jaarverslag weerspiegelen. Nieuwe navigatietechnieken maken dat mogelijk. Er gebeuren verassende dingen. Bijvoorbeeld, de aandeelhouderspagina van het papieren verslag legt het af tegen de aandeelhouderspagina op internet. Daar staan interactieve koersgrafieken, de recente aandeelhoudersstructuur, enz. En zo zijn er tal van voorbeelden dat internet op deelgebieden de informatie beter en actueler kan aanbieden. Na een hype, waarin werd voorspeld dat papier verleden tijd is, is er nog steeds papier. Het papieren verslag ontwikkelt zich ook razend snel. Ook papier heeft unieke eigenschappen om verslaggeving te optimaliseren. De laatste inzichten zijn dat papier en internet nog lange tijd naast elkaar blijven concurreren. Echter, de ontwikkelingen bij internet zijn ongekend boeiend. Wij zijn getuigen van een uniek proces in de geschiedenis. Wij hopen u met deze publicatie deelgenoot te kunnen maken in deze wonderbaarlijke wereld. Mathijs van Gool Coördinator FD Henri Sijthoff-Prijs Het Financieele Dagblad...

PAGINA 5 1. Resultaten benchmark financiële websites 2007 Onderzoeksverantwoording... Voor de beoordeling van de online financiële communicatie maakt Jungle Rating gebruik van een expertmodel, het Online Communications Quality Model. Dit model is ontwikkeld in samenwerking met Het Financieele Dagblad, op basis van diepgaand literatuuronderzoek en een groot aantal interviews met analisten, journalisten, particuliere en institutionele beleggers. Het model maakt onderscheid tussen: Website kwaliteit: de mate waarin de website toegankelijk is, interactie biedt, multimedia bevat en personaliseert Content toegankelijkheid: De mate waarin de informatie op de website beschikbaar is, toegankelijk is en geschikt is gemaakt voor het web In totaal meet het model op 151 variabelen de kwaliteit van de financiële website. Website Kwaliteit Toegankelijkheid Interactiviteit Multimedialiteit Personalisatie Content Toegankelijkheid Bedrijfsprofiel Corporate governance Financiële wereld Pers Klanten Arbeidsmarkt Samenleving Figuur: Het Online Communications Quality (OCQ) model Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating

PAGINA 6 Quick facts... Top-5 financiële websites van beursgenoteerde ondernemingen 2007 Positie 2007 Positie 2006 Index Bedrijf Score 1 1 AEX TNT 76% 2 3 AEX DSM 74% 3 2 AEX ABN AMRO 69% 4 8 AEX Heineken 69% 5 5 AEX Corporate Express 68% Top-5 financiële websites per beursindex Positie AEX Midkap Small cap 1 TNT Vopak Arcadis 2 DSM Nutreco Imtech 3 ABN AMRO SNS Reaal Gamma Holding 4 Heineken Fugro ERIKS Group 5 Corporate Express BAM Groep VastNed Retail Top-5 financiële websites van niet-beursgenoteerde ondernemingen 2007 Positie Bedrijf Score 1 NUON 56% 2 Schiphol Group 54% 3 Rabobank Nederland 48% 4 Eureko 46% 5 Eneco Holding 43%

PAGINA 7 Beste financiële website beursgenoteerd: TNT... TNT behaalt de eerste plaats in het onderzoek naar de kwaliteit van de online financiële communicatie van alle Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Screenshot: De corporate website van TNT. De website van TNT: Beschikt over diverse interactieve onderdelen: update alerts, een feedback mogelijkheid, een uitgebreide alertservice voor aankomende evenementen, uitgebreide interactieve koersgrafieken, een location finder en een send to a friend -optie op elke pagina. Is in hoge mate personaliseerbaar: de bezoeker kan de lettergrootte, de taal en het contrast aanpassen. Het is ook de enige corporate website die de mogelijkheid biedt om tekst voor te laten lezen (readspeaker). Bovendien heeft de website een RSS-feed voor persberichten en voor podcasts en is er een printversie van elke pagina beschikbaar. Beschikt over een uitgebreid HTML- jaarverslag, met daarin bijvoorbeeld ook interviews met een aantal stakeholders. Geeft informatie over de koers van aandelen van peers ten opzichte van het eigen aandeel. Heeft een uitgebreid overzicht van alle aquisities en joint ventures uit het verleden. Verstrekt concrete prognoses van de omzet en marges.

