Lokale heffingen Inleiding Deze paragraaf bevat informatie en voorstellen over de diverse gemeentelijke belastingen en heffingen en gaat in op de consequenties daarvan voor de inwoners. Eerst krijgen de belastingen die kunnen worden gerangschikt onder de zogeheten woonlasten aandacht. Dit betreft de onroerende zaak belastingen, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. Daarna komen de andere heffingen aan bod. Bij iedere belasting/heffing wordt een vergelijking gemaakt met de omliggende gemeenten. Aan het eind van deze paragraaf staat een dergelijke vergelijking van de lokale lastendruk voor een gezin. De opbrengsten worden verantwoord onder het desbetreffende programma en in het hoofdstuk Algemene dekkingsmiddelen van de programmabegroting. Beleidskader Het beleid voor de lokale heffingen is vastgelegd in de: Verordening op de heffing en invordering van onroerende zaakbelastingen; Verordening afvalstoffenheffing en reinigingsrechten; Verordening op de heffing en invordering van rioolheffing; Verordening op de heffing en invordering van een eenmalig rioolaansluitrecht; Verordening op de heffing en invordering van hondenbelasting; Verordening op de heffing en invordering van lijkbezorgingrechten; Legesverordening op de heffing en invordering van marktgelden; Verordening op de heffing en invordering van toeristenbelasting; Legesverordening op de heffing en invordering van forensenbelasting; Verordening op de heffing en invordering van leges. Lokaal belastingbeleid De uitgangspunten voor de bepaling van de tariefstelling worden meegenomen in de documenten behorende bij de begrotingscyclus, zoals de kaderbrief/nota, de begroting en de jaarrekening. Voornamelijk voor de afvalstoffenheffing, de bouwleges en de grafrechten is het transparant maken van de kosten en opbrengsten per tariefsoort essentieel, zodat politieke keuzes gemaakt kunnen worden. Vaststelling tarieven 2012 In de begroting 2012 wordt bepaald wat de hoogte van de tarieven zou moeten zijn. Daadwerkelijke vaststelling van de tarieven 2012 vindt plaats bij de vaststelling van de belastingverordeningen in december 2011.
Opbrengsten De verwachte netto-opbrengst van alle belastingen bedraagt voor 2012 10,3 miljoen en kan als volgt worden uitgesplitst: Soort heffing Bedragen x 1.000 R2010 B2011 B2012 Onroerende zaakbelastingen 3.785 3.950 4.055 Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten 1.837 2.529 2.563 Rioolrechten 1.888 1.970 2.022 Hondenbelasting 58 56 66 Grafrechten (begraven/huur/koop/onderhoud) 179 198 228 Marktgelden 7 5 5 Toeristenbelasting 17 18 27 Forensenbelasting 12 14 21 Bouwleges 607 888 967 Overige leges 482 474 403 Totaal 8.872 10.102 10.357 Onroerende zaakbelasting (OZB) De belangrijkste eigen inkomstenbron van de gemeente wordt gevormd door de onroerende zaakbelastingen. Afhankelijk van de nieuwe totale WOZ-waarde per waardepeildatum 1 januari 2011 wordt het OZB-percentage bepaald. Het uiteindelijke tarief is afhankelijk van de uitkomsten van de herwaardering. Op dit moment wordt een waardedaling voor woningen verwacht van 2%. Om met deze waardedaling de verwachte prijsstijging van 1,5% te compenseren, is een stijging van 3,5% van het tarief nodig. Voor niet-woningen bedraagt de verwachte waardedaling 1,5%. Vanuit de bezuinigingsvoorstellen 2011 is afgesproken het tarief jaarlijks te laten stijgen met 5% tot en met 2014. Om met de waardedaling van 1,5% de te realiseren opbrengsten stijging van 5% te compenseren, is een stijging van 6,5% van het tarief nodig. Percentages OZB 2010, 2011, 2012 2010 2011 2012 Woningen - Eigenaren 0,0877 0,0917 0,0949 Niet-woningen - Eigenaren 0,1406 0,1471 0,1567 - Gebruikers 0,1127 0,1178 0,1255
