ja 1
Marktvisie Nu Vorige keer Verwachting komende week Hoogste 14/15 Laagste 14/15 Macroeconomisch Economische groei eurozone nog verrassend goed. AEX 443.76 434.38 507,8 376,3 USD per EUR 1.115 1.125 1,393 1,053 Olie Brent ($) Front month Elektra (EUR/MWh) Olierally bleek kortstondig. 48.52 52.10 115,5 45,90 Stroomhandelaren komen niet van hun plaats. Cal 16, base, NL 37.80 37.80 44,40 37,35 Cal 16, peak, NL 46.05 46.05 54,95 45,55 Gas (EUR/MWh) Er gebeurt iedere dag wel iets op de gasmarkt. Cal 16 19.60 19.65 26,34 19,80 Day Ahead 19,40 18,55 27,20 14,95 2
Macro-economie Afgelopen week Het begon zo goed vorige week. De beurs kreeg ook nog eens steun van het ruimere beleid van de ECB. In de tussentijd is een groot deel van die winst weer verdampt door tegenvallende data uit de VS, waar minder banen werden gecreëerd, en China. Daar werd niet alleen de groei in 2014 naar beneden bijgesteld, ook is bekend gemaakt dat de import maand op maand weer fors is verminderd. Mooie Duitse exportcijfers compenseren vandaag een deel van de verliezen weer. Net als de beter dan verwachte prestaties binnen de EU, waardoor het BNP hoger uit komt dan verwacht. Vooruitblik Morgen krijgen we inzicht in de productie van de UK, waar donderdag de centrale bank volgt met een rentebesluit. Donderdag krijgen we ook inzicht in de inflatie binnen China. Wat inzicht geeft of de regering nog meer kan stimuleren. Tot nu toe hebben ze 236 miljard dollar. Vrijdag sluiten we de week af met het consumentenvertrouwen in de VS. Belangrijkste blijft echter de ontwikkeling op de beurs in China voordat we ons klaar gaan maken voor nieuwe verkiezingen in Griekenland op 20 september. 3
Wisselkoers (dollar per euro) Zowel de euro-/dollar-wisselkoers als de euro-/pond-verhouding is weeknap week nauwelijks anders. In de tussentijd was er wel enige volatiliteit onder andere door de beslissing van de heer Draghi dat de ECB-stimulus ruimere spelregels kent de komende maanden. Dit drukte de waarde van de euro op donderdag. Maar vrijdag aan het einde van de dag was daar nauwelijks nog iets van over, mede door de tegenvallende data uit de VS. Tijdens het schrijven van deze update zakt de euro weer ten opzichte van het pond in de veronderstelling dat de BoE donderdag wel gaat ingrijpen en de rente verhoogt. Terwijl de twijfels of de FED dit later deze maand ook gaat doen, alleen maar toenemen. Wisselkoers USD per EUR GBP per EUR 1,20 0,75 1,18 0,74 1,16 EURUSD EURGBP 0,73 1,14 0,72 1,12 0,71 1,10 0,70 1,08 0,69 1,06 0,68 1,04 0,67 1,02 0,66 1,00 0,65 10-aug 17-aug 24-aug 31-aug 7-sep 4
Olie, kolen Afgelopen week Olie is weer gedaald en is ongeveer 12% gezakt ten opzicht van de afgelopen week. Geholpen door weer fors toegenomen voorraden en zwakkere data uit de Verenigde Staten (minder groei van de werkgelegenheid), China (groei in 2014 naar beneden bijgesteld en import fors afgenomen) en Europa (vooruitzichten slechter aldus ECB). Men rekent erop dat het overschot aan olie langer aanhoud. Kolen Lagere vraag uit China en lagere olieprijzen drukken de prijs weer fors verder naar beneden. Gisteren stond er nog 52$ op de borden. Intussen is dat nog maar net boven de 50$. Hiermee hebben we weer een nieuw dieptepunt bereikt. Geen wonder dat een bedrijf als Glencore, met een hele grote kolenproductie, moet herstructureren en dividendbetalingen verlaagt. USD/BBL 60 55 50 45 40 35 Brent oil, front month Brent Crude USD/BBL Brent Crude EUR/BBL EUR/BBL 50 48 46 44 42 40 38 36 34 32 30 30 10-aug 17-aug 24-aug 31-aug 7-sep 5
Vooruitblik Door Labor Day zullen de voorraadgetallen een dag later uit komen. Hierdoor zijn ze niet minder belangrijk. Ook de update van Baker Hughes betreffende het aantal rigs wordt weer interessant aangezien deze aantal afgelopen week voor het eerst in 7 weken weer een daling liet zien. 6
