Exportkansen via internationale organisaties in Water & Klimaat adaptatie

Exportkansen via internationale organisaties in Water & Klimaat adaptatie speciale aandacht voor Wereldbank, EU en African Development Bank in Afrika

Colofon Kansendossier Exportkansen via internationale organisaties in Water & Klimaat adaptatie Opgesteld door Contactpersoon Agentschap NL Internationaal, Team Internationale Organisaties Nederlandse ambassade in Washington Suzanne Bouman en Isabelle Kamphuis T +31 88 602 90 00 Datum 9 2013 Agentschap NL is een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken. Agentschap NL voert beleid uit voor diverse ministeries als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal. Agentschap NL is hèt aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Voor informatie en advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving. De divisie NL EVD Internationaal stimuleert internationaal ondernemen en samenwerken en een positieve beeldvorming van Nederland in het buitenland. 2013 Agentschap NL Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan Agentschap NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Pagina 2 van 23

Inhoud Colofon 2 1 Afrika: Wereldbank water en klimaat adaptatie projecten 5 1.1 Strategische richting 5 1.2 Trust Funds 5 1.3 1.4 Projecten winnen 6 Exportkansen 6 2 Afrika: EU water en klimaat adaptatie projecten 8 2.1 2.1.1 DG DEVCO-EuropeAid 8 Strategische richting 8 2.1.2 Projecten winnen 9 2.1.3 Exportkansen 9 2.2 Europese Investeringsbank (EIB) 10 2.2.1 Strategische richting 10 2.2.2 Projecten winnen 10 2.2.3 Exportkansen 10 3 Afrika: AfDB water en klimaat adaptatie projecten 11 3.1 Water 11 3.1.1 Strategische richting 11 3.1.2 Projecten winnen 12 3.2 Klimaat adaptatie 13 3.2.1 Strategische richting 13 3.2.2 Projecten winnen 13 3.3 Exportkansen 13 4 Kansen bij internationale organisaties verzilveren 14 Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Wereldbank water en klimaat adaptatie projecten in pijplijn 15 EU/EIB water en klimaat adaptatie projecten in Afrika 17 AfDB water en klimaat adaptatie projecten 19 Pagina 3 van 23

Inleiding Internationale Organisaties zoals de Wereldbank, Verenigde Naties, Europese Unie en regionale ontwikkelingsbanken besteden jaarlijks meer dan 200 miljard dollar aan projecten in transitie- en ontwikkelingslanden. Voor Nederlandse bedrijven en organisaties bieden deze projecten interessante kansen om goederen en diensten te leveren. Op 12 september 2013 organiseert Team Internationale Organisaties van Agentschap NL een viertal rondetafel bijeenkomsten over de mogelijkheden om zaken te doen met internationale organisaties en de ondersteuning die de overheid aan ondernemers kan bieden. Ter voorbereiding van deze rondetafel discussies is er voor iedere tafel een kansendossier gemaakt. Dit kansendossier is gericht op de rondetafel 'Water / Klimaat adaptatie'. Focus van het dossier Kansen om diensten en producten te leveren in de water en klimaat adaptatie sector worden belicht. De focus daarbij is op Afrika, met name die kansen die de Wereldbank, de EU en de African Development Bank (AfDB) bieden. Dit is geen uitputtende lijst van mogelijkheden en bestaande kansen, maar een inventarisatie die handvatten beoogt te bieden voor discussie en mogelijke samenwerking tussen bedrijven, sectoren en de overheid. Het kansendossier geeft, naast concrete projectkansen en tender mogelijkheden, ook inzicht in het meerjarige perspectief bij de verschillende instellingen. Het dossier is primair gericht op de rondetafel discussies. Voor vragen naar aanleiding van dit dossier kunt u echter ook altijd terecht bij Team Internationale Organisaties van Agentschap NL. Pagina 4 van 23

