Branchering Haagse Markt Mei 2012
Inhoudsopgave BIJLAGE 1: Aantal vergunningen wensbeeld en huidig per (sub)branche 1 1. Inleiding 2 2. Het landelijk beeld 3 2.1 Brancheverdeling op de warenmarkt 3 2.2 Brancheverdeling in een winkelcentrum 5 2.3 Ambulante handel versus winkelcentrum 6 3. Huidige situatie 8 3.1 Indeling in afdelingen 8 3.2 Werkelijke huidige branchering 9 3.3 Wat wil de consument op de Haagse Markt? 11 3.4 Huidige bezoeker en de functie van de Haagse Markt 13 4. Advies Branchering Haagse Markt 16 4.1 De Haagse Markt: de katalysator 16 4.2 Streefpercentage op hoofdbranches 16 4.3 Maximaal aantal vergunningen 20 5. Ruimtelijke vertaling: het vlekkenplan 24 5.1 Ruimtelijke vertaling 24 BIJLAGE 1: Aantal vergunningen wensbeeld en huidig per (sub)branche Mei 2012 1
1. Inleiding De markt kent momenteel een indeling van vier, ruim omschreven, afdelingen. Door de ruime omschrijving en indeling worden er momenteel veel van dezelfde producten aangeboden en zijn de marktkooplieden vrij om hun aanbod te wijzigen, binnen de afdeling, zoals het hen uitkomt. Gevolg hiervan is dat het aanbod verschraalt en dat komt de markt niet ten goede. De (toekomstige) consument is steeds meer gebaat bij en geeft de voorkeur aan een breder en dieper aanbod. Daarnaast hecht zij in toenemende mate waarde aan kwaliteit, gemak en comfort. Met oog op de toekomst is het de wens van de gemeente en de belangenorganisaties om de branchering en de indeling van de markt aan te passen en waar wenselijk nader te definiëren. Voor de warenmarkten Leyweg, Stevinstraat, Loosduinse Hoofdplein, Ypenburg, Boerenmarkt Hofplaats en de Antiek en boekenmarkt op het Plein is reeds een nieuwe branchering (hoofd en subbranches) gemaakt en een daarbij behorende verdeling van het maximum aantal kramen. Deze staat verwoord in de tweede bijlage van het Branchebesluit markten Den Haag 2012. De gemeente heeft VGSA gevraagd een advies uit te brengen voor de branchering van de markt aan de Herman Costerstraat, de Haagse Markt. In deze rapportage wordt ingegaan op het landelijke beeld (hoe ziet de verdeling in branches eruit op warenmarkten en in wijkwinkelcentra in Nederland), wordt er gekeken naar de huidige situatie en geeft VGSA advies over de toekomstige gebrancheerde Haagse Markt (incl. maxima per hoofd en subbranche) en volgt de ruimtelijke vertaling, het zogenaamd vlekkenplan. Mei 2012 2
2. Het landelijk beeld Alvorens er een advies kan worden uitgebracht over de toekomstige gebrancheerde Haagse Markt (hoofdstuk 4) zal in dit hoofdstuk eerst gekeken worden naar het gemiddeld landelijke beeld. We bekijken hoe de verdeling in branches eruit ziet op warenmarkten en binnen een (wijk)winkelcentrum gemiddeld in Nederland. 2.1 Brancheverdeling op de warenmarkt Het assortiment op de warenmarkten kan grofweg worden onderverdeeld in food en non food. Op de warenmarkt is de Food sector het sterkst vertegenwoordigd. Met tweevijfde van de ondernemingen (41 procent) is het belang van Food duidelijk groter dan van textiel (23 procent) en overige non food (27 procent). Bloemen en planten worden door 6 procent van de ondernemers verkocht en 3 procent van de marktondernemers is in meerdere branches actief. De landelijke verdeling is in het volgende diagram weergegeven. Bron: HBD, Structuur in de markt, Structuuronderzoek ambulante handel, 2011 Het aandeel horeca is opgenomen in de branche Food. De percentages van de branches, alsmede de verschillen ertussen, willen van jaar tot jaar nog wel eens verschillen. Diverse onderzoeken wijzen uit dat het aandeel Food tenminste een derde moet blijven om de aantrekkingskracht naar de markt en het economisch functioneren te behouden. Daarnaast is er een landelijke afname te constateren in de branche bloemen en planten en dit is met name in de subbranche planten te zien. Deze afname komt door een aantal aspecten (b.v. weersinvloeden en bereikbaarheid), maar met name omdat er steeds meer andere aanbieders/concurrenten zijn. Zo verkopen de grote supermarkten (zoals bijvoorbeeld AH) en bouwmarkten (als Praxis en Gamma) tegenwoordig ook bloemen en planten. Omdat Food van groot belang is voor het functioneren van de markt en het behouden van de aantrekkingskracht ervan wordt er dieper gekeken naar het aanbod binnen de branche Food. Mei 2012 3
