2. Kernboodschap Met het vaststellen van de subsidie is er sprake van een doel- en rechtmatige subsidieverlening.

Informatienota Aan: Commissie Samenleving Van: Het College Onderwerp: Vaststelling subsidie peuterspeelzaalwerk 2014 Portefeuillehouder: L. Verspuij Datum collegebesluit: Geheim: Nee Kennisnemen van: De vaststelling van de subsidie (VVE-)peuterspeelzaalwerk aan de KRBV, te weten 313.104 (budget peuterspeelzaalwerk) voor de realisatie van 224 reguliere peuterplekken en 509.205,- (budget Onderwijsachterstandenbeleid) voor de realisatie van 140 VVE-peuterplekken. 1. Inleiding De KRBV voert het peuterspeelzaalwerk en voorschoolse educatie (VVE) uit voor de gemeente Tiel. Zij ontvangt hiervoor subsidie vanuit de gemeente. De VVE-peuterplekken worden bekostigd uit de specifieke uitkering Onderwijsachterstandenbeleid. De reguliere peuterplekken worden bekostigd uit het budget peuterspeelzaalwerk (algemene middelen). 2. Kernboodschap Met het vaststellen van de subsidie is er sprake van een doel- en rechtmatige subsidieverlening. 3. Gevolgen De KRBV heeft conform afspraak het peuterspeelzaalwerk uitgevoerd in kalenderjaar 2014. De bezettingsgraad van de VVE-peuterplekken was in 2014 98% (in 2013 96%). De bezettingsgraad van de reguliere plekken was 82% (in 2013 76%). Een deel van de reguliere peuterplaatsen zijn gebruikt voor de VVE-peuterplekken op de peuterspeelzalen Lispeltuut en Kizzebis. In 2014 heeft er een uitbreiding plaatsgevonden van een VVE-peutergroep in Tiel West op basisschool de Rotonda Ridderweide. Daranaast is een peutergroep verplaatst naar scholeneiland Kloosterbuurt (standplaats: de Molenwerf). Met deze maatregelen is enerzijds ingespeeld op de wachtlijsten voor VVE in de wijk Tiel-West. Anderzijds is aangesloten op het beleidsvoornemen om de doorgaande lijn tussen de peuterspeelzaal en de basisschool te versterken. In oktober 2014 is surseance van betaling uitgesproken van de KRBV. Hoewel dit geen directe gevolgen had voor de uitvoering van het peuterspeelzaalwerk heeft de gemeente Tiel wel afspraken met de KRBV over de manier van subsidieverstrekking en de verrekening van de door de gemeente verhuurde locaties aan de KRBV. Dit om bij eventueel faillissement als gemeente zo min mogelijk financiële schade op te lopen. Deze ontwikkeling heeft geen invloed op de vaststelling van de subsidie 2014 4. Vervolg - Bijlagen Inhoudelijk jaarverslag peuterspeelzaalwerk Tiel 2014 Financieel jaarrapport Kinderopvang Peuterspeelzalen Tiel BV 2014 Pagina 1 van 2

Meer informatie: Team: Beleid Contactpersoon: M. Winter Telefoon: 0344-637318 E-mail: mwinter@tiel.nl Pagina 2 van 2

Inhoudelijk jaarverslag peuterspeelzalen Tiel 2014 Uitbreiding kindplaatsen Ten opzichte van 2013 is er een uitbreiding geweest betreffende de VVE plaatsen en een aantal reguliere plaatsen. September 2014 is de nieuwe Peuterspeelzaal Petijn gestart in de Rotonda Ridderweide in Tiel. Enerzijds is deze uitbreiding een gevolg van de wachtlijst van met name VVE kinderen in de wijk Tiel-West, anderzijds ook vanuit het doel dat gesteld is om de doorgaande leerlijn voor de kinderen in Tiel zo goed mogelijk te faciliteren. Streven voor de groep Petijn is om een gecombineerde groep te creëren. Echter op basis van de hoge aantallen VVE peuters en ontbreken van reguliere peuters is de groep voornamelijk VVE. November 2014 is er nog een nieuwe PSZ gestart, PSZ Tibbe, op het scholeneiland in de Kloosterbuurt in Tiel. Dit betreft geen uitbreiding, maar een splitsing van de PSZ Krullevaar gevestigd aan de Balije in Tiel. Deze splitsing is gedaan vanuit het doel dat gesteld is om de doorgaande leerlijn voor de kinderen in Tiel goed te faciliteren. Met deze stap is de doorgaande leerlijn voor de kinderen op het scholeneiland in de kloosterbuurt gewaarborgd. Net als de jaren hiervoor is het feit dat er minder reguliere peuters zijn dan begroot, een gevolg van het volledig VVE zijn van Kizzebis en Lispeltuut. Verhogen taalvaardigheid leidsters VVE Het kabinet Rutte II heeft in het regeerakkoord opgenomen dat de taalvaardigheid van leidsters en pedagogisch medewerkers in het hele land moet worden verbeterd. Het streefdoel is dat 90% van alle pedagogisch medewerkers en leidsters die VVE bieden, beschikt over taalniveau 3F voor mondelinge vaardigheden en schriftelijke vaardigheden en taalniveau 2F voor luistervaardigheden en schriftelijke vaardigheden. De gemeenten van de G37 kregen extra geld om de pedagogisch medewerkers en leidsters te toetsen en eventueel bij te scholen. Op 30 oktober 2013 is een besluit genomen om hier nog 86 gemeenten aan toe te voegen; tot 1 januari 2016 is er extra geld beschikbaar om ook in deze gemeenten de taalvaardigheid te vergroten. De gemeente Tiel is één van die 86 gemeenten. Begin 2014 is gestart met onderzoek naar de eisen waaraan voldaan moet worden en hoe toetsing daarvan moet plaatsvinden. De gemeente Tiel heeft Kinderopvang Rivierenland in een vroeg stadium bij dit proces betrokken. Kinderopvang Rivierenland heeft geadviseerd om de taalvaardigheid van niet alleen de peuterspeelzaalleidsters op VVE locaties te vergroten, maar die van alle peuterspeelzaalleidsters. Dit advies is enerzijds gegeven om versnippering en niveauverschillen te voorkomen, anderzijds om de mogelijkheid te hebben leidsters, die niet bij machte zijn het taalniveau te halen, een alternatief aan te kunnen bieden. De gemeente heeft dit advies overgenomen. Om te komen tot een keus welke organisatie de training en de toets gaan uitvoeren, hebben de gemeente Tiel, Zaltbommel en Kinderopvang Rivierenland hun krachten gebundeld. Bij de selectie van de toetsaanbieder is op basis van een documentenonderzoek een eisenpakket samengesteld. Vervolgens hebben enkele toetsaanbieders zich gepresenteerd waarna er unaniem een keus is gemaakt voor de toetsaanbieder Mr. Dutch. Op 23 september heeft een voorlichtingsbijeenkomst plaats gevonden betreffende de toetsprocedure. In november hebben de leidsters een examentraining van twee dagdelen gevolgd. In de eerste twee weken van januari 2015 zijn de toetsen afgenomen. Eerste kwartaal 2015 zal naar aanleiding van de uitslagen van de toetsresultaten gezocht gaan worden naar een scholingsaanbieder voor de bijscholing. Bijscholing start zodra de resultaten van de toetsen bekend zijn, daarna vindt hertoetsing plaats. De examentraining en toetsafname zijn volledig gesubsidieerd door de gemeente Tiel, evenals de verletkosten. Eventuele bijscholing zal eveneens volledig door de gemeente gesubsidieerd worden.