PAGINA 8 Beste corporate website niet-beursgenoteerd: NUON... De corporate website van NUON eindigt dit jaar op de eerste plaats van de nieuwe prijscategorie nietbeursgenoteerde ondernemingen. Screenshot: De corporate website van NUON. De website van NUON: Heeft een duidelijke ingang naar de onderdelen Investor Relations, Pers, About us en Sustainability. Beschikt over een complete en uitgebreide Corporate Governance sectie. Beschikt over een HTML-jaarverslag. Geeft uitgebreide informatie over kredietwaardigheid, financiering en risicofactoren. Heeft een compleet overzicht met financiële kerngegevens (resultaat, balans, ratio s, cash flows en aandeelinformatie) over de afgelopen 5 jaar in HTML. Daarnaast geeft de website kerngegevens over het personeel en opgewekte elektriciteit.

PAGINA 9 Top 50 Financiële websites 2007 (beursgenoteerd)... Positie 2007 Positie 2006 Bedrijf Totaalscore Website kwaliteit Content toegankelijkheid Index 1 1 TNT 76% 74% 77% AEX 2 3 DSM 74% 74% 74% AEX 3 2 ABN AMRO 69% 60% 74% AEX 4 8 Heineken 69% 63% 71% AEX 5 5 Corporate Express 68% 69% 67% AEX 6 4 Ahold 64% 77% 57% AEX 7 6 Wolters Kluwer 63% 63% 64% AEX 8 7 ING Groep 63% 57% 66% AEX 9 11 Arcadis 62% 58% 63% Small cap 10 14 Akzo Nobel 61% 64% 59% AEX 11 19 Vopak 60% 53% 63% Midkap 12 15 Fortis 58% 45% 65% AEX 13 10 Hagemeyer 58% 52% 61% AEX 14 44 TomTom 58% 60% 57% AEX 15 12 Numico 57% 60% 56% AEX 16 22 Royal Dutch Shell 57% 55% 59% AEX 17 32 Nutreco 56% 57% 56% Midkap 18 - SNS Reaal 56% 55% 56% Midkap 19 20 Aegon 54% 51% 56% AEX 20 17 Fugro 53% 46% 57% Midkap 21 9 KPN 53% 55% 52% AEX 22 - Imtech 53% 49% 55% Small cap 23 38 BAM Groep 53% 49% 55% Midkap 24 25 Randstad Holding 53% 61% 48% AEX 25 - Gamma Holding 52% 44% 57% Small cap 26 24 Océ 52% 39% 59% Midkap 27 16 Philips Electronics 52% 50% 53% AEX 28 28 Rodamco Europe 52% 44% 56% AEX 29 23 Eriks Group 51% 40% 56% Small cap 30 21 Macintosh Retail Group 48% 34% 55% Small cap 31 26 Draka Holding 48% 40% 52% Small cap 32 30 ASML Holding 47% 40% 51% AEX 33 39 Unilever 47% 57% 42% AEX 34 18 Stork 47% 47% 47% Midkap 35 37 VastNed Retail 47% 52% 44% Midkap 36 40 Crucell 46% 56% 41% Midkap 37 - Heijmans 46% 42% 48% Midkap 38 31 Reed Elsevier 46% 51% 43% AEX 39 46 ASM International 45% 43% 46% Midkap...