Er zijn echter geen gegevens beschikbaar over de exacte verdeling van de subbranches binnen de branche Food. Wel zijn er gegevens beschikbaar over het aantal markthandelaren in Food in Nederland. Zie onderstaande tabel. Markthandelaren in Food Food sectoren % van totaal AGF 25% Zuivel 16% Brood, banket 5% Vis 11% Delicatessen, noten, kruiden etc 9% Poelierwaren en vleeswaren 7% Snoep en zoetwaren 5% Ter plekke te consumeren (excl. vis) 18% Overig 2% Onbekend 2% Totaal 100% Bron: HBD, Structuur in de markt, Structuuronderzoek ambulante handel, 2011, bewerking VGSA In onderstaande diagram is de bovenstaande percentuele verdeling gevisualiseerd. Bron: HBD, Structuur in de markt, Structuuronderzoek ambulante handel, 2011, bewerking VGSA Meer dan de helft van alle aanbieders in Food (45%) verkoopt AGF, Zuivel of Vis. Ook het aandeel horeca aanbieders/ter plekke consumeren (bijna 20%) is goed vertegenwoordigd. Dit strookt met het beeld dat men voornamelijk naar de markt gaat voor de gezelligheid en dat men er ook graag verblijft. De verblijfsduur wordt verlengd door horeca. Mei 2012 4
2.2 Brancheverdeling in een winkelcentrum Vanwege het semipermanente karakter (4 dagen in de week geopend en de aanwezigheid van de permanente verkoopunits) van de Haagse Markt wordt deze ook wel een openluchtwinkelcentrum genoemd. Daarnaast zijn er sinds het traject van het Programma van Eisen in oktober 2009 meerdere moderniseringsslagen gemaakt waardoor ook het functioneren steeds meer zal gaan lijken op een commercieel winkelcentrum. Eind 2012 zal het nieuwe grond/inrichtingsplan gereed zijn, waarna de gehele markt in de loop van 2013 ook fysiek een facelift zal krijgen. Het is de wens van de gemeente Den Haag dat de Haagse Markt in de toekomst in meest optimale zin zal aansluiten bij de wensen en behoeften van de consument (van morgen), ook voor wat betreft de gewenste diversiteit in het aanbod. Om te komen tot een moderne gebrancheerde Haagse Markt heeft VGSA, voor het vergelijk, ook de branchering van een gemiddeld groot wijkwinkelcentrum in kaart brengen. Onder een groot wijkwinkelcentrum wordt een winkelcentrum verstaan dat naast een binnenstad of een hoofdwinkelcentrum bestaat. Deze heeft minder winkels dan een stadsdeelcentrum (25 tot 50) en is een belangrijke aankoopplaats voor dagelijkse artikelen. Een gemiddeld groot wijkwinkelcentrum is qua verkoopvloeroppervlak te vergelijken met de Haagse Markt. Op de Haagse Markt vinden we 530 kramen die gemiddeld 22 m² groot zijn en deze heeft daarmee een verkoopvloeroppervlak van ruim 11.600 m². Een gemiddeld groot wijkwinkelcentrum is 11.500 m² groot. In een groot wijkwinkelcentrum vinden we vaak 2 grootschalige fullservice supermarkten en een prijsvriendelijke discount supermarkt. Daarnaast bestaat het aanbod uit aanvullend minder frequent benodigde niet dagelijkse artikelen en mode & textiel. Om een aantal voorbeelden te geven van grote wijkwinkelcentra in Den Haag: De Savornin Lohmanplein in de wijk Rosenburg Alphons Diepenbrockhof in Waldeck Noord Het Kleine Loo/De Horst in Burgen en Horsten In de volgende tabel is de gemiddelde verdeling van de hoofd en subbranches in een gemiddeld groot wijkwinkelcentrum in Nederland in kaart gebracht. Wijkwinkelcentrum groot (gemiddeld in Nederland) Branche % verkoopvloeroppervlak Dagelijks 48% Levensmiddelen Persoonlijke verzorging 41% 7% Mode & Luxe 22% Warenhuis Kleding & Mode 2% 11% Mei 2012 5
Schoenen & Lederwaren Juwelier & Optiek Huishoudelijke & Luxe Artikelen Antiek & Kunst 2% 2% 6% 0% Vrije Tijd 7% Sport & Spel Hobby Media 4% 1% 2% In/Om Huis 19% Plant & Dier Bruin & Witgoed Auto & Fiets Doe Het Zelf Wonen 4% 2% 3% 3% 8% Detailhandel Overig 3% Totaal Detailhandel 100% Bron: Locatus, benchmark, mei 2012 2.3 Ambulante handel versus winkelcentrum Nu van zowel de ambulante handel als van het wijkwinkelcentrum de verdeling op hoofdbranches in kaart is gebracht, kan er gekeken worden in hoeverre het aanbod van elkaar verschilt. In onderstaande tabel is de vergelijking naar hoofdbranches af te lezen. Vergelijking hoofdbranches ambulante handel en winkelcentra Bron: HBD en Locatus, bewerking VGSA, mei 2012 Mei 2012 6
