Wijkplan Zuidwest 2014 Doesjka Reijn Fred Verhoef Gert Evers Yulyana Unal
Inhoudsopgave 1. Inleiding blz 3 2. Wijk Zuidwest... blz 3 2.1 V-team 2.2 Bewonerscommissies wijk Zuidwest 3. Speerpunten en aandachtspunten... blz 8 3.1 Regie op geldzaken 3.2 Voordeur 3.3 Netwerkontwikkeling Zuidwest/wijk in Beeld 3.4 Vrijwilligers 3.5 Kwalitatief goede jongerenactiviteiten in de wijk 3.6 Werkgroep zelfbeheer wijkaccommodatie Plein Zuid 3.7 Wijk en Psychiatrie (Iedereen doet mee) 4. Speerpunten en doelen wijk Zuidwest... blz 12 5. Bronnen. blz 14 Bijlage: Ankerpunt Zuidwest 1
Voorwoord Bij het opstellen van het wijkplan voor team Zuidwest willen we laten weten dat het fijn is dat we sinds juli werken vanuit wijkcentrum Plein Zuid. Hierdoor zijn we present in de wijk en zichtbaar voor de inwoners van Zuidwest. De activiteiten zijn gestart en de officiële opening van het wijkcentrum Plein Zuid in september is druk bezocht geweest. In de eerste helft van het jaar hebben we door het ontbreken van een wijkcentrum ten dele het vinden, verbinden en versterken kunnen uitvoeren. 2
1. Inleiding Hierbij het wijkplan van team Zuidwest. Ons team bestaat uit de volgende wijkcoaches: Yulyana Unal, Fred Verhoef, Gert Evers en Doesjka Reijn. Aan ons team zijn toegevoegd: Monique Ter Beeke (MEE) en Gerben Bleijenberg (Youth for Christ). De Sociaal beheerder is Ben van Dam. Dit plan is bedoeld om ons in het komende jaar op een aantal speerpunten in de wijk Zuidwest te focussen. We doen dit in samenwerking met de wijkbewoners, vrijwilligers en de diverse samenwerkingspartners. Het doel is om aan deze punten te werken en hier verbetering in aan te brengen. Om tot dit plan te komen hebben wij ook gebruik gemaakt van de uitkomsten van: * Wijkster * Wijkanalyse West (er is geen wijkanalyse voor Zuidwest) * Onderzoek binnen Zuidwest in verschillende in de verschillende buurten * Signalen afkomstig van verschillende bewonersinitiatieven/groepen * Welzijn Nieuwe Stijl * Wijkteam Zuidwest. In hoofdstuk 3 en 4 gaan wij verder in op de speerpunten die wij in dit plan hebben opgesteld en de daaraan gekoppelde acties. Vooraf geven we eerst een globaal beeld van de belangrijke kenmerken van de wijk. 2. Wijk Zuidwest Het stadsdeel Zuidwest is een gezellige naoorlogse volksbuurt, waar de woningen voornamelijk zijn gebouwd in de jaren vijftig en zestig. De wijk Zuidwest wordt begrensd door (met de klok mee) de Rondweg-West, het Omleidingskanaal, de Kerkewijk en de gemeentegrens met Rhenen. De wijk Zuidwest is circa 140 hectare groot. Er wonen ongeveer 7020 mensen in 2.900 woningen. De meest voorkomende woningtypen zijn eengezinswoningen en trappenhuisflats. Hoewel de woningen zijn aangepast aan de eisen van de huidige tijd, hangt in de wijk nog altijd de sfeer van vroeger. Het merendeel van de woningen in deze wijk is sociale huurwoning. In de wijk is veel groen aanwezig als ook allerlei voorzieningen als openbaar vervoer (station), winkels, scholen, kerkgemeenschappen en de polikliniek Gelderse Vallei. De wijk bestaat uit de buurten: t Goeie Spoor, t Franse Gat en de Salamander (villawijk). 3
