Raadsvoorstel nr. : 2001/116 Aan de gemeenteraad. Raadsvergadering : 16 oktober 2001 Agendapunt : 7 Steenwijk, 2 oktober 2001. Onderwerp: Volwassenen educatie Voorstel besluit 1. in te stemmen met de raamovereenkomsten educatie 2001-2003, de productovereenkomsten educatie 2001 en de productovereenkomst nieuwkomers 2001; 2. ROC Deltion / ROC Drenthe en ROC De Landstede tot uiterlijk 1 november 2002 de tijd te geven een praktische en werkbare oplossing te bedenken voor de uitvoering van de educatie in de gemeente Steenwijk: Samenvatting toelichting Gemeenten krijgen jaarlijks ten behoeve van de educatie, dat wil zeggen basiseducatie en VAVO, een rijksbijdrage toegekend. Voor de gemeente Steenwijk gaat het in 2001 om een bedrag van ƒ 1.032.000,-. Een gemeente is op grond van de WEB verplicht om met een (of meer) ROC's een contract af te sluiten over de besteding van de rijksbijdrage educatie. Een contract bestaat uit een raam- en een productovereenkomst. In Steenwijk zijn drie ROC's werkzaam. Zow el met ROC De Landstede als ROC Deltion (en daarmee met ROC Drenthe College) moeten voor 2001 nieuwe contracten worden afgesloten. Bijgaand treft u de nieuwe, door u vast te stellen, raam- en productovereenkomsten educatie aan en tevens de productovereenkomst nieuwkomers 2001, die met Deltion College wordt afgesloten. Het is geen wenselijke situatie om blijvend met twee (of meer) ROC's contracten af te sluiten. Een ROC dient in ieder geval aan de volgende uitgangspunten te voldoen: de aanwezigheid van een lokale voorziening: een gemiddelde kostprijs, de aanwezigheid van VAVO en een voldoende werkwijze c.q. visie en samenwerking. De presentaties in commissie I en de vier uitgangspunten vormen de start van het gemeentelijke (her)oriëntatieproces op de uitvoering van de volwasseneneducatie. Wij stellen u voor de instellingen te vragen voor november 2002 een creatieve en werkbare oplossing te vinden voor de thans ontstane situatie. De resultaten hiervan zullen te zijner tijd voor besluitvorming aan u worden voorgelegd. Het voorgaande impliceert dat de thans af te sluiten raamovereenkomsten voor drie jaar worden afgesloten. Toelichting Inleiding Gemeenten krijgen jaarlijks ten behoeve van de educatie, dat wil zeggen basiseducatie en voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (VAVO), een rijksbijdrage toegekend. Voor onze gemeente gaat het in 2001 om een bedrag van ƒ 1.032.000,-. Een gemeente is op grond van de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB) verplicht om met een (of meer) Regionaal Opleidingen Centrum (ROC) een contract af te sluiten over de besteding van de rijksbijdrage educatie. In Noordwest-Overijssel zijn drie ROC's werkzaam (ROC Deltion College, ROC Drenthe College en ROC De Landstede). De voormalige gemeente Brederwiede had met De Landstede een contractrelatie. De voormalige gemeenten IJsselham en Steenwijk kochten educatie in bij Deltion College. Deltion College heeft een Bestuurlijk Accoord met Drenthe College afgesloten over de uitvoering van de educatie. In praktijk betekent dit dat Drenthe College ook een deel (45%) van de educatie voor de gemeenten IJsselham en Steenwijk uitvoert. Een contract bestaat uit een raam- en een productovereenkomst. Alle drie voormalige gemeenten dienden voor 2001 zowel een nieuwe raam- als een nieuwe productovereenkomst af te sluiten. Concreet betekent dit dat de nieuwe gemeente Steenwijk zowel met Deltion College als met De Landstede een nieuwe raam- en productovereenkomst dient af te sluiten. Hierna zullen wij eerst nader op de raam- en productovereenkomsten ingaan.
