Programmaplan Binnenstad Leiden 2015-2018
Inhoudsopgave Voorwoord 4 Inleiding 5 1. Terugblik afgelopen jaren 6 1.a. Gerealiseerde inspanningen 7 1.b. Effecten 11 1.c. Samenwerking met convenantpartners, ontwikkelaars, beleggers 12 2. Analyse, doelen en ambities 14 2
3. Van ambities naar inspanningen 20 4. Samenwerking met stadspartners 24 5. Programmacoördinatie en organisatie 26 5.a. Organisatiestructuur 26 5.b. Programmasturing 29 5.c. Communicatie 30 5.d. Monitoring 32 6. Financieel overzicht 36 3
Voorwoord Een fantastische binnenstad We hebben in Leiden een fantastische binnenstad. Ik ben blij dat we als college hebben uitgesproken hierin te blijven investeren. We werken natuurlijk al langer aan de ontwikkeling van de binnenstad. Goede voorbeelden daarvan zijn onder andere het mogelijk maken van meer winkels zoals op de Aalmarkt, of de herinrichting van de Breestraat zodat dit weer een aantrekkelijke straat wordt, en ook het zorgen voor voldoende parkeergelegenheid door de bouw van de garages Garenmarkt en Lammermarkt. Maar zeker in de huidige economische tijden gaat het allemaal niet meer vanzelf. Er moet blijvend geïnvesteerd worden om de stad bruisend en aantrekkelijk te houden, zowel voor inwoners en bezoekers als voor bedrijven en investeerders. De gemeente kan dat niet alleen. Door samen te werken met ondernemers en partners uit de stad, kunnen we veel meer bereiken. Ook de komende jaren blijven we daar hard aan werken en ik ben blij te zien dat de plannen daarvoor samen met de stad worden gemaakt. Met elkaar zorgen we ervoor dat we het beste halen uit de mogelijkheden die deze fantastische binnenstad ons biedt. Robert Strijk Wethouder Bereikbaarheid, Economie, Binnenstad en Cultuur 4
Inleiding Alweer zeven jaar geleden is het programma Binnenstad gestart met de opdracht van het toenmalige coalitieakkoord en is vijf jaar geleden gestart met het programma Binnenstad. Ook het huidige college heeft in haar beleidsakkoord opgenomen om het programma voor de komende vier jaar voort te zetten. Dit vormt de aanleiding om het programma te herijken. De missie van het programma blijft onveranderd: Vanaf 2009 werken stadspartners en gemeente samen om de sterk onderscheidende kwaliteit van de historische Leidse binnenstad beter te benutten waardoor de centrumpositie van Leiden in de regio wordt versterkt. Er is een lange termijn visie voor de ontwikkeling van de Leidse binnenstad opgesteld die geborgd wordt door bestuurlijk commitment en continuïteit. Hierdoor worden eigenaren, beleggers en ontwikkelaars verleid te investeren in de stad. Stadspartners en gemeente voeren jaarlijks inspanningen uit om op diverse terreinen de binnenstadseconomie te versterken. Ten behoeve van het nieuwe programmaplan is het programma geëvalueerd, is met alle stadspartners die convenantpartner zijn een gesprek gevoerd en is de afgelopen maanden gewerkt aan het opstellen van een gezamenlijk nieuw programmaplan. Het doel van dit programmaplan is overzicht creëren voor iedereen die (op een onderdeel) betrokken is, zodat helder is waar ieders inzet toe dient en hoe deze samenhangt met de inzet van anderen. Doordat het een weergave is van de gezamenlijke visie (in meerjarenplan) en concrete afspraken (in jaarplan) vormt het het kader voor de samenwerking van alle stadspartners. Om zowel de ambitie over langere tijd als op kortere termijn concrete afspraken vast te leggen bestaat het programmaplan uit 2 delen: Meerjarenplan 2015-2018: geeft de meerjarige ambitie en visie aan en dient als samenhangend kader voor concretere jaarplannen; Uitvoeringsprogramma 2015: de inspanningen en inzet van middelen en capaciteit. 5