Surseance van betaling Kinderopvang Rivierenland BVl De surseance van betaling die in oktober 2014 is uitgesproken voor de Kinderopvang Rivierenland BV, had geen directe gevolgen voor de peuterspeelzalen Tiel BV. Wel heeft de surseance situatie gezorgd voor een discussie met de gemeente Tiel over de positie van de peuterspeelzalen in de organisatiestructuur. De gemeente Tiel heeft gesteld dat de peuterspeelzalen BV een financieel en zelfstandige non-profit onderneming moet worden, waarbij de wederzijdse afhankelijkheid tussen de Kinderopvang Rivierenland BV en Peuterspeelzalen BV wordt beëindigd. Afspraken hierover wordt in 2015 gemaakt. Overzicht capaciteit peuterspeelzalen per 31 december 2014 peuterspeelzalen Tiel Kizzebis Flattekat Minoes Krullevaar Lispeltuut Wiplala Bontebaai Petteflet Zaza Petijn Tibbe Tot 1 sept. 1 nov. Vve 30 16 16 8 30 16 8 16 140 reg 16 32 16 16 48 48 32 16 226 366 Overzicht Bezettingspercentage Peuterspeelzalen 2014 Kizzebis Flattekat Minoes Krullevaar Lispeltuut Wiplala Bontebaai Petteflet Zaza Petijn Tibbe Tot 1 sept. 1 nov. Vve 107,30% 94,18% 97,35% 96,22% 100,73% 93,56% 97,00% 97,50% 97,97% reg 75,67% 87,50% 90,35% 86,34% 73,27% 69,77% 87,85% 81,91% 88,58% 83,25% 82,44% Totaal VVE peuterspeelzalen 97.97 % (2013 was 96,11 %) Totaal reguliere peuterspeelzalen 82.44 % (2013 was 76,49 % ) Overzicht capaciteit VVE en vraag naar VVE Er zijn vanaf november 2014 140 VVE plaatsen binnen de gemeente Tiel Peildatum 31-12-2013 Indicatie VVE via STMR Ingeschreven KRBV Geplaatst VVE 2012 128 kinderen 110 74 2013 85 kinderen 81 80 2014 76 kinderen 66 65 wachtlijstgegevens - 36 peuters met een VVE verklaring van 2 jaar en ouder, hiervan zijn er 13 plaatsbare peuters met een VVE indicatie van 2½ jaar en ouder. - Gemiddelde wachtlijst van minimaal 1 tot 6 maanden.

Informatienota Aan: Commissie Samenleving Van: College van B&W Onderwerp: Vaststelling subsidie schoolmaatschappelijk werk STMR 2014 Portefeuillehouder M. Melissen Datum collegebesluit Geheimhouding: Ja / Nee Kennisnemen van: De vaststelling van de subsidie voor de uitvoering van het schoolmaatschappelijk werk (vanaf nu: SMW door de Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland (vanaf nu: STMR) op het rsg. Lingecollege en het ROC Rivor in 2014, te weten 156.260,- 1. Inleiding De STMR heeft voor kalenderjaar 2014 156.260,- aan subsidie ontvangen vanuit het budget schoolmaatschappelijk werk (SMW, waarvan 19.348,- cofinanciering rsg. Lingecollege). De subsidie SMW moet conform de Algemene subsidieverordening vastgesteld worden. 2. Kernboodschap De STMR heeft met het aanleveren van de gevraagde gegevens voldaan aan de subsidievoorwaarden. Het SMW is laagdrempelig en heeft een brugfunctie tussen de verschillende actoren- kindgezin-school. Hierbij worden de signalen die het kind afgeeft op school als uitgangspunt genomen waarbij er zorg op maat voor het kind geleverd wordt. Op deze manier versterkt het SMW versterkt de eigen kracht van de leerling en zijn/ haar netwerk. Ook is het SMW nauw betrokken bij de interne zorgstructuur van de school en fungeert zij als spil tussen de zorg binnen en buiten (externe hulpverleningsinstanties) de school. Het SMW voor het basisonderwijs is miv 1 september 2014 onderdeel geworden van de 4 wijkteams jeugd. Het SMW voor het voortgezet onderwijs en het MBO is werkzaam op de verschillende locaties. 3. Gevolgen - 4. Vervolg - Bijlagen - Jaarverslag schoolmaatschappelijk werk 2014, STMR Meer informatie: Afdeling: Team beleid Contactpersoon: Marjolein Winter Telefoon: 637 318 E-mail: mwinter@tiel.nl Pagina 1 van 1

