Handleiding en opgaven niveau A2 Thema: Serious Request Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A2 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan (zie pagina 7) Aandachtspunt - Op grond van wat u weet over de leerlingen en op basis van de stof die in de rekenmethode aan bod geweest is, bepaalt u bij Stap 2 van het Stappenplan welke manieren of aanpakken u aan de orde stelt. Opgave 1: Samen Voorkennis ophalen over het onderwerp Introduceer het onderwerp van deze les: Serious Request. Met enkele vragen haalt u voorkennis op over het onderwerp van deze week. Dinsdagavond zijn drie bekende dj s het Glazen Huis in Enschede in gegaan. Daarmee startte de actie Serious Request. Heeft iemand daar al iets van gezien? Waar wordt actie voor gevoerd? Hoe voeren ze actie? Hebben ze zelf weleens actie gevoerd? Waar was dat voor? En hoe hebben ze toen actie gevoerd? Laat vervolgens eventueel het Nieuwsbegripfilmpje zien, dat hoort bij dit onderwerp. Zie www.nieuwsbegrip.nl (week 51, 2012, niveau A, digibordfilmpje). Als u geen abonnement heeft op Nieuwsbegrip kunt u overwegen een ander filmpje op te zoeken over dit onderwerp. Stel eventueel nog een aantal vragen over het Nieuwsbegripfilmpje: Voor de hoeveelste keer wordt de actie gehouden? (voor de negende keer) Welke radiozender doet de actie? (3FM) Hoe lang zitten de dj s in het huis? (zes dagen) Wanneer is de actie afgelopen? (kerstavond, dus 24 december s avonds) Hoe werd er in het begin vooral geld ingezameld? (door muziek aan te vragen bij de dj s) Werd er ieder jaar meer, minder of evenveel geld opgehaald als het jaar ervoor? (ieder jaar meer) Stappenplan Nieuwsrekenen s(b)o Laat het Werkblad Stappenplan op het digibord zien. Vertel nog een keer wat het doel van het Stappenplan is en wat de pictogrammen betekenen. De pictogrammen staan voor de drie stappen die je moet nemen om tot een oplossing van een rekenvraag van Nieuwsrekenen te komen: 1
Stap 1: Ik begrijp het verhaaltje en de rekenvraag Stap 2: Ik bedenk hoe ik de rekenvraag oplos Stap 3: Ik beantwoord de rekenvraag Stap 1: Ik begrijp het verhaaltje en de rekenvraag U laat het opgavenblad op het bord zien (zorg ervoor dat de rekenopgaven nog even bedekt zijn en dat alleen de tekst te zien is) terwijl het papieren Opgavenblad en het Werkblad Stappenplan worden uitgedeeld. Laat de leerlingen op het Werkblad Stappenplan hun naam invullen en een kruisje zetten bij Samen. Ook op het Opgavenblad moeten ze hun naam zetten. Tekst en schema lezen U leest de tekst voor terwijl de leerlingen met u meelezen. Tijdens het lezen geeft u hardop denkend aan wat u te binnen schiet. Na het lezen van de titel Geld ophalen merkt u op dat het gesprekje aan het begin van de les hier over ging: bij de actie van Serious Request gaat het ook om het ophalen van geld. Misschien behoeven de woorden veiling, bieden, Rode Kruis en babysterfte nadere uitleg. Kijk ook samen naar de foto, zodat de kinderen zien welke Ernie en Bert kunnen langskomen. Kijk daarna naar het schema onder de tekst zie je wat het Rode Kruis kan doen tegen babysterfte en wat dat kost. Leg zo nodig onduidelijke termen uit. Tekst en schema arceren Geef iedere leerling een markeerstift. Geef hardop denkend aan welke zinnen, begrippen en woorden met rekenen te maken hebben. Markeer ze op het bord. U begint met de getallen: 18, 330 en 4 zijn de getallen. Deze arceer ik in ieder geval. Vertel dat u nog eens goed naar deze getallen gaat kijken. Na 18 staat december. Het gaat dus om de datum 18 december. U arceert ook december. Voor de 330 staat een euroteken, het gaat hier dus om