Limburgs Kennisknooppunt voor Demografisch omdenken
DR. NOL REVERDA, LECTOR HOGESCHOOL ZUYD WETENSCHAPPELIJK DIRECTEUR NEIMED Krimp, vergrijzing en onderwijs
Inhoud Wat is krimp: Demografie Transitie en transformatie Krimp en onderwijs
Wat is krimp? Demografie Krimp in enge zin betekent minder mensen door demografische verandering. Demografische veranderingen door: Natuurlijke stijging/daling (verschil tussen geboorte en sterftecijfer) Netto migratie (verschil tussen binnenkomende en uitgaande migratie) Krimpgerelateerde processen: Ontgroening en vergrijzing Stedelijke krimp/rurale krimp
Geboortedaling bij 1,5 kind
Oorzaken van krimp Krimp wordt veelal geweten aan: Economische malaise (bronnen drogen op) Politieke/militaire intriges en instabiliteit Ziekten en natuurrampen Kwaliteit van samenleving Medische vooruitgang: de pil Emancipatie van de vrouw: laat en weinig kinderen krijgen
Demografie: de wereld Year World Asia Africa Europe Latin America Northern America Oceani a 2000 6,115 3,698 (60.5%) 819 (13.4%) 727 (11.9%) 521 (8.5%) 319 (5.2%) 31 (0.5%) 2010 6,909 4,167 (60.3%) 1,033 (15.0%) 733 (10.6%) 589 (8.5%) 352 (5.1%) 36 (0.5%) 2030 8,309 4,917 (59.2%) 1,524 (18.3%) 723 (8.7%) 690 (8.3%) 410 (4.9%) 45 (0.5%) 2050 9,150 5,231 (57.2%) 1,998 (21.8%) 691 (7.6%) 729 (8.0%) 448 (4.9%) 51 (0.6%) nol reverda - CESRT/NEIMED/Hogeschool Zuyd 8
Mondiale tendensen Groei wereldbevolking van 6 miljard in 2000 tot ruim 9 miljard in 2050 Krimp Europa van 727 miljoen in 2000 tot 632 miljoen in 2050 Proportionele aandeel van twee rijkste werelddelen (US en Europa) daalt van 17 naar 12% Migratiedruk onvoorspelbaar
Demografie: vergrijzing
Mondiale tendensen In 2000 600 miljoen 60plussers, in 2050 2 miljard: een verdrievoudiging In 2050 in Europa de meeste 60plussers: 33% van de bevolking Potential support rate (PSR - aantal 15-64 jarigen t.o.v. 65 jaar en ouder) in: 1950: 12 1 2000: 9 1 2050: 4 1
Krimp in Nederland, Limburg en Parkstad 0-20 20-65 65 en ouder totaal Nederland 2010 Provincie Limburg 2040 2010 2040 Parkstad 2010 2040 3 934 24% 3 797 22% 239 22% 122 13% 36 14% 23 12% (-36%) 10 080 61% 9 194 53% 686 62% 491 53% 171 67% 102 54% (-40%) 2 472 15% 4 482 26% 198 18% 308 33% 47 19% 65 34% (+40) 16 500 100% 17 500 100% 1 1023 100% 921 100% (-18%) 238 100% 190 100% (-26%)
Enkele conclusies Limburg Bevolking Nederland groeit tussen 2010 en 2040 van 16,5 naar 17,5 miljoen mensen Bevolking Limburg en Parkstad krimpt tussen 2010 en 2040 Aantal jongeren in Limburg halveert Potentieel werkende bevolking daalt met 28% Categorie 65+ stijgt met 55%
Enkele conclusies Limburg Grijze druk 2010: 29% (per 100 personen tussen 20 en 64 jaar zijn er 29 mensen van 65+) Grijze druk 2040: 64% (per 100 personen tussen 20 en 64 jaar zijn er 63 mensen van 65+) PSR in 2010: 1 3,4 PSR in 2040: 1 1,6 nol reverda - Neimed/CESRT/Hogeschool Zuyd 14
Krimp en vergrijzing: een andere samenleving Groene samenleving Grijze samenleving 65+ 65+ 20-65 20-65 0-20 0-20
Wat is krimp? Transitie en transformatie Samenleving in transitie en transformatie Minder mensen, minder jongeren, meer ouderen Transitie van overheid, economie en burgermaatschappij
Wat is krimp? Transitie en transformatie Samenlevingen in transitie zijn interessant: zij dagen uit tot innovatie op het gebied van bestuur, samenleving en economie In het algemeen dwingt krimp (in tegenstelling tot groei) tot nadenken over alle aspecten van de kwaliteit van leven
Transitie en transformatie: het meervoudige vraagstuk van onderwijs Omgevingsfactoren: Veel ontkenning of bagatellisering van daling aantal kinderen Sluiting scholen: veel emotie, veel discussie Spanning in de buurt/wijk/dorp Financiering van leegstaande lokalen/gebouwen: remanentie en vervroegd afschrijven Lokalisering of regionalisering van onderwijsaanbod: beschikbaarheid versus bereikbaarheid
Transitie en transformatie: Het meervoudige vraagstuk van onderwijs Onderwijsfactoren: Bestuurlijke concurrentie/samenwerking Didactisch: hoeveel combinaties van groepen zijn mogelijk? Hoe passend onderwijs vorm te geven? Diversiteit en keuzemogelijkheid onderwijstypen Vergrijzing / verjonging onderwijsgevenden Tekort specialisten (Grieks / Latijn) in krimpgebieden Kleine groepen: beperkt wereldbeeld?
Vraagstuk onderwijs: krimp als innovatiemarkt Vernieuwend denken: Oud en nieuw denken: fysiek centraliseren van kinderen op 1 lokatie of digitale I-pad school in multifunctioneel centrum?
Vragen? Krimpologie Duurzame krimp Autonome krimp Oei, ik krimp Yes, we krimp Krimp 2.0 Spirituele krimp krimpbestendig krimppijn Krimp & bloei Back to basics Less is more krimpbeleid Inkrimpen krimp & ontwikkeling Krimpdenken krimpproof Krimpcurve Liniaire krimp Krimpkunde ekrimp