STMR SCHOOLMAATSCHAPPELIJK WERK JAARVERSLAG 2014 School als vindplaats Signalering is onmisbaar in deze tijd waarin preventie een belangrijk onderdeel is binnen de jeugdhulpverlening. Doordat het SMW aanwezig is op school en ingebed is in de zorgstructuur binnen het onderwijs, wordt er vroegtijdig gesignaleerd. Het SMW is laagdrempelig, bereikbaar en zichtbaar voor ouders, leerlingen en professionals (bijv. Intern Begeleiders, leerkrachten, plusconsulenten). Ook ouders hebben de mogelijkheid om zelfstandig contact op te nemen met het SMW, hier wordt regelmatig gebruik van gemaakt. De betrokkenheid en de kracht van het eigen netwerk wordt hierdoor versterkt. Het SMW komt niet alleen op school, maar is ook te vinden bij gezinnen thuis en participeert in de sociale wijkteams. Zorg op maat Het SMW gaat uit van kortdurende hulpverlening (1-5 gesprekken). Het SMW biedt zorg op maat, dit houdt in dat er per situatie gekeken wordt wat nodig is. In sommige gevallen wordt aangesloten bij bestaande leerlingenzorg. Dit kan betekenen dat er langere trajecten nodig zijn, bijvoorbeeld bij complexe problematiek of bij doorverwijzing naar andere hulpverlening. Maar het kan ook een samenwerking binnen het sociale wijkteam betekenen. Dit alles met korte lijnen, zowel tussen professionals als met ouders/verzorgers en leerling, en zo laagdrempelig mogelijk. Kortom, iedere situatie wordt individueel bekeken en samen met ouders, leerling en school wordt het traject afgestemd. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag over 2014 van het schoolmaatschappelijk werk (SMW). Ook dit jaar heeft de STMR het SMW in de regio verzorgd. Gedurende 2014 hebben 9 schoolmaatschappelijk werkers in zes gemeenten in de regio Rivierenland, op 80 locaties binnen het Primair Onderwijs (PO), Voortgezet Onderwijs (VO) en MBO, laagdrempelige ondersteuning geboden aan leerlingen, ouders/verzorgers en leerkrachten. Afgelopen schooljaar is het aantal scholen waar het SMW werkt zelfs toegenomen. De gemeente Geldermalsen heeft namelijk sinds juni naast het SMW in het VO, nu ook SMW op alle basisscholen ingezet. In de gehele regio zijn in totaal in deze periode 1037 leerlingen door het SMW begeleid. De samenwerking met alle scholen was zeer vruchtbaar en zorgde voor korte lijnen tussen het SMW en de intern begeleiders. Op deze manier was het mogelijk om snel en preventief te handelen, met als resultaat dat veel leerlingen met een aantal gesprekken geholpen konden worden. Met dit verslag willen wij inzicht verschaffen in de praktijk, resultaten en de ontwikkelingen van het SMW met betrekking tot het afgelopen kalenderjaar. Indien u behoefte heeft aan aanvullende informatie dan nodigen wij u van harte uit om contact met ons op te nemen. Dynamische verbinding Het SMW zoekt naar mogelijkheden voor verbinding tussen zorg en onderwijs op de plek waar de jeugd een groot deel van zijn tijd doorbrengt: op school. Voor elke leerling levert het SMW zorg op maat. Het SMW versterkt de eigen kracht van de leerling en zijn/haar netwerk. Dit netwerk kan bestaan uit het gezin, familie, vrienden en verenigingen waarin de leerling participeert. Het SMW participeert met haar specifieke deskundigheid in de sociale wijkteams binnen de verschillende gemeenten, om zo bij te dragen aan een multidisciplinaire samenwerking van professionals in de eerste lijn. Het SMW is aanspreekpunt voor de scholen namens de sociale wijkteams. Spil in de jeugdhulpverlening Volop in beweging In het afgelopen jaar hebben de sociale wijkteams overal in de regio vorm gekregen. De teams zijn samengesteld en het SMW is de verbindende schakel tussen het onderwijs en de wijkteams. Om aan te blijven sluiten bij alle veranderingen en de daarbij behorende competenties en begeleidingsvormen hebben de SMW ers niet stil gezeten. Een aantal van hen heeft de opleiding KIES gevolgd en is hiermee aan het werk gegaan. We zijn ook betrokken bij de opzet en uitvoering van een project m.b.t. de gezonde school waarin er ondersteuning is voor kinderen met overgewicht. Hierin werken verschillende disciplines nauw samen. Ook werden er afgelopen jaar een aantal workshops gegeven met de volgende thema s; meidenvenijn, pesten, puberteit, rouw, faalangst etc. Samen kan er meer, is de strekking van veel beleidsplannen in de regio en samenwerken is wat het SMW al jaren doet. Jouw tip met het beloningssysteem werkt zo goed, ik heb hem aan al mijn vriendinnen geadviseerd

TIEL BASISONDERWIJS Begeleidingen De onderstaande tabel geeft inzicht in het aantal begeleidingen in 2014. Er zijn tussen de scholen verschillen in het aantal aanmeldingen. Ook dit jaar heeft het SMW vraaggericht gewerkt. Op een aantal scholen waar de bekendheid van het SMW wat minder leek te worden, is contact met de scholen geweest om het smw weer onder de aandacht te brengen. De scholen staan positief tegenover het smw en met de Intern Begeleiders is regelmatig contact geweest. 2014 2014 De Achtbaan 5 De Waayer 4 De Adamshof 5 Pr. W. Alexanderschool 7 De Bataaf 4 Prins Clausschool 2 De Moespot 3 Prins Mauritsschool 5 De Johannesschool 1 Prinses Margrietschool 9 Montessorischool 7 De Regenboog 1 De Molenwerf 1 Rotondaschool Stefanusschool 5 7 66 Verwijzingen Het smw heeft in de periode van januari t/m augustus 66 casussen in begeleiding gehad. Daar waar doorverwijzing wenselijk is werkt het smw samen met de GGD, MEE, BJZ (partners van het wijkteam) Entrea, GGZ en diverse particuliere instanties voor onderzoek en therapie. Er hebben 16 verwijzingen plaatsgevonden, naar een aantal van deze instanties. De overige casussen zijn binnen het smw afgerond, nadat de hulpvraag van de cliënt opgelost was. Uit de praktijk: De vader van een meisje van 8 jaar, was plotseling uit haar leven verdwenen. Zij miste hem enorm. Het SMW heeft samen met het meisje en haar moeder o.a. een papa-doos gemaakt, waar zij geregeld briefjes, foto s en tekeningen m.b.t. haar vader in deed. Het meisje heeft het vertrek van haar vader mede hierdoor op een voor haar fijne manier langzaamaan een plekje kunnen geven. In 2014 heeft de gemeente Tiel voor de periode januari t/m augustus subsidie verleend voor de inzet van 15 uur schoolmaatschappelijk werk (smw) op de basisscholen in de gemeente Tiel. Dit jaarverslag is dan ook geschreven over deze periode. Met ingang van 1 september is het smw onderdeel geworden van de 4 wijkteams jeugd. Er is een vaste jeugd- en gezinswerker vanuit het wijkteam gekoppeld aan elke basisschool. De inzet van de smw-uren was flexibel en afhankelijk van de vraag van de scholen. In de praktijk blijkt deze manier van werken effectief te zijn. Er kan direct ingegaan worden op een vraagstelling. De schoolmaatschappelijk werker (smw-er) sluit zoveel mogelijk aan bij de bestaande organisatie van leerlingenzorg op de scholen. Omdat het om leerlingen in het basisonderwijs gaat, zijn ouders een belangrijke gesprekspartner en vormt het smw (vanuit een onafhankelijke positie) een waardevolle schakel tussen ouders, leerlingen en school. In het afgelopen jaar heeft het smw zich in Tiel naast de individuele begeleidingen ook bezig gehouden met ouderavonden, consulten voor Intern Begeleiders, deelname aan casusoverleggen 12- en CJG overleggen, deskundigheids-bevordering, intervisie etc. Verder was het een jaar waarin het accent heeft gelegen op het samenwerken met ketenpartners. Marlies van Diejen, SMW-er mvandiejen@stmr.nl 06-54762148 Willy van Mil, Manager SMW wvanmil@stmr.nl 0344 679378 WWW.STMR.NL - POSTBUS 6063-4000 HB - TIEL UITGAVE: MAART 2015 fijn dat ik met je kan praten op school over mijn zorgen thuis Vorm en inhoud Het SMW streeft naar kortdurende begeleidingen. In sommige situaties is de problematiek zo ernstig of complex, dat er een langere begeleiding nodig is. Top 3 problematiek: 1. Psychische problemen 2. Gedragsproblemen 3. verwerking Daarnaast worden we bij doorverwijzingen naar andere instanties soms geconfronteerd met wachttijden. In deze situatie biedt het smw ter overbrugging een verlengde begeleiding aan. Bij veel casussen was sprake van gedrags gerelateerde problemen die voortkomen uit of versterkt worden door zorgen in de thuissituatie. In het afgelopen jaar heeft het smw veel begeleiding geboden aan gezinnen waarvan kinderen niet lekker in hun vel zaten. Veel kinderen lieten hierdoor gedragsproblemen zien. Daarnaast was er sprake van opvoedproblematiek, problemen met sociale vaardigheden en ook zorgen in/over de thuissituatie (waaronder echtscheiding, psychische problemen bij ouders, verlies, financiële zorgen). Kwaliteit De toename van de complexiteit van de hulpvragen en de naderende transitie van de jeugdzorg vraagt om andere competenties binnen het werk. Zoals het meer outreachend werken, het versterken van eigen kracht en het actiever inzetten van het eigen netwerk van de cliënt. Het smw volgt deze ontwikkelingen en sluit haar deskundigheid hier op aan. Dit jaar heeft het smw een training Sociale Netwerk Strategie (SNS) gevolgd en is aandacht besteed aan de veiligheid binnen de uitvoering van het werk. De smw-er neemt structureel deel aan intervisiebijeenkomsten met smw collega s. Veranderingen in 2015 Het smw is met ingang van 1 september opgegaan in het wijkteam. Aan iedere basisschool in Tiel is een schoolcontactpersoon vanuit het wijkteam gekoppeld. In Tiel zijn 4 wijkteams jeugd actief: Noord, Oost, West, Passewaay en kernen. De wijkteams bestaan uit generalistische jeugd- en gezinswerkers. Zij brengen allemaal hun eigen expertise mee. Door deze brede expertise is het wijkteam in staat om een groot deel van de vragen zelf te beantwoorden en hoeven de jeugd- en gezinswerkers minder door te verwijzen naar tweedelijns (specialistische) zorg. De jeugd- en gezinswerkers helpen gezinnen met kinderen tot 23 jaar die risico lopen en/of problemen ervaren op meerdere levensterreinen, zoals opvoeding, gedragsproblemen, financiën, huisvesting, netwerk en onderwijs. Ook wordt ondersteuning gegeven aan basisvoorzieningen zoals onderwijs. Elk gezin heeft één vertrouwde begeleider.