1. Terugblik afgelopen jaren In juni 2009 is het Programmaplan Binnenstad door de gemeenteraad vastgesteld. De hoofddoelen van het programma zijn: meer bezoekers; hogere bestedingen; en hogere waardering; en in het programma Binnenstad waren de volgende ambities benoemd: vergroten kwaliteit openbare ruimte; verbeteren beheer openbare ruimte; hogere kwaliteit (openbaar waarneembare) bebouwde omgeving; betere bereikbaarheid; uitbreiden en verbeteren parkeergelegenheid; uitbreiden en verbeteren winkel- en horecavoorzieningen; uitbreiden en verbeteren cultureel aanbod en evenementen; meer marketing en promotie. 6
Later is daar een gewaagd doel aan toegevoegd, namelijk het worden van de Beste Binnenstad van Nederland in 2017. Ieder jaar is een uitvoeringsprogramma opgesteld waarin vele projecten, activiteiten en maatregelen (de inspanningen ) worden uitgevoerd om de acht genoemde ambities te realiseren. Het werken aan deze acht ambities was/is noodzakelijk om de drie hoofddoelen te verwezenlijken. De ruimtelijke visie is uitgewerkt in Verder met de Binnenstad, een document voor ontwikkelaars en beleggers die richting geeft aan het gewenste ruimtelijke programma op de 18 ontwikkellocaties. 1.a. Gerealiseerde inspanningen Per ambitie zijn subdoelen bepaald. Op basis daarvan zijn jaarlijks uitvoeringsprogramma s opgesteld. Per subdoel is hieronder kort weergegeven wat er aan inspanningen is gerealiseerd in de periode 2009 2014. 1 Vergroten kwaliteit openbare ruimte 1A Betere inrichting van straten en pleinen 1B Betere verbinden en versterking van de singels 1C Meer bomen en bloemen in de stad 1D Grotere benutting van het water Gerealiseerd: Handboek openbare ruimte; Alle prullenbakken conform handboek; Bloemen aan lantaarnpalen en bruggen; Diverse ingrepen op de Beestenmarkt; Breestraat en Stationsweg beiden heringericht; Donkersteeg is ingericht; Leidse Loperroute opgeknapt; Beleid rondom bevordering watertoerisme. 2 Verbeteren beheer van de openbare ruimte 2A Betere uitstraling openbare ruimte 2B Extra maatregelen schoon en heel 2C Betere handhaving (en communicatie over) regels gebruik openbare ruimte en handhaving Gerealiseerd: Aanpak meeuwenoverlast en gele zakken; Ondergrondse containers; Fietswrakkenacties; Fiets Fout Fiets Weg; Diverse handhavingsacties in de binnenstad en op het water; Iedere dag wordt het stationsplein geveegd. 7
3 Hogere kwaliteit van de bebouwde omgeving 3A Uitvoering van gebied- / projectontwikkeling / herinrichting op ontwikkellocaties 3B Betere kwaliteit van het beschermd stadsgezicht Leiden, binnen de singels 3C Meer woningen in het topmilieu 3C Meer studentenhuisvesting 3D Meer wonen boven winkels Gerealiseerd: Er zijn op basis van de visie ontwikkellocaties benoemd. Deze locaties zijn meerdere keren op een conferentie gepresenteerd aan ontwikkelaars en beleggers. Ook heeft de gemeente nu twee keer op de Provada gestaan. De volgende locaties zijn opgestart: Stationsgebied, Singelpark, Garenmarkt, Lammermarkt, Breestraat, NUONterrein; Met de aanpak van illegale gevelreclame en de Subsidieregeling Historische Stadsbeeld zijn inmiddels al 60 gevels opgeknapt. Veel panden in de Steenstraat zijn opgeknapt; Plan IDcollege voor Rijnlandblok; Task Force Studentenhuisvesting; Ontwikkeling studentenhuisvesting Langebrug. Wonen boven Winkels. 4 Betere bereikbaarheid 4A Aanleggen ringstructuur 4B Aanleggen (hoogwaardig) openbaar vervoer 4C Aanleggen transferia (P+R) 4D Betere fietsroutes 4E Betere voetgangersroutes 4F Beter gebruik van water 4G Overigen (oa. luchtkwaliteit, P-plaatsen touringcar, vrachtverkeer) Gerealiseerd: Deze inspanningen vallen muv het beter gebruik van het water allemaal onder het Programma Bereikbaarheid; De dam in de singel bij de EONcentrale ligt er nog steeds. Er zijn diverse studies uitgevoerd naar mogelijke oplossingen, maar hiervan is bij het kaderbesluit Singelpark besloten om de dam voorlopig nog te laten liggen. 8