Percentage OZB 2011 omliggende gemeenten Woningen - Eigenaren 0,0917 0,087 0,1014 0,092 0,0964 0,0955 Niet-woningen - Eigenaren 0,1471 0,185 0,2271 0,1430 0,1068 0,1437 - Gebruikers 0,1178 0,143 0,1812 0,1250 0,0853 0,1152 Totaal niet-woningen 0,2649 0,328 0,4083 0,2680 0,1921 0,2589 Het OZB-percentage in is vergelijkbaar met het gemiddeld percentage van de buurgemeenten. Afvalstoffenheffing en reinigingsrecht Het tarief van de afvalstoffenheffing is onderverdeeld in een tarief voor eenpersoons- en een tarief voor meerpersoonshuishoudens. Van bedrijven met een beperkt aanbod van bedrijfsafval worden reinigingsrechten geheven. Tarieven (afgerond op hele euro s) 2010 2011 2012 Eenpersoonshuishoudens 105 138 147 Meerpersoonshuishoudens 190 249 266 Reinigingsrecht 226 296 317 De stijging van de tarieven wordt veroorzaakt doordat in 2012 de 2 e helft van de BTW verhoging ( 125.000), die als kostenpost meegenomen mag worden, is doorberekend. Deze komt bovenop de 1,5% prijspeilcompensatie Tarieven 2011 omliggende gemeenten (afgerond op hele euro s) Alkmaar Heerhu- Bergen Haren- gowaard karspel Eenpersoonshuishoudens 138 154 187 210 170 169 Meerpersoonshuishoudens 249 242 230 280 240 268 Reinigingsrecht (incl. BTW) 296 288 n.v.t. 280 n.v.t. n.v.t. Gemiddeld genomen zijn de tarieven voor meerpersoonshuishoudens iets lager van de bij de buurgemeenten. Het tarief voor eenpersoonshuishoudens ligt 40 onder het gemiddelde van de buurgemeenten. Rioolheffing Het nieuwe Gemeentelijk Riolerings Plan 2011-2015 is door de raad vastgesteld. Voor de komende 10 jaar zullen de tarieven met 7,82% moeten stijgen om de toekomstige investeringen in het onderhoud te kunnen bekostigen. Het tarief wordt in rekening gebracht bij eigenaren van woningen of bedrijven die direct of indirect
zijn aangesloten op de gemeentelijke riolering. Wanneer het aantal m³ dat via het riool wordt afgevoerd de 500 m³ overtreft, vindt een extra heffing plaats. Tarieven (afgerond op hele euro s) 2010 2011 2012 Aansluiting per woning 159 159 171 Gemiddeld genomen is het tarief rioolrecht in hoog ten opzichte van de buurgemeenten. Hondenbelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting Hondenbelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting zijn algemene belastingen. Dat houdt in dat de raad vrij is in de bepaling van de opbrengst; er hoeft geen relatie met de kosten te zijn. Ieder jaar wordt een vijfde deel van de huishoudens gecontroleerd op het hondenbezit. In het kader van de bezuinigingsoperatie 2011 is een tarief verhoging van 10% begroot tot en met 2014. Daarenboven wordt voor 2012 een extra verhoging van 7% voorgesteld om de marge tussen de heffings- en invorderingskosten en de belastingopbrengsten meer in lijn te brengen met de OZB (10%). Inclusief de al geraamde verhoging zal de marge voor de hondenbelasting in 2014 circa 12,5% bedragen. Met het voorstel wordt conform de wens van de raad het profijtbeginsel gehandhaafd. De hondenbelasting wordt namelijk niet afgeschaft en via de OZB op woningbezitters verhaald. Dezelfde methodiek wordt ook voorgesteld voor de forensen- en toeristenbelasting. Die belastingen worden met 50% verhoogd en komen uit op 117 per jaar respectievelijk 0,65 per overnachting. De taakstelling van 20.000 uit de takendiscussie blijft hierdoor in stand. De hondenbelasting wordt geheven per hond. Voor kennels is een apart tarief. Tarieven (afgerond op hele euro s) 2010 2011 2012 Één hond 33 36 42 Tweede hond 47 52 61 Kennel 275 303 355 Alkmaar Heerhu- Bergen Haren- gowaard karspel Aansluiting per woning 159 107 138 268 152 116 Één hond 36 62 n.v.t. 75 n.v.t. 71 Tweede hond 52 62 n.v.t. 75 n.v.t. 142 Kennel 303 187 n.v.t. 645 n.v.t. n.v.t.