PAGINA 10... 40 42 Royal Boskalis Westminster 45% 44% 45% Midkap 41 - BinckBank 45% 40% 47% Midkap 42 29 Sligro Food Group 44% 35% 49% Small cap 43 27 Vedior 44% 51% 41% AEX 44 47 Smit Internationale 43% 38% 45% Small cap 45 - CSM 39% 35% 40% Midkap 46 - Exact Holding 36% 38% 35% Small cap 47 - Holland Colours 36% 27% 40% Small cap 48 48 Fornix BioSciences 35% 29% 38% Small cap 49 - Endemol 33% 45% 26% Small cap 50 50 Jetix Europe 30% 38% 26% Small cap Gemiddelde 52% 50% 53% Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating Top 20 Financiële websites 2007 (niet beursgenoteerd)... Positie Bedrijf Totaalscore Website kwaliteit Content toegankelijkheid 1 Nuon 56% 40% 64% 2 Schiphol Group 54% 46% 58% 3 Rabobank Nederland 48% 50% 47% 4 Eureko 46% 36% 51% 5 Eneco Holding 43% 40% 45% 6 NIBC 42% 40% 43% 7 Nederlandse Spoorwegen 33% 35% 32% 8 Delta Nutsbedrijven 33% 27% 36% 9 Connexxion Holding 32% 29% 33% 10 Friesland Coberco Dairy Foods Holding 31% 22% 36% 11 Ernst & Young 30% 36% 27% 12 PricewaterhouseCoopers Holding 26% 36% 22% 13 KPMG Holding 26% 40% 19% 14 Flora Holland 26% 20% 29% 15 Campina Foodservice 25% 31% 21% 16 Bloemenveiling Aalsmeer 22% 29% 18% 17 Deloitte 20% 26% 17% 18 Vion Food Group 19% 20% 18% 19 SHV Holdings 17% 23% 15% 20 ANWB 16% 27% 10% Gemiddelde 32% 33% 32% Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating...

PAGINA 11 Hoogste scores per succesfactor... Onderstaande tabellen tonen de hoogste scorende beursgenoteerde ondernemingen per onderzoeksdimensie. Website kwaliteit Dimensie Toegankelijkheid De mate waarin de informatie op de website op een gebruiksvriendelijke manier wordt ontsloten. Interactiviteit De mate waarin communicatie en informatie-uitwisseling tussen bezoeker en onderneming plaats kan vinden en wordt gefaciliteerd. Multimedialiteit De mate waarin gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden die internet te bieden heeft op het gebied van beeld, geluid en print. Personalisatie De mate waarin de bezoeker invloed kan uitoefenen op de presentatie en inhoud van de informatie. Wat investeerders, journalisten en analisten verwachten Ik verwacht eenvoudig de informatie te kunnen vinden en een goede zoekfunctionaliteit Als financieel journalist wil ik het hoofd Investor Relations snel kunnen spreken Ik wil een goed beeld krijgen van dit bedrijf. Een bedrijfsvideo en een videointerview met de CEO kan ik zeker waarderen Op zakenreis heb ik weinig tijd en wil ik snel de beurskoers en laatste persberichten van de onderneming op mijn mobiele telefoon kunnen bekijken Best in class Ahold, TNT, Vopak Vedior Ahold, DSM TNT Algemene bedrijfsinformatie Dimensie Wat investeerders, journalisten en analisten verwachten Best in class Bedrijfsprofiel Informatie over activiteiten, organisatie en strategie van de onderneming. Corporate Governance Informatie over de structuur, bevoegdheden en beloning van het bestuur van de onderneming. Ik ben op zoek naar de historie van dit bedrijf. En wat zijn de kernactiviteiten? Als aandeelhouder vind ik het belangrijk om te weten wat de beloningsstructuur van de directie is Corporate Express Vopak