5 Uitbreiden en verbeteren parkeren 5A Meer parkeergarages en parkeerlocaties 5B 5C 5D 5E 5F 5G 5H 5I Meer P+R voorzieningen Beter parkeren in de openbare ruimte Beter afgestemde parkeertarieven Betere informatie voorziening Meer fietsen stalplaatsen bij station Meer fiets stalplaatsen in kernwinkelgebied Meer Fiets natransport bij P+R voorziening Meer fiets stalplaatsen bij overige voorzieningen Gerealiseerd: Extra fietsparkeren bij het station; Fietsenkelder VenD; Extra fietsbeugels rondom Hartebrugkerk; Uitvoeringsbesluit parkeergarages Lammermarkt en Garenmarkt; Tijdelijk parkeergarage Morspoort; Parkeermanager aangesteld. 6 Uitbreiden en verbeteren winkel- en horecavoorzieningen 6A Beter functionerend kernwinkelgebied A1 6B 6C 6D 6E 6F 6G Betere Breestraat Meer grootschalige retail Uitgebreidere retail ontwikkeling Duidelijker horeca concentratie locaties (vb Beestenmarkt) Meer hotels Hogere organisatiegraad van horecabranche Gerealiseerd: Onderdelen Aalmarktproject; Studie naar verheling panden op de Haarlemmerstraat; Nota winkelbeleid; Retailstrategie; Open pandendag; Winkelboek; RMC-aanpak Hartje Stad; Actieve benadering retailers via JonesLangLasalle en Centrummanagement Leiden; Aanpassing bestemmingsplan; Meer hotels. 9
7 Uitbreiden en verbeteren Cultureel aanbod en Evenementen 7A Beter cultureel product & promotie 7B 7C 7D 7E 7F Meer podiumkunsten Meer cultuur Educatie Sterker Filmaanbod Beter zicht op cultureel erfgoed / stadshistorie Meer evenementen en congressen Gerealiseerd: Nieuwe evenementennota; Cultuurmakelaar; Signatures en Nacht van Kunst en Kennis; Poppodium Gebroeders de Nobel; Leiden Internationaal Film Festival; Nieuwe erfgoednota; Toename van congressen in de stad door betere samenwerking; Renovatie Sterrenwacht en Renovatie Tropische kas Hortus. 8 Meer marketing en promotie 8A Betere promotie organisatie 8B 8C 8D 8E Ontwikkeling Visitor Centre Leiden Betere (digitale) informatievoorziening Meer promotie Meer toepassingen te gebruiken in de stad Gerealiseerd: Eigen huisstijl Ontdek Leiden; Het Visitors Centre; Portal Leiden incl diverse apps; Promotie op nationaal en regionaal niveau; Meer arrangementen. 10
1.b. Effecten Aan de hand van indicatoren wordt gemeten of het programma succesvol is. De huidige effectindicatoren zijn : het aantal dagbezoeken aan leiden door Nederlanders (bron: continu vakantieonderzoek); het aantal hotel- en campingovernachtingen in Leiden(belastingsamenwerking Gouwe Rijnland); de gemiddelde bestedingen van dagbezoekers aan Leiden per bezoek per persoon(bron: continu vakantieonderzoek); het rapportcijfer Leidenaren voor historische binnenstad Leiden (bron: stadsenquête); de beoordeling door Leidenaren van Leidse binnenstad op 7 aspecten (bron stads enquête). De vijf huidige indicatoren van het programma geven slechts fragmentarisch een indicatie van het effect dat we beogen met het programma Binnenstad. De indicatoren geven ieder maar een deelaspect weer. Bij de indicatoren afkomstig uit het Continu Vakantie Onderzoek worden dagjesmensen (Nederlanders niet afkomstig uit Leiden) ondervraagd over hun stadsbezoek. In de Stadsenquête wordt juist alleen Leidenaren gevraagd naar hun waardering voor de binnenstad. Om deze reden is een andere meetinstrument, namelijk De Leidse Binnenstad Index ontwikkeld. De Leidse Binnenstad Index meet het economisch klimaat van de binnenstad van Leiden. De index omvat 33 indicatoren die - verdeeld in 5 thema s - geïntegreerd zijn in uiteindelijk één indexcijfer. De index heeft in het ijkjaar 2008 de waarde 100. Wanneer de index hoger is dan 100, staat de Leidse binnenstadeconomie er beter voor dan in het ijkjaar. De Leidse Binnenstad Index stond in 2013 op 106. Dat betekent een stijging van 6% ten opzichte van het ijkjaar 2008. In de tussenliggende jaren is de index consequent gestegen. In 2014 staat de Index op 109. De indicatoren zijn verdeeld over 5 gebieden: stadskwaliteit, verdienvermogen, bereikbaarheid, vestigingsklimaat, arbeidsmarkt. De indicator aantal hotel en campingovernachtingen is één van de indicatoren van de index. Totaal tabel 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Stadskwaliteit 100 101 102 103 103 108 109 Verdieningsvermogen 100 102 102 108 107 111 Bereikbaarheid 100 100 103 105 104 107 Vestigingsklimaat 100 98 101 103 97 100 Arbeidsmarkt 100 108 107 115 115 118 Totaal score 100 101 103 106 106 109 11