Uit de wijkanalyse (2012) blijkt dat 46% van de bewoners in Zuidwest betaalde arbeid heeft, 43% vrijwilligerswerk, 20% doet aan mantelzorg, 44% lid is van een vereniging, 85% sociale contacten heeft, 24% participeert in de wijk en 71% betrokken is bij zijn buurt. (Bron: SGBO Rapport participatieonderzoek WMO Gemeente Veenendaal) Van meerdere kanten is opgemerkt dat in de wijk veel kennis, kunde en energie aanwezig is. Er zijn veel ondernemers en bewoners die zich willen inzetten voor de wijk. Dit potentieel kan nog verder worden benut (Dummy wijkvisie Zuid West). 37% van de huishoudens is met kinderen, 32% zonder kind, 31% is een eenpersoonshuishouden, 30% van de inwoners zijn kinderen. De samenstelling van de inwoners van niet Nederlandse afkomst is 7% westerse, 16% niet westers nationaliteit (Marokkaans 12%, 1% Turks). 2.1 V-team Het V- team Zuidwest bestaat uit: Wijkcoaches van Veens Jongerenwerker van Youth for Christ Wijkcoach /consulent MEE. Algemene Taken Wijkcoaches Zuidwest - Individuele ondersteuning wijkbewoners Zuidwest op het gebied van zorg en welzijn. - In de wijk aanwezig zijn; de wijk(bewoners) kennen, knelpunten, wensen en behoeften. - Krachten bundelen en talenten inzetten t.b.v. de wijk. - Analyseren wat wijk nodig heeft. De wijkcoaches verbindt organisaties, instellingen, gemeente en bewoners met elkaar en zorgt dat men zich gezamenlijk inzet voor welbevinden en welzijn in Zuidwest. Wat doet team Zuidwest Team wijkcoaches van Veens doet de coördinatie van het welzijnswerk in Zuidwest. Wij zijn het aanspreekpunt voor vragen over zelfredzaamheid, participatie en sociale samenhang. Kern is dat bewoners (mede) verantwoordelijk zijn voor de ontwikkeling van hun leefomgeving. Eigenaarschap van bewoners staat centraal. Het team vervult een belangrijke rol bij het versterken van de eigen kracht van wijkbewoners. 4
We bieden bewoners steun waar nodig en faciliteren de onderlinge en collectieve krachten onder andere door zelfbeheer van de wijkaccommodatie en via het principe dienst en wederdienst. Het team is present op straat en in de buurten. Door deze preventieve contacten kunnen we al in een vroeg stadium reageren op hulp en adviesvragen van bewoners. Deze outreachende aanpak heeft als voordeel dat we alles in coproductie met de bewoners kunnen doen en er gelijktijdig eigenaarschap ontstaat. Wij zijn generalisten met onze specialismen en kunnen o.a. via de methodiek Het Gesprek de drukte bij de verschillende loketten voorkomen. De wijkcoaches hebben elk hun expertise en aandachtsgebieden. Deze kennis wordt zo veel mogelijk aan elkaar overgedragen, zodat de wijkcoaches werken als generalist en de diverse hulpvragen kunnen oppakken. De aandachtsgebieden en specialismen per wijkcoach zijn: Doesjka Reijn: aandachtfunctionaris huiselijk geweld contactpersoon Wijk en Psychiatrie (iedereen doet mee) specialisme: kennis van Psychiatrische ziektebeelden Gert Evers: aandachtfunctionaris raadsliedenwerk werkgroep vrijwilligers raadsliedenwerk coördinatie Voordeur Fred Verhoef: coördinator Buurtbemiddeling (wijk overstijgend) specialisme: samenlevingsopbouw ondersteuning werkgroep zelfbeheer wijkaccommodatie facilitering/ondersteuning bewonerscommissies/initiatieven buurtpreventieteam Rembrandtpark Yulyana Unal: coördinator Seniorenvoorlichting aan Huis (wijk overstijgend) specialisme: ouderenwerk, allochtone ouderen en vrouwen, opvoedingsondersteuning aan huis Monique ter Beeke: specialisme: ondersteuning cliënten met een beperking Gerben Bleijenberg (geen wijkcoach wel onderdeel van V-team): jongerenwerker tienerwerker 5