STMR SCHOOLMAATSCHAPPELIJK WERK JAARVERSLAG 2014 School als vindplaats Signalering is onmisbaar in deze tijd waarin preventie een belangrijk onderdeel is binnen de jeugdhulpverlening. Doordat het SMW aanwezig is op school en ingebed is in de zorgstructuur binnen het onderwijs, wordt er vroegtijdig gesignaleerd. Het SMW is laagdrempelig, bereikbaar en zichtbaar voor leerlingen, professionals (bijv. studieloopbaanbegeleiders, trajectbegeleiders en loopbaancentrum) en ouders. Naast de schoolomgeving wordt ook de thuissituatie van de leerling steeds meer betrokken bij de hulpverlening. De betrokkenheid en de kracht van het eigen netwerk wordt hierdoor versterkt. Daarnaast is het SMW nauw betrokken bij de interne zorgstructuur en fungeren zij als spil tussen de zorg binnen en buiten (externe hulpverleningsinstanties) de school. Zorg op maat Het SMW gaat uit van kortdurende hulpverlening (1-5 gesprekken). Het SMW biedt zorg op maat, dit houdt in dat er per situatie gekeken wordt wat nodig is. In steeds meer gevallen wordt aangesloten bij bestaande leerlingenzorg. Dit kan betekenen dat er langere trajecten nodig zijn, bijvoorbeeld bij complexe problematiek of bij doorverwijzing naar andere hulpverlening. Maar kan ook een samenwerking met een sociaal wijkteam betekenen. Dit alles met korte lijnen, zowel tussen professionals als met de klant, en zo laagdrempelig mogelijk. Kortom, iedere situatie wordt individueel bekeken en samen met leerling, school en eventueel ouders wordt het traject afgestemd. Inleiding Voor u ligt het jaarverslag over 2014 van het schoolmaatschappelijk werk (SMW). Ook dit jaar heeft de STMR het SMW in de regio verzorgd. Gedurende 2014 hebben negen schoolmaatschappelijk werkers in zes gemeenten in de regio Rivierenland, op tachtig locaties binnen het Primair Onderwijs (PO), Voortgezet Onderwijs (VO) en MBO, laagdrempelige ondersteuning geboden aan leerlingen, ouders/verzorgers en leerkrachten. Afgelopen schooljaar is het aantal scholen waar het SMW werkt zelfs toegenomen. De gemeente Geldermalsen heeft namelijk sinds juni naast het SMW in het VO, nu ook SMW op alle basisscholen ingezet. In de gehele regio zijn in totaal in deze periode 1037 leerlingen door het SMW begeleid. De samenwerking met alle scholen was zeer vruchtbaar en zorgde voor korte lijnen tussen het SMW en de intern begeleiders. Op deze manier was het mogelijk om snel en preventief te handelen, met als resultaat dat veel leerlingen met een aantal gesprekken geholpen konden worden. Met dit verslag willen wij inzicht verschaffen in de praktijk, resultaten en de ontwikkelingen van het SMW met betrekking tot het afgelopen kalenderjaar. Indien u behoefte heeft aan aanvullende informatie dan nodigen wij u van harte uit om contact met ons op te nemen. Dynamische verbinding Het SMW zoekt naar mogelijkheden voor verbinding tussen zorg en onderwijs op de plek waar de jeugd een groot deel van zijn tijd doorbrengt: op school. Voor elke leerling levert het SMW zorg op maat. Het SMW versterkt de eigen kracht van de leerling en zijn/haar netwerk. Dit netwerk kan bestaan uit het gezin, familie, vrienden en verenigingen waarin de leerling participeert. Het SMW participeert met haar specifieke deskundigheid in de sociale wijkteams binnen de verschillende gemeenten, om zo bij te dragen aan een multidisciplinaire samenwerking van professionals in de eerste lijn. Het SMW is aanspreekpunt voor de scholen richting de sociale wijkteams. Spil in de jeugdhulpverlening Volop in beweging In het afgelopen jaar hebben de sociale wijkteams overal in de regio vorm gekregen. De teams zijn samengesteld en het SMW is de verbindende schakel tussen het onderwijs en de wijkteams. Om aan te blijven sluiten bij alle veranderingen en de daarbij behorende competenties en begeleidingsvormen hebben de SMW ers niet stil gezeten. Een aantal van hen heeft de opleiding KIES gevolgd en is hiermee aan het werk gegaan. We zijn ook betrokken bij de opzet en uitvoering van een project m.b.t. de gezonde school waarin er ondersteuning is voor kinderen met overgewicht. Hierin werken verschillende disciplines nauw samen. Ook werden er afgelopen jaar een aantal workshops gegeven met de volgende thema s; meidenvenijn, pesten, puberteit, rouw, faalangst etc. Samen kan er meer, is de strekking van veel beleidsplannen in de regio en samenwerken is wat het SMW al jaren doet. Ik heb nu veel minder ruzie met mijn ouders, dat is heel fijn