1.c. Samenwerking met de convenantpartners, ontwikkelaars en beleggers Voor het programma Binnenstad is een convenant afgesloten met 20 stadspartners. Alle partijen hebben daarin aangeven welke bijdrage zij zullen leveren aan het binnenstad programma. Soms is dat omdat ze zelf primair de uitvoerder zijn van een inspanning, maar het kan ook zijn dat ze een bijdrage leveren door mee te denken of te participeren. In ieder geval zijn de partners ambassadeurs van het programma. In die zin is er veel veranderd ten opzichte van 5 jaar geleden toen het programma werd opgesteld. De partners waren destijds sceptisch over het vermogen van de gemeente om een lange termijn koers te gaan vast houden. Nu zien zij vooruitgang in de binnenstad en de koersvastheid van de gemeente. De stadspartners geven aan dit een goede basis te vinden voor verdere samenwerking. De uitvoerende partners zijn in de periode van 2011 tot 2013 in een Beste Binnenstad-team gaan samenwerken. Hierdoor voelden de andere partners zich minder betrokken. Ook zijn de partners de laatste jaren minder betrokken geweest bij het opstellen van het jaarlijks uitvoeringsprogramma. In 2014 is de samenwerking met partners weer nieuw leven ingeblazen (zie verderop in dit programmplan). Dit houdt onder andere in dat het Beste Binnenstad-team is gestopt en we nu aan 4 thematafels met alle partners spreken over de uitvoeringsagenda. Ook de bewonersorganisaties zijn hierbij betrokken. De bomenbond is als partner afgevallen. De huidige voorzitter ziet geen meerwaarde in participatie binnen het programma. Daarnaast is de Stichting Leiden Communicatiestad opgeheven en maakt sinds 2014 de Kamer van Koophandel geen deel meer uit van het programma (wegens sluiting van de locatie in Leiden). De Museum Groep Leiden is afgehaakt in verband met andere prioriteitstelling (meer aandacht voor cultuureducatie) en laten zich door Leiden Marketing vertegenwoordigen. Sinds 2011 is de PKVV, de vertegenwoordiger van alle studentenverenigingen, aangehaakt. De stadspartners die nu betrokken zijn bij het programma zijn: Universiteit Leiden, Duwo, ROC Leiden, Leiden Marketing, Centrummanagement Leiden, Cultuurfonds, Stadspodia, Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Leiden, Historische Vereniging Oud Leyden, het Leiden Internationaal Film Festival, BplusC, Stadslab, Plaatselijke Kamer Van Verenigingen, Het Gilde Leiden, Stichting Platform Gehandicapten, Stichting Ondernemend Leiden, Vecovab en een vertegenwoordiger namens de voorzitters van de bewonersverenigingen 12
Daarnaast is bij de start van het programma afgesproken dat per ontwikkellocatie zou worden gewerkt met een locatiegerichte aanpak. Ondernemers en bewoners die op of rondom een ontwikkellocatie wonen en werken worden vanaf het begin betrokken bij de ontwikkeling. Dit is/wordt in de meeste gevallen ook zo uitgevoerd. Alleen het voornemen om per locatie echt een convenant af te sluiten is niet gerealiseerd, met uitzondering van het Singelpark. De Stichting Vrienden van het Singelpark zullen een officieel samenwerkingsconvenant met de gemeente afsluiten over de realisatie van het singelpark. Daarnaast is er een winkelstrategieconvenant afgesloten met vastgoedvertegenwoordigers en makelaars. Ontwikkelaars en beleggers zijn meerdere keren uitgenodigd om kennis te nemen van Leiden en het Programma Binnenstad. Ook retailers zijn uitgenodigd. Twee maal zijn er conferenties georganiseerd. In 2013 en in 2014 heeft Leiden deelgenomen aan de Provada waar niet alleen Programma Binnenstad, maar ook Programma Bereikbaarheid en Kennisstad zijn geëtaleerd. Specifiek gericht op de Leidse binnenstad is nu twee keer een open pandendag georganiseerd door het Centrummanagement. Al deze activiteiten zijn erop gericht om partijen over de streep te trekken om in Leiden te investeren. 13
