Jaarverslag COG 2010 Van COG maken deel uit ROC A12 en Arentheem College 1
Jaarverslag COG 2010 Van COG maken deel uit ROC A12 en Arentheem College 2 Geïntegreerd jaardocument 2010 3
Inhoud A Jaarverslag 2010 B Jaarrekening 2010 Overzicht Kerncijfers COG 9 Grondslagen van de Jaarrekening 92 Voorwoord College van Bestuur 10 Bericht van de Raad van Toezicht 12 B 1.1 Geconsolideerde balans per 31 december 2010 95 B 1.2 Geconsolideerde staat van baten en lasten over 2010 97 1 Profiel van de organisatie B 1.3 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 2010 98 1.1 Over ons 16 B 1.4 Toelichting behorende tot de geconsolideerde balans en staat van baten en lasten 99 1.2 Governance 18 B 1.5 Enkelvoudige balans per 31 december 2010 114 B 1.6 Enkelvoudige staat van baten en lasten over 2010 116 2 Arentheem College B 1.7 Segmentatie BVE - VO per 31 december 2010 117 2.1 Arentheem als maatschappelijke onderneming 26 B 1.8 Toelichting behorende tot de jaarrekening 2010 120 2.2 Onderwijs 28 B 1.9 Bezoldiging van bestuurders en toezichthouders 121 2.3 Leerlingen 34 B 1.10 Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) 122 2.4 Medewerkers 38 2.5 Bedrijfsvoering 42 Bijlagen Bijlage 1: Gegevens over de rechtspersoon 126 3 ROC A12 Bijlage 2: Model G 129 3.1 ROC A12 als maatschappelijke onderneming 46 Bijlage 3: Voorstel resultaatbestemming 130 3.2 Onderwijs 48 Bijlage 4: Controleverklaring 131 3.3 Studenten 54 3.4 Medewerkers 58 Afkortingen 133 3.5 Bedrijfsvoering 62 Colofon 134 4 Financiën 64 5 Vooruitblik 76 Bijlagen Bijlage 1: Gegevens leerlingen en studenten 82 Bijlage 2: Notitie Helderheid 83 Bijlage 3: Gegevens Medewerkers 84 Bijlage 4: Resultatenbox 86 4 Geïntegreerd jaardocument 2010 5
A Jaarverslag 2010 6 Geïntegreerd jaardocument 2010 7
Overzicht kerncijfers COG Aantal studenten (peildatum 1 oktober) Mbo Vo 2009 7.048 2.694 2010 6.739 2.561 Aantal cursisten educatie Vavo Overig 243 587 210 365 Aantal cursisten contractonderwijs 2.122 1.824 Aantal diploma s Mbo Vo * inclusief 469 diploma s NIGOS gastouderschap (helpende zorg) 2.291 462 2.644* 540 Medewerkers (aantal) ROC A12 Arentheem college Training & Advies 660 315 25 647 300 22 Medewerkers (fte) ROC A12 Arentheem college Training & Advies 503 258 21 496 252 18 Financieel (COG) (x 1000) Baten uit gewone bedrijfsvoering Lasten uit gewone bedrijfsvoering Exploitatiesaldo Rentabiliteit Solvabiliteit Liquiditeit 79.221 78.804 1.486 0.6% 63.6% 2.7 79.999 79.556 1.106 0.5% 76.0% 3.3 8 Geïntegreerd jaardocument 2010 9
Voorwoord College van Bestuur Met de vorming van de Christelijke Onderwijsgroep Vallei & Gelderland-Midden (COG) voor het Arentheem College en ROC A12 is in 2010 een volgende stap gezet in de ontwikkeling van onze organisatie. De relatie tussen middelbaar beroepsonderwijs en voortgezet onderwijs wordt zichtbaarder, zowel onderwijsinhoudelijk als met betrekking tot de bedrijfsvoering. In dit geïntegreerd jaardocument kijken het Arentheem College en ROC A12 samen terug op 2010. Wij willen laten zien waar we voor staan: een brede regionale verankering met een breed onderwijsaanbod. Naast het Arentheem College en ROC A12 is er een stichting waarin ons contractonderwijs (Training & Advies) is ondergebracht. In dit jaarverslag ligt de focus op het Arentheem College en ROC A12 omdat daar onze core business ligt. Aan de gemeenten leggen wij verantwoording af over het onderdeel Educatie. Voor dit onderdeel is een afzonderlijk jaarverslag gemaakt. Vanaf de start van het schooljaar 2010-2011 is de nieuwbouw van Het Perron in Veenendaal in gebruik genomen. Samen met de Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal (CSV, school voor voortgezet onderwijs) is een schoolgebouw gerealiseerd dat aan alle eisen en wensen voldoet. Door de samenwerking ontstaat een doorlopende leerroute van vmbo naar mbo. We nodigen u van harte uit om ons uw vragen of opmerkingen over het Arentheem College en ROC A12 toe te sturen via mailadres bs@cog.nl. Liesbeth Schöningh (voorzitter College van Bestuur) Toine Schinkel (lid College van Bestuur) Het jaar 2010 stond in het teken van (onderwijs)kwaliteit en binding met onze regio. Richtinggevend hierbij is het jaarthema kwaliteit begint bij jezelf. De uitkomsten van inspectieonderzoeken tonen aan dat we op de goede weg zitten. Bij ROC A12 zijn alle onderzochte opleidingen positief beoordeeld op de kwaliteit van het onderwijs en de examinering. Echter, vier opleidingen scoren nog onvoldoende op het onderdeel rendement. Bij het Arentheem College staan twee vervolgonderzoeken gepland in 2012. In 2010 zijn de regionale ontwikkelingen onder de titel Kenniscampus Ede in een stroomversnelling geraakt. In het belang van de kwaliteit van het onderwijsaanbod werken we intensief samen met onderwijsinstellingen, bedrijven en instellingen in Ede en omgeving. De Kenniscampus Ede is één van de pijlers van Food Valley, een samenwerking van acht gemeenten. Kennis, innovatie en ondernemerschap komen samen ten behoeve van de agrifoodsector. Meer hierover leest u verderop in dit jaarverslag. Voor het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs in de regio Arnhem is een verdiepingsslag gemaakt. De naamsbekendheid is vergroot en de verschillende locaties van het Arentheem College profileren zich sterker. Een voorbeeld daarvan is de locatie Leerpark Presikhaaf in Arnhem met de campagne Word een ster. Vorig jaar is het Masterplan Techniek Samen Ondernemen van ROC A12 vastgesteld en in gang gezet. Dit masterplan, opgesteld samen met het regionale bedrijfsleven en het Technocentrum, is de komende jaren richtinggevend voor de ontwikkelingen binnen Techniek en ICT. Samenwerking en excelleren staan daarin centraal. 10 Geïntegreerd jaardocument 2010 11
Bericht van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht (RvT) wil zich, als toezichthouder van ROC A12 en het Arentheem College, in dit jaarverslag verantwoorden over de uitoefening van haar taken en bevoegdheden. Gesprekspartner van de Raad van Toezicht is daarbij het College van Bestuur. Het toezicht op beleid vindt vooral plaats door het (goed)keuren van de meerjaren- en jaarplannen en de begroting. Daarnaast beoordeelt de Raad onder andere voorstellen en besluiten van het College over strategische afspraken met externe partijen. De formele kaders voor de taken van de Raad liggen vast in de statuten van de stichting en de branchecode voor goed bestuur. De meest directe vorm van toezicht is terug te vinden in de goedkeuring van de jaarrekening en het jaarverslag, het beoordelen van het accountantsrapport en de managementletter, en de beoordeling van de periodieke financiële verslagen. De Raad neemt verder kennis van zowel de rapportages over onderwijsresultaten als van de mededelingen van het College. In 2010 zijn deze taken door de Raad van Toezicht uitgevoerd. Een aantal zaken kreeg extra aandacht van de Raad van Toezicht: Versterking van de samenwerking binnen de stichting Christelijke Onderwijs Groep. Het College van Bestuur heeft in 2010 een meerjarenkoers voor de COG geformuleerd. De hoofdlijn voor de komende jaren is het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs en de bedrijfsvoering. Dit vindt plaats door enerzijds de onderlinge afstemming tussen mbo en vo te versterken en anderzijds de samenwerking te intensiveren. De samenwerking wordt ook op regioniveau versterkt, waardoor het onderwijs zich beter kan richten op ontwikkelingen in onze marktgebieden. Samenwerking en fusiemogelijkheden met Scholengemeenschap Het Streek. Na uitvoerige discussies is besloten niet tot een fusie met het Streek over te gaan. Nieuwbouw Veenendaal. De samenwerking met de Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal (CSV) heeft ertoe geleid, dat in Veenendaal aan de Sportlaan een gezamenlijke nieuwbouw is gerealiseerd. De aansluiting vmbo-mbo heeft hierdoor een nieuwe impuls gekregen. Marktpositie van het Arentheem College versterken. Door een sterke profilering is een verdiepingsslag gemaakt in het zichtbaar maken van de afzonderlijke eenheden van de school binnen