Begeleidingen Verwijzingen Het ROC Rivor biedt in de regio Rivierenland op locaties in Tiel, Geldermalsen, Culemborg en Zaltbommel de volgende vier opleidingen aan: Startacademie (niv. 1), Ondernemerschap en Dienstverlening, Zorg en Welzijn, Ambacht en Technologie. Afgelopen jaar werkten twee schoolmaatschappelijk werkers (smw-ers) in totaal 36 uur per week ten behoeve van de deelnemers, hun netwerk en docenten. Zij waren snel inzetbaar, goed bereikbaar en werkzaam op alle locaties van het ROC Rivor (maandag t/m donderdag op de locaties aanwezig en iedere schooldag telefonisch en/of per mail bereikbaar). Naast het ondersteunen van leerlingen, ouders en school is het smw in 2014 betrokken geweest bij de verdere uitwerking en versteviging van de in 2013 vernieuwde zorgstructuur binnen ROC Rivor. In deze zorgstructuur vervult het smw een spilfunctie als het gaat om de verbinding tussen school en externe deskundigen. Tevens nemen zij deel aan het casuïstiekoverleg en de ZAT-bijeenkomsten van het Loopbaancentrum. Extern is het smw te vinden in bijvoorbeeld het JPN (Jeugd Preventie Netwerk) 12+. Het smw is voor 30 uur gefinancierd door het ROC. De overige uren zijn door de gemeente Tiel bekostigd. LENNOX GERRITSE, SMW-ER MARTHE VAN DER LINDEN, SMW-ER LGERRITSE@STMR.NL MAVANDERLINDEN@STMR.NL 06-22423124 06-13121011 WILLY VAN MIL, MANAGER SMW WVANMIL@STMR.NL 0344-679378 ROC RIVOR REGIO RIVIERENLAND WWW.STMR.NL - POSTBUS 6063-4000 HB - TIEL Het smw heeft in 2014 in totaal 234 leerlingen in begeleiding gehad. Dit betekent een toename van 25% ten opzichte van het aantal begeleidingen in 2013. Deze forse stijging lijkt een direct gevolg te zijn van de centrale positie van het smw in de zorgstructuur en de zichtbaarheid binnen de school. Daarnaast speelt de intensieve samenwerking met de trajectbegeleiders en het loopbaancentrum een grote rol in de toename van begeleidingen. 2013 2014 totaal Vorm en inhoud totaal Aantal begeleidingen 187 234 Quote: Er waren zoveel problemen, ik overzag het niet meer. We hebben alles op een rij gezet en gaan er samen aan werken! 110 124 Top 3 problematiek: 1. Motivatie/spijbelen/drop out 2. Relatie met ouders 3. Identiteitsproblemen Voor wat betreft de problematieken scoren Motivatie/spijbelen/drop out, Relatie met ouders en identiteitsproblemen hoog. Het lijkt erop dat deze problematiek door school vroegtijdig gesignaleerd wordt, de aanwezigheid van het Loopbaancentrum is hier waarschijnlijk debet aan. Twee derde van alle begeleidingen is kortdurend (0 tot 5 gesprekken) geweest. Het oplossingsgericht werken is een van de speerpunten van het maatschappelijk werk. Daarnaast is het de wens van de leerlingen om snel hun problemen aan te pakken én op te lossen. Het laagdrempelige karakter van het smw is bij uitstek geschikt om leerlingen voor te bereiden op een eventuele verwijzing naar een externe hulpverleningsinstantie, bijvoorbeeld een wijkteam. Vooral het grote aantal verwijzing naar het GGZ is in 2014 opvallend te noemen. Dit is te verklaren door de aanwezigheid van een GGZ medewerker een dagdeel per week op het ROC. Kwaliteit Uit de praktijk: Drie jongens geven in een klas veel onrust, zijn nauwelijks aan te spreken op hun gedrag. Nadat het smw de drie leerlingen apart gesproken heeft, wordt er per leerling een traject uitgezet. Een van hen gaat tijdelijk naar de Pitstopvoorziening van het Loopbaancentrum, de andere twee blijven in hun klas. Er worden duidelijke afspraken met de leerlingen en hun ouders gemaakt. Het smw onderzoekt met de leerlingen de reden van hun gedrag. Hoe ging dat op vorige scholen? Hoe bevalt het nu op school? Hoe gaat het thuis? Zijn er zaken waar je wel eens tegen aanloopt? Wat gaat er allemaal goed in je leven? Op deze manier wordt voor de betreffende leerling én school inzichtelijk waar het gedrag vandaan komt. Het smw blijft de leerlingen de daaropvolgende periode volgen. Ook in 2014 is er aandacht besteed aan de continue deskundigheidsbevordering van onze professionals: - één keer per zes weken intervisie met smw collega s; - Deelname aan twee themabijeenkomsten SMW in het MBO van de M&O Groep. - Training Casemanagement Deelname ontwikkeling Ondersteuning na jeugdzorg - Training Hier Sta Ik Voor, Anneke Krakers Speerpunten 2015 In 2015 willen we de huidige werkwijze voorzetten. Tevens willen we de zorgstructuur verder verstevigen en de samenwerking met school nog dynamischer maken. Begin 2015 zal het smw een korte training geven aan het loopbaancentrum en de trajectbegeleiders, met als thema onze werkwijzen en gespreksmethodieken. We hopen in 2015 nog meer leerlingen te kunnen bereiken en ons voor hen in te kunnen zetten. In 2015 willen we onze kennis en samenwerking uitbreiden in het vernieuwde zorglandschap dat gerealiseerd is door de transitie jeugdzorg die gaande is. UITGAVE: MAART 2015

Informatienota Aan: Van: Onderwerp: Portefeuillehouder: Datum collegebesluit: Geheim: Commissie Samenleving project Senioren Cultuurparticipatie Rivierenland. Marcel Melissen Ja / Nee Kennisnemen van: Het college heeft besloten om deel te willen nemen aan het regionale project Senioren Cultuurparticipatie Rivierenland (sept. 2015 tot medio 2017). Het project is een uitbreiding van het regionale programma Cultuur- en Erfgoedpact Rivierenland 2014 t/m 2016. Voor dit project wordt subsidie aangevraagd bij de provincie en cofinanciering bij de gemeenten in Rivierenland. 1. Inleiding De provincie heeft de gemeenten in Rivierenland dit voorjaar uitgenodigd om een aanvullende aanvraag in te dienen. Dit heeft geleid tot een vierde project met een looptijd tot medio 2017 waarbij de cultuurparticipatie van ouderen centraal staat. Het project (ontwikkeld door het Servicepunt Amateurkunst / Plantage) is besproken met de wethouders van cultuur uit de regio en de betrokken ambtenaren. Zij kunnen zich vinden in de strekking van het projectplan. Om voor cofinanciering van de provincie in aanmerking te komen is een verklaring van deelname van de gemeenten vereist, inclusief het verlenen van een eenmalige bijdrage. De financiële bijdrage is begroot op 0,15 per inwoner. Indien de provincie de aanvraag honoreert en alle gemeenten in Rivierenland participeren, komt een totaalbudget van 292.000 voor de uitvoering van dit project beschikbaar. 2. Kernboodschap Dit regionale project is inmiddels ingediend bij de provincie. De verklaringen van de deelnemende gemeenten kunnen uiterlijk tot 30 september bij de provincie worden overlegd. Het doel van het project is om bij te dragen aan het welbevinden van ouderen door het stimuleren van culturele ontwikkeling, ontmoeting en een gezonde en actieve leefstijl van zowel: a. vitale ouderen als b. ouderen die wat meer zorg behoeven. Senioren worden nadrukkelijk zelf betrokken bij de ontwikkeling van het activiteitenaanbod. Hiertoe wordt een seniorenpanel in het leven geroepen met ouderen uit de hele regio en met een verschillende sociale en etnische achtergrond. Het programma is divers en gericht op het bereiken van zo veel mogelijk ouderen Het programma onderscheidt de volgende 3 aandachtvelden: a. sociale activering senioren (aanbod van actieve en receptieve kunst- en cultuuractiviteiten) b. intergenerationele internactie (interactie / uitwisselen van ervaringen tussen oud en jong op gebied van cultuur en immaterieel erfgoed) c. Rivierenlanders/ medelanders (culturele ontmoeting tussen allochtone ouderen en oudere Rivierenlanders met medewerking van zelforganisaties en culturele instellingen). Pagina 1 van 2

