Voorstelling HOP Mick: Inleiding Wat eraan voorafging: Een aantal jaar geleden is Wilma Boevink een lezing komen geven voor de medewerkers van het PZ Bethaniën omtrent het belang van ervaringswerkers in de zorgverlening. Haar verhaal zorgde voor heel wat opschudding maar inspireerde ook een groepje van medewerkers. Gedurende een lange voorbereidingstijd, probeerden zij op de verschillende niveaus van het ziekenhuis een cultuur op gang te brengen waarin er ruimte zou komen voor ervaringswerk. Zo werden er oa ex-patiënten uitgenodigd om tijdens de PTV-training hun ervaring afzondering en fixatie te delen. Uiteindelijk kregen ze van de directie de toestemming om een groepje vrijwilligers samen te stellen, dat ex-patiënten van het ziekenhuis zou bestaan. Aan de hulpverleners in het ziekenhuis werd gevraagd of zij patiënten kenden die voor dit project in aanmerking zouden komen. Zo zijn de verschillende leden van onze groep uitgenodigd voor een gesprek waar gepolst werd naar wat wij in onze behandeling als herstelbelemmerend hebben ervaren en of we daar realistische alternatieven voor hadden. Er werd ons ook beloofd dat we opleiding zouden kunnen volgen, oa gegeven door het HEE-team. Op 3 april 2013 is onze groep van 8 van start gegaan. We komen wekelijks bij elkaar. In het begin was dit om elkaar beter te leren kennen en onze ervaringen te delen. We bespraken wat ons geholpen had bij onze opname en wat we gemist hadden. Zo begonnen we te brainstormen over wat ons realistisch leek om binnen korte termijn te kunnen starten met onze groep in het PZ. Tijdens die vergaderingen zijn de ideeën van ons onthaal en overstapproject, onze herstelmodule, en de wens een inloophuis te hebben geboren! We zullen hier verderop in onze voorstelling iets meer over vertellen. We hebben onszelf HOP genoemd: Herstel, Ondersteuning en Patiëntenperspectief, waarmee we willen aangeven een platform en aanspreekpunt te zijn voor patiënten en zorgteams. Om te bekijken hoe we onze ideeën zouden kunnen invoeren in het ziekenhuis, zijn we eerst gaan overleggen met de directie zodat we zeker waren dat we hun steun zouden hebben. Nadien zijn we ons gaan voorstellen aan de verschillende vakgroepen. Zo zijn we uiteindelijk tot drie afdelingen gekomen waar we starten met een pilootproject voor ons onthaal- en overstapproject. Tegelijkertijd met onze groep ervaringswerkers, worden er ook een aantal medewerkers van het ziekenhuis opgeleid om referentiepersoon rond herstel te worden op hun afdeling. De bedoeling is dat zij onze contactpersoon op de afdeling zouden worden.
Ondertussen hebben we al een kick-off dag gehad samen met de groepsreferenten en een studiedag rond herstel, onder leiding van het HEE-team. We zijn ook zelf gestart met een opleiding rond herstel en ervaringsdeskundigheid verspreid over twee jaar. Hierover vertellen we later nog iets meer. Herstel en hoop willen we centraal plaatsen in alles wat we doen. Wat wij verstaan onder herstel, is met je kwetsbaarheden toch de regie van je eigen leven in handen kunnen nemen, en een leven leiden dat voldoening geeft in plaats van een leven te lijden. Hoe zien wij onze rol? - we werken herstelbevorderend en pinnen ons niet vast op een diagnose, de persoon staat altijd centraal. - we zijn een link tussen de patiënt en zorgeenheid - we werken laagdrempelig. Geen intakes en dergelijke - we werken onafhankelijk Wat willen we zeker niet doen/zijn? - We werken niet therapeutisch - We zijn geen veredelde ombudsdienst Zoals gezegd vertellen we hierna nog wat meer over de onthaal- en overstapwerking, over de opleidingen die we volgen en over de herstelmodule die we geven aan opgenomen patiënten in het PC. Geert: I.Onthaal-en overstapwerking A. Wat? Ondersteunen van patiënten in hun herstelproces tijdens overgangsmomenten; veranderingsmomenten die gepaard gaan met een aantal onzekerheden en die een specifiek aantal vragen oproepen: Concreet: Aanvang van een opname Overgang naar andere vorm van behandeling