het geheel. Vertrek voorzitter College van Bestuur. Op 14 december 2010 heeft de heer drs. Ben Roodink afscheid genomen van ROC A12 en het Arentheem College. Financiële situatie ROC A12. Uit de najaarsrapportage bleek dat de exploitatie 2010 van ROC A12 onder druk staat. Dit is onder meer veroorzaakt door verminderde overheidsbudgetten en tegenvallende aantallen inschrijvingen. De Raad van Toezicht gaat ervan uit dat de noodzakelijke maatregelen leiden tot een financieel gezonde positie van ROC A12. De kwaliteit van het onderwijs staat daarbij vanzelfsprekend voorop. Goede informatie is voor een toezichthouder onontbeerlijk. Doordat de Raad van Toezicht wordt geïnformeerd vanuit verschillende bronnen, via het College van Bestuur, de directies, de accountant, een jaarlijkse bijeenkomst met het totale management, de bevindingen van de Onderwijsinspectie en de werkbezoeken op locatie, is dit bij ROC A12 en het Arentheem College goed verankerd. De Raad van Toezicht werkt aan de eigen deskundigheid. Zowel door het organiseren van themabijeenkomsten en het bijhouden van literatuur als door het volgen van de media. Onderwerpen van de themabijeenkomsten in 2010 waren het merkbeeld van ROC A12 en de doorlopende leerlijnen vmbombo. Een belangrijk punt van aandacht voor 2011 is het vinden van de juiste balans tussen de beschikbare middelen en de uit te voeren taken. Gezien de expertise en de inzet van het College van Bestuur, directie, management en medewerkers van Arentheem College en ROC A12, gaan we 2011 als Raad van Toezicht met vertrouwen tegemoet. Het afgelopen jaar hebben de medewerkers van het Arentheem College, ROC A12, Training & Advies en de Centrale Dienst hard gewerkt aan de toekomst van de jongeren in deze regio. Graag sluit ik dit bericht af met een woord van dank aan alle medewerkers voor de inzet van het afgelopen jaar! Drs. C.R. Rebel, Voorzitter Raad van Toezicht. 12 Geïntegreerd jaardocument 2010 13
1 Profiel van de organisatie 14 Geïntegreerd jaardocument 2010 15
1.1 Raad van Toezicht Samenstelling bestuurlijke organen en hoofd en nevenfuncties Hoofdfuncties en nevenfuncties Over ons dhr. drs. C.R. Rebel, voorzitter Algemeen directeur Koninklijke BDU Holding te Barneveld Lid Raad van Commissarissen RABO-bank Barneveld- Voorthuizen De stichting Christelijke Onderwijs Groep (COG) is de onderwijsorganisatie van het Arentheem College en ROC A12, die voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs verzorgen in de Vallei en Gelderland-Midden. dhr. H. Altena Lid van de Raad van Advies van de Hogeschool in Utrecht, Innovatie en Business; Bestuurslid van het Oorlogs en Verzet museum te Overloon; Commissaris bij Antea Participatiemaatschappij in Den Haag Ons onderwijsaanbod bestaat uit een praktijkschool, mavo plus, havo, atheneum, gymnasium plus, (voorbereidend) middelbaar beroepsonderwijs, educatie en vavo. De commerciële activiteiten verlopen via ROC A12 Training & Advies. We zijn actief op locaties in Arnhem, Barneveld, Ede, Huissen, Scherpenzeel, Veenendaal, Velp en Wageningen. Het College van Bestuur vormt het bevoegd gezag van de stichting en voert haar taken uit onder toezicht van de Raad van Toezicht. De directies van het Arentheem College en ROC A12 zijn integraal verantwoordelijk voor de activiteiten van hun onderwijsinstelling. Raad van Toezicht COG dhr. mr. H.W. van de Beek mw. mr. S.D. Bouwes Bavinck-van der Wal mw. E.M. van Hout-Notermanns dhr. drs. A.C. van de Koevering Algemeen directeur van de Groepsberg bv Jurist Arbeidsrecht Lid van het Hoofdbestuur van de Nederlandse protestantenbond, gevestigd in Zwolle Voorzitter Stichting Kasteeltuin Middachten Wnd. voorzitter Gelders Genootschap: Welstandcommissie Ouderling Protestantse kerk van Rheden Directeur Bedrijven Rabobank Woudenberg-Lunteren (Vice) Voorzitter Bedrijvenkring Scherpenzeel Woudenberg; Bestuurslid VNO-NCW Eemland; Lid van de Raad van Advies Avondopleiding Bedrijfskunde Radboud Universiteit Nijmegen (op dit moment is de RvA in ruste) College van Bestuur COG dhr. drs. J.M. Morshuis College van Bestuur Directeur CINOP Lid van de Raad van Toezicht van de Sint Maartenskliniek mw. drs. E.A.M. Schöningh Lid Raad van Toezicht Stichting Nederland Kennisland; Contractonderwijs Christelijke Onderwijsgroep Vallei & Gelderland Midden Christelijke Onderwijsgroep Vallei & Gelderland Midden Beheersstichting ROC A12 (voorzitter) dhr. A.M. Schinkel Lid Raad van Advies Linque Consult Lid Stichting Sportpunten Arnhem (lid) In het kader van de wet openbaarmaking vanuit publieke middelen gefinancierde topinkomens ROC A12 Training & Advies ROC A12 Arentheem College Praktijkschool Arentheem College (WOPT) kunnen we stellen dat zowel in 2009 als in 2010 geen sprake was van overschrijding van de norm. 16 Geïntegreerd jaardocument 2010 17
1.2 Governance staan, als afgeleide van het Strategisch Beleidsplan, speerpunten van beleid voor het komende jaar. Daar waar mogelijk vindt koppeling aan budgetten plaats. Op deze wijze leggen we een relatie tussen de beleidsvoornemens en de inzet van middelen. De verantwoording over het gerealiseerde beleid en de ingezette middelen vindt plaats in het jaarverslag, het kwaliteitsverslag en bij de analyse van de jaarrekening. Het jaarverslag en het kwaliteitsverslag zijn beschikbaar via de websites www.a12.nl en www.arentheemcollege.nl. Zowel het voortgezet onderwijs als het middelbaar beroepsonderwijs heeft een branchecode, waarin afspraken zijn vastgelegd over de sturing, beheersing, verantwoording en toezicht op de scholen en instellingen. Bovendien bieden zij handreikingen voor colleges van bestuur en raden van toezicht. De status van de codes zijn pas toe of leg uit. In de branchecodes is vastgelegd dat scholen en instellingen verantwoording afleggen aan haar stakeholders en daarover het gesprek voeren: de horizontale dialoog. Het Arentheem College is als vo-school gelieerd aan de branchecode goed bestuur goed onderwijs. ROC A12 is gelieerd aan de branchecode goed bestuur in de bve-sector. De stichting COG voldoet aan de volgende punten, die zijn opgenomen in de branchecodes: De Raad van Toezicht keurt de visie, begroting, jaarrekening en bestuursverslag goed en houdt toezicht op majeure besluiten. De Raad van Toezicht benoemt de externe accountant en ontmoet deze jaarlijks. De Raad van Toezicht houdt toezicht op de algemene gang van zaken en evalueert het functioneren van de leden van het College van Bestuur. Arentheem College en ROC A12 houden intern behoeftenonderzoek door functioneringsgesprekken, studentdebatten, ronde tafelgesprekken, enquêtes en teams worden bezocht door College van Bestuur en directie. ROC A12 toetst de tevredenheid van bedrijven in de regio. Beleidsdocumenten, managementcontracten en voortgangsgesprekken zijn op orde. Er zijn klachtenreglementen, klachtencommissies en een klokkenluiderregeling is vastgesteld. Op de website van ROC A12 is een klachtenformulier beschikbaar voor externen. Ieder kwartaal wordt een voortgangsrapportage voor de Raad van Toezicht opgesteld. Daarin staat de stand van zaken vermeld van de in het jaarplan enactiviteitenplan opgenomen activiteiten van respectievelijk ROC A12 en het Arentheem College. Figuur: planning & control cyclus voortgangsrapportage jaarrekening najaarsrapportage voortgangsrapportage voortgangsrapportage uitvoering SBP jaarplan directie activiteitenplannen voorjaarsrapportage kaderbrief managementcontracten (meerjaren)begroting voortgangsrapportage In het kader van kwaliteitszorg zijn interne audits en controles uitgevoerd op de onderstaande onderwerpen. De gebleken tekorten zijn gerapporteerd en de knelpunten zijn aangepakt. Dit heeft geleid tot een zogenaamde schone verklaring van de accountant. Voor de sturing en beheersing van de beschikbare middelen wordt jaarlijks voor ROC A12, het Arentheem College en Training & Advies een beheersbegroting samengesteld. Tussentijdse bijstelling vindt in het voorjaar en najaar plaats. De voorjaarsrapportage geeft met name zicht op de meest recente bekostigingsinformatie voor het lopende boekjaar. De najaarsrapportage geeft een redelijk beeld van de verwachte uitgaven in het lopende boekjaar. Deze informatie wordt tevens gebruikt als input voor het samenstellen van de begroting voor het volgende boekjaar. Belangrijke instrumenten daarbij zijn tevens de beleidsbegroting, de meerjarenbegroting, het meerjareninvesteringsplan en het formatieplan. Met het investeringsplan kunnen de investeringen worden bewaakt in relatie tot de afschrijvingslasten in de exploitatierekening. Daarnaast wordt jaarlijks voor de Raad van Toezicht een kaderbrief opgesteld over zowel ROC A12 als het Arentheem College. De kaderbrief is een instrument binnen de planning- en controlcyclus. Daarin Interne audits en verificatie-onderzoeken Controle studentdossiers Controle leerlingdossiers Controle diplomaregister Controle Verantwoording Onderwijstijd Kascontrole Interne kwaliteitsaudits onderwijsproces (voor het Arentheem College door middel van het project Bezig aan de basis ) Interne kwaliteitsaudit Zorgadviesteam (ZAT) Interne kwaliteitsaudit Verzuim Controle projectdossiers Controle personeelsdossiers 18 Geïntegreerd jaardocument 2010 19