Ben van Dam (beheerder): beheer accommodatie i.s.m. gebruikers en vrijwilligers faciliteren wijkactiviteiten als Lampegietersoptocht, Straatspeeldag en kleedjesmarkt Koningsdag belangrijke rol bij zelfbeheer van wijkaccommodatie Wijkteam Een goede onderlinge samenwerking in de wijk is van belang om de uitvoering te laten slagen en draagt daarmee sterk bij aan de leefbaarheid in de wijk. Een wijkcoach heeft zitting in het wijkteam Zuidwest van de gemeente. Daarin zijn naast de wijkmanager ook de wijkagent en de gebiedsregisseur van Patrimonium woonstichting vertegenwoordigd. Wekelijks hebben zij een wijkspreekuur. De partners weten elkaar snel te vinden, elkaar te informeren over zaken die spelen in de wijk en de verschillende activiteiten op elkaar af te stemmen. Het wijkteam bestaat uit: Veens (wijkcoach) Patrimonium Woonstichting (gebiedsregisseur) politie (wijkagent) gemeente (wijkmanager Zuidwest) 2.2 Bewonerscommissies wijk Zuidwest t Franse Gat Dit betreft het gebied gelegen tussen de spoorlijn en de Bergweg. In deze woonwijk zijn ook de winkelgebieden Patrimoniumlaan en Slotemaker de Bruïneplein gelegen. t Franse Gat, heeft sinds april 2013 een nieuwe bewonerscommissie. Deze bestaat uit: 8 buurtbewoners. Er is maandelijks overleg+ dit vindt plaats in Plein Zuid. De wijkcoach ondersteunt deze bewonersgroep op weg naar zelfstandigheid. Vanuit deze bewonersgroep wordt ook een werkgroep zelfbeheer wijkaccommodatie gestart. t Goeie Spoor t Goeie Spoor omvat het noordelijk deel van de wijk. Gelegen tussen het Omleidingskanaal en de spoorlijn Utrecht-Rhenen. Dit gebied omvat behalve een woonwijk ook het zwembad, CSV/ ROC A12, Het Perron en het station Veenendaal-Centrum. 6
De bewonerscommissie bestaat uit 5 leden en vergadert 1 keer in de 6 weken bij mensen thuis. De wijkcoach faciliteert. Rembrandtpark Bewonerscommissie Rembrandtpark bestaat uit 5 leden. De wijkcoach ondersteunt en faciliteert op weg naar zelfstandigheid. Buurtpreventieteam met het maximum van 5 leden. Dit project wordt ondersteund door de wijkcoach en wijkbeheerder van Patrimonium Woonstichting. Salamander De wijk Salamander omvat het zuidelijke deel van de wijk; vanaf de Bergweg tot aan de gemeentegrens. Dit is een groen opgezette woonwijk waar geen maatschappelijke of commerciële voorzieningen aanwezig zijn. De Salamanderbuurt heeft een bewonerscommissie. Deze kan op afroep de wijkcoach inschakelen. 7
3. Speerpunten en aandachtspunten in wijk Zuidwest De volgende speerpunten en aandachtspunten in wijk Zuidwest worden per punt toegelicht. Speerpunt Regie op geldzaken Voordeur Netwerkontwikkeling Zuidwest/ Wijk in Beeld Aandachtspunt Kwalitatief goede jongerenactiviteiten in de wijk Vrijwilligers Zelfbeheer van wijkaccommodatie Wijk en Psychiatrie Wie zijn er actief in de buurten t Franse Gat, Salamander en t Goeie Spoor e.o. op het gebied van wonen, werken, veiligheid, zorg, welzijn, leefbaarheid, veiligheid, openbare ruimte, jeugd, scholen, vrijwilligerswerk, kerk en moskee, hulpverlening etc. Waar liggen verbindingen en kansen om elkaar te versterken t.b.v. van leefbaarheid in Zuidwest. Nieuwe wijkaccommodatie - nieuwe Voordeur - Netwerkbijeenkomst/Wijk in Beeld. Deze bijeenkomst met de formele en informele samenwerkingspartners willen we z.s.m. na opening van de wijkaccommodatie organiseren in samenwerking met het wijkteam van de gemeente. 