Uit de tabel is op te maken dat het aandeel Food op zowel een warenmarkt als in een winkelcentrum 41% is. Het aandeel textiel/mode is op een gemiddelde markt 8% meer dan in een winkelcentrum. Dit in tegenstelling tot het aandeel non food dat juist 10% kleiner is op de markt. Een simpele verklaring hiervoor is dat het aanbod van veel van de subbranches die vallen onder de hoofdbranche non food veelal meer (en vaak makkelijker) verkocht wordt vanuit een winkel dan vanuit een kraam. Denk hierbij aan huishoudelijke & luxe artikelen, bruin en witgoed en wonen. Voor wat betreft de hoofdbranche bloemen & planten zien we dat deze in een wijkwinkelcentrum op kleinere schaal ( 2%) wordt aangeboden dan op de warenmarkt. Ook dit verschil is verklaarbaar, bloemen worden veelal op de markt gekocht (en is ook vaak een reden om naar de markt te gaan), een markt zonder bloemen is vrijwel ondenkbaar. De bloemist in een winkelcentrum daarentegen krijgt er steeds meer concurrentie in de directe omgeving bij nu ook de fullservice supermarkten bloemen en planten aanbieden. De branche overige is met 3% gelijk aan de hoofdbranche detailhandel overig. Het verschil uit de tabel is niet dusdanig afwijkend dat er onverklaarbare getallen naar voren komen. Er kan daarom gesteld worden dat het gemiddelde aanbod op hoofdbranches op de gemiddelde warenmarkt nagenoeg gelijk is aan het aanbod dat we vinden in een gemiddeld wijkwinkelcentrum. Mei 2012 7
3. Huidige situatie In dit hoofdstuk wordt de huidige situatie beschreven. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de officiële indeling en de werkelijke branches die op de Haagse Markt worden aangeboden. 3.1 Indeling in afdelingen Momenteel heeft de Haagse Markt indeling waarbij er onderscheid gemaakt wordt tussen vier afdelingen, te weten: 1. Vis 2. AGF 3. Algemeen 4. Gebruikt en ongeregeld Op onderstaande plattegrond is de branche indeling gevisualiseerd. Branche indeling Zaterdag Legenda Op de afdeling AGF alsmede de afdeling Vis houdt men zich aan de gestelde indeling. Dat wil zeggen dat er in de AGF kramen alleen AGF wordt aangeboden en in de Vis kramen alleen Vis wordt verkocht. De groepen Algemeen en Gebruikt en ongeregeld nemen circa tweederde van de markt in beslag. Tussen deze groepen is geen onderscheid in aanbod. Hier kunnen alle producten/waren aangeboden worden, uitgezonderd van AGF en Vis. Het gevolg van dit huidige beleid is dat ondernemers steeds meer dezelfde producten gaan aanbieden waardoor het aanbod verschraalt. Mei 2012 8
De consument loopt met dit beleid de kans dat het aanbod, per dag/week/jaar, sterk kan verschillen, waardoor zij niet zeker is of het gewenste aanbod op de Haagse Markt te vinden is. De consument die steeds minder (de) tijd (neemt of) heeft om de dagelijkse boodschappen te doen of te (fun)shoppen zal hierdoor uiteindelijk weg blijven en kiezen voor een aanbieder waar zij er zeker van is het verwachte aanbod te treffen (zoals een supermarkt of een winkelcentrum). Aan de andere kant moet de markt ook verrassende elementen behouden, omdat dat één van de meest gegeven redenen voor de consument is om de markt te bezoeken. 3.2 Werkelijke huidige branchering In mei 2010 is de werkelijke branchering (welk aanbod vinden we werkelijk op de markt) geïnventariseerd. Deze inventarisatie vond plaats op de marktdagen tussen 12 t/m 17 mei 2010 en geeft een algemeen beeld. Er is toen voor iedere kraam in kaart gebracht welke producten er werden aangeboden. De standwerkerplaatsen (circa 20 per marktdag) zijn in deze inventarisatie buiten beschouwing gelaten. Op onderstaande plattegrond is de werkelijke huidige branchering op zaterdag gevisualiseerd. De werkelijke huidige branchering kan per marktdag verschillen. Alle dagen zijn afzonderlijk geïnventariseerd. Branchering werkelijk Zaterdag De producten die aangeboden worden op alle marktdagen zijn teruggebracht naar onderstaande 30 branches (zie tabel). Mei 2012 9
In onderstaande kolom is af te lezen hoeveel kramen er per marktdag van iedere branche staan. Tussen de verschillende marktdagen is een klein verschil waarneembaar. Tevens is er in de tabel aangegeven hoeveel procent van de totale markt er ingevuld wordt per branche. Bijvoorbeeld, op maandag staan er 30 kramen die huishoudelijke spullen aanbieden, omgerekend betekent dit dat 5,9% van de gehele Haagse Markt ingevuld wordt met huishoudelijke waren/producten. Verdeling branches Haagse Markt Mei 2012 10