Grafrechten De kostendekkendheid van de grafrechten is de afgelopen jaren afgenomen. Oorzaken hiervan zijn de achterblijvende opbrengsten in vergelijking met de prognoses en de toegenomen kosten als gevolg van de nieuwe begraafplaats in Zuid-Scharwoude. Actuele ontwikkelingen zijn de uitbreiding van de begraafplaatsen in Sint Pancras en Broek op. De kosten van deze ontwikkelingen zijn in de begroting kostendekkend meegenomen door aanpassing van het tarief. Hiervoor is een tariefstijging voor de jaren 2011 en 2012 van 15% per jaar noodzakelijk. Hiermee blijft het kostendekkendheidspercentage (iets minder dan 35%) gelijk aan de begroting 2011. Tarieven (afgerond op hele euro s) 2010 2011 2012 Begraven 604 694 798 Grafrecht 20 jaar 836 961 1.105 Afkoop onderhoud 1.511 1.737 1.997 De tarieven in zijn gemiddeld hoger dan die van de buurgemeenten. Bouwleges Ten aanzien van de bouwleges streeft het college naar kostendekkende leges maar zijn door de crisis en de nieuwe WABO de legesopbrengsten drastisch gedaald bij een gelijkblijvend kostenniveau. Voor de effecten van de WABO waarvoor extra investeringen noodzakelijk zijn stellen we een tariefverhoging van 10% voor. Daarnaast loopt momenteel een onderzoek naar de beperking van ambtelijke kosten bouwleges en vullen we vrijvallende vacatures met betrekking tot de bouwleges niet in. Beide maatregelen moeten leiden tot kostendekkende bouwleges vanaf 2013. Kosten bouwaanvraag, tarieven (afgerond op hele euro s) 2010 2011 2012 lichte bouwvergunning 10.000, excl. btw, incl. welstand 497 497 547 reguliere bouwvergunning 45.500, excl. btw, incl. welstand 1.409 1.409 1.550 reguliere bouwvergunning 130.000, excl. btw, incl. welstand 4.165 4.165 4.582 Begraven 694 655 573 539 550 860 Grafrecht 20 jaar 961 1.285 852 1.226 893 1.440 Afkoop onderhoud 1.737 1.617 977 1.530 676 1.125 Totaal 3.392 3.557 2.402 3.295 2.119 3.425 lichte bouwvergunning 10.000, excl. BTW, incl. welstand 497 286 207 227 290 367
reguliere bouwvergunning 45.500, excl. BTW, incl. welstand reguliere bouwvergunning 130.000, excl. BTW, incl. welstand 1.409 911 781 1.033 1.320 822 4.165 2.206 1.811 2.951 3.770 1.747 Gemiddeld genomen zijn de leges voor bouwaanvragen in hoger dan in de buurgemeenten. Overige heffingen Naast bovenstaande heffingen zijn er nog enkele andere heffingen zoals de marktgelden, de toeristenbelasting, de forensenbelasting en de overige leges, waaronder de leges burgerzaken. Tariefsvoorstellen 2012 De begroting 2012 gaat uit van een prijscompensatie van 1,5%. Dit geldt zowel voor de uitgavenals voor de inkomstenkant. Voorstellen tot wijziging van tarieven in deze paragraaf hebben dus een andere oorsprong dan inflatiecorrectie. De voorgestelde tariefsstijgingen voor 2012 zijn soms het gevolg van genomen beslissingen in 2011 (verhoging bouwleges in het kader van de Kadernota 2011-2015) en van de bezuinigingsvoorstellen uit de Programmabegroting 2011. Voor de OZB niet-woningen is het voorstel de inkomsten met 5% te laten stijgen. Omdat daarnaast een daling van de totale WOZ-waarde per peildatum 1 januari 2010 met 1,5% wordt verwacht, is het noodzakelijk om het tarief met 6,5% te laten stijgen. De geraamde opbrengsten voor afvalstoffenheffing zijn in de begroting 2012 kostendekkend inclusief de BTW-component. Het tarief stijgt daarvoor met 6,8%. Dit geldt tevens voor het tarief van het reinigingsrecht. Voor de rioolrechten is bij de vaststelling van het