Ontslag: doorstroming naar andere vorm van wonen: PVT, Beschut Wonen, thuiszorg, zelfstandig wonen, gewoon terug naar huis Eventueel na ontslag B. Eigenschappen Geen buddywerk: beperkt in de tijd Start met een drie pilootafdelingen: een behandelafdeling voor angst en depressie, een behandelafdeling voor verslaving en een rehabilitatieafdeling. Bedoeling: ervaring opdoen en werking op elkaar afstemmen. Na gunstige evaluatie: uitbreiding naar andere afdelingen binnen het ziekenhuis Generalistisch: diagnoseoverstijgend inzetbaar voor alle patiënten Aanbodgericht: op maat en vraag van de verschillende afdelingen Aanvraag gesprek: op vrijwillige basis We werken autonoom: niet opgenomen in de structuur van een zorgeenheid; geen directe uitwisseling van informatie over cliënten tenzij verontrustende signalen II. Bedoeling van de gesprekken: herstel bevorderen Mogelijke meerwaarde: samengevat in 5 punten: 1. Niet therapeutisch: wel mensen ondersteunen in hun herstelverhaal vanuit onze ervaring. =deskundigheid over het leven met een psychische kwetsbaarheid =aanvulling op de reguliere of professionele zorg Herstel is niet hetzelfde als genezen: Herstel: Rekening houden met kwetsbaarheden/valkuilen Daarnaast kwaliteiten/mogelijkheden of restmogelijkheden onderkennen = Leerproces met de focus op de mogelijkheden en niet zozeer op ziektesymptomen Concreet: factoren aangeven die herstelbevorderend gewerkt hebben drempels aangeven waarmee we werden geconfronteerd in het gewone leven na ons ontslag, zaken die levens-ontwrichtend waren of zijn Belang om het eigen herstelverhaal in een breder perspectief of verband te zien; dat men voldoende afstand kan nemen van het eigen herstelverhaal; dat men het kan overstijgen Wat voor de één een bron van frustratie is, kan voor de ander een bron van steun zijn 2.
Hoop uitstralen: getuigen dat men een betekenis- en zinvol leven kan leiden desondanks de gestelde diagnose. M.a.w. een rolmodel of voorbeeldfunctie zijn voor de anderen 3. Mensen proberen in hun eigen kracht te doen staan De machteloosheid die sommigen ervaren, helpen te overwinnen Trachten bij te brengen dat men zich niet volledig hoeft te laten beheersen door de gestelde diagnose; m.a.w. men hoeft het niet louter passief te ondergaan Men valt niet samen met zijn of haar ziekte: men heeft een kwetsbaarheid voor een psychische aandoening. Positief verwoord: 4. De controle over het eigen leven helpen herwinnen; mensen doen inzien dat men zijn leven kan sturen en nieuwe rollen kan aannemen Aandacht voor het eigen levensverhaal: besef dat zijn of haar ziektegeschiedenis een functie, een betekenis kan hebben Nieuwe betekenis aan je leven en ervaringen geven en het niet geheel laten afhangen van een ander Je levensverhaal herschrijven totdat het bij je past Geen slachtoffer van je ervaringen, maar eigenaar van je ervaringen Spreekbuisfunctie: vertalen wat er leeft bij patiënten/cliënten Kritische bevraging van de eigen praktijk Vanuit dialoogmodel: We stellen ons eerder bescheiden op, wel vanuit onze eigen invalshoek. 5. Destigmatiserend werken: schaamte voor de diagnose trachten te overwinnen Stigma en zelfstigma bestrijden: we herkennen het proces dat de cliënt doormaakt. We weten wat het betekent een etiket opgeleefd te krijgen met mogelijk wegvallen van het sociaal netwerk en eventuele uitsluiting: vrienden die wegvallen en een mogelijke problematisering van de familiebanden. Het is de bedoeling mensen hiermee leren om te gaan Dit is onze visie, maar in de praktijk zijn we tijdens de voorstellingen aan de verschillende vakgroepen binnen het ziekenhuis, zijn we wel op een aantal terugkerende bedenkingen gebotst: Hoe is het mogelijk om als ervaringswerker diagnose-overstijgend te werken?
