Educatief Partnerschap Ouders op school Helpen in de groep De ouderraad en de medezeggenschapsraad Hulpouders 1
Instructie Het programma Goed, Beter, Best! is bedoeld voor ouders met kinderen in de onderbouw van de basisschool: groep nul, één en twee. Goed, Beter, Best! heeft als doel de ouders intensief te betrekken bij het onderwijs aan hun kind zodat de kinderen zich optimaal ontwikkelen, thuis en op school. Bij het uitvoeren van het programma Goed, Beter, Best! in de praktijk is de situatie op de specifieke school (de planning van VVE-thema s, de contactmomenten tussen school en ouders et cetera) leidend voor het plannen van de Goed, Beter, Best! lessen. Het programma Goed, Beter, Best! bestaat uit drie programmaonderdelen: 1. OnderwijsOndersteunend Gedrag (OOG) 2. Educatief Partnerschap (EP) 3. Taal OnderwijsOndersteunend Gedrag (OOG) De VVE-thema s (thema s behorend bij het programma voor voor- en vroegschoolse educatie dat in de onderbouw gebruikt wordt) zijn gekoppeld aan het OOG-programma. De taallessen zijn op drie niveaus (*, **, ***) op hun beurt weer gekoppeld aan de VVE-thema s. Samen met de leerkrachten van de VVE-groepen worden de thema s gepland. Op het moment dat in de onderbouw gewerkt wordt aan bijvoorbeeld het VVE-thema Lente dan wordt dit thema ook leidend in de OOG-lessen en vervolgens in de taallessen. Zo geldt dit ook voor alle overige VVE-thema s. Educatief Partnerschap (EP) De lessen uit het EP-programma kunnen op elk moment gegeven worden. Het is logisch om te starten met het thema Ken de school. Vervolgens kunnen in overleg met de school de andere EP-lessen gepland en aangeboden worden. Taallessen De taallessen op de taalbladen worden binnen de context van het desbetreffende thema uit het OOG-programma aangeboden. Biedt de taallessen nooit aan als op zichzelf staande eenheden. De taallessen zijn op drie niveaus: 1. * Alfa B 2. ** NT2-niveau A1 3. *** NT2-niveau A2/B1 Welk niveau aangeboden wordt is afhankelijk van de uitkomsten uit de intaketoetsen. Een trainer die deze lessen geeft moet gewend zijn om aan zeer heterogene groepen les te geven. Er zullen zowel grote verschillen zijn in het taalniveau van de deelnemers als in opleidingsniveau. Het is daarom van groot belang dat deelnemers aan Goed, Beter, Best! serieus genomen worden in het inbrengen van hun eigen ervaringen en hun eigen cultuur. 2
Inhoud Ouders op school Lessen pagina Helpen in de groep 4-13 De ouderraad en de medezeggenschapsraad 14-23 Hulpouders 25-33 Colofon 34 3
Helpen in de groep 4
Achtergrondinformatie De groepsruimte wordt heel in de sfeer gebracht van het thema, het seizoen of het feest dat in de betreffende periode aan de orde is. Er is ook vaak een thematafel, waar allerlei spullen die bij het thema horen worden uitgestald, zoals boekjes, kijkplaten, speelgoed en gebruiksvoorwerpen. Ouders mogen dan ook iets meenemen voor de thematafel. Vraag de ouders hiernaar. Helpen zij weleens? Daarnaast bieden ouders hulp bij het voorbereiden van knutsels die de peuters gaan maken. Ouders knippen bijvoorbeeld het papier op maat of doen andere voorbereidende werkzaamheden. De hulp van ouders bij deze, vaak aan het thema gerelateerde, klussen is niet alleen prettig voor de juffen. Het is goed voor de relatie tussen de ouders en de juf én de ouders raken zo meer betrokken bij wat er in de groep gebeurt. Vraag of de ouders hier tijd voor kunnen maken. In de meeste groepen wordt er ook (dagelijks of wekelijks) een spel-inloop georganiseerd. Gedurende ongeveer een uur zijn ouders welkom om in de groep, samen met hun kind