Gemeentelijk Riolering Plan 2011-2015 bepaald dat de tarieven voor rioolrecht tot en met 2022 jaarlijks met 7,82% stijgen. Om voor de grafrechten in 2012 hetzelfde dekkingspercentage te houden als in de begroting 2011 is een tariefstijging van 15% noodzakelijk. Voor de hondenbelasting is een tariefsstijging van 17% opgenomen. De tarieven voor forensenen toeristenbelasting stijgen met 50%. De overige tarieven worden verhoogd met 1,5%. stijging tarief 2011 autonoom bezuiniging totaal tarief 2012 OZB (woning, eigenaar) 0,0917 3,5% 0% 3,5% 0,0949 OZB (niet-woning, eigenaar) 0,1471 1,5% 5% 6,5% 0,1567 OZB (niet-woning, gebruiker) 0,1178 1,5% 5% 6,5% 0,1255 Afvalstoffenheffing, 138 1,5% 5,3% 6,8% 147 eenpersoonshuishouden Afvalstoffenheffing, 249 1,5% 5,3% 6,8% 266 meerpersoonshuishouden Reinigingsrecht (bedrijven) 296 1,5% 5,3% 6,8% 317
stijging tarief 2011 autonoom bezuiniging totaal tarief 2012 Rioolheffing 159 7,82% 0% 7,82% 171 Hondenbelasting, één hond 36 0% 17% 17% 42 Hondenbelasting, tweede hond 52 0% 17% 17% 61 Hondenbelasting, kennel 303 0% 17% 17% 355 Forensenbelasting 78 0% 50% 50% 117 Toeristenbelasting 0,43 0% 50% 50% 0,65 Grafrechten, begraven 694 0% 15% 15% 798 Grafrecht 20 jaar 961 0% 15% 15% 1.105 Grafrecht, afkoop onderhoud 1.737 0% 15% 15% 1.997 Lichte bouwvergunning 10.000, 497 0% 10% 10% 547 exclusief BTW, inclusief welstand Reguliere bouwvergunning 1.409 0% 10% 10% 1.550 45.500, excl. BTW, incl. welstand Reguliere bouwvergunning 130.000, excl. BTW, incl.welstand 4.165 0% 10% 10% 4.582 Lokale lastendruk Ter illustratie is van een gemiddeld gezin een voorbeeldberekening gemaakt van de lokale lasten. Er is onderscheid gemaakt tussen een gezin in een koopwoning en in een huurwoning. De gebruikte WOZ-waarde is de geschatte gemiddelde WOZ-waarde van een gezinswoning. Deze waarde zal in 2011 naar verwachting ongeveer 2% lager liggen dan in 2010. De lokale lastendruk voor een meerpersoonshuishouden in stijgt met 5% ( 33). Meerpersoonshuishouden - koopwoning van 268.000 263.000 Soort heffing (afgerond op hele euro s) 2011 2012 verschil % OZB eigenarendeel 245 249 1,5 Afvalstoffenheffing 249 266 6,8 Rioolheffing 159 171 7,82 Totaal 653 686 5 OZB eigenarendeel 245 234 272 247 259 256 Afvalstoffenheffing 249 242 230 280 240 268 Rioolheffing 159 107 138 268 152 116 Totaal 653 583 640 795 651 640
Meerpersoonshuishouden met een huurwoning van 263.000 Soort heffing (afgerond op hele euro s) 2011 2012 verschil % Afvalstoffenheffing 249 266 6,8 Afvalstoffenheffing 249 242 230 280 240 268 Rioolheffing *159 *107 *138 268 152 116 Totaal 408 349 368 548 392 384 * Dit bedrag wordt in deze gemeenten geheven van de eigenaar in plaats van de gebruiker en is hier alleen voor de volledigheid van de vergelijking opgenomen. De lokale lastendruk in voor 2011 is gemiddeld genomen vergelijkbaar met die van de buurgemeenten. Kwijtscheldingsbeleid Voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen geldt net als voor de Rijksbelastingen de Invorderingswet. De gemeente mag in het kwijtscheldingsbeleid niet soepeler zijn dan het Rijksbeleid, wel strenger. De gemeente heeft vrijheid te kiezen voor een percentage tot maximaal 100% van de bijstandsnorm voor de kosten van levensonderhoud. In is gekozen voor het maximum. In is kwijtschelding mogelijk voor: afvalstoffenheffing; hondenbelasting (alleen de eerste hond); onroerende zaakbelasting; grafrechten (alleen het jaarlijks grafonderhoud).