2. Analyse, doelen en ambities De aanleiding van het programma Binnenstad is economisch van aard. Voor het opstellen van het programma is destijds een SWOT-analyse gemaakt van Leiden in regionale context en van Leiden als stad. Sinds 2008 zijn er veel zaken gewijzigd. Op basis van gesprekken die gevoerd zijn met alle stadspartners in dit voorjaar en de kennis van het programmateam zijn deze analyses geactualiseerd. Analyse van Leiden in de regionale context In 2008 werd geconcludeerd dat de Leidse regio als geheel er goed voor stond. Leiden heeft als centrumgemeente een uitstekende uitgangspositie in toen nog voorzien groeiend verzorgingsgebied. De bedreigingen voor Leiden werden voornamelijk gevormd door de groei van omringende kernen als woon, werk, winkel en verblijflocaties en door de knelpunten in de bereikbaarheid van Leiden. Er was op dat moment nog geen sprake van de economische crisis. Deze crisis heeft invloed op investeringen van bedrijven, bestedingen van bezoekers en op de leegstand in kantoren en winkels. Het treft de Leidse economie, maar valt ten opzichte van andere steden nog relatief mee. De regionale samenwerking met de omringende gemeenten in de Economische agenda 071, die in 2013 vorm kreeg, is van belang om elkaar aan te vullen en te versterken. 14
Sterk Strategische ligging als scharnier tussen Noord- en Zuidvleugel van de Randstad Grote studentenpopulatie, beroepsbevolking is overwegend hoog opgeleid, de creatieve klasse in Leiden is sterk vertegenwoordigd De ligging van de stad temidden van toeristische omgeving(strand, groene hart, duin en bollenstreek) Er is een gezonde groei van de Bio Science sector De leegstand van de kantorenmarkt en het winkelbestand is relatief beperkt tov andere steden. Leiden heeft een totaal aantal monumenten van circa 2.834, waarvan 1.260 rijksmonumenten (2013) Kans De potentiële bouw- en inbreidingslocaties voor woningbouw in en rondom Leiden De infrastructuur zal zich verbeteren onder meer met de komst van de Rijnlandroute/Hoogwaardig Openbaar Vervoer en maatregelen van Lab071 De uitvoering van de Economische Agenda 071 in samenwerking met omringende gemeenten Zwak Er zijn nog diverse knelpunten aanwezig in de autobereikbaarheid aan Oost en Westzijde. Slecht imago in de regio over parkeren en bereikbaarheid Het winkelaanbod in de regio is sterk met vaak gratis parkeeraanbod. Bedreiging Economische crisis Internetwinkelen 15
Analyse van Leiden als stad In 2008 werd over Leiden als stad geconcludeerd: Leiden heeft een aantrekkelijke binnenstad voor bezoekers van binnen en buiten de stad. Het potentieel van de binnenstad wordt niet ten volle benut door een aantal onaantrekkelijke aspecten als te weinig diversiteit in het aanbod, uitstraling en routering. Daarmee kiezen bezoekers - en dus ook bewoners - gemakkelijk voor een andere bestemming. Anno 2014 staat er als gevolg van de economische crisis en het internetwinkelen veel druk op de winkeliers om het hoofd boven water te houden. De afgelopen jaren is beleid ontwikkeld om het winkelaanbod te versterken en om leegstand te voorkomen. De Verrassende Winkelweekenden en de Winterwonderweken met de ijsbaan op de Rijn zorgen voor veel extra bezoeken in de stad. Om een groter aanbod in de stad te krijgen zijn winkels met grotere vloeroppervlakte nodig, waarin in de Aalmarkt wordt voorzien. De uitstraling van de stad is op delen verbeterd, enerzijds als gevolg van de Subsidie Historisch Stadsbeeld en aanpak modellenboek gevelreclame, anderzijds vanwege verbeteringen in de openbare ruimte. Het cultuuraanbod is veel sterker geworden afgelopen jaren, met het LIFF, dat uitgegroeid is tot derde filmfestival van Nederland, de twee identiteitsversterkende evenementen Signatures Cultuurweken en Nacht van Kunst en Kennis en de Nobel. Het horeca-aanbod is gegroeid en er is hotelcapaciteit bij gekomen. 16