3.1 Regie op geldzaken (speerpunt) Uit het overleg met de bewonerscommissie t Franse Gat kwam het krachtige signaal iets te doen aan de toenemende armoede onder de wijkbewoners. Ook de Huurdersvereniging en onze eigen waarneming (doorverwijzingen naar BAC) bevestigen dit beeld. Armoede in de wijk is daarom een belangrijk speerpunt voor het team Zuidwest. Via het project Koopkracht willen we op zowel individueel als collectief niveau de bewoners de regie over hun geldzaken terug geven. Een projectplan is in voorbereiding maar hieronder alvast een voorzet. Koopkracht kan ook op een andere manier gedefinieerd worden dan gebruikelijk: Koopkracht is dan de kracht om wel of niet dingen te kopen die je niet nodig hebt. 8
Koopkracht wordt opgezet door team Zuidwest van Veens. Het project zoekt nauwe samenwerking met het BAC en andere relevante partners. Koopkracht is bedoeld voor inwoners van Zuidwest die vragen hebben over geldzaken, orde willen scheppen in hun financiële zaken, schulden hebben, of vragen over financiële voorzieningen. Tijdens de openingsuren van Koopkracht kunnen inwoners zonder afspraak binnenlopen. Er zijn medewerkers aanwezig die vragen kunnen beantwoorden of samen met de inwoners met een hulpvraag naar passende oplossingen zoeken. Deze inwoners kunnen gebruikmaken van computer en telefoon om met instanties te bellen of te e-mailen. Ook organiseert het team Zuidwest i.s.m. het BAC thema en voorlichtingsbijeenkomsten over geld en schulden. Het project Koopkracht ligt in het verlengde van de Voordeur die we gaan vormgeven in de wijk. 3.2 Voordeur (speerpunt) De voordeur wordt in oktober gestart in Plein Zuid. De Voordeur is open op dinsdagmorgen van 9.00-12.00 uur en donderdagmiddag van 13.00-16.00 uur. Het is een loket voor de bewoners van Zuidwest voor sociaal maatschappelijke (hulp)vragen. De bezetting van het loket wordt gerealiseerd door vrijwilligers. De 3 vrijwilligers worden door de wijkcoach begeleid en ondersteund. De activiteiten van de Voordeur sluiten aan bij de speerpunten en aandachtspunten uit het wijkplan. De werkwijze van het Voordeur-loket zal gecommuniceerd worden naar de bewoners van de wijk en alle betrokkenen die een rol spelen zoals o.a. huisartsen, kerken, bewonerscommissie. 3.3 Netwerkontwikkeling Zuidwest/wijk in Beeld (speerpunt) Netwerkbijeenkomst professionals en vrijwilligersorganisaties Zuidwest om samenwerking te stimuleren. Koppeling met wijkteam gemeente en jeugdteam CJG. Talenten van cliënten aanboren en verbinden met activiteiten en bewoners in de wijk. Bijdrage aan V-kaart Zuidwest. Alle partners in de wijk. Communicatieplan met inzet van nieuwe media. Buurtmarkten: Ossenmarkt, Zomerfestival en Voorjaarsmarkt. 9
3.4 Vrijwilligers (aandachtspunt) De participatie van wijkbewoners in de wijk. Uitgangspunt is de eigen kracht van de bewoners en deze kunnen verbinden aan activiteiten of personen in de wijk. Inwoners met een grotere hulpvraag, of op het vlak van psychosociale problematiek, kunnen deelnemen aan o.a. een training Samen Sterk (in de wijk) of Eigen Kracht. Hierdoor kunnen nieuwe contacten ontstaan en kunnen mensen elkaar ondersteunen. Inwoners komen in hun eigen kracht en kunnen deze op een andere manier weer inzetten bij inwoners uit hun wijk. 3.5 Kwalitatief goede jongerenactiviteiten in de wijk (aandachtspunt) Het jongerenwerk wordt in samenwerking met Youth for Christ Veenendaal uitgevoerd. Doelstelling is om de ontwikkeling van de jongeren positief te ondersteunen, bijdrage te leveren aan een veilige omgeving, sociale vaardigheden en talenten te ontwikkelen en negatief gedrag om te buigen