te spelen en te werken. Dit helpen is vooral bedoeld om de ouders te betrekken bij de school en bij het leren van hun kind in de groep. Zo kunnen zij thuis ook (op een soortgelijke manier) met hun kind verder spelen. Scholen verschillen in de manier waarop ouders worden betrokken bij de school als hulpouders. Sluit bij de bespreking in de les aan op de situatie van de school waar de cursisten mee te maken hebben. Vraag de juf of zij actief hulpouders werft en op welke manier dat gebeurt. Vraag de juf van groep nul naar de mogelijkheden voor oefengesprekjes met cursisten; zie de doe-opdracht waarbij ouders actief informeren naar wat zij kunnen maken voor de gang of het lokaal. Over de aflevering ETV-Thuis op school, over ouders helpen op school Deze film wordt ook gebruikt bij de les Hulpouders binnen het thema Ouders op school. Voor deze les helpen in de groep is het voldoende om een kort stukje te bekijken, nl. van 1:51 tot 4:43 minuten. M.b.t. plusopdracht Het lukt niet! : rustig blijven is prima. Stroken (recht) knippen is voor Lotte nog te moeilijk. Door te plakken oefent zij toch de fijne motoriek. Ze voelt zich groot en competent omdat ze kan bijdragen aan het eindresultaat. Het is belangrijk dat ouders zoeken naar activiteiten die hun kind al (bijna) kan, zodat ze (met een beetje hulp) succes ervaren: dat kan ik/dat kan ik zelf. Om over te praten Welke ervaringen hebben de cursisten met het betrokken zijn bij school in de vorm van helpen? Helpen zij weleens de groepsruimte te versieren? Nemen ze weleens iets mee voor de thematafel of muur? Komen de cursisten ook naar de spel-inloop? Dit is niet echt helpen, maar doordat je met je kind meedoet met de groepsactiviteiten, laat je je kind zien dat je school belangrijk vindt. Zo help je toch. Door het helpen op school, leer je de school beter kennen. Je durft sneller iets te vragen. Je weet dan beter hoe de dingen gaan op school. Hebben de cursisten weleens gevraagd aan de leerkracht of zij iets kunnen doen? Scores en opdrachten Kijken met je kind naar de thema-materialen in de groep en erover praten: CI, 2 en 3. Vragen aan de juf of je themamateriaal mee kunt nemen: BII, 3b. Samen een knutsel maken die bij het thema hoort: CIV, 9b en CIII, 6b. Naar de juf gaan en hulp (aan-)bieden bij versieren of voorbereiden: BIII, 4. Je kind een complimentje geven als het help binnen zijn mogelijkheden: score CII, 4. Je kind stimuleren zelf iets te doen/mee te helpen: CVI, 10. 5
6
7
8
9
10
11
12
13
De ouderraad en de medezeggenschapsraad 14
Achtergrondinformatie Op elke school is er een medezeggenschapsraad. Dat is wettelijk voorgeschreven. De MR bestaat uit ouders en personeelsleden van de school. Zij geven advies aan de directie van de school. Over een aantal onderwerpen hebben zij ook instemmingsrecht. Op die manier kunnen ouders, samen met o.a. leerkrachten, invloed uitoefenen op het beleid van de school. Hoe actief en zichtbaar de MR is op school, verschilt per school. Soms heeft de MR een eigen website of een eigen tabblad op de website van de school. Het kan voor de gemiddelde ouders nog weleens onduidelijk zijn, waar de MR zich mee bezig houdt. Het beoordelen van het schoolplan of de keuze van bepaalde lesmethoden kan voor ouders met weinig Nederlandse taalbeheersing (of weinig vergaderervaring) erg pittig zijn. Toch blijkt dat ook ouders met weinig opleiding en vergader-ervaring heel zinvol kunnen bijdragen aan de beleids- en gedachtenvorming van de school. Aan alle ouders die lid worden van de MR (dit gaat via verkiezingen onder de ouders) moet de school een