1 Afrika: Wereldbank water en klimaat adaptatie projecten In 2012 gaf de Wereldbank in totaal ongeveer 35,5 miljard USD aan leningen uit. In het financiële jaar 2011 werd $7,5 miljard uitgegeven aan waterprojecten. Daarvan was 53% voor drinkwater en sanitatie, 12,5% voor irrigatie en afwatering, 23,5% voor waterkracht en 9,9% voor overstromingsbescherming en deltatechniek. De Wereldbank Groep (WB) bestaat uit vijf onderdelen. De International Development Association (IDA) geeft rentevrije leningen en schenkingen aan de allerarmste landen, terwijl de International Bank for Reconstruction and Development (IBRD) lage rente leningen verstrekt aan kredietwaardige overheden. Samen vormen deze twee de Wereldbank. Ook onderdeel van de Wereldbank Groep zijn de International Finance Corporation (IFC, financiering van projecten van bedrijven in ontwikkelingslanden), de Multilateral Investement Guarantee Agency (MIGA, garanties voor politieke risico's buitenlandse investeerders), en de International Center for Settlement of Investment Disputes (IC SID, bemiddelt bij investeringsconflicten tussen regeringen en buitenlandse investeerders). 1.1 Strategische richting De steun van de Wereldbank Groep voor klimaat-gerelateerde projecten is in de afgelopen jaren verdubbeld ($2.3 miljard in 2011, $4.6 miljard in 2012). Een verdere stijging is zeer aannemelijk. Zeker het snijvlak van water en klimaat is een prioriteit van de Bank. Projecten als Disaster Prevention, Flood Rehabilitation, Climate Resilience, en Early Warning Systems zijn vaak aan de orde. Daarnaast is er een hernieuwde focus op de combinatie van water en energie, zoals bij hydropower. Een voorbeeld hiervan is het Rusumo Falls Hydropower Project op de grens van Burundi, Rwanda, en Tanzania. De tendens is meer aandacht voor hernieuwbare energiebronnen. Water wordt door de WB gezien als essentieel thema voor sociale en economische ontwikkeling: Water is vital to maintain health, grow food, manage the environment, and create jobs. Water impacts whether poor girls are educated and whether poor villages can withstand flood or drought. Daarom wordt water niet gezien in een vacuum, maar moet een nexus -benadering gevonden worden, met water als doorsnijdend element in thema s als infrastructuur, landbouw, klimaat en gezondheidszorg. Links met het bedrijfsleven via Public Private Partnerships zijn hierbij van groot belang omdat water ook essentieel is voor private partijen en door samenwerking meer kan worden bereikt. 1.2 Trust Funds Nederland is één van de top 5 Trust Fund donoren aan de Wereldbank (2008-2012 op 4 de plaats na VK, EU en VS). Ook binnen de Trust Funds (TF) is het thema water voor Nederland uiteraard van groot belang. Er zijn zowel Trust Funds waarin Nederland zelfstandig opereert (Single Donor Trust Funds), als die waarin samen met andere landen wordt opgetrokken (Multi Donor Trust Funds). De Wereldbank heeft in totaal bijna 1.100 Trust Funds; Nederland sponsort in totaal ruim 100 Trust Funds. Deze zijn divers in omvang, looptijd, thema en regio. Pagina 5 van 23

Enkele water-gerelateerde TFs met Nederlandse bijdrage zijn: Dutch Global Partnership on Output-Based Aid (GPOBA) Water and Sanitation Fund; Water and Sanitation Program (WSP); Water and Sanitation Program Core Funding Multi- Donor Trust Fund; Water Partnership Program (WPP). 1.3 Projecten winnen Een zeer belangrijk startpunt voor water-gerelateerde activiteiten, projecten en algemene informatie is de website: www.worldbank.org/water. Hier is data beschikbaar, maar ook uitkomsten van onderzoek, publicaties en alle informatie, inclusief projectdocumenten, van recent goedgekeurde projecten. Het beste startpunt voor klimaat gerelateerde projecten, data, en onderzoek is de website www.worldbank.org/climatechange. Daarnaast is het goed de Global Environment Facility (GEF, www.thegef.org) goed in de gaten te houden. Zij opereert onafhankelijk (al is de Wereldbank de enige Trustee) en manoeuvreert zich steeds meer naar de voorgrond op het gebied van klimaat adaptatie. Dit doet zij nadrukkelijk met een open vizier richting de private sector: The private sector is integral to achieving the overall global environmental objectives of the GEF, as it plays a pivotal role in providing solutions that contribute to protecting the global environment and thereby promoting environmentally sound and sustainable economic development. De Wereldbank is een matrix-organisatie. De kenniscentra en het Trust Fund management zitten in de netwerken (zoals Sustainable Development Network (SDN), en Poverty Reduction and Economic Management Network (PREM)), de projecten en leningen zitten in de regio s. In totaal heeft de Wereldbank 100 landenkantoren en 11.000 ontwikkelingsspecialisten. Voor het ontwerp en de basis van een project wordt vaak een beroep gedaan op consultants en adviseurs in Washington; voor de daadwerkelijke uitvoering zijn de Task Team Leaders in de regio s echter sleutelfiguren. 1.4 Exportkansen De Wereldbank besteedt zelf aan en ondersteunt landen bij het doen van aanbestedingen met geld dat door de bank geleend is. Alle aanbestedingen van en via de Wereldbank zijn te vinden op UN Development Business (www.devbusiness.com). Landen zijn verplicht om hun aanbestedingen, met geld van de Wereldbank, op deze web site te publiceren. Pijplijn water projecten in Afrika lopen in Senegal, Nigeria en Ethiopië (zie bijlage 1.) Tevens is een aantal interessante pijplijn water en klimaat adaptatie projecten in andere landen opgenomen (zie bijlage 1). Pagina 6 van 23