De Onderwijsinspectie verrichtte in 2010 de volgende onderzoeken bij COG Maand ROC A12/ Onderwerp Resultaat / oordeel inspectie Arentheem College Januari / Februari ROC A12 Examenonderzoek ROC Breed Geen tekortkomingen geconstateerd door de Inspectie. (N.B. bij 33 ROC s en 5 vakscholen werden wel tekortkomingen geconstateerd). Januari ROC A12 Onderzoek naar kwaliteitsverbetering (OKV) examen bij MD & E Voldoende, einde verscherpt toezicht. Januari ROC A12 OKV examen bij helpende Z&W Voldoende, einde verscherpt toezicht. Stakeholders Individuele bedrijven en instellingen Kenniscentra Branche-regio-combinaties Onderwerpen van samenwerking Bpv, scholing werknemers, maatwerk Acquireren van bpvplaatsen Afstemming opleidingsvraag en aanbod per branche Vorm van samenwerking Bezoek, account-management, mailings, Marketing Nieuwe productmarktcombinaties, EVC Overleg, participatie, afstemming Rol Aanleveren stageplekken en studenten (25-64 jaar) Invloed op onderwijsprogramma en examinering Erkennen van leerbedrijven Aanleveren stageplekken en studenten (25-64 jaar) Invloed op onderwijsprogrammering en examinering Niveau > 100 werknemers: directie Praktijkbegeleiders: docentniveau Afdelingsmanagers en bpvsterrolhouders Afdelingsmanagers April ROC A12 Jaarlijks gesprek vo en mbo Positief resultaat. Behoudens 4 opleidingen bij H&R en ICT alle opleidingen basisarrangement (vervolg: OKV, zie oktober). Raden van Advies Domeinspecifieke samenwerking, beleidsvoorbereiding Bovenregionaal overleg en advies op strategisch beleid Communicatie, strategiebepaling en feedback Directie Mei / Juni ROC A12 850 onderzoek bij handel Velp, H&R Velp, pedagogisch werker Ede, Juridisch medewerker Ede Juni ROC A12 Onderzoek naar verband tussen bestuurlijk vermogen en niveau onderwijskwaliteit Voldoende. Juni ROC A12 Examenonderzoek gastoudertraject Voldoende. Algemeen geanonimiseerd rapport Besturing en Onderwijskwaliteit in het mbo, november 2010. Kamer van Koophandel Technocentra Serviceclubs Vallei: Federatie van Ondernemerskringen Vallei; EBC CG: OKA Startersbeleid, aandacht voor opleidings-vraagstukken Instroom, doorstroom, imago en praktijk-gerichtheid van technische opleidingen Opleidingsvraagstukken en regionale ontwikkelingen met bedrijven volgen Informatie en communicatie met Bedrijven en startende ondernemers Overleg, bedrijfsbezoek en innovatieprojecten Deelname, presentaties, beursvloer Communicatie en informatie Projecten op het terrein van doorlopende leerlijnen, bedrijfsgericht opleiden Aanleveren stageplekken en studenten (25-64 jaar) Bovenregionaal: CvB en directie Directie MC&C en afdelingsdirectie CvB en directie Juni ROC A12 OKV bij Fotonica Voldoende, einde verscherpt toezicht. Augustus September Arentheem College Arentheem College Onderwijstijd (vmbo t, vmbo k) Wettelijke eisen ouderbijdrage (vmbo t, vmbo k) Voldoende. Loopt nog. Oktober ROC A12 OKV H&R Ede en Velp Onderwijsproces voldoende. Opbrengsten deels voldoende, bij 3 opleidingen nog onder de norm. Oktober ROC A12 OKV ICT Ede Onderwijsproces voldoende. Nog 1 opleiding met onvoldoende opbrengsten. Lokale overheden (o.a. Ede, Rheden, Veenendaal, Barneveld, Wageningen, Arnhem, Lingewaard Het Platform Onderwijs en Arbeidsmarkt (POA) Valleiregio Opleiden van uitkeringsgerechtigden en allochtonen, economische ontwikkelingen, re-integratiebeleid, participatiebudget (aanval op uitval, leren & werken, arbeidsparticipatie verhogen) Streeft naar meer werkgelegenheid, goed personeel voor werkgevers, reïntegratie van uitkeringsgerechtigden en een soepele aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt Overleg, Raad van Advies, uitvoering en coördinatie, RMC, scholing oud- en nieuwkomers Samenwerkingsverbanden regionale bedrijfsleven, onderwijsinstellingen, kenniscentra, vakbonden, CWI, UWV en de regiogemeenten. Vergroting studentenpopulatie (25-64 jaar) en versterking regiofunctie ROC, De lokale en regionale arbeidsmarkt stimuleren B&W: CvB Ambtelijke top: directie Beleidsambtenaren: Afdelingsmanagers en docenten Directie CvB en directie Oktober ROC A12 Onderzoek melden verzuim bij H&R Ede voldoende, Velp heronderzoek in 2011. November Arentheem College Kwaliteitsonderzoek primair onderwijsproces Thomas a Kempis (vwo) en Leerpark Presikhaaf (vmbo k) December ROC A12 Examenonderzoek, vooronderzoek. Afgerond op 17-2-2011 Voldoende. Alle opleidingen voldoende. VNO-NCW RMC UWV Informatie en evenementen voor bedrijven, afstemming over scholings-vraagstukken Schoolverlaters opsporen en passende begeleiding bieden naar werk of opleiding Re-integratie, scholing van uitkeringsgerechtigden Overleg en participatie Overleg, doorverwijzing en participatie Regionaal platform arbeidsmarkt, bedrijfsverzamelgebouw Communicatie en informatie Terugdringen uitval Vergroting studentenpopulatie (25-64 jaar) CvB, directie Directie (In samenwerking met ROC Rijn IJssel) Training & Advies Stakeholders UWV Werkbedrijf Afstemming opleidingen op regionale Arbeidsmarkt, re-integratie Verzamelen BBL-vacatures, arbeidsmarktinformatie Vergroting studentenpopulatie (25-64 jaar), scholing ongekwalificeerde werkzoekenden Training & Advies, Directie MC&C Onderwijsinstellingen hebben als maatschappelijke onderneming veel verschillende belanghebbenden. Zij kunnen invloed uitoefenen en betrokken worden bij te maken keuzes. De stakeholders zijn de leerlingen/studenten en hun ouders, medewerkers, toeleverende scholen, afnemende scholen, bedrijven en instellingen, gemeenten en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Alle stakeholders hebben belang bij goed onderwijs, zij leveren een bijdrage daaraan of houden toezicht. Dit jaarverslag is onderdeel van de verantwoording en gebruiken we om met de stakeholders het gesprek te voeren. In onderstaand schema staan de stakeholders van 2010. Olympisch Netwerk De Vallei Vmbo-instellingen en overige vo-scholen Versterken breedtesport, topsport en topsporttalent Afstemming vmbo-mbohbo, gezamenlijke uitvoering vmbo-mbo2 Deelname als partner in de alliantie. Overleg en afspraken over doorlopende leerlijnen Stimuleren tot een levenlang bewegen en sporten. Aanleveren stageplekken door partners Doorlopende leerlijnen, werving en feedback van studenten Directie Directie, afdelingsmanagers, locatiemanagers, decanen en docenten 20 Geïntegreerd jaardocument 2010 21