Gas Korte termijn Vorige week zorgden lagere temperaturen en Noors onderhoud voor een hogere prijs. Nederland kreeg hierdoor volgens planning slechts 36 mcm per dag aangeleverd in plaats van de 60 mcm per dag die voorheen gold. Donderdag ging het even helemaal mis. Toen werd bekend dat het Sleipnerveld voor de kust van Noorwegen geen stroom meer had. Hierdoor kon 10,5 mcm (op dagbasis) aan Noors gas niet worden geëxporteerd. Maar dat was niet het enige probleem. In het uur dat volgde, daalde de Noorse volumes die in Engeland en België binnen kwamen met meer dan 100 mcm of wel 1/3. Dit had te maken me diverse problemen voor de kust. Leveranciers moesten gebruik maken van korte termijn storages om de gaten te vullen. Waardoor de prijs flink op liep. Ook de TTF-prijs ging een halve euro omhoog als gevolg van extra exporten naar België. De LEBA-prijs steeg uiteindelijk niet zo hard aangezien geplande Noorse onderhoudswerkzaamheden werden gestaakt en/of verminderd. De dag erna was alles weer opgelost en daalden we weer terug naar de niveaus van woensdag. Lagere temperaturen en een sterkere pond zorgden er na het weekend voor dat de daling niet doorzette. Intussen dalen de prijzen voor Day Ahead wel. Maar de overige periodes dalen niet omdat de daling van de euro versus het Britse pond te groot lijkt. Het helpt ook niet dat de 1e dag van de Gazprom-veilingen geen kopers heeft aangetrokken. Lange termijn Ondanks de forse daling van de olieprijs, is gas weer nauwelijks gedaald. Verkopers lijken terughoudend aangezien de gesprekken met Oekraïne nog moeten beginnen en de Raad van State donderdag weer een bijeenkomt over de gaswinning in Groningen heeft. Natuurlijk helpt de daling van de euro ten aanzien van het GBP ook niet. 7
Gazprom Gazprom is erg actief met het sluiten van nieuwe deals. Met als resultaat dat ze zeker niet minder grip op de prijsontwikkeling in Europa krijgen. Door een ruil met BASF krijgen ze namelijk de opslag van Wintershall op de Noordzee in handen. BASF krijgt daarvoor in ruil velden in Siberië voor terug. En door een samenwerking aan te gaan met een conglomeraat van Europese bedrijven, waaronder Shell en OMV, kunnen ze waarschijnlijk in 2019 al beschikken over een wederom verdubbelde Nordstream. EUR per MWh 20,5 TTF en Zeebrugge gas 20,0 19,5 19,0 18,5 Zeebrugge Cal16 Cal-16 TTF TTF day-ahead 18,0 10-aug 17-aug 24-aug 31-aug 7-sep Vooruitblik Er staat veel op de planning deze week wat effect kan hebben op de gasprijs. Naast de bovengenoemde onderwerpen naderen we nu ook weer de periode waarin de buitentemperatuur effect heeft op de vraag en prijs. 8
Elektriciteit Korte termijn (elektra voor morgen en volgende maand) Begin vorige week zagen we al hoge korte-termijn prijzen APX/BPX door de lage beschikbaarheid van de kerncentrales in België. Er trad echter een prijsverschil op doordat de capaciteit op de grens is beperkt. Prijzen in België liepen hierdoor nog verder op. Na het weekend zien we de prijzen afkomen onder andere doordat er in Duitsland fors meer bruinkoolcentrales beschikbaar zijn. Ook de capaciteit op de Nederlandse markt komt langzaam maar zeker terug. Lange termijn Lagere kolen en gasprijzen werken maar gedeeltelijk door in de stroomprijs. Het lijkt een kwestie van tijd voordat we de recente lows rond 37 euro per MWh voor Cal16 weer op de borden zien. EUR/MWh Elektriciteit 49 47 45 43 41 39 37 35 Cal16 NL Piek 33 Cal16 NL Basis 31 Cal16 BE Base 29 Cal16 DE Base 27 25 10-aug 17-aug 24-aug 31-aug 7-sep 9
Vooruitblik Gezien de volatiliteit op de gasmarkt is het niet waarschijnlijk dat de stroomprijzen snel zullen dalen. Al moet de lagere kolenprijs toch ooit gaan doorwerken Het belangrijkste dat de komende maanden te gebeuren staat, blijft toch het al dan niet heropenen van de kerncentrales Tihange 2 en Doel 3 dat nu nog gepland staat voor 1 november. Darkspread en sparkspread We zien de darkspread weer stijgen omdat de stroomprijs blijft hangen en de kolenprijs weer fors is gedaald. De sparkspread schommelt binnen de dag alle kanten op, afhankelijk van de beweeglijke gasprijs. EUR/MWh 16,0 15,0 14,0 13,0 12,0 11,0 10,0 9,0 8,0 7,0 Dark spread, Spark spread Darkspread Base Cal16 Sparkspread Peak Cal16 (rechtse as) EUR/MWh 6,0 10-aug 17-aug 24-aug 31-aug 7-sep 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 10