Sterk Historische structuur binnen de singel Veel monumentale panden Universiteit Breed cultureel aanbod (veel musea, podia, BplusC, evenementen) Hoog opgeleide en financieel krachtige bevolking Hoog aandeel studenten en creatieve klasse Het water Diversiteit horeca-aanbod en terrassen. Goede samenwerking tussen CML, LM en CF Het zwerfmilieu(unieke winkels rondom de hoofdwinkelstraten) Toename hotelcapaciteit en aantal overnachtingen Toename studentenhuisvesting Consistentie bestuurlijke koers ten aanzien van visie en beleid Promotie van de stad Kans Ontwikkeling van aantrekkelijke toegankelijke looproutes van bronpunten naar het centrum Ontwikkeling van twee parkeergarages Herontwikkeling van de stadszijde van het station Realisatie Singelpark, Lammermarkt, NUONterrein, Meelfabriek Aanbieden van beeldbepalende gebouwen aan initiatiefnemers van bijzondere formules Benutten congresmogelijkheden door nauwe samenwerking Realisatie Aalmarkt Kwaliteitsverbetering openbare ruimte Haven en Haarlemmerstraat Zwak Compleetheid winkelaanbod Verbinding Bio Science Park- centrum Te weinig groen Uitstraling stationsgebied stadszijde en looproute naar centrum Ontbreken van kwaliteitsvolle bronpunten voor parkeerders en winkelend publiek Ontbreken van een duidelijke bewegwijzering voor parkeerders, bezoekers en winkelend publiek Onvoldoende fietsparkeervoorzieningen Onbekendheid geboortestad van Rembrandt Bedreiging Bezuinigingen Bouwactiviteiten musea waardoor tijdelijk dicht: Lakenhal, Naturalis, Rijksmusem voor Oudheden 17
Ofschoon er al veel resultaten zijn geboekt en ook positieve ontwikkelingen zichtbaar zijn, gaat bovenstaande analyse nog altijd op en zijn de doelen van het programma onverminderd: Meer bezoekers Meer bestedingen Meer waardering En ook het gewaagde doel, het worden van de Beste Binnenstad in 2017 van Nederland, blijft overeind. Op basis van de gesprekken die zijn gevoerd met de stadspartners zijn vier visies of dromen geformuleerd op de 4 thema s waarop voor de komende jaren actie nodig is om de doelen te bereiken. 1. Verbeteren van de cityhospitality Alle bezoekers, zowel van buiten, uit de regio, als uit de stad, voelen en weten zich welkom in de stad. De bezoeker weet vanaf het bronpunt waar hij/zij binnenkomt met trein, boot, fiets, auto, te voet of touringcar hoe hij/zij bij het punt van bestemming kan komen en kan daar op een prettige manier komen. De bezoeker ervaart kwaliteit en rust, maar is verrast door leuke, spraakmakende elementen die hij onderweg tegenkomt. Het personeel in de winkels, de horeca en voorzieningen zijn serviceverlenend en zijn de gastheer/gastvrouw van de stad. De toegankelijkheid voor minder validen en mensen met kinderwagens is goed en mooi opgelost met natuurlijke gidslijnen waar mogelijk. De bezoeker wordt geattendeerd wat er de komende week te doen is in Leiden en ziet welke evenementen er op dit moment zijn. De internationale student of werker weet goed zijn weg binnen Leiden te vinden. Van de bouw van de grote locaties heeft de bezoeker geen last, het is aantrekkelijk verpakt. Het Visiotors Centre heeft naast de hoofdlocatie in het stationsgebied in de binnenstad een extra loket en biedt digitale informatie bij de twee nieuwe parkeergarages aan de Lammermarkt en Garenmarkt. 2. Een schonere, hele en veilige binnenstad De stad ligt er goed bij en straalt kwaliteit uit. Er ligt geen troep op straat, er zijn geen kapotgetrokken vuilniszakken, bij ondergrondse containers staat er geen vuil naast, het straatmeubilair staat er fris en schoon bij, de palen staan recht, er staan geen overbodige palen, de straatnaamborden zijn mooi aan de gevel, er zijn geen fietswrakken, bij het station staan de fietsen in de daarvoor bestemde stallingen, de elektriciteitskastjes zien er goed uit, klachten worden snel en vakkundig gerepareerd. We behouden de vierde ster van het keurmerk veilig ondernemen(kvo). De toeristische verblijfslocaties zijn door een ringetje te halen (Burcht, van de Werfpark, Park molen de Valk, Park molen de Put, de Leidse loperroute, de aanlooproutes en het kernwinkelgebied) 18