Wanneer we de vier verschillende marktdagen middelen zien we het volgende beeld. Gemiddelde verdeling branches Haagse Markt 3.3 Wat wil de consument op de Haagse Markt? In 2009 heeft WPM een toekomstvisie gegeven voor de Haagse Markt. Hierin concludeerde zij voor wat betreft het aanbod en de branches: In een aantal branches wordt een sterke toename geconstateerd (zoals kleding en schoenen), terwijl geen sprake is van nieuwe segmenten of assortimenten, meer van hetzelfde. Dit is overigens een ontwikkeling vergelijkbaar aan die van andere grote stedelijke markten in Nederland. De groei aan goedkope kleding en schoeisel gaat ten koste van andere branches en zet daarmee de variëteit onder druk. Een aantal branches is sterk vertegenwoordigd (zoals reguliere AGF), terwijl een aantal branches (bakker, zuivel, delicatessen) en variëteiten minimaal tot niet vertegenwoordigd is. WPM, 2009 De consument heeft in het onderzoek van WPM aangegeven vooral brood en kwaliteitsproducten te missen. In juli 2009, gedurende de workshops die werden gehouden voor het Programma van Eisen van de Haagse Markt (oktober 2009), hebben de marktkooplieden samen met de gemeente verkend welke branches er genoeg, teveel of te weinig zijn op de huidige Haagse Markt. In de volgende tabel volgt hiervan een weergave. Mei 2012 11
Branche/voorziening Genoeg Te veel Te weinig Toelichting FOOD AGF X Genoeg fruit, te weinig groenten. Bv. Surinaamse groenten wordt gemist. Ook de shakes en gesneden groenten zijn er nu niet. Sturing op sub branche bv. Via meelooplijsten. De fysieke ruimte is te beperkt. Vis X Genoeg aanbieders, te weinig ruimte. Visrijen moeten tegenover elkaar worden geplaatst. Vlees X Te weinig er is er maar één. Brood/banket X Ruimte nodig voor (prijs)stunters en kwaliteit Poelier X Zijn er voldoende. Kaas X Te weinig ruimte, variatie en aantal ondernemers Noten/vruchten X Is er voldoende Buitenlandse levensmiddelen X Dit is breder dan alleen de Toko. (toko) Zoetwaren X Te weinig ruimte, variatie en aantal ondernemers Kruiden/thee & koffie X Is er te weinig Delicatessen X Goede omschrijving vereist Overig Onderzoek of er ruimte is voor biologische afdeling NON FOOD Persoonlijke verzorging X Met name duurdere merken en de echte verzorging ontbreekt. Duur is een risico, dus beveiliging van belang. Bijvoorbeeld een nagelstudio, een kapper, een beautysalon ontbreekt Kleding & schoenen X Te veel van hetzelfde, te weinig diversiteit. De containers die ingericht zijn als winkel lopen goed. Deze bieden goede faciliteiten. Grote maten ontbreken en kleding voor oudere dames verkoopt niet meer. Textiel stoffen X Deze zijn er te veel. Textiel fournituren X Kanttekening dat dit moeilijke handel/markt is. Huis & tuin X Planten uit de vrachtwagen verdwenen. Houdt ook verband met parkeermogelijkheden, zie tuincentra. Behang op de markt draait goed. Mei 2012 12
Kerstbomen zijn er niet meer. Entertainment X Audio/video groeit HORECA X Dagconsumptie is er te veel, m.n. in de kopgebouwen. Denk aan veiligheid en omgeving. Vaste horeca op de markt is er nauwelijks/te weinig. Broodjeszaak wordt gemist. Horecaplein op de markt is niet gewenst. In onderstaande tabel is samengevat welke branches er genoeg, teveel of te weinig zijn. 3.4 Huidige bezoeker en de functie van de Haagse Markt In het onderzoek van WPM (april 2009) is de huidige bezoeker van de Haagse Markt in beeld gebracht. De Haagse Markt wordt door alle leeftijden wel bezocht. De ouderen zijn wel iets oververtegenwoordigd ten opzichte van de jongeren. Het aandeel mannen (49%) en vrouwen (51%) houdt elkaar redelijk in evenwicht. Bron: WPM, Toekomstvisie op kleurrijke winkelgebieden in Transvaal, Schilderswijk en Stationsbuurt, april 2009 Mei 2012 13
Multiculturele markt Op de Haagse Markt is sprake van een zeer multicultureel samengesteld publiek. Dit heeft mede te maken met de bevolkingssamenstelling van de omliggende wijken (Transvaal, Schilderswijk). De diversiteit naar etniciteit en afkomst is groot, waaronder veel niet westerse allochtonen (o.a. China, Vietnam, Sudan, Afghanistan, Iran, Irak, Indonesië, Tunesië, Egypte, Syrië). De bovenstaande aandelen geven een indicatie; tot de etniciteit Nederlanders behoren ook veel niet westerse allochtonen met Turkse/Marokkaanse/Surinaamse roots. Bron: WPM, Toekomstvisie op kleurrijke winkelgebieden in Transvaal, Schilderswijk en Stationsbuurt, april 2009 Functie van de Haagse Markt De Haagse Markt is de werkplek voor 300 ondernemers1 en biedt daarmee werkgelegenheid aan meer dan 1.000 fulltime werkende mensen (fte s). De Haagse Markt genereert daarmee veel arbeidsplaatsen en is een belangrijke motor voor de lokale en stedelijke economie. De Haagse Markt is een belangrijk aankooppunt voor dagelijkse en niet dagelijkse goederen voor met name de bewoners uit Transvaal en Schilderswijk. Deze directe aangrenzende wijken zijn samen goed voor 24% van de bezoekers. 