PAGINA 12 Financiële informatie Dimensie Actuele informatie Financiële informatie met een bepaalde actualiteitswaarde. Wat investeerders, journalisten en analisten verwachten Ik wil de komende trading update live via het internet kunnen volgen Best in class Aegon Historische informatie Financiële informatie door de jaren heen. Ik bewaar zelf geen jaarverslagen en verwacht daarom alle rapporten van de afgelopen jaren op de website te kunnen vinden ABN AMRO, ING Groep Financiële verslaggeving De verplichte verslaggeving over het afgelopen en lopende jaar (jaarverslag, kwartaalberichten en SEC-documenten, indien relevant). Financiële kerncijfers De aanwezigheid van cijfers en ratio s die de omvang en prestaties van de onderneming weergeven. Informatie voor investeerders Informatie die relevant is voor aandeelhouders en schuldeisers. Ik wil van het recente jaarverslag een aantal onderdelen online bekijken Ik wil snel weten hoe dit bedrijf de laatste jaren heeft gepresteerd en hoe het er nu voor staat Ik wil weten wat de credit rating van dit bedrijf is. Daarnaast vind ik het fijn de koersgrafiek van de afgelopen vijf jaar te kunnen bekijken, afgezet tegen de index Philips ABN AMRO, ING Groep TNT Toekomstinformatie De toekomstvisie, risicoparagraaf en het strategische beleid van de onderneming voor de komende jaren. Ik ben op zoek naar een concrete winstprognose en de financiële doelstellingen voor de komende jaren DSM Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating 2007

PAGINA 13 Analyse van resultaten... Dringen aan de top De top 3 van de beursgenoteerde ondernemingen is qua samenstelling niet veranderd ten opzichte van vorig jaar. DSM staat nu echter op de tweede plaats en ABN AMRO op de derde. Zij komen qua score ook steeds dichter in de buurt van TNT, het bedrijf dat al vier jaar achter elkaar op nummer 1 staat. De onaantastbaarheid van TNT als beste financiële website lijkt ten einde. Middenmoot scoort hoger De gemiddelde score van de beursgenoteerde ondernemingen is met 4% toegenomen ten opzichte van vorig jaar. De laagste en hoogste score zijn beide met 1% gestegen ten opzichte van 2006. Vooral de middenmoot is dit jaar beter gaan communiceren via het web. Toegankelijkheid spant wederom de kroon Ook dit jaar is er door de beursgenoteerde ondernemingen op de dimensie Toegankelijkheid het hoogst gescoord van alle dimensies. De scores op de dimensies Bedrijfsprofiel, Financiële kerngegevens, Actuele informatie en Informatie voor investeerders zijn sterk verbeterd. Personalisatie en Toekomstinformatie blijven de dimensies waarop ondernemingen het laagst scoren. Gemiddelde score per dimensie Toegankelijkheid Bedrijfsprofiel.. Financiele kerngegevens Historische informatie Actuele informatie Corporate Governance Interactiviteit Informatie voor investeerders Multimedialiteit.. Financiele verslaggeving Toekomstinformatie Personalisatie 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Score Website kwaliteit Content toegankelijkheid Figuur: Scores per dimensie beursgenoteerde ondernemingen Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating 2007