3. Beleving De stad biedt een aantrekkelijk en compleet aanbod voor haar (toekomstige) bezoekers en bewoners. Het veelzijdige en kwalitatieve winkelaanbod is verrassend en onderscheidend. Door verrassende winkelweekenden en de winterwonderweken is het winkelen een extra beleving. Door het complete en goed gesegmenteerde horeca-aanbod, met zijn terrasjes aan het water, wordt het verblijf vanzelfsprekend verlengd. De grote evenementen zetten Leiden als Stad van Ontdekkingen op de kaart, zijn spraakmakend en eigentijds en bieden de Leidenaar het podium om te genieten van de identiteit van Leiden. Leiden weet haar aantrekkingskracht te benutten door zowel doorgaande bezoekers aan regionale evenementen als organisatoren van dagreizen te verleiden Leiden aan te doen. De stad weet de geboorteplaats van Rembrandt in beeld en beleving uit te dragen en grijpt ook andere belangrijke gebeurtenissen aan om de historische binnenstad met haar duizenden monumenten en musea steeds verrassend in de etalage te zetten.. De congresmarkt groeit in Leiden vanwege het academische en complete aanbod. De culturele voorzieningen (musea, stadspodia, BplusC, overige podia) zijn aantrekkelijk gehuisvest en weten meer en meer crossovers te maken naar horeca en retail voor aantrekkelijke arrangementen en culturele programmering en vice versa. 4. Een prachtige levendige stad Onze prachtige historische binnenstad komt steeds beter tot zijn recht door de ingetogen winkelpuien en in een mooie rustige openbare ruimte. Nieuwbouw is eigentijds en modern, straalt kwaliteit uit en past in de omgeving. Eigenaren en winkeliers/ketens zien het economische profijt in van een mooi pand en investeren. Zij stimuleren elkaar om ook mee te doen. Het Pieterskwartier is beter verbonden met hartje stad. De plinten (de invulling en uitstraling van de panden) van het station naar het kernwinkelgebied zijn aantrekkelijker. De verblijfskwaliteit van het kernwinkelgebied met de Aalmarkt, de nieuwe steeg en de nieuwe brug is verbeterd, net als de kwaliteit van de Haarlemmerstraat. Ook zijn de eerste locaties van het Singelpark ingericht en is helder hoe de bussen door de stad gaan rijden, zodat deze wegen heringericht zijn. Leegstaande kantoor- en winkelpanden zijn er minimaal, en diverse panden zijn herbestemd of getransformeerd tot onder meer flexibele bedrijfsverzamelgebouwen. Wonen in de binnenstad is voor diverse doelgroepen aantrekkelijk. 19
3 Van ambities naar inspanningen Op basis van de geactualiseerde analyse en de opgestelde visies zijn inspanningen geformuleerd. Deze inspanningen zijn gegroepeerd in subdoelen. Hieronder wordt in hoofdlijnen weergegeven welke inspanningen nodig zijn om de in paragraaf 2 opgenomen visies te realiseren. Dit is in detail uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma 2015. 20
1. Verbeteren van de cityhospitality Aantrekkelijke bronpunten: de realisatie van aantrekkelijke bronpunten om bezoekers vanuit station, parkeergarage, fietsenstalling, touringcaruitstapplaats, bushalte en haven zo goed mogelijk te ontvangen. Aantrekkelijke looproutes: optimaliseren van de looproutes vanuit de bronpunten, waardoor er meer ruimte voor voetgangers ontstaat van en naar het centrum. Goede informatievoorzieningen: het goed informeren van bezoekers, zowel om hun plaats van bestemming te bereiken als hen te attenderen op wat er te doen is. Bevorderen gastheerschap; het welkom voelen van de bezoeker door ondernemers en cityhostesses, maar ook door voorzieningen als WiFi. 2. Een schonere, hele en veilige binnenstad Schoon; voortzetting van de bestrijding van meeuwenoverlast, het verbeteren van het uiterlijk van het straatmeubilair en betere voorzieningen voor afvalinzameling in parken en oplossen van telkens terugkerende verrommelde en vervuilde plekken (zgn. hotspots). Beter gebruik; activiteiten die ervoor zorgen dat mensen voorzieningen in de openbare ruimte goed gebruiken, met aandacht voor het fietsparkeren en overlastbestrijding op het water. Veilig; onder meer het behouden van de vierde ster Keurmerk veilig onder nemen. 