Wij vinden het geen wenselijke situatie om blijvend met twee (of meer) ROC's contracten af te sluiten. Wij zijn van mening dat een overeenkomst met één ROC de beste optie is. De mogelijkheid van onderaannemerschap willen wij echter niet zonder meer uitsluiten. In verband met wettelijk verplichte termijnen dient er, wanneer de relatie met een ROC wordt verbroken, sprake te zijn van een overgangstermijn. Dit vanwege de verplichtingen aan het ROC (personeel) maar ook aan de cursisten. Hieronder zullen wij nader op de huidige situatie ingaan, tevens worden uitgangspunten geformuleerd op basis waarvan een onderbouwd besluit kan worden genomen. Raamovereenkomsten educatie 2001-2003 en productovereenkomsten educatie 2001 De WEB verplicht gemeenten hun educatieve vraag te formuleren. De gemeente moet met andere woorden aangeven waar de lokale behoeften op het gebied van de educatie liggen, het ROC stemt daar de te verzorgen cursussen op af. A. ROC Deltion College Met Deltion zijn wij overeengekomen dat voor basiseducatie 65% van het budget wordt ingezet, de overige 35% is bestemd voor VAVO. Voor de basiseducatie hebben wij evenals vorig jaar prioriteit gegeven aan de cliënten van de afdeling Werk, Inkomen en Zorg (WIZ) en het Project Opvang Nieuwkomers (PON). De relatief grote werkloosheid in deze regio is daar een reden voor. In 1999 is gestart met de cursus Oriëntatie op Scholing en Beroep. Deze cursus voldoet goed en wordt daarom met nog een jaar voortgezet. Verder worden er een alfabetiseringscursus en een vervolgcursus alfabetisering afgenomen (Nederlands als eerste taal, NT1). Ook wordt er dit jaar voor het eerst een cursus digitale vaardigheden ingekocht ten behoeve van Terra Aqua. Bij het PON gaat het om de zogenaamde 'oudkomers' die door de Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN) uitgesloten worden van inburgering / onderwijs. Voor deze doelgroep wordt het onderwijs (Nederlands als tweede taal, NT2) al enkele jaren gefinancierd uit de reguliere educatiemiddelen. Het aantal cliënten van de afdeling WIZ neemt gestaag af, met name mensen met een (zeer) grote afstand tot de arbeidsmarkt blijven over. Het scholings- en begeleidingsaanbod is bovendien zeer groot en divers. Het vorenstaand aanbod dekt, voor wat betreft de educatie, de behoefte van de afdeling WIZ voldoende af. Wij hebben echter ook gezocht naar een alternatieve manier om mensen uit de doelgroep te bereiken. Hiertoe wordt dit jaar aangesloten bij de vraag vanuit de Brede School (in Steenwijk West) om een cursus digitale vaardigheden voor de ouders van leerlingen te verzorgen. Tenslotte wordt nog een cursus Engels ingekocht (naar verwachting tot juli 2002). De volgende VAVO-cursussen worden door Deltion College in Zwolle verzorgd: MAVO voltijd, MAVO deeltijd, HAVO voltijd, HAVO deeltijd, VWO voltijd en VWO deelt ijd. Voor 2002 is de bedoeling het percentage van het educatiebudget dat voor VAVO bestemd is terug te brengen naar 25%, mede gelet op de relatief geringe deelname (in het schooljaar 1999 / 2000 betrof het in totaal 10 leerlingen en in het schooljaar 2000 / 2001 ging het in totaal om 23 leerlingen) vanuit onze gemeente aan deze cursussen (de oorzaak daarvan moet gezocht worden in de relatief grote afstand tot Zwolle). Het blijft echter van belang deze vorm van onderwijs te blijven inkopen omdat het voor uitvallers uit het regulier voortgezet onderwijs als tweede weg functioneert. B. ROC De Landstede Voorts hebben wij afspraken gemaakt met De Landstede over de raam- en productovereenkomst. De Landstede heeft voor 2001 en volgende jaren een aantal doelgroepen benoemd. De doelgroepen zijn geformuleerd aan de hand van de educatieve vraag en aanbod binnen de instelling van de afgelopen jaren, gesprekken met de gemeente Brederwiede en het Beleidskader Educatie van de Regio IJssel- Vecht. Het gaat om de volgende doelgroepen: 1. alle nieuwkomers, ook degenen die al langere tijd in Nederland zijn en nog geen inburgeringstraject gevolgd hebben (oudkomers); 2. volwassenen die vanuit een werksituatie een educatief traject volgen waarin ze verschillende vaardigheden willen verbeteren; 3. volwassenen die een kwalificerend traject willen gaan volgen zoals een beroepsopleiding;