dan wel te voorkomen. Daar waar er jongeren zich ophouden legt Onderaannemer contact met hen. Ook gaat de Onderaannemer af op signalen. Op basis van wat de jongeren uit de contacten nodig blijken te hebben wordt verbinding gelegd met partners, activiteiten, groepen. Dit wordt gedaan op drie manieren: 1. Signalering en preventie risicogroepen Ambulant en out-reachende jongerenwerker Ambulant werken betekent tieners en jongeren opzoeken in de omgevingen waar zij verblijven. Op deze manier worden ook tieners en jongeren bereikt die niet uit zichzelf naar het tiener- en jongerenwerk toe komen. Jongerenwerkers wachten niet af tot tieners en jongeren naar hen komen, maar zijn proactief en ondernemend in het leggen van contacten en het bedienen van de doelgroep. Activiteiten Waar nodig (tijdelijk) inloopactiviteiten organiseren. Bijvoorbeeld inzet op meidenclubs, een toegesneden aanbod op de specifieke (gedrags-) ontwikkeling van meiden. 2. Jongerenparticipatie en talentontwikkeling Jongeren kunnen talenten ontwikkelen en ervaren wat ondernemend gedrag oplevert. Waar nodig ontwikkelen we activiteiten met en voor jongeren. Jongerenwerker zal hier een coachende en faciliterende rol in nemen. Uitgangspunten zijn vraaggericht werken, eigen kracht en bijdragen aan verbindingen en sociale samenhang. Jongeren worden stap voor stap en zoveel mogelijk betrokken in organisatie. Talenthouse is hierin een voorbeeld van inzet. 10
3. Sociaal Makelaarschap Lokale gemeenschap rond jongeren is essentieel voor zijn of haar ontwikkeling. En belangrijk is dat verschillende generaties met elkaar optrekken, zodat de wederzijdse erkenning en betrokkenheid ontstaat. Daartoe heeft de jongerenwerker inzicht in maatschappelijk en sociaal netwerk in de betreffende wijk en Veenendaal breed. Van hieruit weet hij verbindingen te leggen van waaruit activiteiten met en voor jongeren ontwikkeld worden. Aanpak is gericht op betrokkenheid vrijwilligers, ouders, buurtbewoners, maatschappelijke organisaties, verenigingen en kerken/moskeeën. 3.6 Werkgroep zelfbeheer wijkaccommodatie Plein Zuid (aandachtspunt) Voor Veens is het wijkcentrum een faciliteit om individuele en groepen bewoners in de gelegenheid te stellen hun activiteiten vorm te kunnen geven. Vanuit de visie van Veens is het wijkcentrum van de inwoners van de wijk en er wordt dan ook toegewerkt naar zelfbeheer. 3.7 Wijk en Psychiatrie iedereen doet mee Vanuit de stuurgroep Wijk en Psychiatrie is er door de wijkcoaches van Veens een werkgroep gevormd. Het doel was in eerste instantie het continueren van de activiteiten, het ondersteunen van de vrijwilligers en het behouden van de contacten. De meeste activiteiten zijn behouden, nieuwe activiteiten zijn ontstaan en er worden er nieuwe ontwikkeld. Vanuit Veens wordt er verbinding met bewoners met o.a. psycho-sociale problematiek gelegd. Er wordt gekeken naar hun eigen kracht en wensen. Het lukt om hen te verbinden met o.a. het wijkcentrum doordat ze zich willen inzetten als vrijwilliger of als deelnemer aan een activiteit. De werkgroep heeft besloten de activiteiten van WeP, iedereen doet mee te gaan noemen. Op deze manier willen we het etiket er af halen. Iedereen is welkom bij deze activiteiten. Buurtbewoners, of ze nu oud of jong zijn, een beperking hebben of niet, iedereen is welkom. De doelgroep, zoals deze eerder voor ogen was bij WeP, wordt hierbij niet uit het oog verloren. 11