een hoeveelheid geld. Ook dit euroteken arceert u. Na 4 staat dagen, dat geeft dus de tijd aan. Arceer ook het woord dagen. Vertel dat u nu gaat kijken of er nog meer woorden in de tekst staan die met rekenen te maken hebben. Dat is deze keer niet het geval. In het schema staan nog wel een heleboel getallen. Dat zijn de bedragen die nodig zijn voor verschillende (hoeveelheden) zaken. Deze arceert u niet. U geeft alleen aan dat het hele schema met rekenen te maken heeft, en dat u daarom niet alle getallen arceert. Nadat u de tekst en het schema besproken heeft, vertelt u hardop denkend dat u nu het verhaaltje en het schema begrepen heeft. U zet nu een kruisje op het Werkblad Stappenplan bij het verhaaltje en het schema. De leerlingen doen dat ook. 2
Na het bespreken van de tekst en het schema, kunnen de leerlingen misschien zelf een paar rekenvragen bedenken. Deze hoeven niet uitgerekend te worden. Eventueel schrijft u een paar leuke vragen op het bord. De eerste rekenvraag Op het bord laat u opgave 1 zien en u leest deze voor: Hoeveel geld moet er nog extra op Bert en Ernie geboden worden om twee speciale ziekenhuisbedden te kunnen kopen? Er is dus een bepaalde hoeveelheid geld geboden op Bert en Ernie. En nou moet ik dus uitrekenen hoeveel méér geld ik nog nodig heb om twee speciale ziekenhuisbedden te kopen. We snappen nu de rekenvraag en zetten dus een kruisje op het Werkblad Stappenplan bij de rekenvraag. Stap 2: Ik bedenk hoe ik de rekenvraag oplos Wijs op het pictogram: We gaan nu bedenken hoe we deze rekenvraag kunnen oplossen. We gaan nu uitrekenen hoeveel méér geld ik nog nodig heb dan ik nú heb, om twee speciale bedden te kopen. Leg uit dat er vaak meer manieren zijn om tot een oplossing te komen. U vertelt dat u eerst gaat kijken in de tekst van de opgave. Daar staat dat er al 330 euro geboden is. Dat weet u alvast. U vertelt dat u ook in het schema moet kijken, omdat daar als het goed is de kosten voor de speciale bedden in staan. Oké, ik zie hier dat 1 bed 250 euro kost. Dat schrijf ik op. En hoeveel 2 bedden kosten dat moet ik dan even uitrekenen: 2 25 = 50, maar ik moet 2 250 doen. En dan heb ik al 330 euro die geboden zijn, die moet ik dan daar vanaf halen. Terwijl u de oplossing op deze manier uitwerkt, maakt u korte notities op het Werkblad Stappenplan bij Stap 2 (zie de afbeelding hiernaast). Stap 3: Ik beantwoord de rekenvraag Wijs op het derde pictogram. Het beantwoorden van de rekenvraag is nu eigenlijk niet zo moeilijk meer: De som die ik moet uitrekenen is 500-330. Voor het gemak, doe ik eerst 500 300 = 200 en daarna 200 30 = 170. Schrijf nu het antwoord op het bord op het Opgavenblad. Doe dat in de context van het verhaal: 170 euro extra. Vertel de leerlingen dat het antwoord op een Nieuwsrekenopgave nooit alleen een getal kan zijn. Daarna schrijven de leerlingen het antwoord bij opgave 1 op het Opgavenblad. 3
Opgave 2: Proberen Stap 1: Ik begrijp het verhaaltje en de rekenvraag De leerlingen pakken hun Opgavenblad en u deelt een nieuw Werkblad Stappenplan uit. Laat de leerlingen hun naam invullen en een kruisje zetten bij Proberen. Vraag de leerlingen wat ze moeten doen bij Stap 1. Laat de leerlingen samen de tekst nog eens lezen. Ze kruisen bij Stap 1 aan dat ze het verhaaltje hebben begrepen. Vervolgens doen ze hetzelfde met de rekenvraag, dus opgave 2. Vraag aan de tweetallen hoe het gegaan is. Hebben ze de nieuwe rekenvraag goed begrepen? Stap 2: Ik bedenk hoe ik de rekenvraag oplos Attendeer de leerlingen op Stap 2. Wijs hen erop dat er verschillende manieren zijn om de rekenvraag aan te pakken. Ze