Medezeggenschap Conform de regelgeving voor de vo-sector kent het Arentheem College een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (MR). Deze is samengesteld uit zeven leden van het onderwijzend en één van het onderwijsondersteunend personeel, alsmede uit vier ouders en vier leerlingen. De MR heeft een klankbordgroep op elke locatie. Voor de Praktijkschool Arentheem is dit tevens de formele MR. Daarnaast zijn er ouder- en leerlingenraden op de locaties. ROC A12 hanteert verschillende klachtenregelingen. Er is een Klachtenregeling Ongewenst Gedrag, een Commissie Interne Geschillen, een Reglement Commissie van beroep voor de examens en een Algemene Klachtenregeling ROC A12. De klachtenprocedure en regelingen staan op onze website. In 2010 zijn 38 klachten ingediend door deelnemers en/of hun ouders. Een deel van deze klachten heeft het management, de directie en het College van Bestuur behandeld. In enkele gevallen is doorverwezen naar de (Algemene) Klachtencommissie. Alle in 2010 ingediende klachten zijn op één na afgehandeld, waarvan de meeste binnen twee weken. In 2010 heeft een belangrijke wijziging voor de mbo-sector plaatsgevonden binnen het medezeggenschapsorgaan. Met ingang van 1 maart 2010 is de Wet Medezeggenschap Educatie en Beroepsonderwijs (WMEB) in werking getreden. Dit betekent dat de medezeggenschap voor het personeel en studenten van mbo-instellingen onder de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) vallen. Ondernemingsraad (OR) en Deelnemersraad moeten daarbij worden samengesteld op basis van verkiezingen. De Ondernemingsraad heeft een ander karakter dan de Medezeggenschapsraad. Belangrijke verandering is de invoering van het Professioneel Statuut, de instelling van een Deelnemersraad, de invloed op de samenstelling van de Raad van Toezicht vanuit de deelnemers (en hun ouders) en het personeel, en de geschillenregeling ten behoeve van de Deelnemersraad. De installatie van de Ondernemingsraad en de Deelnemersraad vond plaats op 15 december 2010. In 2010 zijn de volgende onderwerpen aan de MR en vanaf 15 december 2010 aan de OR voorgelegd: Lopende onderwerpen Promotiebeleid Begroting 2011 Kandidaat algemene klachtencommissie Afgehandelde onderwerpen Begroting 2010 Adviesaanvraag bestuurlijke fusie Beheersbegroting 2010 Vernieuwde werving- en selectieprocedures Notitie bevoegd, bekwaam, benoembaar Functieprofielen OP Professionaliseringsplan Taakbelastingsbeleid Voorjaarsrapportage Examenreglement 2010 Domein OER T&T Jaarrekening 2009 Opleidingsassortiment Informatieve onderwerpen Strategie van de Stichting ACO Pilot Exitgesprekken Implementatieplan intensivering Nederlands en Rekenen Studentenstatuut Jaarverslag Educatie Jaarverslag ROC A12 Rapportages inspectie van het onderwijs Meerjarenformatieplan 2010-2014 Huisvestingsplan Ede Deelnemersgegevens en prognose ROC A12 Leiding basiseducatie Er zijn twee bezwaren ingediend bij de Commissie Interne Geschillen. Deze bezwaren worden in 2011 behandeld. In april 2010 is door de minister van OCW een landelijke klachtenlijn voor het mbo ingesteld, de Ombudslijn MBO. Hierop kunnen mbo-ers hun klachten kwijt. Over ROC A12 is er in 2010 hier geen enkele klacht ingediend. Voor informatie over de procedures, zie de websites www.a12.nl en www.arentheemcollege.nl. Notitie helderheid In de onderstaande tabel zijn de aandachtspunten uit de notitie Helderheid in de bekostiging van beroepsonderwijs en volwasseneneducatie opgenomen. Deze dienen, al dan niet van toepassing op de onderwijsinstelling, te worden opgenomen in het jaarverslag. Omdat dit betrekking heeft op beroepsonderwijs en volwasseneneducatie zijn de aandachtspunten alleen van toepassing op ROC A12. Aandachtspunten notitie Helderheid Uitbesteding: informatie over uitbesteding van bekostigd onderwijs aan een andere al dan niet bekostigde instelling of organisatie tegen betaling voor de geleverde prestaties. Investeren van publieke middelen in private activiteiten. Aantonen dat een eigen fonds voor les- en cursusgeld niet wordt gevoed uit de rijksbijdragen Geïntegreerde trajecten educatie- beroepsonderwijs. Bekostiging van mbo-opleidingen ten behoeve van bedrijven. Toepassing ROC A12 ROC A12 besteedt geen bekostigd onderwijs uit aan een andere, al dan niet, bekostigde instelling of organisatie tegen betaling voor de geleverde prestaties. ROC A12 heeft in 2010 geen publieke middelen ingezet voor private activiteiten. ROC A12 kent geen fonds ten behoeve van het betalen van cursusof lesgeld voor studenten gevormd uit publieke middelen. Er zijn geen geïntegreerde trajecten educatie-beroepsonderwijs uitgevoerd in het schooljaar 2010-2011. In Bijlage 2 zijn bedrijven, gemeenten en instellingen vermeld, waarvoor ROC A12 mbo-opleidingen heeft verzorgd in het schooljaar 2010-2011. Klachten Een goede klachtenregeling is belangrijk voor iedereen die betrokken is bij de school, want klachten geven inzicht in de geleverde kwaliteit van de organisatie. De klachtenregeling van het Arentheem College is voor leerlingen, ouders en medewerkers beschikbaar gesteld via intranet. Vóór de formele indiening van een klacht proberen we om met de betreffende persoon in gesprek te komen en te zoeken naar een oplossing. Vaak blijkt dan dat de indiening van de klacht niet nodig is. Een vervelende en tijdrovende procedure via de Klachtencommissie kan zo worden vermeden. In het schooljaar 2009-2010 is één klacht ingediend bij de klachtencommissie. Bezwaar is aangetekend tegen de berekening van het combinatiecijfer, maar dit is ongegrond verklaard door de Commissie van Beroep. Overzicht van studenten, die relatief snel na 1 oktober de instelling verlaten en de reden van uitstroom. Overzicht van studenten die tijdens schooljaar van opleiding/leerweg zijn veranderd. In Bijlage 2 is een overzicht opgenomen van studentenaantallen, die kort na 1 oktober ROC A12 hebben verlaten. Ook de reden van uitschrijving is hierin opgenomen. Een belangrijke doelstelling is het beperken van de tussentijdse uitstroom van studenten. Dit is ook in de managementcontracten vastgelegd. Binnen ROC A12 speelt onder andere het extra budget van OCW een belangrijke rol bij het zoveel mogelijk beperken van ongekwalificeerde uitval In Bijlage 2 is een overzicht opgenomen van studentenaantallen, die tijdens het schooljaar 2010-2011 van opleiding/leerweg zijn veranderd. 22 Geïntegreerd jaardocument 2010 23
2 Arentheem College 24 Geïntegreerd jaardocument 2010 25
2.1 Arentheem als maatschappelijke onderneming Strategische doelen De kerndoelen waar het Arentheem College in 2009-2010 aan heeft gewerkt zijn: Verbetering van onderwijsresultaten domein onderwijs Ontwikkeling actief burgerschap en sociale integratie domein identiteit Verbetering welbevinden van leerlingen domein onderwijs Deze doelen komen voort uit het strategisch beleidsplan en uit de Kwaliteitsagenda VO 2008-2011, zoals geformuleerd door de minister van OCW. De leiding van het Arentheem College is in handen van de centrale directie. Het onderwijsaanbod is ondergebracht in drie sectoren op vier locaties in Arnhem-Noord en Velp. Elke sector staat onder leiding van twee (locatie)directeuren. Arentheem College (Directie) Visie Het Arentheem College is een interconfessionele school met vier locaties. Dit betekent dat de christelijke uitgangspunten belangrijk zijn. Daarom hebben we veel respect voor elkaars opvattingen, achtergronden en cultuur. Op school staan de belangen van de leerling centraal. We luisteren naar leerlingen en nemen ze serieus. Het Arentheem College biedt een veilige leeromgeving, waar elke leerling de kans krijgt het beste uit zichzelf te halen. Centrale diensten en administratie In het Arentheem zijn drie kenmerkende begrippen centraal gesteld. Ze vormen de leidraad voor onze school: Betrokkenheid en respect domein identiteit Dit betreft de mensen: hoe gaan we met elkaar om? Het Arentheem College is een brede scholengemeenschap, die midden in de samenleving staat en voor bijna iedere twaalf- of dertienjarige een opleiding heeft. Wij helpen de leerlingen bij hun ontwikkeling tot volwassenen, die verantwoordelijkheid nemen voor hun handelen én voor hun omgeving. Betekenisvol leren domein onderwijs Ons aangeboden onderwijs is grensverleggend en betekenisvol, dat activerend en plezierig is voor zowel leerlingen als medewerkers. Professionele organisatie domein personeel en organisatie Dit derde streefbeeld heeft te maken met de organisatie van de school, waarbij we inhoud en functie vooropstellen. De organisatie van het Arentheem College ondersteunt de leerprocessen. Missie Het Arentheem College bereidt jongeren uit Arnhem en omgeving voor