Emissies Dalende kolenprijzen maken dat de darkspread beter wordt in onder meer Duitsland. Dit resulteert weer in meer aankopen van EUA's. Echter, het is de vraag of bedrijven door een afzwakkende economie de stroom nog wel nodig zullen hebben. Vandaar dat de prijs nauwelijks is veranderd. Iets wat deze week waarschijnlijk het geval zal blijven. Emissierechten EUR per ton 8,5 CO 2 8,3 8,1 7,9 7,7 7,5 7,3 7,1 6,9 CO2 Cal15 6,7 6,5 10-aug 17-aug 24-aug 31-aug 7-sep 11
Weer Bron: Klik hier voor de link of ga naar www.weer.nl/nederland/nederland.html als de link niet werkt. 12
Legal Disclaimer De informatie in de Essent Marktinformatie is bedoeld als informatie in algemene zin ten behoeve van professionele partijen en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De Essent Marktinformatie geeft een verwachting van de marktontwikkelingen en dient niet beschouwd of gebruikt te worden als een (beleggings)advies of een voorstel of aanbod tot het kopen en/of verhandelen van financiële instrumenten in de zin van de Wet op het financieel toezicht (Wft). Beslissingen op basis van informatie uit de Essent Marktinformatie zijn uw eigen verantwoordelijkheid en komen voor uw rekening en risico. Essent heeft de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van de Essent Marktinformatie en de daarin vermelde informatie. Niettemin kan Essent niet garanderen dat alle informatie in de Essent Marktinformatie altijd actueel, juist en/of volledig is. Aan de informatie in de Essent Marktinformatie kunnen geen rechten worden ontleend. De informatie in de Essent Marktinformatie kan onderhevig zijn aan wijzigingen. Essent is niet verplicht om u hierover te informeren. Essent is niet verplicht om de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te wijzigen. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade (direct danwel indirect) die op enigerlei wijze voortvloeit uit de informatie in de Essent Marktinformatie of het gebruik daarvan. Verwijzingen De Essent Marktinformatie kan verwijzen naar door derden verstrekte informatie, al dan niet door middel van hyperlinks. Essent heeft dergelijke informatie niet beoordeeld en geverifieerd op redelijkheid, juistheid, volledigheid of actualiteit. Essent staat niet in voor de inhoud en het functioneren van websites van derden. Essent sluit iedere aansprakelijkheid voor schade ten gevolge van deze verwijzing (-en) uit. Intellectuele eigendomsrechten Essent is exclusief rechthebbende op alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot de in de Essent Marktinformatie gepresenteerde inhoud, inclusief maar niet beperkt tot alle auteursrechten en merkrechten op alle teksten, logo's, illustraties en foto's, of is gerechtigd tot gebruik door derde rechthebbenden. Niets van de Essent Marktinformatie mag zonder schriftelijke en voorafgaande toestemming van Essent worden gereproduceerd of gebruikt, anders dan het downloaden en het bekijken daarvan op een enkele computer en/of het printen van de benodigde hardcopies ten behoeve van bedrijfsmatig gebruik binnen uw eigen onderneming. Online communicatie Essent garandeert niet dat naar haar gestuurde e-mails of andere elektronische berichten tijdig worden ontvangen en verwerkt. Essent sluit iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele schade ten gevolge van het niet of te laat ontvangen ervan. Toepasselijk recht Op deze disclaimer is Nederlands recht van toepassing. De rechtbank te s-hertogenbosch is bij uitsluiting bevoegd te oordelen over eventuele geschillen die in verband met deze disclaimer kunnen ontstaan. 13