moeten in deze opgave vier keer een tijdsduur uitrekenen. Misschien kunnen ze er allebei twee uitrekenen. Hierna vergelijken ze samen hun uitkomsten en bepalen ze welke rit het kortst was. Inventariseer welke aanpakken de tweetallen gevonden hebben. Benadruk dat er verschillende manieren kunnen zijn en dat deze allemaal goed kunnen zijn. Maar soms is de ene manier handiger of sneller dan de andere manier. Vraag tot slot hoe het ging: wat was makkelijk, wat was moeilijk? Waar hadden ze nog hulp bij nodig? Stap 3: Ik beantwoord de rekenvraag Kijk met de leerlingen naar Stap 3. Laat de tweetallen hun antwoord opschrijven bij Stap 3 van het Werkblad Stappenplan. Bespreek de antwoorden en let erop dat de antwoorden vertaald zijn naar de context: 200 moeders. Het antwoord is niet alleen een getal. Hierna schrijven de leerlingen het antwoord op het Opgavenblad bij opgave 2. Vraag tot slot hoe het ging: wat was makkelijk, wat was moeilijk? Waar hadden de leerlingen nog hulp bij nodig? Breng daarbij ook in wat u zelf heeft gezien en opgemerkt tijdens het rondlopen langs de tweetallen. 4
Opgave 3: Zelf De leerlingen pakken hun Opgavenblad en krijgen een nieuw Werkblad Stappenplan. Laat de leerlingen hun naam invullen en een kruisje zetten bij Zelf. De leerlingen werken zelfstandig (individueel of in tweetallen) aan de nieuwe rekenvraag opgave 3 bij de context Serious Request. Loop samen met de leerlingen nog even de stappen van het Stappenplan door aan de hand van het Werkblad Stappenplan. Vervolgens gaan de leerlingen aan de slag met opgave 3. Terwijl de leerlingen aan het werk zijn loopt u rond. Ter afronding van de les inventariseert u de aanpakken en antwoorden van de leerlingen en bespreekt die nog even kort. Let erop dat de antwoorden vertaald zijn naar de context: Ja, er is genoeg geboden (want één bed en de instrumenten samen kosten 325 euro en er is 330 euro geboden). Evalueer ook de manier van (samen)werken en het zelfstandig werken met het Werkblad Stappenplan: - Hoe vond je het om op deze manier (samen) te rekenen? - Wat vond je makkelijk gaan? - Wat vond je moeilijk? - Waar heb je nog hulp bij nodig? - Wat heb je geleerd vandaag? - Wat hebben we geleerd voor de volgende les? 5
OPGAVENBLAD A2 NAAM: Geld ophalen Je kunt op verschillende manieren geld inzamelen voor Serious Request. Zo kun je op de veiling bieden op Bert en Ernie. Zij komen dan langs op je feestje! Op 18 december was er al 330 geboden op Bert en Ernie. Je kunt dan nog 4 dagen bieden op ze. Met het ingezamelde geld tijdens Serious Request doet het Rode Kruis iets tegen babysterfte. Hieronder zie je wat het Rode Kruis voor welk bedrag kan doen. Bron: www.3fm.nl; www.marktplaatsveilt.nl; bedrag Wat kan het Rode Kruis doen? 1,50 één baby wegen 15,- één bevallingspakket (met onder andere babykleertjes en luiers) 20,- 10 moeders krijgen een les over zwangerschap 75,- één ziekenhuis krijgt goede spullen voor een veilige bevalling 250,- één speciaal ziekenhuisbed voor een veilige bevalling Hoeveel geld moet er nog extra op Bert en Ernie geboden worden om twee speciale ziekenhuisbedden te kunnen kopen? Als er uiteindelijk 400,- geboden wordt op Bert en Ernie, hoeveel moeders kunnen dan een les krijgen over zwangerschap? Is er op 18 december al genoeg geboden op Bert en Ernie om één speciaal ziekenhuisbed en goede instrumenten voor een veilige bevalling te kopen? 6
WERKBLAD STAPPENPLAN NAAM: SAMEN PROBEREN ZELF Stap 1 Ik begrijp het verhaaltje en de rekenvraag het verhaaltje het schema de rekenvraag Stap 2 Ik bedenk hoe ik de rekenvraag oplos Stap 3 Ik beantwoord de rekenvraag 7