op een rol en positie in de samenleving. Daarvoor bieden wij eigentijds voortgezet onderwijs vanuit een interconfessionele basis. LocatieTitus Brandsma Sector mavo plus /havo Locatie Middachten Sector mavo plus /havo Locatie Thomas a Kempis Sector havo/atheneum/gym+ Locatie Ijssellaan (Leerpark Presikhaaf) Sector beroepsonderwijs Alle locaties hadden de afgelopen jaren te maken met een afname van het aantal leerlingen. Ons marktaandeel daalde als gevolg van de toegenomen concurrentie. Om het tij te keren heeft het Arentheem College in 2009-2010 ingezet op het versterken van haar marktpositie. Het resultaat is dat de afzonderlijke eenheden van de school zich beter profileren waardoor de herkenbaarheid is toegenomen. Zo heeft de ingrijpende verandering van de website van het Arentheem College daaraan bijgedragen. We zijn met de campagne Word een Ster gestart om een betere profilering van het Leerpark als beroepsonderwijs te bewerkstelligen. Zo ook voor de doorlopende leerlijn binnen en buiten de locatie naar het mbo. Binnen de sector mavo/havo is het accent meer gelegd op zowel de kleinschaligheid van de locaties als de doorstroom naar havo en mbo. De locatie Thomas a Kempis heeft ingezet op een accentuering van de profielen (cultuur, bèta en internationalisering). De campagne Word een ster heeft voor het Leerpark Presikhaaf al tot een wat hogere instroom geleid. 26 Geïntegreerd jaardocument 2010 27
2.2 Onderwijs Onderwijsvisie en identiteit Het Arentheem College geeft op actieve wijze inhoud aan de identiteit van de school. In het Strategisch Beleidsplan 2005-2010 staat dat het Arentheem College streeft naar een eigen en herkenbare cultuur. Daarin gaan alle betrokkenen met respect en vertrouwen met elkaar om, vanuit een gedeelde overtuiging dat elk mens uniek en waardevol is, en dat onderlinge betrokkenheid de beste basis is voor samen leren en leven. Om actief burgerschap en sociale integratie te bevorderen, zijn onder andere democratische principes in de klas en op school geoefend. Leerlingen hebben sociaal-culturele en sportieve activiteiten georganiseerd. Dit blijkt uit diverse projecten zoals de lagerhuisklassen, 1. 2. 3. 4. Het Arentheem College heeft het taal- en rekenbeleid als een olievlek verspreid over de vakdisciplines. Activiteitenzijn gericht op bewustmaking, instructie, begeleiding van vakdocenten en maatwerk voor taal en rekenen. In het kader van uitblinken neemt het Arentheem College frequent deel aan innovatieve wedstrijden met leerlingen. Zo willen we ze uitdagen hun talenten zo goed mogelijk te benutten. Aandacht is besteed aan burgerschapsvorming en sociale integratie. Dit maken we niet alleen zichtbaar in het curriculum, maar vooral ook door het gebruik van de school als oefenplaats te vergroten. Om kwaliteit en professionaliteit van haar leraren te ontwikkelen en te borgen heeft het Arentheem College de beleidsnotitie Voort- Beleidsprioriteiten kwaliteitsagenda 1. Rekenen en Taal Basiskwaliteit op orde: aantoonbare verbetering taal- en rekenprestaties. 2. Uitblinken Uitblinken op alle niveaus en een passende kwalificatie voor alle leerlingen. 3. Burgerschap Burgerschapsvorming voor alle leerlingen onder andere door maatschappelijke stages. 4. Professionele ruimte Ruimte voor de leraar. 5. Examens Goede en betrouwbare examens. 6. Verbetercultuur (Zeer) zwakke scholen weer goed, goede scholen nog beter. internationalisering, Unesco, de dagen van de Vrijheid en de adoptie van oorlogsmonumenten door durend in ontwikkeling deel 2 opgesteld en leerlingen. geëffectueerd. Op basis van de zeven com- Een ander krachtig middel om burgerschapsvorming en sociale integratie te ontwikkelen is de maat- petenties van de wet BIO (beroepen in het schappelijke stage. Jongeren doen vrijwilligerswerk tijdens hun middelbare schoolperiode: ze voeren onderwijs) en de ontwikkelde Arentheem een taak voor iemand anders zonder daar geld voor te krijgen. Alle locaties van het Arentheem Col- competentie is geformuleerd wat wij verstaan lege hebben deelgenomen aan de pilot Zuid-Oost Gelderland. De maatschappelijke stage is met onder deskundige en betrokken leraren. Het ingang van 2011-2012 verplicht voor alle middelbare scholieren. profiel is de basis voor de ontwikkeling van de leraar. 2010 stond ook in het teken van het verbeteren van de kwaliteit van het primaire proces. En daarmee 5. De implementatie van het innovatieve project tevens het verbeteren van de onderwijsresultaten. Daarvoor is geïnvesteerd in een aantal concrete Kwaliteit van toetsing /verschil SE-CE zorgt projecten. Voor het behalen van goede resultaten is het van belang dat leerlingen zich veilig voe- binnen het Arentheem College voor kwali- len en met plezier naar school gaan. Daarom is ook ingezet op het in kaart brengen, en waar nodig teitsborging van schoolexamens. verbeteren, van het welbevinden van onze leerlingen (zie 2.3). De minister van Onderwijs, Cultuur en 6. Dankzij een op resultaten en verbetering Wetenschap heeft een zestal beleidsprioriteiten (Kwaliteitsagenda VO 2008-2011) geformuleerd waar gerichte schoolcultuur voldoet het Arentheem vo-scholen zich op moeten richten. Deze prioriteiten zijn vervlochten met de eigen doelen. Alvorens College ook aan de laatste beleidsprioriteit in te gaan op onze doelen, is in het kader van de horizontale verantwoording kort beschreven hoe we van de kwaliteitsagenda VO. hebben ingezet op het bereiken van de beleidsprioriteiten van de minister. Kwaliteitsagenda VO 2008-2011 Om in de periode 2008-2011 zichtbaar beter voortgezet onderwijs te realiseren heeft de minister van OCW een zestal beleidsprioriteiten geformuleerd waarop vo-scholen zich moeten richten (zie kader). 28 Geïntegreerd jaardocument 2010 29
Kwaliteitsverbetering Tabel: selectie van de belangrijkste innovatie projecten In het kader van de kwaliteitsborging werkt het Arentheem College met een kwaliteitscyclus conform het INK-model (kwaliteitsmodel). Ten behoeve van het toezichtskader van de Onderwijsinspectie is een risicoanalyse uitgevoerd. De resultaten staan in de tabel vermeld. Thomas a Kempis Thomas a Kempis Middachten Titus Brandsma Leerpark Leerpark Havo Vwo Vmbo- g/t Vmbo- g/t Vmbo- b Vmbo- k Kerndoel Project Omschrijving Acties Alle locaties: Verbetering onderwijsresultaten door: focus op het primaire proces (de les) Bezig aan de basis Doelstelling is het verbeteren van de resultaten van de locaties van het Arentheem College door de focus te richten op het primaire proces (de les) en daarmee het verbeteren van de opbrengstenkaart van de Onderwijsinspectie. Vaststellen onze ideale les Vaststellen kijkwijzer Organiseren collegiale consultatie, intervisie en supervisie door auditor Opstellen en bespreken waarnemingsrapportage Vaststellen acties: individueel of op team- en locatieniveau (trainingen) Rendement voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende onderbouw Rendement voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende voldoende bovenbouw Gemiddeld cijfer voldoende onvoldoende voldoende voldoende onvoldoende onvoldoende Centraal Examen (CE) relatief Verschil School gering verschil groot verschil gering verschil gering verschil gering verschil groot verschil Examen (SE)-CE Gemiddeld cijfer boven de norm boven de norm onder de norm boven de norm onder de norm onder de norm absoluut (niet verplicht) Eindoordeel voldoende onvoldoende voldoende voldoende voldoende onvoldoende 2009-2010 Verbetering onderwijsresultaten door: kwaliteitsborging toetsing Beroepsonderwijs: Verbetering onderwijsresultaten door: doorlopende leerlijnen Mavo+/havo onderbouw: Verbetering onderwijsresultaten door: accent op taal Kwaliteit van toetsing / verschil SE-CE Vmbo-mbo niveau Versterking taalonderwijs Implementatie van verschillende acties m.b.t. kwaliteitsborging toetsen: Scholing docent om toetsvragen op niveau te maken (cursussen) Bewaking toetskwaliteit door de directie (advies-instrumentenijkpunten) Door het integreren van de vmbo leerjaren 3 en 4 en de mboniveau 2 opleidingen, wordt de vmbo leerlingen een veilige