4. volwassenen (zonder werk) die hun mogelijkheden en kansen willen ontdekken of vergroten om (vrijwilligers)werk of een vervolgopleiding te gaan doen (ook volwassenen die een utkering genieten via de sociale dienst); 5. volwassenen die voor hun eigen ontwikkeling zich via een educatief traject een aantal vaardigheden eigen willen maken die zij in een vooropleiding niet of onvoldoende hebben geleerd. Concreet worden door De Landstede de volgende cursussen verzorgd: Nederlands als tweede taal (oudkomers en nieuwkomers), Nederlands als eerste taal en rekenen (alfabetisering), Nederlands / Engels voor beginners en gevorderden, Vrouwen aan de slag, Open leercentrum, Digitale vaardigheden: oriëntatie op de computer (zie bijlagen). Wij streven er naar de komende twee jaar met ROC De Landstede op dezelfde wijze afspraken te maken over uit te voeren cursussen zoals dat nu reeds met ROC Deltion gebeurd. Productovereenkomst nieuwkomers 2001 Met Deltion College sluiten wij jaarlijks een afzonderlijke productovereenkomst nieuwkomers af. Op grond van de Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN) dienen nieuwkomers een inburgeringstraject te volgen. De educatie bestaat uit Nederlands als tweede taal (NT-2), Beroepen-oriëntatie en Maatschappij-oriëntatie. Wij hebben met Deltion College afgesproken dat de kostprijs ƒ 8.500,- bedraagt. Dit bedrag komt ongeveer overeen met de educatieve component van de inburgeringsmiddelen. De kostprijs is ten opzichte 2000 gelijk gebleven. Tenslotte is, vanwege de schommelingen in het aantal nieuwkomers en de betalingssystematiek van het ministerie (op basis van het aantal nieuwkomers in het jaar t - 2), afgesproken dat in beginsel voor 20 nieuwkomers educatie wordt ingekocht. Hierbij geldt een bandbreedte van 5 naar boven en naar beneden (afhankelijk van de behoefte wordt bij- dan wel terugbetaald). Hiermee is getracht tegemoet te komen aan de tegengestelde belangen van zekerheid van inkomsten en flexibiliteit in de instroom. Naar verwachting zullen de huidige afspraken leiden tot een soepeler verloop van de inburgeringsactiviteiten. De productovereenkomst nieuwkomers valt onder de raamovereenkomst educatie. Met De Landstede hebben wij geen afzonderlijke productovereenkomst nieuwkomers afgesloten. Het educatieve deel van inburgeringstraject wordt op basis van de productovereenkomst educatie verzorgd. Contractrelatie in de toekomst Toen gemeenten als gevolg van de invoering van de WEB verplicht werden ten behoeve van de educatie contracten met een ROC af te sluiten heeft de voormalige gemeente Brederwiede voor een 'plattelands ROC' gekozen. De voormalige gemeenten IJsselham en Steenwijk hebben gekozen voor de constructie met een hoofdaannemer, Deltion College, en een onderaannemer, Drenthe College. Zoals in de inleiding reeds is geconstateerd geniet het niet onze voorkeur een contractrelatie met meerdere ROC's in stand te houden. Dit betekent namelijk ook dat met meerdere ROC's contracten moeten worden afgesloten en dat met meerdere ROC's afspraken moeten worden gemaakt over uit te voeren cursussen. In het kader van de gemeentelijke herindeling zijn vorig jaar vier uitgangspunten geformuleerd waaraan een ROC in ieder geval dient te voldoen: 1. de aanw ezigheid van een lokale voorziening: voor de cursisten van met name de basiseducatie dient de drempel om cursussen te volgen zo laag mogelijk te zijn; 2. de kostprijs: hoe lager de kostprijs hoe meer uren educatie met het beschikbare budget kunnen worden ingekocht; 3. aanwezigheid (naast basiseducatie) van VAVO: hoewel de landelijke ontwikkelingen wijzen op een verkleinen / afbouwen van het VAVO-onderwijs dient ook het VAVO als leerweg in stand te worden gehouden; 4. werkwijze c.q. visie en samenwerking: op grond van de WEB dienen cursussen op basis van de (gemeentelijke) vraag en niet op basis van het aanbod van het ROC te worden gegeven. ad 1. Lokale voorziening De Landstede huurt een gemeentelijk gebouw in Vollenhove. Het Drenthe College heeft een eigen gebouw (Capelleschool) in Steenwijk. Het Deltion College beschikt niet over een eigen accommodatie in de gemeente, maar huurt thans ruimte(n), onder meer van het Drenthe College.