46% van de bezoekers komt uit de rest van Den Haag. De bovenlokale verzorgingsfunctie van de Haagse Markt blijkt uit de 30% van de bezoekers die afkomstig zijn van buiten Den Haag. Bron: WPM, Toekomstvisie op kleurrijke winkelgebieden in Transvaal, Schilderswijk en Stationsbuurt, april 2009 1 Een aantal ondernemers heeft dubbele kramen, daarnaast staat een aantal niet iedere dag op de markt. Mei 2012 14
Bron: WPM, Toekomstvisie op kleurrijke winkelgebieden in Transvaal, Schilderswijk en Stationsbuurt, april 2009 De Haagse Markt kent een groot aandeel trouwe bezoekers en de bezoekersaantallen per marktdag (circa 20.000 tot 30.000 mensen per dag) zijn nog steeds erg hoog. Deze waren in het verleden een stuk hoger, zelfs boven de 50.000 mensen per dag en lopen daarmee flink terug. Met name het aandeel secundaire bezoekers (bezoekers uit de rest van Den Haag) en het aandeel regiobezoekers neemt af. Daarmee dreigt de functie van de markt te verschuiven van regionale markt naar een wijkmarkt. Dit heeft met name te maken met de verschraling van het aanbod, er is steeds minder diversiteit. Vrijkomende plekken worden vaak ingevuld met meer van hetzelfde, meestal meer kleding. Het aanbod voldoet daarmee niet (meer) aan de wensen van de consument en het loont daardoor niet om van ver te komen. Dit geldt zowel voor de producten die worden aangeboden in de kramen en de horeca op de markt als de voorzieningen die deze markt biedt. Middels branchering kan de Haagse Markt zijn functie als regionale markt weer gaan vervullen. Mei 2012 15
4. Advies Branchering Haagse Markt In dit hoofdstuk staat de toekomstige branchering voor de Haagse Markt centraal. Hiervoor worden zowel de hoofd als de subbranches voortkomend uit het Branchebesluit 2012 (dat van toepassing is voor alle warenmarkten in Den Haag) gehanteerd. Allereerst zal er ingegaan worden op het belang van het brancheren en het verbeteren van het aanbod van de Haagse Markt, waarna een advies wordt uitgebracht voor de streefpercentages op hoofdbranches en er tot slot dieper ingegaan zal worden op het wenselijke maximaal uit te geven vergunningen. 4.1 De Haagse Markt: de katalysator De Haagse Markt is gelegen tussen de twee krachtwijken Transvaal en Schilderswijk. In de omgeving vinden we de winkelgebieden: Paul Krugerlaan,de Hobbemastraat, de Kempstraat en de omgeving Hoflandplein. We vinden in de omgeving veel (multiculturele) supermarkten, belwinkels en eetgelegenheden. De niet dagelijkse branches blijven achter t.o.v. het hoge aandeel dagelijks (Bron: Bureau Stedelijke Planning, Detailhandelsmonitor Den Haag 2010). Verder zien we dat combinatiebezoek tussen de Haagse Markt en de omliggende winkelgebieden er momenteel weinig is. Dit terwijl combinatiebezoek tussen de markt en de overige (winkel)gebieden in andere steden van Nederland veelal waarneembaar is/veelvuldig voorkomt. Een mogelijke verklaring hiervoor kan zijn dat men in de omliggende winkelgebieden veelal hetzelfde aanbod treft en het daarom nauwelijks iets toevoegt om beide te bezoeken. VGSA is van mening dat de Haagse Markt uniek is in zijn soort en omvang en een belangrijke functie kan vervullen voor alle inwoners van Den Haag. De Markt kan fungeren als zeer volledige aankoopplaats van dagelijks aanbod voor de inwoners in de directe omgeving en tegelijkertijd als trekker, dagje uit met een hoge beleveniswaarde voor de inwoners in het secundaire verzorgingsgebied (overig Den Haag), verder weg uit de regio en zelfs toeristen. Wil dit bereikt worden dan zal er gestuurd moeten worden op het aanbod omdat deze nu verschraalt. Het aanbod dient divers en compleet te zijn voor alle (toekomstige) doelgroepen (we vinden er nu te veel van hetzelfde). Wanneer het aanbod van de Haagse Markt compleet en divers is en deze daarmee weer aantrekkelijk wordt voor meerdere doelgroepen kan de markt de motor van de wijk(en) worden. De omliggende winkelgebieden zullen zich qua aanbod aan de Haagse Markt optrekken. Zo zal de verbetering van de Haagse Markt (qua aanbod en fysiek) als katalysator werken in de krachtwijken waar de markt een centraal punt in is en van grote toegevoegde waarde zijn voor de (rest van de) stad. 4.2 Streefpercentage op hoofdbranches In het branchebesluit wordt een streefpercentage aangegeven per hoofdbranche. De hoofdbranches die in het branchebesluit gehanteerd worden zijn: 1. Zeebanket 2. Proeven en genieten 3. Mens en mode Mei 2012 16