onderwijsomgeving aangeboden (in het eigen gebouw, met eigen leraren) om een startkwalificatie te halen. Uitvoering doelstellingen taalbeleid Aansluiten onderwijsbehoeften leerlingen Afstemming leerstofaanbod Afstemming didactisch handelen op verschillen Stimuleren tot denken Docenten gaan na of de uitleg is Begrepen en geven inzicht in het leerproces Resultaatverbetering Verdere integratie van leerjaren Studiedagen Materialen (o.a. krant, gebruik ETB) (3 jarige periode) Eindoordeel voldoende onvoldoende voldoende voldoende voldoende onvoldoende 2008-2009 De onderwijsresultaten op het gebied van rendement onderbouw en bovenbouw zijn voldoende. Maar de examenresultaten van het VWO en de kaderberoepsgerichte leerweg blijven achter bij het landelijk gemiddelde. Het onderwijsproces en de kwaliteitszorg op beide opleidingen krijgen echter een positieve beoordeling. Bovendien is vastgesteld dat het Arentheem College de wet- en regelgeving naleeft. Verbetering onderwijsresultaten door: doorlopende leerlijnen Meer keuzes, meer kansen Inrichten van vmbo ter voorbereiding op mbo. Bestaande vmboopleidingen omvormen tot een mavoplus/havo opleiding. Het doel is om door middel van doorstroomprofielen, structurele loopbaan oriëntatie en begeleiding, de leerlingen een bewuste keuze te laten maken voor een vervolgopleiding binnen het mbo of havo. Onderdelen van het plan zijn de mavoplus, dat bovenlokaal (Titus Brandsma en Middachten) wordt uitgevoerd, en de zes-jarige havo, waarbij mavo-leerlingen als het ware voorschakelen voor de havo. Doorlopende leerlijn naar ROC A12 Ontwikkelen 4e klas jaar zes-jarige havo Betrekken avo vakken bij mavoplus Scholingsdagen ISP Licentie platform De ingezette acties om meer onderwijstijd te realiseren, hebben tot succes geleid. Op alle locaties zijn meer lesuren gerealiseerd dan de Onderwijsinspectie verplicht stelde. Zo blijkt uit een steekproef van de Onderwijsinspectie. Omdat de resultaten van het atheneum op de locatie Thomas a Kempis en de kaderberoepsgerichte leerweg op het Leerpark Presikhaaf onvoldoende zijn, is een pakket van maatregelen opgesteld. Doel hiervan is om op de korte en middellange termijn de onderwijsresultaten te verbeteren. Daarnaast wordt op het Thomas a Kempis het bestaande onderwijsconcept van de atheneumafdeling onder handen genomen. In 2011-2012 start deze afdeling met een onderwijsconcept dat aan bovenstaande doelstelling voldoet. Sector havo/vwo: Verbetering onderwijsresultaten door: doorlopende leerlijnen Verbetering onderwijsresultaten door: accent op taal en rekenen & doorlopende leerlijnen Doorlopende leerlijn secties in het kader van verbeteren resultaten Resultaatverbetering in havo en atheneum 1 en 2 door onderwijskundige invulling invaluren Door verschillen in de pedagogischdidactische aanpak ontstaan bij leerlingen problemen in de overgang van onderbouw naar bovenbouw Verhoging rendement onderbouw In staf: vaststellen kaders locatiebreed In teams: vaststellen kaders per afdeling in secties maken en vastleggen afspraken volgens formats Afspraken sectie(cluster)s naar teams ter informatie / teams kunnen vragen stellen / evt. aanpassing Tussentijdse evaluatie programma s in sectie(cluster)s Monitoring van uitvoering van afspraken Evaluatie in teams en secties Verbeteren van de taal-, reken- en studievaardigheden Verbeteren cijferresultaten van de individuele leerling Verbeteren doorstroomgegevens Invaluren een zinvolle onderwijskundige en toetsbare invulling geven De (infrastructuur rond de) invaluren zo inrichten dat leerlingen snel aan het werk gaan en blijven De invaldocent weet wat hem/haar te doen staat en kan werken volgens heldere en herkenbare richtlijnen 30 Geïntegreerd jaardocument 2010 31
Bezig aan de basis Bezig aan de Basis is een project ten behoeve van het verbeteren van de resultaten en daarmee het verbeteren van de opbrengstenkaart van de Onderwijsinspectie. Op basis van door de directie vastgestelde onderwijskundige kaders leggen teams jaarlijks (in het teamplan) de onderwijskundige speerpunten op klasniveau vast in een kijkwijzer. Dit onderwijskundige model fungeert als meetlat waarlangs iedere leraar zijn les legt. Vervolgens stelt hij vast waar hij aan de voorwaarden van het onderwijskundige model voldoet en waar ruimte is voor verbetering. Borging van deze kwaliteitsslag wordt geboden door de structuur die Bezig aan de basis biedt. Daarbij krijgt de leraar feedback door middel van leswaarneming en audits. In 2010-2011 wordt dit traject afgerond. Vmbo-mbo niveau 2 In het kader van de Tijdelijke regeling subsidiëring experimenten leergang vmbo-mbo2, 2008-2013, heeft het Arentheem College subsidie aangevraagd voor geïntegreerde trajecten (vmbo-mbo2) met ROC A12. Vanaf schooljaar 2008-2009 is een project gestart, waarbij een geïntegreerd traject van vmbo en mbo niveau 2 op één schoollocatie (Leerpark Presikhaaf) wordt ingezet. Zo maken we het de leerlingen, voor wie de overgang van vmbo naar mbo problematisch kan zijn, gemakkelijker om het mbo-diploma niveau 2 (startkwalificatie) te behalen. De schoolomgeving, de docenten en de pedagogisch-didactische aanpak zijn immers vertrouwd. Voor het schooljaar 2010-2011 is opnieuw subsidie aangevraagd. Er zijn 45 leerlingen gestart in het schooljaar 2009-2010. De subsidie bestaat uit een startsubsidie (maximaal 50.000,-) en een bedrag per leerling ( 8.500,-). Voor de leerlingen die onder het experiment vallen, ontvangen we geen vergoeding op basis van de reguliere bekostiging (lumpsum vergoeding). een bedrag van 475.000,- beschikbaar. Het Leerplusarrangement op het Arentheem College richt zich op het behalen van de volgende resultaten: minder voortijdig schoolverlaten; minder schoolverzuim; betere (examen)resultaten; betere doorstroom naar het vervolgonderwijs; toename van het welbevinden van de leerlingen en de medewerkers. Om deze resultaten te bereiken, richt dit project zich op de volgende drie hoofdthema s: A) Taalbeleid B) Versterking mentoraat C) Actief verzuimbeleid Het niveau Nederlands leesvaardigheid, Nederlands woordenschat en Rekenen/wiskunde aan het einde van leerjaar 3 is op vrijwel alle locaties verbeterd ten opzichte van het niveau bij binnenkomst op het Arentheem College. Omdat het niveau op sommige locaties echter is gedaald ten opzichte van vorig schooljaar geven we hieraan meer aandacht in sommige reguliere lessen. We kunnen concluderen dat de activiteiten binnen onder andere het Leerplusarrangement resultaat hebben gehad. De werkgroep Mentoraat heeft zich dit schooljaar gebogen over de implementatie van het leerlingvolgsysteem in Magister op de verschillende locaties. Het is de bedoeling dat het digitale dossier in de toekomst het papieren dossier volledig gaat vervangen. De mentorcursussen hebben vijf nieuwe gecertificeerde startende mentoren opgeleverd en zes nieuw gecertificeerde senior mentoren. Omdat evaluaties goed waren en de prestaties van mentoren positief zijn beïnvloed, zetten we deze cursussen voort. Meer keuzes meer kansen (MK2) Het project MK2 is volop in ontwikkeling. In het plan Meer keuzes, meer kansen is beschreven hoe we het vmbo gemengde leerweg/theoretische leerweg inrichten om leerlingen voor te bereiden op het mbo. De locaties Titus Brandsma en Middachten vormen bestaande vmbo-opleidingen om tot een mavoplus/havo opleiding. Ons doel is om door middel van doorstroomprofielen, structurele loopbaanoriëntatie en begeleiding de leerlingen een bewuste keuze te laten maken voor een vervolgopleiding binnen het mbo of havo. Onderdelen van het plan zijn de mavo- plus, dat op twee locaties (Titus Brandsma en Middachten) wordt uitgevoerd, en de zesjarige havo, waarbij mavo-leerlingen als het ware voorschakelen voor de havo. Leerlingen en ouders reageren erg positief op dit programma. In 2010-2011 zijn thema s ingevoerd in plaats van vakken en worden de afspraken met ROCA12 concreet gemaakt. Daarbij betrekken wij docenten van ROC A12 en Arentheem College. Leerplusarrangement Voortgezet Onderwijs Ook voor 2010 zijn middelen uit het Leerplusarrangement VO beschikbaar