PAGINA 14 Duidelijke relatie kwaliteit website en content Zij scoren aanzienlijk hoger dan de overige Bij zowel de beursgenoteerde als de nietbeursgenoteerde ondernemingen zien we een categorieën. Het is opmerkelijk dat de Accountants veel lager scoren dan andere financiële instellingen. correlatie tussen Website kwaliteit en Content toegankelijkheid. Dat wil zeggen, bedrijven die Grote verschillen beursgenoteerd en nietbeursgenoteerd hoog scoren op Toegankelijkheid, Multimedialiteit, Personalisatie en Interactiviteit scoren ook goed op de inhoud. Niet-beursgenoteerde ondernemingen scoren veel lager dan de beursgenoteerde bedrijven. Zelfs AEX blijft koploper de Small cap-fondsen behalen hogere scores Net als voorgaande jaren scoren de AEX-fondsen dan de niet-beursgenoteerde bedrijven. De nietbeursgenoteerde ondernemingen scoren wel relatief hoger dan de Midkap en Small cap-fondsen. In de onderlinge scoreverschillen is weinig veranderd. hoog op de dimensie Informatie voor investeerders. Wel blijkt dat de Midkap en Smallcap fondsen relatief hoog scoren op Content toegankelijkheid. Relatie website kwaliteit en content toegankelijkheid Deze bedrijven compenseren een lage score op Website kwaliteit dus gedeeltelijk met kwaliteit van inhoud. Beursgenoteerd: technologiebedrijven scoren laag Er is weinig verschil tussen de scores van bedrijven uit verschillende sectoren. Alleen de sectoren Technology, Consumer services en Health care scoren duidelijk lager. Vooral de lage score van technologiebedrijven is merkwaardig, zij zouden juist voorop moeten lopen wat betreft het gebruik van internet in de communicatiemix. Niet-beursgenoteerd: financials en energiebedrijven doen het goed Bij de niet-beursgenoteerde bedrijven vallen de categorieën Financials en Energiebedrijven in positieve zin op. Figuur: Relatie tussen Website kwaliteit en Content toegankelijkheid, beursgenoteerde ondernemingen Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating 2007 Beursgenoteerd Nietbeursgenoteerd AEX Midkap Small cap Min. 30% 16% 44% 39% 30% Gemid. 52% 33% 58% 49% 44% Max. 76% 57% 76% 60% 62%

PAGINA 15 2. Resultaten enquête onder IR managers In juni 2007 hebben wij de afdeling Investor Relations van de zeventig geselecteerde ondernemingen gevraagd een online enquête in te vullen. In deze enquête vroegen wij de ondernemingen naar aspecten van de online financiële communicatie die niet direct zichtbaar zijn op de website, zoals het aantal downloads van het online jaarverslag, of de oplage van de printversie van het jaarverslag. Ook vroegen wij de bedrijven naar hun mening over trends en ontwikkelingen op het gebied van online financiële communicatie. Deze paragraaf geeft een overzicht van de belangrijkste uitkomsten. Meer websitebezoekers en minder gedrukte jaarverslagen... Voorgaande jaren vroegen we de ondernemingen naar de verandering in de oplage van het geprinte jaarverslag en het aantal bezoekers van de corporate website. Dit jaar vroegen we de precieze aantallen van deze variabelen, waarmee we ook inzicht krijgen in de omvang ervan. Accessibilty Interactivity Multimediality Personality Gemiddelde Gedaald Nagenoeg gelijk Gestegen Oplage printversie 13.900 57% 28% 15% Aantal bezoekers corporate website (gemiddeld per maand) 70.300 10% 7% 83%

PAGINA 16 Daling oplage jaarverslagen De daling van de oplage van het geprinte jaarverslag zet, net als vorig jaar, door. Wij zien een duidelijk stijgende lijn. Stijgende bezoekersaantallen Wederom is bij meer dan driekwart van de websites het (gemiddeld) aantal bezoekers gestegen. Dit strookt met de constatering van Jungle Rating dat steeds meer financiële stakeholders de website bezoeken als primaire informatiebron. Zonnige toekomst voor HTML-jaarverslag... Uit de benchmarkresultaten kwam naar voren dat 21% van de onderzochte bedrijven een HTMLjaarverslag over 2006 heeft. We vroegen de ondernemingen of ze van plan zijn om over 2007 een HTML jaarverslag te publiceren. Maar liefst 66% van de ondernemingen geeft aan de intentie te hebben in 2008 een HTMLjaarverslag te publiceren. Dit kan een interessante ontwikkeling worden volgend jaar. Het percentage bedrijven dat van plan is over 2007 een HTMLjaarverslag te publiceren is bij de AEX-fondsen en de Midkap en Small cap-fondsen ongeveer even hoog (70%). Van de niet-beursgenoteerde ondernemingen gaf 44% aan volgend jaar een HTML-jaarverslag te publiceren, een aanzienlijk lager percentage dan bij de beursgenoteerde ondernemingen. Geen gedrukt jaarverslag meer?... Het digitale jaarverslag is duidelijk aan een opmars bezig. De vraag of het digitale jaarverslag het gedrukte jaarverslag in de toekomst in zijn geheel zal vervangen is dus actueler dan ooit. 19% van de bedrijven antwoordde bevestigend op deze vraag, de overige 81% denkt dat het gedrukte jaarverslag nooit helemaal zal verdwijnen. Accessibilty Interactivity Multimediality Personality HTML-jaarverslag over 2007 Nee, 34% Zal het digitale jaarverslag het gedrukte jaarverslag in de toekomst in zijn geheel vervangen? Ja, 19% Ja, 64% Nee, 81% Figuur: Percentage ondernemingen dat van plan is in 2008 een HTML-jaarverslag te publiceren Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating 2007 Figuur: Aantal respondenten dat van mening is dat het digitale jaarverslag het gedrukte gaat vervangen Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating 2007

