Conjunctuurenquête Nederland Tweede kwartaal 11 Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1 3-5-11 :36
Economisch herstel zet door Horeca en detailhandel haken aan Na een lichte afzwakking in het eerste kwartaal neemt het vertrouwen* van het Nederlandse bedrijfsleven in het tweede kwartaal weer toe. De omzetverwachting is sinds eind 8 niet zo positief geweest. Ook de binnenlandse sectoren zoals horeca en detailhandel hebben positieve omzetverwachtingen. Alleen in de bouw is de omzetverwachting (nog) negatief. De tarieven stijgen in alle sectoren, maar minder dan in het eerste kwartaal. Het bedrijfsleven heeft in het tweede kwartaal, na een kleine en verwachte dip in de vraag naar personeel, weer behoefte aan nieuw personeel. 2e kwartaal 11 Economisch herstel zet door. Ondernemersvertrouwen vs. BBPvolumeontwikkeling Ondernemersvertrouwen stijgt naar niveau van Q4. Binnenlandse vraag trekt aan. Meest positieve verwachtingen in horeca en groothandel. Investeringsverwachting naar boven bijgesteld. 15 5-5 - -15-25 3 Q1 3 Q3 4 Q1 4 Q3 5 Q1 5 Q3 6 Q1 6 Q3 7 Q1 7 Q3 8 Q1 8 Q3 9 Q1 9 Q3 Q1 Q3 11 Q1 5 3 1-1 -3-5 -7 Personeelssterkte neemt toe. Ondernemersvertrouwen, linkeras BBP-% groei t.o.v. zelfde kwartaal voorgaand jaar, rechteras BBP-% groei t.o.v. voorgaand kwartaal, rechteras Het ondernemersvertrouwen* stijgt in tweede kwartaal naar +12,; vrijwel hetzelfde niveau als eind. De ontwikkeling van het ondernemersvertrouwen vertoont grote gelijkenis met de ontwikkeling van de economische groei. In de groothandel (+14,4), de horeca (+21,4) en de detailhandel (+12,8) is het ondernemersvertrouwen bovengemiddeld. Vooral in de detailhandel is dit een flinke verbetering ten opzichte van vorig kwartaal (-,6). De bouw blijft door negatieve omzet- en personeelsverwachtingen achter, hoewel het ondernemersvertrouwen voor het eerst sinds 8 positief is (+,9). Het vertrouwensherstel in de zakelijke dienstverlening zet niet verder door (van +2,6 naar +2,7). Ondernemersvertrouwen in alle regio s positief. In Brabant en Limburg is het bovengemiddeld. De regio's Gooi-, Eem- en Flevoland en vooral Rotterdam blijven achter door lagere omzetverwachting (R dam) en personeelsverwachting (GEF). De ondernemer oordeelt positief over het economisch klimaat voor het volgende kwartaal (+6,6). Positief zijn de ondernemers in de horeca (+14,6), (zeer) negatief zijn de collega s in de bouw (-21,2). In de regio s Gooi-, Eem- en Flevoland en Rotterdam is het ondernemersvertrouwen lager dan het landelijk gemiddelde. Dat zit vooral in lagere omzet- en personeelsverwachtingen. In de regio's Brabant en Limburg is het ondernemersvertrouwen het hoogst. Hiervoor zijn de bovengemiddelde omzet- en exportverwachtingen verantwoordelijk. * De index van het Ondernemersvertrouwen is de optelsom van negatieve en positieve verwachtingen van vier indicatoren: omzet, export, investeringen en werkgelegenheid. Waarde is minimaal -; maximaal +
Omzetontwikkeling boven verwachting Winstgevendheid iets verslechterd De omzetontwikkeling (+8,3) lag in het eerste kwartaal boven het verwachtingsniveau (+,5). De omzetverwachting van het Nederlandse bedrijfsleven is verder gestegen (naar +22,3). De productie en orderpositie groeien beide nog wel, maar minder hard. Het bedrijfsleven de beoordeelt de orderpositie steeds positiever. Met uitzondering van de bouw is er in alle sectoren sprake van een verder herstel, na een korte dip in het eerste kwartaal. 