Gaan mensen die pas opgenomen zijn niet ontmoedigd worden als ze iemand ontmoeten die al vele jaren tegen zijn ziekte vecht? Gaan wij, als niet opgeleide hulpverleners, niet overspoeld worden door alle ellende van patiënten? Gaan patiënten ons niet meer in vertrouwen nemen dan de hulpverleners en zal er daardoor voor hen niet veel informatie verloren gaan? Onder elkaar hebben we hier al veel over gefilosofeerd en gediscussieerd. We hopen dat de ervaring van de komende tijd ons zal helpen om die bedenkingen nog beter het hoofd te bieden. We starten in januari. Emmy: Opleidingen HEE - BMMH (begin maken met herstel) o 5 lesmomenten o Kennismaking o Wat waren bronnen van steun bij herstel? o Wat zijn ieders valkuilen? o Wat is de rol van begeleiders bij herstel? o Evaluatie o We hebben onze eigen ervaring + we delen kennis door elkaars ervaringen te horen en mee aan de slag te gaan - HWG (herstelwerkgroep) o 15 lesmomenten o We werken rond begrip herstel o Herstelthema s worden uitgediept o Door uitwisselen van ervaringen verwerven we bredere kennis en ontwikkelen we enerzijds een persoonlijk herstelperspectief en anderzijds een gezamenlijk herstelperspectief o Op deze manier werken we zelf actief aan ons herstel of we overdenken het, wat ons in staat stelt opnieuw zingeving aan ons eigen leven te geven en anderen hier ook mee te helpen
Gesprekstechnieken * Vinden we sowieso belangrijk omdat we er niet buiten kunnen voor groepen te spreken, als we hier training voor gevolgd hebben gaan we daar beter in worden * Gekozen voor CVO in Antwerpen, centrum voor volwassenenonderwijs * gesprekstechnieken is een onderdeel of module van de opleiding assistent in de psychologie en omvat 60 lestijden, die 60 lestijden betekent concreet één avond per week 4u les gedurende 4 maanden (februari tot eind mei) dan moeten we praktisch examen afleggen in juni: * We krijgen theorie over gesprekstechnieken * We leren vaardigheden in spreken en luisteren en * Hoe we een situatie moeten verduidelijken *We oefenen de techniek van het hardop denken en hoe we een gesprek openen en afsluiten Cursus ervaringsdeskundigheid bij Uilenspiegel Uilenspiegel = een patiëntenvertegenwoordiging in de ggz Het gaat om een vorming die éénmaal per maand zal plaatsvinden gedurende een hele dag en ong. 10 keer zal doorgaan Doel van deze cursus= een grondig inzicht in de wereld van de ggz De psychiatrische ziektebeelden Hoe we omgaan met mensen die het nog heel moeilijk hebben en hoe we ons eigen levensverhaal hierin plaatsen We zullen uitleg krijgen over de rechten van de patiënt Opleiding van HEE volgen we allemaal, gesprekstechnieken en uilenspiegel niet maar het is wel de bedoeling dat we onze kennis doorgeven aan de hele groep
De herstelmodule: Binnen het PC worden er doorheen de week een aantal afdelingsoverstijgende activiteitenmodules gegeven, waarvoor patiënten zich zelf kunnen inschrijven. Wij bieden de module werk maken van herstel aan. Onze bedoeling is om op een laagdrempelige wijze ervaringen uit te wisselen rond opname en herstel dmv een open dialoog We vertrekken vanuit eigen ervaring. Er zullen altijd 2 à 3 mensen van ons aanwezig zijn en we verwachten min. 4 en max. 8 deelnemers. Het is een gesloten module van 6 weken, uitstappen kan altijd, instappen alleen bij de start van een reeks om zo de veiligheid van de groep te garanderen Inloophuis Wij zijn ervan overtuigd dat we een eigen lokaal nodig hebben om als ervaringswerkers binnen het ziekenhuis onafhankelijk te kunnen blijven werken. We zouden patiënten dan kunnen ontmoeten op een plek die los staat van hun afdeling, waardoor ze al bijna letterlijk de stap moeten zetten om met hun herstel te beginnen. Voorlopig zullen we voor ons onthaalproject patiënten nog ontmoeten op de afdeling. Vanaf januari krijgen we een eigen lokaal ter beschikking. We hopen om vanaf dan een soort inloophuis te kunnen zijn voor patiënten waar ze spontaan kunnen binnenvallen met vragen. We denken nog volop na over hoe we dit het best kunnen organiseren.