Samen in de lucht Het kind met de piepende ademhaling Guido Bothof, kinderarts i.o.
Wat is een piepende ademhaling? - Ouders gebruiken piepen o.a. om moeite met ademhaling en hoorbare ademhaling aan te geven - 23% ouders zegt: niet wat je hoort - <50% overeenkomst tussen medici en ouders Cane RS, Ranganathan SC, McKenzie SA; What do parents of wheezy children understand by "wheeze"? Arch Dis Child. 2000;82(4):327
Waarom piepen kinderen sneller en zijn ze sneller benauwd? Airway: Groot hoofd en korte nek Grote tong/ zachte mondbodem Neusademhaling Hypertrofie adenoid Breathing: Kleinere luchtwegdiameter/ sneller dichtvallen luchtwegen Kleiner longoppervlak/ minder alveoli Ademhaling vooral door diafragma Minder type 1 spiervezels Horizontale ligging ribben Grotere compliantie thoraxwand Foetaal hemoglobine Gevoeliger voor infecties door ontwikkelend immuunsysteem Turner NM, Lery PL. Advanced paediatric life support. 5e Nederlandse editie.
Definitie van astma Een chronische ontstekingsziekte van de luchtwegen waarbij vele cellen en celelementen een rol spelen. De chronische ontsteking wordt in verband gebracht met overgevoeligheid van de luchtwegen die leidt tot episoden met piepende ademhaling, ademnood, benauwdheid en hoesten, vooral 's nachts of in de vroege ochtend. Deze episoden worden meestal geassocieerd met een algemene maar variërende belemmering van de luchtstroom in de longen, die vaak spontaan of na behandeling verdwijnt Global Strategy for Asthma Management and Prevention (2011), pp.2 5
Astma - Meest voorkomende chronische ziekte van de kinderleeftijd - 33,8 per 1000 patiënten (leeftijd 0-4) - 35,9 per 1000 patiënten (leeftijd 5-14) NHG-standaard astma bij kinderen
Factoren die astma meer waarschijnlijk maken NVK richtlijn Astma bij kinderen
Factoren die astma minder waarschijnlijk maken NVK richtlijn Astma bij kinderen
Nog wat cijfers... - Bijna 50% van de kinderen <3 jaar maakt >1 episode met piepen door - 20% maakt meerdere piepepisoden door - >50% heeft na de leeftijd van 6 geen klachten meer - 80% van de kinderen met een diagnose astma heeft na 10 jaar geen klachten meer NVK richtlijn Astma bij kinderen; NHG-standaard Astma bij kinderen Uptodate: Natural history of asthma; Uptodate: Wheezing phenotypes and prediction of asthma in young children
Voorspellers voor astma - Ernstig astma op jonge leeftijd - Begin klachten > 2 jaar - Eczeem op kinderleeftijd - Vrouwelijk geslacht - Ouders met astma (vooral moeders) - Op jonge leeftijd RS of rhinovirus infectie - Maternaal roken (tijdens de zwangerschap) - Lage sociaal economische status - Prematuriteit - Obesitas - Vitamine D deficientie NVK richtlijn Astma bij kinderen; NHG-standaard Astma bij kinderen Uptodate: Natural history of asthma; Uptodate: Wheezing phenotypes and prediction of asthma in young children
Terminologie - Broncheale hyperreactiviteit (BHR) - Viral induced wheeze/ Periodiek (expiratoir) piepen/ Peuterastma - Het meest voorkomende klinische patroon, vooral bij zuigelingen, peuters en kleuters, is periodes van piepen, hoesten en kortademigheid geassocieerd met virale bovenste luchtweginfecties (blwi), zonder blijvende symptomen, dus tussendoor symptoomvrij. Het grootste deel van deze kinderen zal geen symptomen meer hebben op de schoolgaande leeftijd - Multitrigger wheeze/ (allergisch astma) - Een minderheid van de kinderen met episodisch piepen ten tijde van virale infecties ontwikkelt piepen dat ook optreedt bij andere prikkels zodat ze tussen acute episodes ook symptomen hebben, net zoals oudere kinderen met astma - echte astma NVK richtlijn Astma bij kinderen; NHG-standaard Astma bij kinderen
Brand P, et al. Kindergeneeskunde principes en praktijk. 2016
NVK richtlijn Astma bij kinderen; Behandeling (medicamenteus)
Take home messages! - Niet ieder kind dat piept heeft astma - Astma is een klinische diagnose - Je hebt de tijd (en extra info) nodig om de diagnose te stellen - Piepen op jonge leeftijd heeft over het algemeen een goede prognose - Indien een proef behandeling ICS niet werkt stoppen