PAGINA 17 Verhouding traditionele communicatiekanalen en de corporate website... De onderstaande uitspraken geven een beeld van de antwoorden die de respondenten gaven op de vraag Hoe ziet u over twee jaar de verhouding tussen de traditionele kanalen en de corporate website als het gaat om de financiële communicatie van uw onderneming?. Belang corporate website blijft toenemen De grote meerderheid van de respondenten verwacht een toenemende rol van de corporate website binnen de financiële communicatie. Accessibilty Interactivity Multimediality Web2.0 voor Personality de corporate website Internet zal blijven groeien. Ik zie De corporate website wordt steeds visueler, de traditionele kanalen echter niet interactiever en meer gepersonaliseerd: verdwijnen. Zij zullen blijven voorzien in een zekere behoefte, bijvoorbeeld Corporate website neemt in meer achtergrondinformatie belang toe vanwege snelheid van... informatieverstrekking, mogelijkheid Het belang van de website neemt toe. Was tot dialoog, personalisering, etc. internet voorheen ondersteunend, het wordt langzaam het primair communicatiekanaal: De één vult de ander aan. Dus niet simpelweg een keuze maken tussen en-en of of-of maar per geval bekijken via welk kanaal en middel moet worden gecommuniceerd. Voorheen was online ondersteunend aan traditionele kanalen. In de nabije toekomst zal die balans juist omdraaien... Traditionele kanalen zullen nagenoeg verdwijnen Enkele bedrijven hebben een meer uitgesproken mening: Zal steeds meer verschuiven richting corporate website en traditionele kanalen zullen (nagenoeg) verdwijnen I suspect analysts and journalists already use online tools and corporate websites in preference to traditional channels.... Er zal ook een groeiende tendens zijn naar informatieverschaffing via andere kanalen zoals mobile/pda, SMS etcetera. Verdere verpersonificatie (iedereen krijgt zijn eigen omgeving, zoals hij/ zij die wenst), meer rich internet toepassingen...

PAGINA 18 Trends die ondernemingen zelf zien... Wij vroegen de bedrijven in de online enquête aan te geven welke technieken de komende twee jaar volgens hen onmisbaar worden voor een succesvolle corporate website. Op een vijfpunts-schaal gaven zij hierop de volgende antwoorden Trends Figuur: Mate van belang die wordt gehecht aan trends in de komende twee jaar Bron: Het Financieele Dagblad & Jungle Rating 2007 Bedrijven geven prioriteit aan Andere trends Uit de online enquête blijkt dat de meeste Een aantal respondenten gaf aan nog andere Accessibilty Interactivity Multimediality Personality ondernemingen (71%) prioriteit geven aan het trends te zien voor de komende twee jaar: aanbieden van financiële data in Excel (belangrijk of enigszins belangrijk). Het aanbieden van informatie voor alternatieve informatiedragers (PDA, mobiel) is de trend die door het hoogste aantal bedrijven als echt belangrijk werd aangemerkt (40%). Op basis van deze resultaten verwachten we komend jaar een stijging in het aantal mobiele websites. De toekomst van XBRL Het aantal bedrijven dat toekomst ziet voor XBRL is dit jaar, in tegenstelling tot 2006, gestegen (van 36% naar 48%). Zal XBRL de komende twee jaar dan toch doorbreken? Online chatten met beleggers Intuïtieve doorverwijzing naar dochterondernemingen Vergelijkingsmodule om online jaarverslag met dat van vorig jaar te vergelijken Blogs, maar niet van bestuursleden (vanwege koersgevoeligheid) Actuele informatie over issues die de corporate reputatie van de onderneming kunnen beïnvloeden