4. Speerpunten en doelen wijk Zuidwest 4.1 Armoedebestrijding: Project Regie op Geldzaken (speerpunt) Doel Tijdplanning Activiteit Medewerkers Plaats -Ondersteunen bij vragen over financiën -Overzicht in financiën Najaar Hulp bieden bij hulpvragen financiën: Individueel Vrijwilligers Wijkcoaches BAC Zuidwest Inzicht geven Eigen regie Eind 2014 Voorlichting: Collectief Wijkcoach met specialistische kennis medewerker BAC Zuidwest 4.2 Voordeur Plan (speerpunt) Doel Tijdplanning Activiteit Medewerkers Plaats Plan voordeur Juni Schrijven van een plan Wijkcoaches vrijwilligers Wijkaccommodatie Hulp bieden bij vragen op zowel sociaal, maatschappelijk als financieel gebied. Financiële hulp bij inkomen op of onder het sociaal minimum Nadat er een werkplek beschikbaar is. Openingstijden worden: dinsdagochtend van 9-12 uur donderdagmiddag van 13-16 uur Vrijwilligers, wijkcoaches en BAC inzetten om dit te ondersteunen wijkcoach Totaal 4 balie vrijwilligers Per spreekuur wordt het loket bemenst door 2 vrijwilligers Wijk Zuidwest, wijkaccommodatie Voorlichting geven over Inkomen en voorzieningen. 1 x per kwartaal Presentatie over hulp en advies m.b.t. tot inkomen en voorzieningen. Vrijwilliger, wijkcoach en BAC medewerker Huisbezoeken Op afroep Formulierenbrigade Vrijwilligers voor administratie Huisbezoeken Op afroep Schuldhulpverlening Schuldhulpmaatje i.s.m. BAC Wijkaccommodatie Wijk Zuidwest Wijk Zuidwest 4.3 Netwerkontwikkeling Zuidwest/Wijk in Beeld (speerpunt) PR en communicatie November en continue Communicatieplan Wijkcoaches Wijkcoaches Vrijwilligers Stagiaires Doel Tijdplanning Activiteit Medewerkers Plaats Netwerkpartners September Netwerkbijeenkomst Vrijwilligers In de wijk ontmoeten Stagiaires Wijkaccommodatie Wijkaccommodatie 12
4.4 Vrijwilligers (aandachtspunt) Ondersteunen actieve bewonerscommissies en vrijwilligers in de wijk Individueel ondersteunen hulpvraag Heden Begeleiden Vrijwilligers Stagiaires Wijkcoach Heden Inzetten op vinden, verbinden, versterken door inwoners Vrijwilligers (ondersteuning wijkcoach) Doel Tijdplanning Activiteit Medewerkers Plaats Bemensen Oktober Eerste aanspreekpunt Vrijwilligers In de wijk, voordeur voor mensen met een Wijkcoach wijkaccommodatie In de wijk In de wijk 4.5 Kwalitatief goede kinder -en jongerenactiviteiten in de wijk (aandachtspunt) Doel Tijdplanning Activiteit Medewerkers Plaats Relatie bouwen Wekelijks op Jongereninloop maandagavond Relatie bouwen Wekelijks op dinsdagmiddag Jongereninloop met sport Gerben Bleijenberg met vrijwilligers/ stagiairs Gerben Bleijenberg met vrijwilligers/ stagiairs Relatie bouwen Hele jaar Meidenclub Esther vd Pol met vrijwilligers/ stagiairs Sociale vaardigheden ontwikkelen Sociale vaardigheden ontwikkelen Week 29 Talenthouse Gerben Bleijenberg en Esther vd Pol Wekelijks op woensdag en vrijdagmiddag Talentontwikkeling Donderdagochtend Kidsclub Mama en ik-club Vrijwilligers en stagiaires Vrijwilligers en stagiaires Vuurvlinder (voorlopig) Vuurvlinder (voorlopig) Vuurvlinder (voorlopig) Wijk Zuidwest Vuurvlinder Plein Zuid Plein Zuid 4.6 Zelfbeheer van wijkaccommodatie (aandachtspunt) Doel tijdplanning Activiteit Medewerkers Plaats Zelfbeheer en exploitatie wijkaccommodatie Vanaf juli Ondersteunen eigen kracht bewoners Wijkcoaches Vrijwilligers Bewoners beheerder Plein Zuid 13
5. Bronnen - SGBO Rapport participatieonderzoek WMO Gemeente Veenendaal - Wijkanalyse West - Dummy wijkvisie Zuidwest 14