Webverslag De Schans 2014 Op donderdagmiddag 20 november hebben we samen met de deelnemers een presentatie van hun gemaakte werk gegeven, waarbij we alle bewoners van Delfshaven hebben uitgenodigd om samen met de bewoners van het woon- zorgcentrum het Handgemaakte Boeken Feest te vieren. Twaalf deelnemers van de Schans en vrijwilligers (65+) uit de wijk hebben in drie maanden tijd een heel boek van begin tot eind zelf gemaakt met bestaande ambachtelijke technieken: papier scheppen, drukken en boekbinden. De gedichten en verhalen die erin staan, hebben ze zelf geschreven. Het team van Van Broek tot Boek heeft de deelnemers tien middagen lang begeleid in het ambachtelijke proces. Dat was hard werken, alles zelf met de hand doen. Hieronder een korte samenvatting van de bijeenkomsten. 11 september 2014: Welke herinneringen zijn er bij kledingstukken? Veel kledingstukken van de bewoners van het verzorgingshuis zijn weg of zitten ergens in een doos. Maar de herinneringen zijn er wel. We nemen het gedicht Ode aan mijn jas van Remco Campert als inspiratiebron. Er ontstaan zinnen als We deelden ijsjes, misschien wel teveel, We keken samen TV en als het koud was, kropen we dicht tegen elkaar aan en We gingen samen naar een trouwerij met heerlijke chocoladetaart. 18 september: We laten een film zien over het papiermaakproces. Vervolgens gaan we aan de slag met de eigen textiel. De kledingstukken worden in kleine stukjes geknipt. Die worden later in de hollander vermalen tot pulp. Door het knippen komen nog meer herinneringen boven. De mensen die vanwege fysieke beperkingen niet kunnen knippen, worden bijgestaan door de gezonde handen. 25 september: We laten ons inspireren door een gedicht van Ted van Lieshout. We schrijven een elf, een kort en krachtig gedicht. De elf schrijven of stempelen we op een servet. Die kan straks in de papierpulp worden gelegd. Ook wordt er nagedacht over een illustratie bij de elf om in de volgende les een stempel te maken. Er zijn mooie ouderwetse handschriften bij.
2 oktober: We maken stempels bij de teksten en herinneringen en maken een proefdruk. Wat kan je nog wel als oudere en waar heb je hulp bij nodig? Het is mooi om te zien hoe er wordt samen gewerkt. 9 oktober: We verbouwen de keuken van het verzorgingshuis tot papiermakerij. De deelnemers die daar fysiek toe in staat zijn scheppen de grote vellen papier. De ouderen die dat niet meer kunnen werken aan tafel met een andere techniek van papier maken. 16 oktober: We hebben nog meer vellen papier nodig. Inmiddels heeft een aantal mensen het aardig onder de knie en wordt er productie gedraaid. Ook worden kleinere vellen en toevoegingen in het papier verwerkt, zoals gedroogde bloemen, herfstbladeren en draadjes uit de kledingstukken. 30 oktober: Het papier is gedroogd en geperst. We bekijken de vellen en maken een keuze voor de boeken. Hierop worden de gedichten getypt. Er komt een pagina met de colofon in looddruk. Elke deelnemer kan deze pers bedienen en het is bijzonder om de gezichten te zien als het vel uit de pers gehaald wordt. 6 november: We hebben nog een les waar we teksten typen en schrijven. Ook worden de stempels afgedrukt. Ondertussen kan iedereen het voorbeeldboek bekijken.
13 november: We lijmen de kaften (platten), leggen de pagina s op de gewenste volgorde en naaien het boek in elkaar met de Japanse binding. Als kers op de taart worden de titels op de kaft gedrukt. 20 november: Het is feest! De boeken zijn klaar. Er is muziek en er zijn lekkere hapjes die zijn gemaakt door leerlingen van de naastgelegen school. De mensen die de afgelopen weken niet in het restaurant terecht konden voor een potje rummikub of bingo komen naar de muziek luisteren. De deelnemers lezen, soms met een brok in hun keel, hun gedichten en verhalen voor. Het is een gezellige drukte in het restaurant. Herinneringen ophalen en ambachten uitvoeren doe je niet zomaar even. Eén van de deelnemers verwoordt het: Het was een moeilijk begin, maar we zijn prachtig geëindigd. We spreken onze dank uit aan iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt! Rotterdam, 16 december 2014 Marieke de Hoop & Carla Scheepe- Belksma
van Broek tot Boek www.vanbroektotboek.nl