PAGINA 19 3. Trends voor 2008 Het 3-fasen model voor de kwaliteit van online communicatie... De ontwikkeling van financiële websites laat zich in een drietal fasen beschrijven (Hassink 2003) Kwaliteit van online communicatie Online versie jaarverslag 1 2 Gebruik maken van unieke mogelijkheden internet 3 3 3 3 Internet als volwaarding communicatiemiddel In de eerste fase gebruiken bedrijven het internet in beperkte mate. Zij beschouwen de Tijd website als een online versie van het papieren actualiteiten. Speelt jaarverslag. In de tweede fase zetten bedrijven Ik wil weten wat er iets binnen een de visie is van hun website steeds meer in als een van de Barclays op het bedrijf of industrie, dan communicatiemiddelen Accessibilty die zij tot hun beschikking Interactivity Multimediality overnameproces Personality verwachten zij ook op hebben. In de derde fase is de corporate van ABN AMRO corporate websites website een volwaardig medium, geïntegreerd relevante informatie in de communicatiemix en strategie van het te kunnen vinden. bedrijf. Het bedrijf maakt gebruik van alle unieke Journalisten willen mogelijkheden die het online medium te bieden heeft (in termen van interactie, multimedialiteit en precies weten hoe het personalisatie). bedrijf denkt over een relevante politieke issue, Een interessante ontwikkeling is het steeds verder opschuiven van de derde fase. Technieken en functionaliteiten blijven zich ontwikkelen, er is steeds meer mogelijk om adequaat in de behoeften van bezoekers te voorzien. Hassink zal in 2003 nog niet hebben voorzien dat de tegenwoordige analist niet buiten een mobiele corporate website kan, of dat CEO s met aandeelhouders gaan chatten. Voor bedrijven betekent dit dat zij voortdurend worden uitgedaagd om de mogelijkheden van hun corporate website ten volle te benutten. Stil staan betekent in dit geval achteruitgang. De vijf trends voor 2008... 1. Standpunten en actualiteiten aan de kaak gesteld Jungle Rating ziet dat inmiddels ondernemingen hun corporate website gebruiken om hun standpunten te ventileren. Zij spelen in op actuele ontwikkelingen binnen hun bedrijf en de industrie waarin zij opereren. Wat is het standpunt van Nuon over het gebruik van kernenergie? Wat verwachten stakeholders? Corporate stakeholders gebruiken steeds vaker het internet om zich te laten informeren over een duurzame belegger wil concrete voorbeelden en bewijzen zien.