4. Wonen en leven 5. Groei en bloei 6. Snacken In paragraaf 4.3. alsmede in bijlage 1 is in de tabel af te lezen welke subbranches er exact vallen onder de 6 hiervoor genoemde hoofdbranches. Wanneer we de benamingen van de hoofdbranches uit het branchebesluit vergelijken met de eerder beschreven hoofdbranches in hoofdstuk 2 (Food, Textiel, Non Food, Bloemen & Planten en Overige), zien we een aantal verschillen. De hoofdbranches uit het branchebesluit zijn (a.d.h.v. de onderverdeling in subbranches) wel te herlijden en te beredeneren. Zie hiervoor onderstaande tabel waarin is aangegeven met welke hoofdbranche deze overeenkomt/te vergelijken is en of het aanbod dat deze branche vertegenwoordigd (de subbranches samen) kleiner, gelijk of groter is dan in de hoofdbranches (Food, Textiel, Non Food, Bloemen & Planten en Overige). Zodoende kan er een streefpercentage per hoofdbranche worden afgegeven. Hoofdbranches in het vergelijk Hoofdbranches Branchebesluit 2012 Hoofdbranches Ambulante handel Kleiner/gelijk/groter Toelichting 1. Zeebanket Food Kleiner Zeebanket is onderdeel van het totale Food aanbod 2. Proeven en genieten Food Kleiner Zeebanket en Snacken zijn hier niet in meegenomen 3. Mens en mode Textiel Groter De subbranches drogisterij, parfumerie en make up en juwelier en optiek vallen onder Non food 4. Wonen en leven Non Food Kleiner De subbranches drogisterij, parfumerie en make up en juwelier en optiek zijn opgenomen in Mens en mode 5. Groei en bloei Bloemen en planten Gelijk 6. Snacken Food Kleiner Snacken is onderdeel van het totale Food aanbod Bron: VGSA Met in acht name van de uniekheid van de Haagse Markt (o.a. zijn schaal en semipermanente karakter) en de functie als belangrijke aankoopplaats voor dagelijkse artikelen stelt VGSA de in de volgende tabel opgenomen streefpercentages voor. Uitgangspunt is een breed en divers aanbod dat zoveel mogelijk volgend is op het landelijk gemiddelde. Mei 2012 17
Voorstel VGSA streefpercentages hoofdbranches Hoofdbranches Branchebesluit 2012 Streefpercentages % 1. Zeebanket 5% 2. Proeven en genieten 33% 3. Mens en mode 32% 4. Wonen en leven 20% 5. Groei en bloei 3% 6. Snacken 7% Totaal 100% Toelichting op de streefpercentages Ad. 1, 2 en 6 Zeebanket, Proeven en genieten en Snacken In hoofdstuk 2 is een onderverdeling terug te vinden van de verschillende foodaanbieders binnen de hoofdbranche Food. We zien daar dat 11% van de aanbieders Vis verkoopt. Deze branche vis is gelijk aan de hoofdbranche Zeebanket uit het branchebesluit. Daarnaast zien we dat 18% van de aanbieders producten verkopen die ter plekke te consumeren zijn. Dit is de branche die vergelijkbaar is met de hoofdbranche Snacken uit het branchebesluit. Het is voor een markt van groot belang dat het aandeel Food voldoende vertegenwoordigd is. Het aandeel Food dient ten minste 1/3 van het totaal aanbod zijn. Het wenselijk beeld voor Food op de Haagse Markt is dat deze branche tenminste het landelijk beeld zal moeten volgen (=41% van het totaalaanbod). De hoofdbranche Snacken is daarin een hele belangrijke omdat dit de verblijfsduur en de attractiviteit van de markt vergroot. Voor de twee hoofdbranches Zeebanket en Snacken is daarom een berekening gemaakt die het landelijk gemiddelde volgt. Zie onderstaande tabel. Verdeling binnen food Berekend naar landelijk gemiddeld Zeebanket* 11% 5% Snacken* 18% 7% Overig food 71% 29% Totaal 100% 41% *Conform aanbieders vis en ter plekke consumeren paragraaf 2.1 Het aandeel overig food (wat gelijk is aan de hoofdbranche Proeven en genieten) komt daarmee op 29%. Dit is voor de hoofdbranche Proeven en genieten en voor deze specifieke markt die een belangrijke aankoopplaats is voor dagelijkse goederen te weinig. Voor deze hoofdbranche (Proeven en genieten) adviseert VGSA daarom deze te verhogen naar 33%. Mei 2012 18