3. Beleving Cultureel aanbod; het doorzetten en kwalitatief versterken van bestaande evenementen en het versterken van de relatie met de Duin- en Bollenstreek en de Keukenhof. Winkelaanbod; inspanningen gericht op het completer maken van het winkelaanbod zoals het doorzetten van de retailstrategie zowel gericht op acquisitie van internationale retailketens als op zelfstandige ondernemers, het realiseren van Aalmarkt waardoor grote winkelunits ontstaan, Horeca-aanbod; toekomstbeeld voor de horeca in de binnenstad, aantrekkelijke arrangementen in relatie tot evenementen en cultureel aanbod en onderzoek naar hotelaanbod. 4. Een prachtige levendige stad Meer ruimte voor wonen en werken; in de stad worden diverse locaties ontwikkeld zoals Stationsgebied, NUONterrein, Meelfabriek. Verbetering kwaliteit openbare ruimte: het opnieuw inrichten of verbeteren van de openbare ruimte op diverse plekken in de binnenstad. Kwaliteit bebouwde ruimte; het verfraaien van de gevels en de uitstraling van de gevels en het bevorderen van het wonen boven de winkels. In totaal zijn er ruim 80 inspanningen in het uitvoeringsprogramma gerelateerd aan deze ambities. Dit zijn bestaande inspanningen en nieuwe inspanningen. Verder zijn er nog veel inspanningen van partners die bijdragen aan de doelen van het programma. Deze zijn niet allemaal opgenomen in het uitvoeringsprogramma omdat ze continu doorlopen. Bijvoorbeeld de dagelijkse rondleidingen van t Gilde, het culturele aanbod van de stadspodia, het museumaanbod, de promotie van de stad, het vertegenwoordigen van belangen van ondernemers en winkeliers, etc, etc. 21
Uitvoeringsprogramm Missie Vanaf 2009 werken stadspartners en gemeente samen om de sterk onderschei de regio wordt versterkt. Er is een lange termijn visie voor de ontwikkeling van eigenaren, beleggers en ontwikkelaars verleid te investeren in de stad. Stadspa versterken Visie Om de economie van de binnenstad te verbeteren zijn bezoekers van belang. D de Leidse binnenstad. Uitgangspunt is dat een (meer dan) tevreden bezoeker langer blijft, meer bestee openbare en gebouwde ruimte, aantrekkelijke evenementen, een compleet en a gedefinieerd die tot ontwikkeling kunnen worden gebracht. Dit doen we niet alle het vestigingsklimaat voor bedrijven en haar werknemers. Samen met de stads Doelen Verbeteren van Cityhospitality Schonere, helere en veiliger stad Sub Doelen Aantrekkelijker bronpunten Aantrekkelijker toegankelijke looproutes Betere informatievoorziening Bevorderen gastheerschap Schonere stad Beter gebruik stad Projecten en Activiteiten Parkeergarage Lammermarkt Parkeergarage Garenmarkt Verbeteren Leidse Haven Tijdelijke inrichting stationsplein Bloemen aan lantaarns & bruggen Bouwaankleding Toegankelijke looproutes mindervaliden Tulpenbollen in bakken Banieren Herhuisvesting Visitors Centre Vermindering verkeersborden Uitvoeringsnota bewegwijzering Uitvoering bewegwijzering voetgangers Rondleidingen/programma open dagen Cityhostesses Kennis en kundebijeenkomsten Gastheerschap in de Haven WIFI Eenmalige inspanningen Bestrijding meeuwenoverlast Ondergrondse containers Fietswrakkenacties Vegen Stationsplein Prullenbakken parken Hotspots aanpak Coating straatmeubilair Schone elektriciteitskasten Fiets Fout Fiets Weg Handhaving overlast op het water Weesfietsenacties Cityhospitality Schone, hele en veilige stad Opdrachtnemer Jet van Haastrecht