Het programma omvat ook een scholings- en trainingsprogramma voor het werken met ouderen op het gebied van cultuurparticipatie voor zowel de deelnemende culturele professionals, welzijnsprofessionals en vrijwilligers. De centrale coördinatie van het programma is in handen van het Servicepunt amateurkunst (Plantage). 3. Gevolgen De uitwisseling van kennis en ervaring tussen de culturele en welzijnsinstellingen vergroot de kans op een voorzetting van een aanbod op het gebied van senioren cultuurparticipatie na afloop van dit project aanzienlijk. 4. Vervolg De commissie wordt periodiek op de hoogte gesteld van de tussentijdse resultaten van het cultuur- en erfgoedpactprogramma Rivierenland waartoe ook dit nieuwe project behoort. Bijlagen Programma Cultuur- en erfgoedpact Rivierenland 2014-2016 Meer informatie: Team: Stad Contactpersoon: Karin Eetgerink Telefoon: 0344-637465 E-mail: keetgerink@tiel.nl Pagina 2 van 2

Programma Cultuur- en erfgoedpact Rivierenland 2014-2016 Project 4: Senioren Cultuurparticipatie Rivierenland 1

Inhoudsopgave Aanleiding:... 3 Omschrijving van het project 4: Senioren Cultuurparticipatie Rivierenland (SCR)... 3 Doelgroepen... 4 Doelen... 4 Activiteiten en totstandkoming programma... 4 Voorbeelden van activiteiten... 6 Scholing... 6 Tijdspad... 7 Projectleiding en coördinatie... 7 Borging... 7 Kostenoverzicht programma-onderdeel 4 en cofinanciering... 8 Begroting Senioren Cultuurparticipatie Rivierenland... 9 Aanvullende informatie... 11 Inspiratieprojecten... 12 2

Aanleiding: In 2013 hebben de gemeenten in Rivierenland gehoor gegeven aan de uitnodiging van de provincie om samen te werken in een Cultuur en erfgoedpact en hebben gezamenlijk een programma ingediend voor de periode 2014 t/m 2016. In januari 2015, tijdens een regionale bijeenkomst van het Cultuur- en erfgoedpact Rivierenland, heeft de gedeputeerde provincie de gemeenten nadrukkelijk uitgenodigd alsnog een aanvullende extra aanvraag in te dienen voor deze pactperiode. De gemeenten in Rivierenland willen graag gehoor geven aan deze uitnodiging en hebben in gezamenlijkheid (aanvullend aan de oorspronkelijk 3 projecten van het Programma Cultuur- en erfgoedpact 2014-2016) een vierde programma-onderdeel ontwikkeld: "Senioren Cultuurparticipatie Rivierenland" (SCR) De provincie verwacht van een dergelijk programma: - Beschrijving van de gezamenlijke doelen die gericht zijn op de versterking van cultuurparticipatie. - Er wordt aangegeven hoe deze doelen met de inzet van cultuur en erfgoed worden gerealiseerd. - Het programma dient minimaal 50% aan cofinanciering te bevatten vanuit de samenwerkende gemeenten. - Het programma dient zorg te dragen voor de borging van programmaresultaten bij beëindiging van de pactperiode. De deelnemende gemeenten aan dit programma zijn: Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel. Omschrijving van het project 4: Senioren Cultuurparticipatie Rivierenland (SCR) Ook Rivierenland krijgt de komende tijd te maken met een ontgroening en vergrijzing van haar bevolking. Dit gaat gepaard met een groter beroep op WMO- en welzijnsregelingen. Het programma SCR zet in op het stimuleren van cultuurparticipatie door ouderen, en gaat met inzet van cultuur bijdragen aan zingeving, de vitaliteit en het welbevinden van senioren, en creatieve ontmoeting tussen jong en oud. SCR ontwikkeld daartoe een cultureel activiteitenprogramma voor ouderen en gaat dat programma in alle 10 gemeenten van Rivierenland uitvoeren. Het gaat hierbij zowel over vitale ouderen als om ouderen die wat meer zorg behoeven. Met inzet van cultuur zorgen we daarnaast ook voor verlenging van deelname aan het sociaal verkeer, en daarmee aan vermindering van eenzaamheidsproblematiek. Een bijkomend voordeel hiervan is dat SCR mede zorgt voor uitstel van zorgvragen en bijbehorende kosten. Ouderen worden nadrukkelijk zelf betrokken om mede vorm te geven aan de inhoud van het programma. SCR leidt tot vergroting van cultuurparticipatie van senioren, gaat het nu versnipperde aanbod toegankelijk maken en een programma van nieuw aanbod ontwikkelen. Samenwerking tussen culturele- en welzijnsorganisaties wordt gestimuleerd en geïntensiveerd en expertise wordt gebundeld. Culturele professionals worden geschoold, vrijwilligers gerekruteerd en toegerust. Het activiteitenprogramma wordt uitgevoerd en voorzetting van het programma wordt geborgd. 3

Doelgroepen: Verschillende doelgroepen profiteren van het SCR programma: - Ouderen die zelfstandig wonen met begeleiding of ondersteuning en ouderen in een aanleunwoningen. - Vitale ouderen als deelnemer en/of als vrijwilliger. - Ouderen met een niet-nederlandse achtergrond. - Mantelzorgers als deelnemer samen met de ouderen. - Scholieren V.O. en P.O. voor intergenerationele interactie. - Culturele professionals. - Culturele vrijwilligers. Daarnaast gaan culturele- en welzijnsorganisaties expertise delen, uitbreiden en opbouwen, en krijgen de deelnemende gemeenten beschikking over nieuwe WMO- en welzijnsinstrumenten. Doelen: SCR levert met inzet van cultuur een bijdrage aan het bereiken van WMO- en welzijnsdoelen. SCR draagt door cultuurparticipatie van senioren bij aan de voorkoming van eenzaamheidsproblematiek, de bestrijding van laaggeletterdheid, vergroting van de omgevingsbewustheid, het stimuleren van intergenerationele ontmoeting, de versterking van identiteit, vergroting van perspectief, participatie en empowerment. Activiteiten en totstandkoming programma: De activiteiten die SCR aanbiedt bestrijken een breed spectrum in alle cultuurdisciplines: Muziek, dans, beeldende kunst, theater, literatuur en erfgoed. Het betreft groepsactiviteiten, zowel actief als receptief met als doelen: ontmoeting, vitalisering, zingeving en culturele ontwikkeling. Er komen eenmalige activiteiten, zoals concert- erfgoed- of museum bezoek, maar ook activiteiten met een looptijd van 4 tot 10 weken. Bestaande initiatieven worden onderzocht op geschiktheid en worden aangepast en verbeterd. Nieuw aanbod wordt aan de hand van de behoeften ontwikkeld. Er komen ook activiteiten die gericht zijn op etnische groeperingen en op intergenerationele interactie. Alle activiteiten zijn dichtbij en op seniorenvriendelijke tijdstippen. Waar nodig gaat ook vervoer van deur tot deur voor de ouderen worden gefaciliteerd. Er komen activiteiten geleid door professionals met assistentie van vrijwilligers, maar ook activiteiten geleid door vrijwilligers met begeleiding en coaching door professionals. Het activiteitenprogramma wordt dusdanig breed dat er voor iedere deelnemende gemeente een passende keuze kan worden gemaakt die aansluit bij de behoeften van de inwoners. 4