MR-cursus aanbieden. Vraag bij de school en/of de leerkracht van groep nul na, hoe de MR van deze school zich manifesteert. Sluit hierop aan bij de bespreking van dit onderwerp in de les. De ouderraad wordt op sommige scholen ook oudercommissie genoemd. Over het algemeen bestaan de taken van een ouderraad meer uit doen/organiseren en minder uit vergaderen en meepraten. Vaak wordt bijvoorbeeld de ouderraad gevormd door de ouders die klassenouder zijn van een klas. Zij zorgen ervoor dat er andere ouders uit de klas geworven worden voor hulpklussen. De ouderraad zet, in overleg met de school (bijv. een werkgroepje van leerkrachten) de piketpaaltjes uit, bijvoorbeeld voor het vieren van het paasfeest. Zij beheren hiervoor ook het budget en zorgen dat de materialen aanwezig zijn voor de hulpouders die komen versieren. De ouderraad is ook vaak verantwoordelijk voor de besteding van het budget dat wordt gevormd uit de ouderbijdragen van de school. Soms hebben zij ook de organisatie van de overblijf onder hun hoede. Vraag op school naar de manier waarop de ouderraad is georganiseerd en welke taken de raad heeft. Om over te praten Weten de cursisten van het bestaan van de ouderraad en de medezeggenschapsraad? Laat de cursisten onderwerpen opnoemen waarover de MR mag meebeslissen of adviseren. Kennen de cursisten iemand die betrokken is bij de OR of de MR? Is het wellicht mogelijk dat een ouder hierover in de les komt vertellen? Misschien wil ook de directeur of een ander personeelslidd van de school hierover komen vertellen? Lees met elkaar de informatie die over de OR en MR op deze school te vinden is. Kijk hiervoor in de schoolgids, de website en de nieuwsbrieven. Bespreek het met elkaar. Praat over de eigenschappen die je als ouder nodig hebt, om te kunnen meedoen in de OR en/of de MR. Moet je vloeiend Nederlands kunnen praten? Kun je het ook doen naast je baan? Opdrachten en scores De informatie lezen over (en van) de oudercommissie en de medezeggenschapsraad van de school: score BV, 7a. Met de juf of andere ouders praten over de oudercommissie en/of over de medezeggenschapsraad; af en toe een openbare vergadering bezoeken: score BV, 7b. Contact hebben met andere ouders en met hen praten: score BV, 8. 15
16
17
18
19
20
21
22
23
24 Hulpouders
Achtergrondinformatie Scholen verschillen in de manier waarop ouders worden betrokken bij de school als hulpouders. Dat gaat bijvoorbeeld per brief. Soms staat er een algemeen verzoek in de nieuwsbrief. Soms verloopt het via de ouderraad of worden er klassenouders gevraagd (die vervolgens de overige hulpouders gaan werven). Ook gebeurt het dat de leerkracht persoonlijk ouders benadert. Sluit bij de bespreking in de les aan op de situatie van de school waar de cursisten mee te maken hebben. Vraag de juf of zij actief hulpouders werft, voor welke activiteiten er hulpouders nodig zijn en op welke manier dit wordt georganiseerd. Als de peuters een uitstapje hebben, is het noodzakelijk dat er meerdere ouders meegaan. Door hun jonge leeftijd is er veel toezicht nodig. In de meeste gevallen worden er dan ook ouders gevraagd om mee te gaan. Als er te weinig hulpouders zijn, kan het uitstapje niet doorgaan. Het helpen op school is niet alleen vaak bittere noodzaak (de school krijgt het zonder hulp niet voor elkaar), maar heeft als belangrijk (neven-)effect dat ouders op een praktische manier betrokken raken bij de school. Ouders kunnen zich nuttig maken voor de school, en dat voelt goed. Daarmee wordt de positie van ouders ook wat gelijkwaardiger. De ouders maken de leerkrachten en