De verdeling van de hoofdbanches Zeebanket, Snacken en Proeven en genieten ziet er daarom als volgt uit: Zeebanket 5% Proeven en genieten 33% Snacken 7% Ad. 3 Mens en mode Vanwege de vrijheid in aanbod die de ondernemers in de huidige situatie hebben vinden we momenteel erg veel textiel op de markt. Het aanbod is veel van hetzelfde terwijl het juist de diversiteit is waar de consument om vraagt. Een onderverdeling naar subbranches is daarom van groot belang. De hoofdbranche Mens en Mode is nagenoeg vergelijkbaar met de hoofdbranche Textiel. Onder de hoofdbranche Mens en mode vallen echter ook de subbranches Drogisterij, parfumerie en make up en Juwelier en optiek, die in het landelijke beeld meegenomen zijn in de hoofdbranche Non Food. Verder zien we binnen de hoofdbranche Mens en Mode een aantal subbranches die in het winkellandschap nagenoeg verdwenen zijn of nauwelijks vinden, zoals Stoffen, Wol, garen en fournituren, maar ook Oosterse gewaden en hoofddoekjes. Hiervoor gaat men vaak naar de markt. Het is daarom dat VGSA voor het streefpercentage voor de hoofdbranche van Mens en mode het landelijke gemiddelde van Textiel in de ambulante handel volgt (=23%) verhoogd met 9% vanwege de opname van de subbranches Drogisterij, parfumerie en make up en Juwelier en optiek. In totaal komt daarmee het streefpercentage uit op 32%. Ad. 4 Wonen en leven Onder de hoofdbranche Wonen en leven vinden we de subbranches die nagenoeg gelijk zijn aan de hoofdbranche Non Food. Hierin zijn alleen de subbranches Drogisterij, parfumerie en make up en Juwelier en optiek niet opgenomen omdat deze meegenomen zijn in de hoofdbranche Mens en mode. Daarom kan deze hoofdbranche iets lager uitkomen dan landelijk gemiddeld (27%) VGSA adviseert voor deze hoofdbranche een streefpercentage van 20% aan te houden. Ad. 5 Groei en bloei De hoofdbranche Groei en Bloei is gelijk aan wat we eerder de hoofdbranche Bloemen en Planten noemden. Zoals eerder al aangegeven is het aanbod van bloemen op een warenmarkt een hele wezenlijke. Het aandeel bloemen moet dan ook op de Haagse Markt goed vertegenwoordigd zijn. De verkoop van planten op de Haagse Markt loopt echter al jaren terug. Een verklaring hiervoor is de aanwezigheid van de concurrentie als supermarkten en bouwmarkten die sinds enige jaren ook planten zijn gaan verkopen. Ook vinden we in de omliggende wijken relatief weinig tuinen. Het is daarom een lastige/onhaalbare opgaaf om voor deze branche het landelijk gemiddelde (4%van de ambulante handel) te volgen. VGSA adviseert daarom om als streefpercentage voor Groei en Bloei 3% op te nemen. De hoofdbranche Groei en bloei komt samen met de hoofdbranches Mens en mode en Wonen en leven op een totaal voor niet dagelijks aanbod van 55%. Voor dit type markt en de functie in de wijk is de verdeling 45% dagelijks en 55% niet dagelijks een goede en reële verhouding. Mei 2012 19
4.3 Maximaal aantal vergunningen In deze paragraaf zal ingegaan worden op het aantal vergunningen per subbranche. Het is voor de consument van belang dat de Haagse Markt een compleet en divers aanbod heeft. Sommige branches zijn een absolute trekker (bijvoorbeeld vis), andere zijn complementair (zoals religieuze artikelen). Hiervoor moet een goede balans worden gevonden, die voor de consument aantrekkelijk is en blijft. Aan de hand van het landelijk beeld van de ambulante handel (HBD) en vanuit de gegevens van Locatus (landelijk gemiddeld wijkwinkelcentrum groot) heeft VGSA voor het totaal en de subbranches afzonderlijk een verdeling gemaakt die een divers aanbod laat zien, passend bij doelgroep van vandaag de dag en in de toekomst. Op de Haagse Markt is het (in de toekomst) mogelijk, als vergunninghouder, om 16 strekkende meter af te nemen. Dit zijn 4 kramen. Het kan dus per ondernemer verschillen hoe groot zijn of haar verkoopplek is. Dit verschilt van 4 strekkende meter (=1 kraam) tot 16 strekkende meter (= 4 kramen). Echter vergroting van de verkoopplek (= een uitbreiding in kramen) is alleen mogelijk als hier binnen de hoofdbranche ruimte voor is en als alle subbranches binnen de hoofdbranche zijn ingevuld. Mocht er een subbranche zijn in dezelfde hoofdbranche die minder vergunninghouders kent (en waar uitbreiding dus gewenst is) dan gaat deze altijd voor, om het aanbod compleet te maken. Om het ideaal aanbod te kunnen blijven garanderen voor de consument