Het is nadrukkelijk de bedoeling dat het activiteitenaanbod in samenspraak met alle betrokkenen wordt vormgegeven en recht doet aan eisen, wensen en verwachtingen van alle beschreven doelgroepen. Daarom worden alle beschreven doelgroepen betrokken bij de totstandkoming van het activiteitenprogramma. Om de inbreng van ouderen in het SCR programma mogelijk te maken komt er een "seniorenpanel" met vertegenwoordigers van ouderen uit heel de regio. Ook op lokaal niveau betrekken we ouderen bij de totstandkoming van het programma door gebruik te maken van bestaande seniorennetwerken. De inbreng van alle betrokken groeperingen wordt gewaarborgd door de instelling van een stuurgroep met vertegenwoordigers van: - De deelnemende gemeenten, omdat de doelen vanuit WMO en welzijn leidend zijn. - Het seniorenpanel, omdat de wensen en behoeften van de ouderen zeer belangrijk zijn. - Welzijnsorganisatie, culturele organisaties en culturele professionals omdat de standaarden van deze groeperingen belangrijk zijn. - Een externe adviseur van het kenniscentrum Cultuurmij Oost die zicht heeft op de processen en kennis inbrengt vanuit projecten elders in de provincie en het land. Om te zorgen dat alle doelstellingen en zo veel mogelijk ouderen bereikt worden komen er 3 programma's met verschillende aandachtsvelden: - Programma 1: Sociale activering senioren. a. Actieve cultuurparticipatie en ontmoeting door een (hernieuwde) kennismaking met uiteenlopende kunst- en cultuuractiviteiten b. Een receptief aanbod van maatwerkarrangementen dichtbij huis m.m.v. de culturele partners in de regio. Film-, theater-, en concertbezoek in de regio inclusief begeleiding en vervoer van deur tot deur. Bezoek aan musea en erfgoed in de regio inclusief rondleiding, begeleiding en vervoer van deur tot deur. - Programma 2: Intergenerationele interactie Sociaalculturele interactie tussen jongeren en ouderen via uitwisseling van ervaringen op het gebied van cultuur, lokale historie en erfgoed. - Programma 3: Rivierenlanders/medelanders a. Actieve cultuurparticipatie: Stimuleren van niet-nederlandse senioren en oudere Rivierenlanders in een kunstzinnige vertaling van elkaars verhalen, liederen, ervaringen en belevingen. b. Receptieve cultuurparticipatie: Optredens, lezingen, exposities en films over verschillende cultuur- en levensopvattingen m.m.v. de culturele instellingen en zelforganisaties. 5

Voorbeelden van activiteiten Hoewel het activiteitenprogramma nadrukkelijk wordt bepaald door de eisen, wensen en verwachtingen van de beschreven doelgroepen in Rivierenland, benoemen we toch een aantal projecten die als voorbeeld kunnen dienen. Er zijn in Gelderland een aantal programma's die focussen op ouderen en cultuur vanuit een zorg/welzijn beginsel. Met name in Doetinchem (Gruitpoort), Arnhem (Kunstbedrijf) en Zutphen (Muzehof) zijn deze programma's te vinden. SCR gaat de samenwerking met deze organisaties ook aan. Ook in Tiel (Mozaïek/Plantage) is een eerste aanzet in deze richting gegeven. - Dans: Introdans heeft een programma ontwikkeld waarin, rekening houdend met de mogelijkheden van de deelnemende ouderen (ook met bewegingsbeperking), een choreografie wordt gemaakt die ook wordt uitgevoerd voor een publiek van (niet exclusief) ouderen. Het programma draagt bij aan fysieke fitheid, stimuleert interactie en ontmoeting en werkt tevens als geheugentraining. (voorbeeld: 55+ programma Kunstbedrijf Arnhem) - Muziek: Rockin' Old School: Welzijnsorganisatie Mozaïek en Centrum voor de Kunsten hebben een programma ontwikkeld waarin 60+ers zelf muziek maakten De 22 deelnemers werkten,begeleid door professionals, toe naar een presentatie. Het repertoire werd door de deelnemers zelf bepaald. Het bleek dat de deelnemers elkaar ook in een andere context opzochten. (voorbeeld: Pilot programma Tiel) - Literatuur: Jeugdboeken toen, jeugdboeken nu: project voor ouderen en kinderen van groep 7/8 primair onderwijs. Beide groepen lezen een jeugdboek van nu (boek is 5 jaar of jonger) en een jeugdboek van toen (boek is 50 jaar of ouder). Er volgen twee discussiesessies o.l.v. een kinderboekenschrijver. Vervolgens gaan beide leeftijdsgroepen gezamenlijk naar een voorstelling n.a.v. één van de boeken. (voorbeeld: Netwerkprogramma ouderen Zutphen) - Theater: 16 jaar toen, 16 jaar nu: Een klas 16 jarigen (VO) wordt in contact gebracht met ouderen. De jongeren maken, begeleid door een theatermaker, een presentatie over hoe het nu is om 16 jaar te zijn en presenteren dit aan een groep ouderen. Zij interviewen de ouderen over hoe het vroeger was om 16 jaar te zijn en verwerken de verhalen van de ouderen (wederom begeleid door een theatermaker) in een tweede presentatie voor de ouderen. (voorbeeld: Lang Leve Kunst Doetinchem) - Beeldend: Een professionele kunstenaar bespreekt met een groep ouderen een eigen kunstwerk. De ouderen worden uitgenodigd en gestimuleerd om op dit kunstwerk te reflecteren en gaan vervolgens zelf aan de slag om hun interpretatie/visie/emotie over het kunstwerk te verbeelden. (voorbeeld: Lang Leve Kunst Doetinchem) Scholing Om tot uitvoering van het programma te komen worden zowel professionals als vrijwilligers opgeleid en begeleid voor het werken met de ouderen. Culturele professionals en vrijwilligers worden geschoold richting welzijn en ouderendidactiek, maar SCR maakt het ook mogelijk dat welzijnsprofessionals en vrijwilligers worden geschoold richting cultuur. Voorafgaand aan de uitvoering verzorgt het Gelders kenniscentrum Cultuurmij Oost een scholings- en trainingsprogramma voor 30 professionals en 60 vrijwilligers. De professionals en vrijwilligers volgen in groepen een separaat programma waar wel overlap in wordt aangebracht. 6