Water projecten per thema, 01/2012-07/2013 Rural policies & institutions Environmen7% tal policies & institutions 7% Pollution mgmt environmen tal health 7% Urban services & housing 8% Other rural developmen t 8% Participatio n & civic engagement 6% 0% Climate change 9% Rural Services & Infrastructu re 20% Natural disaster managemen t 12% Water resource managemen t 16% Water: Projecten per regio (x$1miljoen), 01/2012-07/2013 AFR=Africa, EAP=East Asia Pacific, SAR=South Asia, LCR=Latin America&Caribbean, MNA=Middle East&North Africa en ECA=Europe&Central Asia. Pagina 7 van 23

2 Afrika: EU water en klimaat adaptatie projecten De EU (European Commissie en lidstaten) besteden jaarlijks bijna 1,5 miljard euro aan water programma's in ontwikkelingslanden. 2.1 DG DEVCO-EuropeAid Directoraat-Generaal Development and Cooperation - EuropeAid (DG DEVCO), onderdeel van de Europese Commissie, geeft politieke en financiële ondersteuning aan ontwikkelingslanden met waterproblematiek in: Afrika, Caribisch Gebied en Stille Oceaan (ACP-landen); Buurlanden van de EU; Azië en Latijns-Amerika. 2.1.1 Strategische richting De EU besteedt jaarlijks zo'n 1,5 miljard euro aan water en sanitatie programma's in ontwikkelingslanden en is daarmee de grootste donor. Doel van de programma's is het verbeteren van de infrastructuur voor drinkwater en afvalwatersystemen, basis sanitatie en hygiënevoorzieningen. De programma's worden in meer dan 30 landen uitgevoerd. De projecten zijn gericht op de meest kwetsbare groep in plattelands- en peri-urbane gebieden. Voor elk project wordt actief samengewerkt met lokale partners zoals NGO's of de lokale overheid. Naast landenprogramma's bestaan er ook thematische programma's, zoals het programma 'Environment & Natural Resources', waaruit ook veel budget voor water is vrijgemaakt. In de ontwikkelingsprogramma's van de EU wordt prioriteit gegeven aan de volgende onderwerpen: Universeel toegang tot veilig drinkwater en adequate sanitatie om armoede te bestrijden; Capaciteitsopbouw en verbetering van de infrastructuur voor duurzaam beheer van grensoverschrijdende rivieren, meren en grondwater; Eerlijke en duurzame manier van verdeling van water tussen verschillende gebruikers. Hieronder wordt een aantal programma's m.b.t. Afrika en water / klimaat adaptatie genoemd. Het Europees Ontwikkelings Fonds (EDF) is het belangrijkste instrument voor het bieden van ontwikkelingshulp aan de ACP (Afrika, Carabisch gebied en Stille Oceaan) landen en OCT-landen (overzeese landen en gebieden). Het EDF wordt gefinancierd door de lidstaten. Het EDF heeft haar eigen financiële regels en wordt beheerd door een specifiek committee. Voor de periode 2008-2013 is er een totaal budget van 22,9 miljard euro voor zowel de ACP-landen als de OCT-landen. Voor de Pagina 8 van 23

nieuwe financiële periode 2014-2020 wordt een totaal budget van 27 miljard euro voorgesteld. Voor deze aankomende periode is aangegeven, dat het EDF zal worden ingezet voor alle activiteiten die vallen binnen de criteria voor officiële ontwikkelingshulp en die worden uitgevoerd in de ACS-landen zelf en (inter-) regionaal. Een aantal thema's: goed bestuur, mensenrechten, democratie, armoedebestrijding, beheer van publieke financiering, migratie, duurzame ontwikkeling, stimulering lokale economie, energie, gezondheidszorg, MDG's, plattelandsontwikkeling, landbouw, ICT, milieu, voedselveiligheid en voeding, etc. Vooralsnog is water niet specifiek genoemd, maar zal zeker onderdeel uitmaken van bovengenoemde thema's. EU Water Initiative (EUWI) is een initiatief dat is opgericht in 2002 tijdens de World Summit on Sustainable Development en is het politieke hoofdinstrument van de Europese Commissie om de doelstellingen van de internationale gemeenschap op het gebied van water en sanitatie tegemoet te komen. EUWI is gebaseerd op strategische partnerschappen met specifieke regio's, civil society stakeholders en de private sector. De partnerschappen richten zich onder andere op lokale capaciteitsontwikkeling en regionale samenwerking. EUWI ondersteuning is bedoeld voor alle ontwikkelingslanden, maar richt zich specifiek op de 79 ACP-partnerlanden van de EU, wat deel uitmaakt van meer dan drievijfde van de financiering. De ACP-EU Water Facility is een directe uitkomst van EUWI en onder het 9e en 10e EDF programma is EUR 712 miljoen gealloceerd voor deze ACP-EU Water Facility. Deze faciliteit heeft als hoofddoelstelling om de armen van water en basis sanitatie te voorzien en om watermanagement in ACP landen te verbeteren. Het EU - Africa Partnership on Infrastructure focust zich op hydraulische infrastructuur en water instituten voor grensoverschrijdend water management. Specifieke aandachtspunten zijn: Grensoverschrijdend basin management; Programma's voor bescherming tegen overstromingen; Kennisbeheer en monitoren van waterbronnen ivm watermanagement Duurzame regionale water infrastructuur 2.1.2 Projecten winnen Informatie over EU-prioriteiten in projecten in een Afrikaans land en onder thematische programma's is respectievelijk te vinden via http://ec.europa.eu/europeaid/where/acp/overview/csp/csp_10th_edf_en.htm en http://ec.europa.eu/europeaid/work/ap/index_en.htm 2.1.3 Exportkansen Aanbestedingen zijn te vinden via EuropeAid zelf en TED, zie respectievelijk: https://webgate.ec.europa.eu/europeaid/onlineservices/index.cfm?adsschck=1284977262222&do=publi.welcome&userlanguage =en en http://ted.europa.eu/ Een 3-tal EuropeAid-aanbestedingen in pijplijn ('forecast') staan op de planning voor Chad, Malawi en Sierra Leone (zie bijlage 2). Pagina 9 van 23