2e kwartaal 11 Omzetontwikkeling boven verwachting. Omzetindicator Alle sectoren, uitgezonderd de bouw, optimistisch over omzetverwachting. Productiegroei zakt licht terug 3 Groei orderontvangsten iets kleiner. Winstgevendheid in 1e kwartaal verslechterd. - Q3 8 Q4 8 Q1 9 Q2 9 Q3 9 Q4 9 Q1 Q2 Q3 Q4-4 omzetrealisatie omzetverwachting De omzetontwikkeling (gele lijn) lag in de afgelopen kwartalen steeds op of rond het niveau van de verwachtingen (blauwe lijn). Voor het tweede kwartaal vertonen de verwachtingen weer een opgaande lijn. Vooral in de horeca en de detailhandel zijn de omzetverwachtingen enorm verbeterd. In het eerste kwartaal werd in deze branches nog een omzetdaling verwacht voor het tweede kwartaal. De productie-/bedrijvigheidsgroei zakt licht terug (van +11,8 naar +9,4). In de bouw daalt de productie nog, zij het veel minder hard (-5,2) dan in het eerste kwartaal (-27,4). De productieverwachtingen groeien fors van +7,3 naar +17,8. De bezettingsgraad in de industrie neemt 1%-punt toe naar 81%. Omzetverwachting het meest positief in Brabant, Oost Nederland en Limburg. Rotterdam en Zuidwest- Nederland blijven achter. De groei van het aantal orderontvangsten zet door, maar op een lager tempo. Zo valt de groei in de groothandel terug van +18,5 naar +14,1 In de industrie neemt het groeitempo nog licht toe (van +14,6 naar +15,7). De bouw blijft als enige sector kampen met (scherpere) daling van het aantal orders (van -7,9 naar -12,5). De verwachtingen voor het tweede kwartaal zijn in alle sectoren positief. De omzetverwachting is in alle regio s positief. Positieve uitschieters zijn Brabant, Oost Nederland en Limburg. In Brabant is onder meer sprake van bovengemiddelde omzetverwachtingen in de industrie en in de bouw. In Oost Nederland is vooral de zakelijke dienstverlening positief gestemd en in Limburg is het de horeca die bovengemiddelde omzetverwachtingen heeft.
Industrie positief maar pessimistisch over winst Ondernemers in de industrie zien de toekomst rooskleurig tegemoet. Alleen de winstgevendheid laat te wensen over. Alle overige indicatoren staan positief en voorspellen een betere jaargang dan het vorige. Over de buitenlandse concurrentiepositie is men positief gestemd. Het prijsniveau gaat omlaag naar het niveau van eind waardoor het moeilijker wordt om de winstpercentages te halen. Het merendeel ziet geen belemmering om de tweede helft van 11 goed af te sluiten. Ook de vraag naar goed, gekwalificeerd personeel neemt weer toe. Industrie 2 e kwartaal 11 Orders nemen toe, exportorders stijgen. Voorraad neemt toe. Winstgevendheid neemt af. De omzetverwachting komt op het niveau van wat daadwerkelijk gerealiseerd wordt. Met dit positieve beeld blijft de industrie zich verder ontwikkelen. 3 Omzetindicator industrie Werkgelegenheid trekt aan. Positief over economisch klimaat. - Q4 8 Q1 9 Q2 9 Q3 9 Q4 9 Q1 Q2 Q3 Q4-4 -5 Cijfers Aantallen bedrijven industrie: Totaal 76.9 Starters 3.9 Nieuwe vestigingen 1.5 Opheffing algemeen 4.7 Faillissement 5 omzetrealisatie omzetverwachting Ondernemers in de industrie zien minder belemmeringen dan voorgaande kwartalen; het aantal dat aangeeft te kampen met te weinig vraag daalt. Quote Voor de periode mei tot en met juli verwachten de ondernemers een toename van de productie. Ook voorzien zij een stijging van de afzetprijzen voor hun producten. In 12 zal de afzet in alle sectoren groeien (CBS, mei 11)