gesteld. Door toepassing van een gewijzigde drempel om in aanmerking te komen voor vergoeding, is het subsidiebedrag voor het Arentheem College ruim 300.000,- lager ten opzichte van de voorgaande jaren. Voor 2010 was Naast deze thema s zetten we ook een aantal aanvullende activiteiten in ter versterking van de hoofdthema s. Denk bijvoorbeeld aan het bieden van maatwerk aan zwakke leerlingen en het opzetten van huiswerkklassen. Deze thema s en bijbehorende activiteiten zijn vastgesteld in nauw overleg met diverse partijen, zoals onderwijzend personeel, ouders en de gemeente. Werken naar onderwijsbehoefte Het project Werken naar Onderwijsbehoefte valt binnen de ontwikkeling van Passend Onderwijs, handelingsgericht werken in het voortgezet onderwijs. Zo sluit dit project aan bij de doelstellingen van het Arnhemse regionale netwerk en het veldinitiatief van de regio Arnhem. Uitgangspunt is het denken vanuit de behoeften van de leerlingen en het docentengedrag dat daarbij aansluit. Hiertoe heeft het Arentheem College een systematiek ontwikkeld om specifieke onderwijsbehoeften van leerlingen in te delen in handelingscategoriën. Dit gebeurt via handelingsgerichte diagnostiek. Vervolgens levert het systeem gerichte en praktische adviezen/aanpakken voor de docent. Die gaan over het toepassen van maatregelen op maat voor de leerling(en) in de lessituatie, ingedeeld per categorie. Resultaat is werken naar de onderwijsbehoefte van leerlingen binnen het primaire proces. Zo ook onderwijs op maat, het praktisch uitvoerbaar werken met handelingsplannen voor iedere docent en het ontstaan van een continuüm in de zorg naar de leerling (zorgdossier). Schooljaar 2009-2010 is gebruikt als ontwikkelfase ter voorbereiding op de implementatie. 32 Geïntegreerd jaardocument 2010 33
Dit schooljaar 2010-2011 volgt de daadwerkelijke implementatie van de systematiek in leerjaar 1 tot en met 3. In 2011-2012 gaat vervolgens ook leerjaar 4 volgens deze werkwijze werken en vindt evaluatie en overdracht van het project plaats. Junior College In het rapport Vroeg of laat (maart 2010) heeft de Onderwijsraad geconcludeerd dat sommige leerlingen baat hebben bij een langere oriënterende periode. Dit biedt ze de mogelijkheid om hun keuze voor het voortgezet onderwijs uit te stellen. Bovendien beveelt dit rapport onder andere het opzetten van experimenten met juniorcolleges aan. Hiermee hoopt het Arentheem College in een regionale behoefte te voorzien en daardoor haar voedingsgebied te vergroten. Dit leidt tot een sterkere concurrentiepositie in de regio Arnhem. Het Arentheem College heeft de ambitie om vanaf de start van schooljaar 2012-2013 een volledig functionerende Junior College in Velp te bieden. Daar bieden wij dan onderwijs aan leerlingen van leerjaar 1, 2 en 3 op het niveau vmbo-(g)t, havo en atheneum. Bovendien willen wij de mavo-bovenbouw op dezelfde locatie huisvesten. overwegend hoger scoren op het onder- 7,1 7,3 34 Geïntegreerd jaardocument 2010 35 deel welbevinden dan in voorgaande jaren. Studeon laat zien dat zij zowel de relatie met de docent als het algemeen schoolbeeld op bijna alle locaties positiever beoordelen dan in voorgaande jaren. Het algemeen schoolbeeld scoort echter wel op bijna alle locaties onder het landelijk gemiddelde en verdient daarom aandacht. Het zijn mooie resultaten waar wij als Arentheem College trots op mogen zijn. De komende schooljaren zullen wij ons inzetten om dit niveau van welbevinden te continueren. De mening van ouders vinden wij belangrijk. Per locatie zijn de ouders van leerlingen uit het eerste en het voorlaatste leerjaar van iedere opleiding vragen gesteld. De ouderenquête laat bij de hoogst scorende items zien dat leerlingen zich boven het landelijk gemiddelde veilig voelen op school en met plezier naar school gaan. Daarnaast zijn er acties in gang gezet om het gevoel van welbevinden te herstellen als verhoudingen na bijvoorbeeld een incident zijn verstoord. Hiervoor is de methodiek van Herstelgericht werken ingezet. Bij deze methode nemen slachtoffers en daders kennis van elkaars gevoelens en ervaren de daadwerkelijke gevolgen van hun gedrag. De deelnemers leren zo beter omgaan met incidenten, weerstand en agressie. Rendementen 2.3 Leerlingen Het Arentheem College staat voor verantwoord onderwijs. Dit betekent dat het een goede traditie is om de leerlingenresultaten in kaart te brengen en deze te spiegelen aan de landelijke resultaten. Vervolgens analyseren we deze resultaten en stellen vast of ingezette acties om de onderwijsresultaten te verbeteren effectief zijn gebleken. Op basis van deze analyses en de communicatie hierover met de lerarenteams en vaksecties stelt de directie verbeteracties vast. Naast interne acties wordt verantwoording afgelegd aan het bevoegd gezag en in het kader van good governance aan de ouderraden van de locaties en andere belanghebbenden. Het welbevinden op school wordt bepaald door de manier waarop leerlingen het schoolklimaat ervaren. Leerlingen die goed in hun vel zitten, leveren betere onderwijsprestaties, de leeromgeving ervaren zij als prettiger en het schoolverzuim en schooluitval verminderen. Tevredenheidsonderzoeken Studeon en de ouderenquête zijn uitgevoerd om het welbevinden van onze leerlingen te meten. De resultaten tonen aan dat leerlingen in de eerste en tweede klas Tevredenheid Thomas a Kempis 2009-2010 2 1 3 4 5 7,6 Middachtensingel 2009-2010 2 6 7 8 9 10 Uit de doorstroomcijfers van het Thomas Doorstroom Thomas a Kempis a Kempis blijkt dat acties om doorstroomcijfers te verbeteren vooral effect hebben 100,00 % 90,00 % gehad in de bovenbouw van het vwo. Dit geldt voor vwo 5 en 6. Tegelijkertijd blijkt 80,00 % dat de doorstroomcijfers in de onderbouw van het vwo en de havo afnemen. 70,00 % Momenteel lopen er verschillende acties om te monitoren hoe de aanname van leerlingen plaatsvindt. Wij kijken naar het beginniveau en hoe dit zich vervolgens ontwikkelt. Cito-VAS biedt voor deze monitoring goede mogelijkheden. Daarnaast gaan alle teams de lage doorstroompercentages analyseren en acties formuleren. 1 3 4 5 6 7 8 9 10 Leerpark Presikhaaf 2009-2010 2 1 3 4 5 6,6 Titus Brandsma 2009-2010 2 1 3 4 5 6 6 7 7 8 8 9 9 10 10 1 havo 1 vwo 2 havo 2 vwo 3 havo 4 havo 5 havo 3 vwo 10 vwo 5 vwo 6 vwo 2009-2010 2008-2009
Bij locatie Middachten heeft de focus op examenresultaten geleid tot betere doorstroomresultaten in vmbo 4. Examentrainingen en gerichte acties op studiehouding zijn reeds ingezet. Overige doorstroompercentages dalen. Het werken in leergebieden wordt geëvalueerd. Cito VAS, Studeon en de opvolgacties als huiswerkklas, maatwerkklassen blijven onverminderd van kracht. Op het Titus Brandsma zijn de door- en afstroomcijfers gunstig net als in voorgaande jaren. Het beleid met de focus op de capaciteiten van een leerling in plaats van puur cijfermatig te kijken naar een leerling, blijft gehandhaafd. De doorstroomcijfers van het Leerpark Presikhaaf zijn in de eerste twee leerjaren gestegen. In de bovenbouw is het omgekeerde het geval: veel leerlingen zijn blijven zitten in klas 3. Om dit te verbeteren zetten we in op het beter volgen en begeleiden van leerlingen in de bovenbouw. 100,00 % 90,00 % 80,00 % 70,00 % 100,00 % 90,00 % 80,00 % 70,00 % 50,00% Examinering Doorstroom Middachten 2009-2010 2008-2009 Het slagingspercentage op locatie Thomas a Kempis van het vwo is gestegen richting het landelijk gemiddelde. Het Centraal Examen (CE)-gemiddelde is met 6,2 op een redelijk niveau. Het verschil tussen het School Examen (SE) en CE bevindt zich met 0,51 nog net buiten de marge. Het slagingsprecentage van de havo is gedaald naar 80% en is onder het landelijk gemiddelde geschoten. Het gemiddelde CE-cijfer is met een 6,0 matig, terwijl het verschil tussen SE en CE met 0,29 ruim binnen de marge is. Om te zorgen dat beide opleidingen volgend schooljaar een voldoende (gaan of blijven) scoren op het eindoordeel van de Onderwijsinspectie, zijn acties ingezet die tot een verbetering moeten leiden. Denk aan examentrainingen, een eenduidig en strak huiswerkbeleid, de verbetering van profielkeuzeactiviteiten en aan de versterking van pedagogisch-didactisch handelen. 