Het opleidingsprogramma wordt op maat gemaakt, uitgevoerd door experts, en bestaat uit didactische bijeenkomsten, maatschappelijke bijeenkomsten en kennismaking met de doelgroep. Tijdens de projectuitvoering vindt intervisie, coaching en training on the job plaats. Tijdspad De totstandkoming en uitvoering van het project kent verschillende fases: - Voorbereidingsfase: Maart t/m juli 2015. Draagvlak creëren, mogelijkheden inventariseren, opstellen projectplan. - Opstartfase: September t/m december 2015. Aanbrengen netwerk en verbinden van organisaties. Samenstellen stuurgroep. Samenstellen seniorenpanel, behoefte-onderzoek en aanzet maken voor activiteitenprogramma. - Concretiseringsfase: Januari t/m maart 2016. Vaststellen activiteitenprogramma, vaststellen scholingsbehoefte, werving professionals en vrijwilligers. - Scholingsfase: April t/m juni 2016. Aanbrengen expertise bij professionals en vrijwilligers. - Activiteitenprogramma uitvoeringsfase: Juli 2016 t/m juli 2017. - Evaluatie- en borgingsfase: Januari 2017 t/m juli 2017. Projectleiding en coördinatie De inhoudelijke aansturing en coördinatie van het project is in handen het Servicepunt Amateurkunst (onderdeel van De Plantage Centrum voor de Kunsten). Dit servicepunt is tevens de coördinator van het Cultuur- en erfgoedpact Rivierenland en draagt ook zorg voor de communicatie met de ambtenaren en portefeuillehouders cultuur en erfgoed. Het Servicepunt Amateurkunst werkt bij uitvoering van dit project nauw samen met culturele-, erfgoed-, en welzijnsorganisaties in Rivierenland. Borging Van Borging van de resultaten zal bij de beëindiging van SCR slechts gedeeltelijk sprake zijn omdat er altijd middelen noodzakelijk zullen zijn als basis voor een programmabudget. Wel zijn er zeker beklijvende factoren die voortzetting van het project aannemelijk maken: - Er is een functionerend netwerk aangebracht van welzijnsorganisaties, culturele instellingen en culturele professionals - Er is een cultureel activiteitenprogramma ontwikkeld dat voldoet aan de wensen van de ouderen, bijdraagt aan het bereiken van WMO/welzijn doelen en voldoet aan de standaarden van de welzijnsorganisaties, culturele organisaties en culturele professionals. 7

- Er zijn 30 culturele/welzijns professionals geschoold en ervaren in het werken met de doelgroepen. - Er zijn 60 culturele/welzijns vrijwilligers geschoold en ervaren in het werken met de doelgroepen. - Er is door alle deelnemende organisaties en gemeenten expertise en ervaring opgebouwd. - Opgedane expertise en ervaring is gedeeld zodat andere initiatieven hiervan profiteren. Kostenoverzicht programma-onderdeel 4 en cofinanciering De deelnemende gemeenten stellen voor project 4 een eenmalige bijdrage van 0.15 per inwoner beschikbaar en een aanvullende bijdrage via het kapitaliseren van ureninzet. Tevens is er een gekapitaliseerde ureninzet van De Plantage Centrum voor de Kunsten en de welzijnsorganisaties wiens inzet nodig is om project 4 te realiseren. Daarnaast is er sprake van additionele fondsenwerving en een (kleine) bijdrage van de deelnemende ouderen. De totale kosten voor project 4 bedragen 293.000,-. De begroting is al volgt gedetailleerd: 8

Begroting Senioren Cultuurparticipatie Rivierenland Totaal A B C D E F PROJECTLEIDING, PLANNING EN ONTWIKKELING 1 Projectleiding en planning 20.000 2 Project administratie 9.000 3 Ontwikkeling programma 27.000 4 Reis- en onkosten 500 TOTAAL 56.500 SCHOLING EN ADVISERING 1 Adviseur fondsenwerving 6.000 2 Advies, scholing, begeleiding Cultuurmij oost 34.000 TOTAAL 40.000 ACTIVITEITENPROGRAMMA 1 Programma 1: Sociale activering Actieve cultuurparticipatie en ontmoeting 60.000 Receptieve cultuurparticipatie en ontmoeting 30.000 2 Programma 2: Intergenerationele interactie 6 tot 8 projecten met publicatie voor 10 gemeenten 30.000 3 Programma 3: Rivierenlanders / medelanders Actieve cultuurparticipatie en ontmoeting 20.000 Receptieve cultuurparticipatie en ontmoeting 15.000 TOTAAL 155.000 VERVOER OUDEREN 1 Reële kosten vervoer door vrijwilligers 3.000 2 Vervoer door vervoersbedrijven 6.000 TOTAAL 9.000 PUBLICITEIT 1 Communicatie 13.000 2 Drukkosten en publicaties 10.000 3 Website 4.500 4 Mailing (porti + papier) 1.000 TOTAAL 28.500 OVERIGE KOSTEN 1 Accountantkosten 4.000 TOTAAL 4.000 TOTAAL LASTEN 293.000 9

Dekkingsplan Gemeentelijke bijdragen 0.15 per inwoner *(zie tabel) 35.500,00 Gekapitaliseerde ambtelijke ureninzet 2.500 per gemeente 25.000,00 Gekapitaliseerde ureninzet welzijn organisaties 3.000 per gemeente 30.000,00 Gekapitaliseerde ureninzet De Plantage 6.000,00 Fonds Sluyterman van Loo 10.000,00 Fonds RCOAK 10.000,00 Fonds cultuurparticipatie 10.000,00 Oranjefonds 10.000,00 Lokale fondsen 5.000,00 Eigen bijdrage deelnemers 5.000,00 TOTAAL matching 146.500,00 Aanvraag provincie 146.500,00 TOTAAL 293.000,00 * Specificatie 2015: 25% 2016: 50% 2017: 25% Totaal: 100% bijdrage gemeenten Buren 989 1.978 989 3.893,00 Culemborg 1.029 2.057 1.029 4.115,00 Geldermalsen 985 1.970 985 3.940,00 Lingewaal 413 825 413 1.651,00 Maasdriel 906 1.813 906 3.616,00 Neder-Betuwe 848 1.696 848 3.392,00 Neerijnen 450 900 450 1.801,00 Tiel 1.568 3.136 1.568 6.272,00 West Maas & Waal 690 1.380 690 2.761,00 Zaltbommel 1.011 2.021 1.011 4.043,00 Totaal 35.515,00 10

Gekapitaliseerde ureninzet: De ureninzet van ambtenaren cultuur en welzijn en van de welzijnsorganisaties is nodig voor: - Deelname aan de werkgroep programmering op maat - Input vanuit lokale sociale netwerken - Locatie keuze - Lokale publiciteit - Werving vrijwilligers - Tussentijdse evaluatie en bijstelling - Evaluatie en borging Aanvullende informatie: De gemeentelijke bijdrage van 0.15 per inwoner is voor de totale looptijd van het project. Gemeenten hebben de keuze om het bedrag in één keer te voldoen of om dit te verdelen over 3 begrotingsjaren (zie tabel). De gekapitaliseerde uren inzet wordt eveneens verdeeld over 3 jaren gedurende de totale looptijd van het project. De gekapitaliseerde ambtelijke uren inzet betreft zowel ambtenaren cultuur als welzijn. De verdeling van de uitgaven voor dit project is naar verwachting 15% in 2015, 60% in 2016 en 35% in 2017. 11