PAGINA 20 2. Actief de dialoog aangaan Inmiddels komt ook bij corporate websites de term web 2.0 om de hoek kijken. Met web 2.0 wordt bedoeld dat een website geen eenrichtingsverkeer meer is. Online communicatie verschuift van puur informatieverschaffing naar een online dialoog met en tussen bezoekers. 3. Naar een rijkere bezoekersbeleving Corporate websites zijn zeker vergeleken met retail websites nog erg tekstueel gericht. Toch ziet Jungle Rating de trend dat bedrijven experimenteren met beeld en geluid. Zo brengen zij de informatie op een visuele manier onder de aandacht van de bezoeker. Als financieel journalist wil ik snel het hoofd IR kunnen spreken I have problems reading text from the screen. I prefer a print button or video and images. Hoewel deze trend nog niet alom vertegenwoordigd is, zien we toch dat ondernemingen de corporate website steeds meer benutten om de communicatie met stakeholders te stimuleren. Wat verwachten stakeholders? De moderne consument gebruikt dagelijks de online messenger, belt via skype en bezoekt weblogs. Internet is een platform waar bezoekers - zowel professioneel als privé - met elkaar in contact komen. Dit zijn de bezoekers inmiddels ook zo gewend. Ook op de corporate website verwachten bezoekers met het bedrijf te kunnen communiceren. Financiële stakeholders willen hun feedback geven, of de discussie met een bedrijf aangaan via een weblog of chat. Wat verwachten stakeholders? De nieuwe generatie internetgebruikers is gewend aan beeld en geluid op het web. Zij lezen bijna niet meer en verwachten beeldende toelichting en meer beleving. De taal van het geschrift is tekst, de taal van het web zou bovenal beeldend moeten zijn. Ook corporate stakeholders verwachten beeld en beleving. Ze willen de business ervaren, de organisatiestructuur doorgronden of een geschiedenis beleven met bijvoorbeeld rich internet, flash of video. Ik wil direct kunnen ervaren met wat voor bedrijf ik te maken heb als ik de corporate website bezoek. Voordat ik investeer wil ik een goed beeld krijgen van dit bedrijf. Een bedrijfsvideo is daarbij zeker waardevol.

PAGINA 21 4. Rekening houden met de behoeften van individuele stakeholders 5. De corporate website als marketing machine Er zijn vele technieken beschikbaar om informatie te personaliseren voor de specifieke behoefte van een bezoeker. Op de meeste corporate websites zijn tegenwoordig RSS feeds, e-mail alerts en interactieve koersgrafieken beschikbaar. Maar er is veel meer mogelijk. Koplopers bieden ook financiële cijfers in Excel-formaat, podcasts, vodcasts, gepersonaliseerde en interactieve jaarverslagen en een mobiele versie van hun corporate website aan. Wat verwachten stakeholders? Corporate stakeholders zijn op zoek naar voor hen relevante corporate informatie. Maar de manier waarop zij dezeainformatie tot zich willen nemen verschilt. Journalisten hebben weinig tijd en verwachten dat het laatste persbericht automatisch in hun inbox of RSSreader verschijnt. Financiële analisten nemen de tijd om te gaan puzzelen met financiële cijfers in Excel. Een particulier belegger is alleen geïnteresseerd in de brief van de CEO in het laatste jaarverslag. Het is van groot belang dat bedrijven inspelen op die toenemende behoefte aan personalisatie. Op zakenreis heb ik wel de tijd om de koers en laatste persberichten van Vopak op mijn mobiele telefoon te bekijken. Ik moet een analyse maken van de financiële ratio s van ING Group over de laatste 10 jaar. Steeds meer corporate websites bevatten naast puur financiële feiten ook businessgerelateerde informatie. Bedrijven beginnen te beseffen dat zij hun corporate website ook kunnen inzetten ter ondersteuning van hun bedrijfsdoelstellingen. Het onderscheid tussen corporate en business informatie en het gebruiken van twee verschillende websites - vervaagt. Vanaf de corporate website wil ik snel naar de site van een dochteronderneming kunnen. Ik ben voor mijn installatiebedrijf op zoek naar een bepaald product. Wat verwachten stakeholders? Financiële stakeholders zijn niet alleen geïnteresseerd in de cijfers en het jaarverslag. Ze willen ook inzicht krijgen in de business van het bedrijf; de marktpositie, de innovatiekracht, enzovoorts. Zo krijgen financiële stakeholders een compleet beeld. Bovendien komen er vaak ook klanten, werkzoekenden of andere geïnteresseerden op de corporate website. Zij zoeken informatie over producten of diensten en verwachten minimaal een goede doorverwijzing naar de business of retail website. Een investeerder of werkzoekende kan tegelijk ook een klant van het bedrijf zijn! Als analist wil ik een totaalbeeld van het bedrijf krijgen. Business informatie is daarvoor onontbeerlijk