In verband met de gewenste laagdrempelige toegang tot de basiseducatie en de omvang van de gemeente in relatie tot de openbaarvervoersmogelijkheden vinden wij naast een hoofdvestiging in Steenwijk een (neven)vestiging in Vollenhove gewenst. Overigens willen de ROC's hun klanten wel op zoeken en cursussen in een wijk of kern uitvoeren (eventueel tegen een extra vergoeding voor het huren van lesruimte). ad 2. De kostprijs De Landstede hanteert voor 2001 een kostprijs van ƒ 215,- per uur educatie (in 2000 ƒ 200,-), de kostprijs van Deltion bedraagt ƒ 235,- (tot augustus 2001) respectievelijk ƒ 250,- (in 2000 ƒ 224,-). De uren educatie die door het Drenthe College worden verzorgd worden afgerekend tegen de kostprijs van het Deltion College. De kostprijs van Deltion College is al enkele jaren aanzienlijk aan het stijgen. De boven indexmatige stijging zal zich naar verwachting nog zo'n 2 jaar voortzetten. De Landstede huurt een gebouw van de gemeente in Vollenhove. De geringe huisvestingslasten die aan Landstede in rekening worden gebracht dragen bij aan de lage(re) kostprijs. De kostprijs zal, bij ongewijzigde omstandigheden, de komende jaren naar verwachting indexmatig met 2% per jaar stijgen. Hoewel de kostprijs, mits goed onderbouwd, geen punt van discussie is, streven wij naar een kostprijs beneden of hooguit op het niveau van het landelijk gemiddelde. ad 3. Aanwezigheid van VAVO Deltion College beschikt als enige ROC in de omgeving een VAVO-voorziening (met het complete aanbod en gevestigd in Zwolle). Wij zijn van mening dat de nieuwe gemeente dient te kunnen beschikken over alle instrumenten die de volwassenen educatie kent. Mede in verband met de zogenaamde doorlopende leerlijnen (doorstroom van cursisten naar een hoger niveau binnen dezelfde instelling) is een compleet aanbod van groot belang. De VNG heeft in een ledenbrief nadrukkelijk aangegeven dat het wenselijk is het VAVO als onderwijsvoorziening te laten bestaan. ad 4. Werkwijze c.q. visie en samenwerking De Landstede werkt thans voornamelijk aanbodgericht. Er is een begin gemaakt de vraag van de inwoners van de voormalige gemeente Brederwiede in beeld te brengen. De gemeenten Steenwijk en IJsselham zijn in 1998 samen met Deltion College een traject aangegaan om meer vraaggericht te gaan werken. Eind 1999 is dit voor het eerst tot uitdrukking gekomen in de typen cursussen. Thans wordt redelijk succesvol op deze manier gewerkt. In de toekomst willen wij het educatiebudget geheel en al aanwenden ten behoeve van de gemeentelijke educatieve vraag. Van de instelling wordt een grote mate van flexibiliteit gevraagd om op veranderingen in de vraag te kunnen inspelen. Het is aan de gemeente om de regie te voeren en in overleg met partners doelgroepen vast te stellen. Op dit moment zijn de cliënten van de afdeling WIZ de belangrijkste doelgroep. Samenwerking met de instellingen verenigd in het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) en Stichting Opmaat (sociaal cultureel werk) dient op termijn tot stand te worden gebracht zodat een totaalbeeld van de (gemeentelijke) educatieve vraag ontstaat. Vervolg procedure Deltion College en Drenthe College hebben reeds in december 2000 een gezamenlijke visie op de volwasseneneducatie in de heringedeelde gemeente in een notitie verwoord (educatie in "Steenwijk", kansen voor een ruim aanbod via geïntegreerde trajecten). Op ons verzoek heeft ook De Landstede een dergelijke notitie opgesteld. De instellingen hebben tijdens de vergadering van raadscommissie I een presentatie van de notities verzorgd. Deze presentaties en de vier hiervoor geformuleerde uitgangspunten vormen de start van het gemeentelijke (her)oriëntatieproces op de uitvoering van de volwasseneneducatie.
Wij stellen u voor de instellingen tot 1 november 2002 de tijd te geven om zelf een creatieve en werkbare oplossing te vinden voor de thans ontstane situatie. Wij zullen u begin 2003 over de resultaten informeren zodat dan een definitief besluit kan worden genomen. Burgemeester en wethouders van Steenwijk, de secretaris, de burgemeester, drs. A.W. van der Spek. drs. H.H. Apotheker. Informant: afdeling Onderwijs en welzijn, E.H. Bouwma, telefoonnummer (0521) 538 407; e-mail: eric.bouwma@steenwijk.nl. Behandeld in commissie I. Nummer: 2001/116 Steenwijk, 16 oktober 2001 Onderwerp: Uitgegaan: Volwassenen educatie De raad van de gemeente Steenwijk; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 2 oktober 2001, nummer 2001/116; b e s l u i t : 1. in te stemmen met de raamovereenkomsten educatie 2001-2003, de productovereenkomsten educatie 2001 en de productovereenkomst nieuwkomers 2001; 2. ROC Deltion / ROC Drenthe en ROC De Landstede tot uiterlijk 1 november 2002 de tijd te geven een praktische en werkbare oplossing te bedenken voor de uitvoering van de educatie in de gemeente Steenwijk: De raad voornoemd, de secretaris, de voorzitter,