2.2 Europese Investeringsbank (EIB) Dit is dé bank van de EU; het is in het bezit van alle EU-landen en behartigt dan ook hun belangen. Financiering van de EIB wordt aan alle leden voorgelegd. Het is een lange-termijn-financierings instelling. 2.2.1 Strategische richting Het is een 'policy-driven' bank. Om voor financiering in aanmerking te komen, zal het project aan één van de EU-prioriteiten moeten voldoen, zie http://www.eib.org/projects/priorities/index.htm. De EIB is voor 90% actief binnen de EU-lidstaten. Daarbuiten werkt zij volgens EU mandaten. Voor deze prioriteiten en mandaten volgt de EIB de nieuwe financiële periode 2014-2020. De EIB schaart water onder het onderwerp 'Climate Action: water: efficient supply and management'. 2.2.2 Projecten winnen Meer informatie over pijplijn en gefinancierde EIB-projecten, zie respectievelijk: http://www.eib.org/projects/pipeline/index.htm en http://www.eib.org/projects/loans/index.htm Meer informatie over financieringsmogelijkheden bij de EIB, zie: http://www.eib.org/products/index.htm 2.2.3 Exportkansen De door de EIB gefinancierde projecten kunnen kansen bieden voor bedrijven. Houdt u daarom de websites uit paragraaf 2.2.2. in de gaten. Verder ook de TEDwebsite waarmee u direct met de begunstigde van de lening in contact kunt komen als het noodzakelijk is voor de uitvoering van het betreffende project aan te besteden. In bijlage 3 vindt u een overzicht van de door de EIB gefinancierde en pijplijn projecten in o.a. Afrika in de periode 2007-2013. Pagina 10 van 23

3 Afrika: AfDB water en klimaat adaptatie projecten 3.1 Water Water is een van de belangrijkste sectoren van de AfDB. Voor de periode 2012-2015 is 8,1 miljard USD beschikbaar gesteld, met een focus op watervoorziening in rurale gebieden. De AfDB heeft veel aandacht voor de watersector. Voor de periode 2012-2015 is 8,1 miljard US dollar begroot voor deze sector. Het beleid van de bank voor de watersector is te lezen in het Integrated Water Resources Management (IWRM) Policy. De AfDB heeft een aantal programma s ontwikkeld die de effectiviteit van de waterstrategie van de bank moeten vergroten, interessante programma's zijn: Rural Water Supply and Sanitation Initiative (RWSSI) African Water Facility (AWF) 3.1.1 Strategische richting De directeur van AfDB's afdeling voor Water en Sanitatie en de AWF heeft in Nederland gestudeerd aan het IHE Delft. Hij is goed op de hoogte van de expertise van het Nederlandse watergerelateerde bedrijfsleven en vindt dat deze in Afrika nog onderbenut is. Hij wijst erop dat bedrijven zich bij de lokale overheden in de kijker moeten spelen en dat het zinvol is om te werken met lokale partners of vestigingen. Als kansrijke thema's voor Nederlandse bedrijven ziet hij waterberging en beperking van binnenlandse overstromingsrisico's, waterkeringen en het snijvlak van agribusiness en waterbeheer. Het Rural Water Supply and Sanitation Initiative (RWSSI) werd opgericht door de AfDB als een regionaal antwoord om meer aandacht te geven aan de plattelandsgebieden. Het belangrijkste doel is om er voor te zorgen dat 80% van de (plattelands) bevolking toegang heeft tot water en waterriolering in 2015 en dat de gehele rurale bevolking hierin wordt voorzien in 2025. Voor het realiseren voor het doel in 2015 doel zal er naar schatting 14,2 miljard US dollar moeten worden gefinancierd door de AfDB Group, andere multilaterale en bilaterale instellingen en door Afrikaanse landen (regeringen en gemeenschappen). Naar schatting zullen dan 271 miljoen mensen toegang hebben tot schoon water en 295 miljoen mensen kunnen dan gebruik kunnen maken van waterzuiveringsfaciliteiten. De AfDB zal hiervoor 8,1 miljard US dollar voor haar rekening nemen. Voor 2013 zijn er 6 projecten in pijplijn en voor 2014 en 2015 zijn er voorlopig, respectievelijk 8 en 6 projecten gepland. Het Strategische Plan omvat 25 projecten. Voor het uitvoeren van het Strategische Plan zal de AfDB 1,63 miljard US dollar uittrekken. In 2012 keurde de AfDB 6 RWSSI projecten goed in Gambia, Tsjaad, Liberia, CAR, Djibouti en Mauritanië (84,9 miljoen USD). Pagina 11 van 23