1e leerj 2e leerj 3 vmbo (t) 3 havo Doorstroom Titus Brandsma 1e leerj 2e leerj 3 vmbo (t) Doorstroom Leerpark Presikhaaf 4 vmbo (t) 4 vmbo (t) 2009-2010 2008-2009 90,00% 2009-2010 70,00% 2008-2009 1e leerj 2e leerj 3 vmbo (b) 3 vmbo (k) 3 vmbo (g) 4 vmbo (b) 4 vmbo (k) 4 vmbo (t) De slagingspercentages van locatie Middachten zijn toegenomen tot 86% (vmbo). Het gemiddelde SE-cijfer is 6,2. Het gemiddelde CE-cijfer heeft een score van 5,8. Het verschil blijft met 0,4 binnen de norm. Om op of boven het landelijk gemiddelde te komen zijn verbeterplannen opgesteld. Onderzoek wijst uit dat bij allochtone leerlingen een grotere discrepantie bestaat tussen SE en CE dan bij autochtone leerlingen. Daarom hebben wij maatregelen genomen zoals een structureel taalbeleid, objectief diagnostisch toetsen (onder meer Cito-VAS) en gedifferentieerde informatie (sturen op daar waar de verschillen zijn). Dit maakt inmiddels onderdeel uit van ons beleid en zullen we verder gaan uitwerken. Het percentage geslaagden op de locatie Titus Brandsma schommelt ieder jaar rond de 90%. Dit schooljaar laat echter voor een aantal vakken een SE-CE verschil zien, dat soms zelfs fors is. Het gemiddelde SE cijfer is 6,5 terwijl voor CE dat 6,1 is. Het verschil van 0,44 is daarmee nog net binnen de marge. Acties tot verdere resultatenverbetering zijn het verzorgen van steunlessen, huiswerkbegeleiding, examentraining en het maken van een analyse van de examenresultaten door teams. Ook gaan we onderzoek doen naar de getallen van de afstroom en het verband tussen cito-scores/basisschooladvies en geslaagden. Met 86% is het slagingspercentage op het Leerpark Presikhaaf onder de maat. Bovendien zijn deze percentages niet in lijn met de voorgaande jaren. We hebben een activiteitenplan opgesteld voor verbetering van de examenresultaten. Dit plan is specifiek geschreven voor de kaderberoepsgerichte leerweg, maar is ook bruikbaar voor de overige leerwegen. Tot dit actieplan behoort tevens een analyse van de examenresultaten en acties ter verbetering van toetsen (vooral gericht op het niveau van het eindexamen). Hierbij betrekken wij de ouders intensief. Daarnaast zetten wij in op verbetering van het determinatieproces in de onderbouw, zodat het advies voor met name de kader- en gemengde/theoretische leerweg in de bovenbouw gestoeld is op relevante toetsing voor deze leerwegen. Tot slot continueren we de examentraining en nemen we hiervoor in de jaarplanning extra uren op. Slagingspercentages 100,00 % Landelijk 2009-2010 90,00 % AC 2009-2010 AC 2008-2009 80,00 % AC 2007-2008 70,00 % Titus: vmbo-g/t Middachten: vmbo-g/t Leerpark: vmbo-g/t Leerpark: vmbo-k Leerpark: vmbo-b Thomas: vwo Thomas: havo Verzuimbeleid Een van de thema s van het leerplusarrangement is het terugdringen van verzuim. Ingezette acties op het gebied van verzuimvermindering hebben geresulteerd in een verbeterde verzuimregistratie en kloppende verzuimgegevens. Ook is er een samenwerking met externe partijen waaronder de gemeente (leerplicht) gerealiseerd. Onderstaande tabel laat echter zien dat het totale verzuim in vergelijking met de cijfers van 2008-2009 op papier is toegenomen. Dit wordt deels veroorzaakt door de genoemde verbeterde verzuimregistratie op de locaties. Opvallend is dat cijfers een fors hoger geoorloofd verzuim laten zien in vergelijking met het ongeoorloofd verzuim. Eerste aandachtspunt voor 2010-2011 is dan ook de genoemde toename van het geoorloofd verzuim. Op alle locaties zijn er op directieniveau afspraken gemaakt over terugdringing ervan in het schooljaar 2010-2011. Zo heeft de leerplichtambtenaar nu één à twee keer per maand spreekuur op de locatie Leerpark Presikhaaf. Daarnaast heeft de directie het verzuimbeleid op de verschillende locaties nog- 36 Geïntegreerd jaardocument 2010 37
maals onder de aandacht gebracht bij docenten/mentoren en is dit verder aangescherpt. De locatiedirecteuren zijn eindverantwoordelijk voor de implementatie van het vernieuwde verzuimbeleid, het naleven van de procedure en de wettelijke meldingsplicht. De mentoren hebben een meer actieve rol gekregen in de preventie en aanpak van ongeoorloofd schoolverzuim. Door middel van visitaties op de locaties door de voorzitter van de werkgroep Verzuim wordt er steekproefsgewijs toezicht gehouden op de registratie en eventuele melding bij de gemeente (leerplicht). Uit de analyse die we in schooljaar 2010-2011 voor het Leerpark gaan maken, zal moeten blijken of de acties het gewenste effect hebben opgeleverd. Verzuimcijfers Arentheem College jan-juli 2009-2010 2008-2009 uren relatief uren relatief ongeoorloofd verzuim 33.189 0.85% 26.546 0,75% geoorloofd verzuim 110.112 2.83% 98.852 2,81% te laat ongeoorloofd 12.776 0.47% 8.015 0,23% te laat geoorloofd 195 0.01% 127 0,00% wangedrag 2.562 0.07% aug-juli uren relatief uren relatief ongeoorloofd verzuim 49.786 1,28% 40.558 1,08% geoorloofd verzuim 181.299 4,65% 187.341 4,98% te laat ongeoorloofd 20.098 0,75% 15.502 0,55% te laat geoorloofd 372 0,01% 273 0,01% wangedrag 3.571 0,09% 2.4 Medewerkers Ontwikkelingen personeel Op 1 oktober 2010 waren er bij het Arentheem College en de Praktijkschool Arentheem 308 medewerkers werkzaam. De totale omvang van de formatie bedroeg 256 fte. Van deze 308 medewerkers waren er 300 in vaste of tijdelijke dienst (totaal 252 fte). De externe flexibele schil bestond op1 oktober 2010 uit 8 medewerkers voor een omvang van 4 fte. In vergelijking tot het jaar ervoor is het aantal personeelsleden gedaald met 15 personen (6 fte). De externe flexibele schil nam af met 8 personen (6 fte). De daling van het totale aantal personeelsleden houdt gelijke tred met de daling van het aantal leerlingen. De afname van de externe flexibele schil wordt ruimschoots opgevangen door de groei van de interne flexibele schil. De inzet van de formatie per categorie in de jaren 2008, 2009 en 2010 ziet er als volgt uit: 80,00 % 70,00 % 60,00 % 50,00 % 40,00 % 30,00 % 20,00 % 10,00 % 0,00 % Inzet formatie per functiecategorie voor de jaren 2008, 2009 en 2010 2008 2009 2010 Dir OP OOP (Tot directie worden in bovenstaand overzicht de directieleden en de afdelingsleiders gerekend). Uit bovenstaande grafiek is af te leiden dat het percentage ingezette formatie Directie en OOP licht stijgt. In absolute getallen is dit echter niet het geval: de formatie voor directie is bijvoorbeeld in 2010 met 1,4 fte gedaald ten opzichte van 2008. Als gevolg van de daling van het leerlingenaantal neemt de inzet van het OP af. Omdat de daling van de inzet van Directie en OOP niet evenredig loopt met de daling van het aantal leerlingen en het OP, stijgt de relatieve inzet van de functiecategorieën Directie en OOP. Leeftijdsopbouw De gemiddelde gewogen leeftijd van alle personeelsleden bedroeg op 1 oktober 2010 45,06 jaar. Op 1 oktober 2009 45,52 jaar. De leeftijdsopbouw in de jaren 2008, 2009 en 2010 ziet er als volgt uit (zie grafiek). Leeftijdsopbouw Uit de grafiek blijkt dat het percentage 35,00 % 2010 30,00 % medewerkers in de leeftijd tot 45 jaar 2009 25,00 % 2008 vanaf 2008 is toegenomen. Het percentage 45-plussers daalde licht. De ver- 10,00 % 20,00 % 15,00 % wachte uitstroom van medewerkers die 5,00 % 0,00 % met FPU of ABP-keuzepensioen gaan 15-25 25-35 35-45 45-55 55-65 65+ tot augustus 2014 bedraagt circa 20 fte. Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt voor met name onderwijzend personeel in de afgelopen jaren zijn voor de personeelswerving de volgende maatregelen genomen: We starten ruim voor het begin van het nieuwe schooljaar met de werving van personeel. Voor docentenfuncties bieden we aanstellingen van minimaal 0,6 fte. We bieden beginnende leraren een scholings- en begeleidingstraject. We bieden beginnende leraren een bindingstoelage. Met bovengenoemde maatregelen verwachten we, in deze tijdelijk wat gunstigere arbeidsmarkt, de uitstroom van docenten in de komende jaren te kunnen opvangen. 38 Geïntegreerd jaardocument 2010 39