andere ouders mee, op een andere, ongedwongen manier. Het is goed voor de band tussen leerkracht en ouders. Dat vergemakkelijkt ook het gesprek over het kind. Om over te praten Welke ervaringen hebben de cursisten met helpen op school als hulpouder? Weten de cursisten hoe het op deze school geregeld is? Wat zien ze ervan? Waarom zou het goed kunnen zijn om als hulpouder op school dingen te doen? Is het ook goed voor (de ontwikkeling van) je kind? In welk opzicht? Maak samen met ouders een woordweb of lijst van activiteiten waarbij de hulp van ouders nodig is op deze school. Over wat voor hulp gaat het? Meelopen met de groep, iets thuis (klaar)maken en meegeven met je kind, helpen tijdens het dagdeel in de groep, helpen met voorbereiden buiten groepstijd, voorlezen, knutselen, vaste hulpouder zijn bijvoorbeeld als overblijfmoeder, etcetera. Vraag ouders te vertellen over hun ervaringen als hulpouder, of laat hen een verslagje maken. Zoals ook in het ETV-filmpje naar voren komt: kinderen zijn vaak erg trots op wat hun ouders binnen de school doen. De ouder laat met de hulp weten: ik vind school belangrijk. Het is voldoende om de film vanaf 5:38 minuten te bekijken. Je kunt desgewenst ook de hele video bekijken. In de les Helpen in de groep wordt ook een gedeelte van deze film bekeken. Opdrachten en scores In de klas blijven en spelen met je kind tijdens de spel-inloop: score AI, 3a. De ouder-kindactiviteiten actief bijwonen: score AI, 3b. Naar de groep komen voor de introductie of de afsluiting van een thema: score AI, 3c. De informatie van school lezen over activiteiten en verzoeken om hulp: score BI,1. Actief meedoen aan het thema, vragen aan de juf of je iets kan meebrengen: score BII, 2a. Aan de juf vragen of er hulp nodig is tijdens activiteiten: score BIII, 3a. Regelmatig meehelpen als hulpouder: score BIII, 3b. Contact leggen en onderhouden met anderen (hulp-) ouders: score BV, 8. Praten met je kind over de activiteit die gaat komen in de groep, of over de activiteit die net geweest is in de groep: score CI, 1. Met je kind praten en spelen met betrekking tot het thema of het uitstapje: CI, 9. 25
26
27
28
29
30
31
32
33
Educatief Partnerschap Colofon Goed, Beter, Best! is een cursusprogramma voor ouders met kinderen in groep nul en is tevens geschikt voor ouders van kinderen in groep 1 en 2. In deze cursus wordt ouderbetrokkenheid en onderwijsondersteunend gedrag gecombineerd met Nederlandse taallessen. De cursus bestaat uit de volgende onderdelen: OnderwijsOndersteunend Gedrag (63 lessen in 13 thema s) en per thema Taalbladen Educatief Partnerschap (18 lessen in 6 thema s) Trainershandleiding Goed, Beter, Best! is ontwikkeld door Stichting de Meeuw en Alsare ontwikkeling en advies in opdracht van de gemeente Rotterdam. Planontwikkeling en coördinatie: Laura van der Baan (Alsare ontwikkeling en advies) Tekst en ontwikkeling OnderwijsOndersteunend Gedrag en Educatief Partnerschap: Marian Veldhuis (Stichting de Meeuw) Tekst en ontwikkeling Taalbladen in onderdeel OnderwijsOndersteunend Gedrag: Alsare ontwikkeling en advies Tekst en ontwikkeling Trainershandleiding: Stichting de Meeuw en Alsare ontwikkeling en advies Vormgeving lessen: Marian Veldhuis (Stichting de Meeuw) Projectleiding: Caty Bulte en Francis Wesseling (Stichting de Meeuw) Research: Marian Veldhuis, Anja van der Zanden, Greetje Heeren en Annette Diender (Stichting de Meeuw) Projectassistentie: Ida Zornic (Stichting de Meeuw) ISBN/EAN: 978-90-76166-36-0 Dit project kon worden gerealiseerd dankzij een bijdrage van het Europees Integratiefonds.