Meer informatie: RWSSI Strategic Plan 2012 2015: www.afdb.org/rwssi Strategic Plan 2012 2015 De African Water Facility is een initiatief van de African Ministers Council on Water (AMCOW) en wordt beheerd door de AfDB. Het doel van de AWF is het bijdragen aan Afrikaanse landen om hen te faciliteren bij het succesvol implementeren van de Africa Water Vision (2025) en het voldoen aan de MDG (2015). De huidige prioriteiten van het AWF liggen op het verbeteren van : Informatiebeheer, Monitoren en evaluatie. In januari 2012 heeft de AWF 66 projecten goedgekeurd met een totale waarde van 86,7 miljoen euro. De projecten zijn gesitueerd in 50 landen. De aard van de projecten varieert van gemeente niveau, tot nationaal, sub-regionaal en regionaal niveau. 12 projecten zijn gericht op adoptie en/of implementatie van de nationale Integrated Water Resources Management beleid en institutionele kaders, en 7 projecten betreffende de ontwikkeling van transboundary water resources; 16 kleine projecten betreffen de strategische investeringsprojecten voor water voorziening en sanitatie, agrarische projecten ontworpen om aditionele bronnen aan te boren of om nieuwe innovatieve technologieën te introduceren; 21 projecten betreffen de voorbereiding van sectorinvesteringen in water voorziening en sanitatie programma's; 15 projecten hebben tot doel het opzetten van een landendatabase + informatie over gedeelde stroomgebieden. 3.1.2 Projecten winnen Overzicht van goedgekeurde projecten (66) van de AWF: www.africanwaterfacility.org/en/projects-activities/approved-projects Overzicht van projecten in de pijplijn: www.africanwaterfacility.org/en/projects-activities/projects-in-the-pipeline Publicaties en rapporten: www.africanwaterfacility.org/en/publications-reports Pagina 12 van 23

3.2 Klimaat adaptatie "Klimaatverandering is een van de core business van de AfDB en vraagt onmiddellijke actie", AfDB President. 3.2.1 Strategische richting De AfDB kent een aantal programma's op het onderwerp klimaat adaptatie, zie hieronder. Onder het Climate Investment Fund (CIF) is de AfDB gecommitteerd om Afrika meer bestendig te maken voor klimaatveranderingenen en om de CO 2 uitstoot in Afrika te verlagen en toegang te verkrijgen tot internationale financiering voor het bestrijden van de gevolgen van klimaatsverandering. Het Climate Investment Fund (CIF) is opgericht in 2008 om ontwikkelingslanden te helpen met pilot transformatieprogramma's voor schone technologie, duurzaam onderhoud van bossen, verhoogde toegang tot duurzame energie en klimaatbestendige ontwikkelingen. Het ontbreekt in Afrika aan nauwkeurige informatie over het lokale klimaat, wat noodzakelijk is om de juiste maatregelen te nemen om Afrika klimaatbestendiger te maken. Om dit probleem op te lossen is het Climate for Development in Africa (ClimDev-Africa) Initiative opgericht door de AfDB, de Commissie van de Afrikaanse Unie en de United Nations Economic Commission for Afica (UNECA). Het programma wordt in 2013 operationeel. Voor de periode 2013-2014 is er een budget van 144 miljoen euro. Het ClimDev-Africa Programme Special Fund (CDSF) ondersteunt operaties in de volgende gebieden: Het genereren en verspreiden van betrouwbare en hoogwaardige klimaatinformatie in Afrika; Het aantrekken van meer beleidsmakers en het opzetten van Policy Support Institutions voor het integreren van klimaatveranderingsinformatie in de ontwikkelingsprogramma's; Het implementeren van pilot adaptatie practices waarbij klimaatsveranderingsinformatie is verwerkt. 3.2.2 Projecten winnen Meer informatie: Climate Investment Fund: www.afdb.org/climate-investment-fund Meer informatie: ClimDev-Africa Programme: www.afdb.org/climdev-africa ClimDev-Africa Programme - Working Plan for 2012-2014: www.afdb.org/climdev-africa- Working Plan for 2012-2014 3.3 Exportkansen Informatie over exportkansen op het gebied van water (11 projecten) en klimaat adaptatie (2 projecten) vindt u in bijlage 3. Pagina 13 van 23