is in de basis uitgegaan van een standplaats van 8 strekkende meter (= 2 kramen). Dit uitgangspunt komt voort uit het PVE waarin is aangegeven dat een onderneming (uitzonderingen daargelaten) in deze huidige tijd nauwelijks uit de voeten kan op een enkele kraam. De basis is dus 2 kramen per ondernemer. Er zijn een aantal subbranches waarvoor dit niet geldt en die juist uitstekend functioneren in 1 kraam of waarbij juist 3 kramen wenselijk is. Voorbeelden hiervan zijn tabak en toebehoren en mosselen die prima vanuit 1 kraam kan verkopen. Bij Vis is het juist wenselijk om vanuit 3 kramen te verkopen. Voor deze subbranche is aangegeven (zie vorige hoofdstuk) dat de ondernemers onvoldoende ruimte hebben in de huidige situatie (nu veelal een dubbele kraam). De onderverdeling van de subbranches is te zien in Bijlage 1. Per subbranche is tevens aangegeven wat het streefpercentage is. Aan de hand hiervan is het aantal gewenste kramen te berekenen (uitgaande van 530 kramen totaal in de toekomstige situatie). Ten slotte is er aangegeven (a.d.h.v. het ideale verkooppunt van 2 kramen) hoeveel vergunninghouders er maximaal wenselijk zijn. In de volgende tabel is conform bovengenoemde beredenering en berekening het aantal wenselijke vergunningen voor de subbranches weergegeven. Daarnaast is in de laatste kolom het aantal huidige vergunninghouders af te lezen. Per subbranche is middels een kleur gemarkeerd of dit er in de toekomstige situatie meer (blauw), evenveel (groen) of minder (rood) zijn ten opzichte van de huidige situatie. Mei 2012 20
1. ZEEBANKET: streefpercentage 5% Aantal vergunningen (wensbeeld) Aantal vergunningen (huidig) 1.1 Verse vis, haring en zuurwaren 8 9 1.2 Mosselen 2 0 2. PROEVEN EN GENIETEN: streefpercentage 35% Aantal vergunningen (wensbeeld) Aantal vergunningen (huidig) 2.1 Brood en banket 7 2 2.2 Chocolade, drop en snoep 3 2 2.3 Olijven, tapas en kruiden 5 6 2.4 Kaas, zuivel, eieren 11 4 2.5 Vlees en gevogelte 11 7 2.6 Noten en verduurzaamde zuidvruchten 3 2 2.7 Reformartikelen 5 3 2.8 Diepvriesartikelen en conserveren 3 0 2.9 Rijsttafelartikelen 3 0 2.10 Biologische en fairtrade artikelen 4 0 2.11 Aardappelen, groenten, fruit, peulvruchten, champignons en paddenstoelen 38 56 2.12 Tabak en toebehoren 2 1 3. MENS EN MODE: streefpercentage 30% Aantal vergunningen (wensbeeld) Aantal vergunningen (huidig) 3.1 Heren bovenkleding 7 13 3.2 Dames bovenkleding 17 45 3.3 Baby, kleuter en kinderkleding tot maat 176 5 15 3.4 Lingerie, ondergoed en nachtmode 5 11 3.5 Stoffen tbv vervaardigen kleding 7 13 3.6 Beenmode 4 7 3.7 Drogisterij, parfumerie en make up 7 7 3.8 Oosterse gewaden en hoofddoekjes 3 1 Mei 2012 21
3.9 Wol, garen en fournituren 2 0 3.10 Tassen, koffers, portefeuilles en portemonnees, en overige lederwaren 5 13 3.11 Schoeisel 7 24 3.12 Juwelier en optiek 3 7 3.13 Modeaccessoires 8 12 3.14 Gebruikte kleding 1 2 4. WONEN EN LEVEN: streefpercentage 20% Aantal vergunningen (wensbeeld) Aantal vergunningen (huidig) 4.1 Elektronica, beeld en geluiddragers 2 6 4.2 Huishoudelijke gebruiksvoorwerpen 5 16 4.3 Speelgoed 4 5 4.4 Lectuur, posters, boeken, wenskaarten en kantoorartikelen 2 0 4.5 Hobbymaterialen 3 2 4.6 Woninginrichting en decoratie 5 8 4.7 Diervoer en dierbenodigdheden 3 1 4.8 Sport en campingartikelen 3 0 4.9 Fairtrade 2 0 4.10 Bed en badlinnen 4 6 4.11 Antiek 5 0 4.12 Baby, kinder en kleuterbenodigdheden 5 1 4.13 Curiosa, oude boeken, prenten, postzegels en oude munten 4.14 Gereedschappen en motertechnischeen rijwielonderdelen 2 0 4 3 4.15 Gebruikte artikelen 3 9 5. GROEI EN BLOEI: streefpercentage 3% Aantal vergunningen (wensbeeld) Aantal vergunningen (huidig) 5.1 Snijbloemen, bloemstukken 6 3 5.2 Kamer, tuinplanten, zaden, bloembollen, (kerst)bomen en heesters 2 3 Mei 2012 22
6. SNACKEN: streefpercentage 7% Aantal vergunningen (wensbeeld) Aantal vergunningen (huidig) 6.1 Consumptie ijs 2 1 6.2 Buitenlandse snacks 5 2 6.3 Patates frites en gefrituurde snacks 4 1 6.4 Gebakken vis, haring en zuurwaren 3 2 6.5 Oud Hollands gebak 3 0 6.6 Vers geperste sappen, bewerkte groente en fruit 3 0 In de huidige situatie t.o.v. wensbeeld Te veel vergunningen Gelijk aantal vergunningen Te weinig vergunningen Mei 2012 23
5. Ruimtelijke vertaling: het vlekkenplan Nader in te vullen 5.1 Ruimtelijke vertaling Nader in te vullen Mei 2012 24
Mei 2012 25
Mei 2012 26