Uitdagende omstandigheden voor de groothandel Ondanks dat het saldo aan orders in het tweede kwartaal (13,%) lager ligt dan in het eerste kwartaal (16,7%) verwacht de ondernemer in de groothandel verbetering in het derde kwartaal. Daarnaast bieden zowel de export- als inkooporders voldoende houvast om positief naar de toekomst te kijken. De winstgevendheid is positief maar vlak. In 11 verwacht men ook meer personeel aan te zullen nemen. Minpuntjes zijn er ook. De investeringsverwachting is negatief, de concurrentiepositie verslechtert en de ondernemer beoordeelt het een economisch klimaat als minder gunstig. Groothandel 2 e kwartaal 11 Orders nemen af, exportorders stijgen. Voorraad neemt toe. Winstgevendheid neemt toe. Werkgelegenheid trekt aan. Ondanks de redelijk positieve cijfers is de verwachting voor de nabije toekomst gematigd. Afname van investeringsverwachting, concurrentiepositie, economisch klimaat en export komend kwartaal staan onder druk. Positief is men daarentegen over het toenemen van het personeelsbestand en de inkooporders. Economische klimaat en winstgevendheid Groothandel Somber over economisch klimaat. - -4-5 -6-7 Q1 9 Q2 9 Q3 9 Q4 9 Q1 Q2 Q3 Q4 Q3 11 economisch klimaat winstgevendheid verwachting economisch klimaat Cijfers Aantallen bedrijven groothandel: Totaal 116. Starters 8.4 Nieuwe vestigingen 3.9 Opheffing algemeen 6. Faillissement 7 Quote Qua belemmeringen is men positief gestemd men ervaart geen of minder belemmeringen en niets zou in de weg staan om met een stabiele economie weer te gaan groeien. De prijzen staan wel onder druk en die nemen dan ook vooral door toenemende concurrentie af. De exportorders zijn toegenomen. Vooral het afzetgebied Duitsland is hiervoor verantwoordelijk. Om onder de concurrentiedruk uit te komen zou expansie van het exportherstel naar andere landen welkom zijn. Het economisch klimaat blijft onder druk staan, het is nog positief maar neigt weer naar beneden. In 12 zal de afzet in alle sectoren groeien (MKB, april 11)
Horeca verwacht omzetstijging In het eerste kwartaal daalde de omzet in de horeca en was de winstgevendheid negatief. Voor het tweede kwartaal verwachten ondernemers in de horeca een aanzienlijke omzetstijging. Tegelijkertijd verhoogt ruim een kwart van de horecabedrijven de prijzen. De concurrentiepositie is licht verbeterd. Na een lichte terugval in het eerste kwartaal verwacht de horeca in het tweede kwartaal weer personeel aan te nemen. Maar de behoefte aan personeel is niet nijpend, want tekort aan personeel is (nog) geen belemmering voor ondernemers. Horeca 2 e kwartaal 11 Omzetverwachting positief. De investeringsverwachtingen voor het lopende jaar dalen voor het eerst (-7,3) na een stijging van drie kwartalen op rij. Dit is wellicht te verklaren door de achterblijvende winstgevendheid. Weer behoefte aan personeel. Positief over economisch klimaat. Investeringen lopen terug. 6 5 4 3 - -4-5 Q3 8 Q4 8 Q1 9 Omzetindicator horeca Q2 9 Q3 9 Q4 9 Q1 Q2 Q3 Q4 omzetrealisatie omzetverwachting In het eerste kwartaal daalde de omzet bij ruim een derde van de ondernemers in de horeca. Vooral de weersomstandigheden speelde de horeca parten. De weersomstandigheden waren met 13% de meest genoemde belemmering die ondernemers in de horeca ervoeren. Cijfers Voor het tweede kwartaal verwacht de helft van de ondernemers een omzetstijging. Dat is een forse verbetering ten opzichte van de verwachting en realisatie over het eerste kwartaal. Aantallen bedrijven horeca: Totaal 53.9 Starters 4. Nieuwe vestigingen 1.3 Opheffing algemeen 3.4 Faillissement Quote "Overnachtingen in hotels flink in de lift." Bron: FD, 5 mei 11