4 Kansen bij internationale organisaties verzilveren Team Internationale Organisaties (TIO) van Agentschap NL adviseert bedrijven bij het verwerven van opdrachten en financiering van projecten van internationale organisaties. TIO beschikt over een uitgebreid netwerk bij relevante Internationale Organisaties en ambassades en kan deze voor u inzetten. Dienstverlening projecten en aanbestedingen bij internationale organisaties Tenderinformatie, projecten en programma's. Vraagbeantwoording m.b.t. tenders en werkwijze internationale organisaties. Geschillen beslechting bij aanbestedingsprocedures. Scans internationale organisaties: op maat worden voor u contactpersonen en relevante projecten in kaart gebracht. Ook kunnen wij geheel vrijblijvend voor u uw Expression of Interest screenen. Maatwerk internationale organisaties: Uitgebreide dienstverlening op maat m.b.t projecten en aanbestedingen. Kansen signalering: Samen met het postennetwerk, brengen we u als eerste op de hoogte van nieuwe projectkansen bij internationale organisaties. Trustfunds: via het trustfundprogramma van het ministerie van Buitenlandse zaken, zijn er mogelijkheden om studies en consultancy opdrachten te verrichten voor IFC en EBRD. Partners in International Business: Via het PIB programma kunt u samen met uw consortiumpartners overheidsondersteuning krijgen bij het verwerven van opdrachten en financiering bij internationale organisaties Workshops, missies en trainingen. Pagina 14 van 23

Bijlage 1 Wereldbank water en klimaat adaptatie projecten in pijplijn (bron: www.worldbank.org/projects) Afrika Senegal River Basin Multi-Purpose Water Resources Development Project 2 (P131323) Locatie: Senegal, Africa Waarde: $200 miljoen Sectoren: General water, sanitation and flood protection sector, 30%; Irrigation and drainage, 25%; Health, 20%; General agriculture, fishing and forestry sector, 15%; General public administration, 10% Meer http://www.worldbank.org/projects/p131323/senegal-river- informatie: basin-multi-purpose-water-resources-development-project- 2?lang=en&tab=overview Andere landen Irrigation and Water Resources Management Project (P123112) Locatie: Nigeria, Africa Waarde: $520 miljoen Sectoren: Irrigation and drainage, 50%; General water, sanitation and flood protection sector, 50% Meer http://www.worldbank.org/projects/p123112/irrigation- informatie: water-resources-management- project?lang=en&tab=overview Ethiopia Water Supply and Sanitation Project II (P133591) Locatie: Ethiopië, Africa Waarde: $150 miljoen Sectoren: Water supply, 70%; Sanitation, 30% Meer informatie: http://www.worldbank.org/projects/p133591/ethiopiawater-supply-sanitation-project-ii?lang=en&tab=overview Second Ho Chi Minh City Environmental Sanitation Project (P127978) Locatie: Ho Chi Minh City, Vietnam, East Asia and Pacific Waarde: $490 miljoen Sectoren: Wastewater Treatment and Disposal, 50%; Wastewater Collection and Transportation, 25%; General water, sanitation and flood protection sector, 25% Meer http://www.worldbank.org/projects/p127978/second-ho- informatie: chi-minh-city-environmental-sanitation- project?lang=en&tab=overview Pagina 15 van 23

Rural Water Supply and Sanitation Improvement Project (P143036) Barranquilla Urban Flood Management (P120159) Bihar Flood Rehabilitation Phase II (P127725) Locatie: Bihar, India, South Asia Waarde: $600 miljoen Sectoren: General water, sanitation and flood protection sector, 70%; General agriculture, fishing and forestry sector, 30% Meer informatie: Locatie: Nepal, South Asia Waarde: $70 miljoen Sectoren: Water supply, 80%; Sanitation, 20% Meer informatie: http://www.worldbank.org/projects/p143036/rural-watersupply-sanitation-improvementproject?lang=en&tab=overview Locatie: Colombia, Latin America and Caribbean Waarde: $85 miljoen Sectoren: Flood protection, 100% Meer informatie: http://www.worldbank.org/projects/p120159/barranquillaurban-flood-management?lang=en&tab=overview http://www.worldbank.org/projects/p127725/bihar-floodrehabilitation-phase-ii?lang=en&tab=overview Indonesia Water and Sanitation Investment Facility Project (P129002) Locatie: Indonesië, East Asia and Pacific Waarde: $140 miljoen Sectoren: Water supply, 65%; Sanitation, 35% Meer http://www.worldbank.org/projects/p129002/indonesia- informatie: water-sanitation-investment-facility- project?lang=en&tab=overview India: Rural Water Supply and Sanitation Project for Low Income States (P132173) Locatie: India, South Asia Waarde: $1,000 miljoen Sectoren: Water supply, 40%; Sanitation, 40%; Public administration, water, sanitation and flood, 20% Meer http://www.worldbank.org/projects/p132173/india-rural- informatie: water-supply-sanitation-project-low-income- states?lang=en&tab=overview Pagina 16 van 23

Bijlage 2 EU/EIB water en klimaat adaptatie projecten in Afrika EU pijplijn ('forecast') water en klimaat adaptatie projecten in Afrika 134887 - Assistance Technique d'appui au projet ''AMCC au Tchad Adaptation aux effets du changement climatique et développement des énergies renouvelables'' Published: 29/08/2013 Updated: 29/08/2013 Status: Forecast Type: Services Geographical Zone: Chad Programme: Environment 133869 - Technical Assistance for the REDD+ Capacity Building Project in Sierra Leone. Published: 16/01/2013 Updated: 16/01/2013 Status: Forcast Type: Services Geographical Zone: Sierra Leone Programme: Environment 134794 - Global Climate Change Alliance Malawi : Planning for Climate Change (PCC) Published: 10/07/2013 Updated: 10/07/2013 Status: Forcast Type: Services Geographical Zone: Malawi Programme: Environment Pagina 17 van 23

EIB: gefinancierde projecten From 2007-2013 Sectoren: Sector:Water, sewerage, solid waste Region: Caribbean, Pacific countries + OCT Name: Country: Signature date: Signed Amount ( ) SEYCHELLES WATER & Seychelles 28/12/2011 26737000 SANITATION LAKE VICTORIA WATSAN - Uganda 28/04/2011 75000000 KAMPALA WATER METOLONG DAM AND WATER Lesotho 12/08/2010 140000000 SUPPLY PROGRAM CAMWATER Cameroon 30/12/2009 40000000 ASSAINISSEMENT DAKAR Senegal 23/12/2008 20000000 MALAWI PERI-URBAN WATER & Malawi 19/12/2008 15750000 SANITATION AEP OUAGADOUGOU II Burkina 03/07/2008 18500000 Faso JIRAMA WATER II (MADAGASCAR) Madagascar 19/03/2008 23500000 SONEB-ALIMENTATION EN EAU Benin 13/12/2007 13000000 URBAINE PROGRAMME EAU SENEGAL Senegal 29/11/2007 15000000 MASERU WASTEWATER PROJECT Lesotho 26/07/2007 14300000 Total: 401.787.000,00 EIB pijplijn projecten From 2007-2013 Sectoren: Sector:Water, sewerage, solid waste Region: Africa, Caribbean, Pacific countries + OCT Date: Title: Country: Sector: Status: 31/07/2013 SOCREDO GLOBAL LOAN VI 22/05/2013 KABALA AEP BAMAKO 11/10/2012 LV WATSAN - MWANZA 13/09/2012 ZAMBIA WATER AND SANITATION PROJECT 20/04/2012 SAWISTRA PROGRAMME French Polynesia Mali Tanzania Zambia Ghana Credit lines; Water, sewerage, solid waste; Energy Water, sewerage, solid waste Water, sewerage, solid waste Water, sewerage, solid waste Water, sewerage, sw Under appraisal Approved Approved Approved Approved Pagina 18 van 23

Bijlage 3 AfDB water en klimaat adaptatie projecten (bron: www.afdb.org) Projecten AfDB water voorziening & sanitatie 1:Water Supply and Sanitation Project in Kenya: Unlocking Development Potential for Inclusive Growth 13/08/2013-Nakuru, Kenya's fourth largest city is a major industrial and tourist center. Prior to the AfDB Group s intervention, unreliable water supply and sanitation services resulted in scaling down and ultimate relocation of industries, resulting in high incidence of water-borne diseases. Women and children spent long hours collecting water or buying it at a very high cost. Categories: Kenya, Water Supply & Sanitation, Health, Human Capital Development, ADF 2: Harar Water Supply and Sanitation Project: Improving Livelihoods and Enhancing Water Security in Ethiopia 05/08/2013-The project addressed a looming water and sanitation crisis in the historic and touristic town of Harar and the surrounding four towns. The water availability and quality from Lake Alemaya, the previous water source, was threatened due to rising population, irrigation use and siltation. Water rationing was introduced and investors were reluctant to establish new commercial ventures. Livelihoods were lost and families spent scarce resources to buy water and treatment of waterborne illnesses. Categories: Ethiopia, Water Supply & Sanitation, ADF 3:Croissance verte droit devant : le Plan Maroc Vert 20/05/2013-En juillet 2012, la BAD a alloué, sous la forme d un prêt, une enveloppe de 105 millions d euros au Programme d appui au Plan Maroc Vert (PAPMV). Categories: Morocco, Agriculture & Agro-industries, Water Supply & Sanitation, Energy & Power, Human Capital Development 4: Accès à l eau potable au Maroc : de meilleures conditions de vie en milieu rural Pagina 19 van 23

20/05/2013-Depuis 2001, le Royaume fournit de gros efforts pour généraliser l accès à l eau potable, en multipliant les chantiers de raccordement et de distribution. La BAD est le premier bailleur de fonds dans le secteur de l Eau au Maroc. Categories: Morocco, Human Capital Development, Water Supply & Sanitation 5: Malawi President Launches Water Supply and Sanitation Project 23/04/2013-A water supply and sanitation system supported by the African Development Bank (AfDB) was launched on April 15, 2013, in Malosa, Malawi by Malawi President Joyce Banda. Categories: Malawi, Water Supply & Sanitation, ADF 6: Lower Mangoky Irrigation Area Rehabilitation Project 01/10/2012-Compared to the rest of the country, southern Madagascar experiences cyclical droughts that threaten the population s food security. In general, the country s agricultural performance has remained weak, mainly due to low yields, poor basic infrastructure and lack of rural credit. To overcome these constraints, the government has developed sector policies and strategies that notably provide for the rehabilitation of irrigation areas such as the Lower Mangoky Scheme. Categories: Madagascar, Agriculture & Agro-industries, Water Supply & Sanitation 7: Senegal: Rural Drinking Water and Sanitation Program (PEPAM) 07/09/2012-28 châteaux d eau réalisés; 766 km de réseau d adduction d eau réalisés; 307 Associations d usagers de forage; 38 équipements de pompage et 290 compteurs; 2.343 demandes de branchement enregistrées; 3.200 latrines contractualisées dont 500 réalisées. Categories: Senegal, Water Supply & Sanitation, Infrastructure 8: AfDB Finances Rural Development in Casamance in Senegal 27/07/2012-Casamance, located in southwestern Senegal, has been involved in a struggle for independence since the 1980s. The Rural Development Support Project in Casamance (PADERCA) falls within the framework of the Economic and Social Activities Revitalization Program in Casamance, established by the Senegalese government since 2004 and aims at supporting the restoration of peace in this part of the country. Pagina 20 van 23

Categories: Senegal, Agriculture & Agro-industries, Water Supply & Sanitation 9: Niger: AfDB Funds Local Development Support Project in Diffa Region 27/07/2012-The Diffa region to the far south-east of Niger is one of the areas most affected by cycles of drought, characterized especially by dune encroachment, increased silting in agricultural and stock breeding areas and a steady deterioration of the natural environment. Categories: Niger, Infrastructure, Water Supply & Sanitation 10: Rehabilitation of the Agricultural and Rural Sector in the Democratic Republic of Congo 17/07/2012-The economic crisis of the 1980s, exacerbated by the armed conflicts of the 1990s in the Democratic Republic of Congo, has resulted in a drop in farmer assistance, desertion of farms and lack of maintenance of rural roads. This situation has specifically led to decreased productivity, difficulties in the supply of farm inputs and equipment, and increased inaccessibility to production areas, thus giving rise to food insecurity. Categories: Democratic Republic of Congo, Agriculture & Agro-industries, Water Supply & Sanitation, Infrastructure 11: Water Supply and Sanitation Project in Kenya: Unlocking Development Potential for Inclusive Growth 13/08/2013-Nakuru, Kenya's fourth largest city is a major industrial and tourist center. Prior to the AfDB Group s intervention, unreliable water supply and sanitation services resulted in scaling down and ultimate relocation of industries, resulting in high incidence of water-borne diseases. Women and children spent long hours collecting water or buying it at a very high cost. Categories: Kenya, Water Supply & Sanitation, Health, Human Capital Development, ADF Projecten AfDB op klimaat adaptatie 1: Adaptation to Climate Change: Water and Agriculture Sectors 13/08/2013-African countries have hardly contributed to global greenhouse gas emissions. Yet, they are the most affected by climate change, putting livelihoods and natural assets at risk. Categories: Benin, Madagascar, Mauritania, Sierra Leone, Uganda, Climate Change, Environment, Agriculture & Agro-industries, ADF Pagina 21 van 23

2: Integrated Fight Against Aquatic Plant Proliferation in West Africa 28/03/2012-Aquatic plant proliferation is an environmental scourge. These weeds invade waterways and irrigation channels, impeding their economic operation. Fishermen have suffered rising costs, and farmers have to spend more time cleaning their irrigation canals, resulting in lost production and productivity. Categories: Benin, Niger, Mali, Senegal, Mauritania, Gambia, Ghana, Nigeria, Climate Change, Agriculture & Agro-industries, Environment Pagina 22 van 23

Dit is een publicatie van: Agentschap NL NL EVD Internationaal