Crisissituatiebeheer Men moet in niks geloven, behalve in Murphy 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 1
Crisissituatiebeheer Module 2: zware ongevallen: risicoanalyse en beheer Hoofdstuk 5: Crisismanagement in de praktijk inleiding integrale veiligheid actieve veiligheid medische inzet crowdmanagement 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 2
Eindtermen 1. Elke crisissituatie snel en efficiënt kunnen identificeren en analyseren 2. De noodplannen kunnen toepassen 3. De nodige maatregelen kunnen treffen om de veiligheid van de bevolking te vrijwaren 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 3
Eindtermen 4. De bijkomende noden (personen en materieel), die noodzakelijk zijn om het hoofd te bieden aan de situatie, kunnen inschatten en op basis van deze noden de gepaste middelen kunnen mobiliseren van de eigen discipline, van andere openbare diensten en eventueel privé-firma s met name: inzicht hebben in een aantal methoden, inclusief de beperkingen hiervan, om de risico s in te schatten ten gevolge van schadelijke stoffen, schadelijke organismen en het vrijkomen van energie inzicht hebben in de beslissingsprocessen in situaties met technologische risico s en manieren om hiermee om te gaan 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 4
risicobeheer = primair schadebeheer = secundair crisisbeheer = tertiair 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 5
leider van de interventie directeur van de operaties voorzitter van de coördinatie 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 6
indeling interventiezone Ontradingsperimeter Isolatieperimeter VMP IN/OUT P CP-OPS Uitsluitingsperimeter Rode Zone Oranje zone Gele Zone
zone - overleg -coördinatie bron LVO (mono) operationele brongebied MKO > CP-ops (multi) operationele logistieke effectgebied CC-gem (meta) operationele logistieke bestuurlijke
micro LVO bronze macro MKO > CP-ops silver supra CC gold 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 9
V³ - C³ - I³ verken verdeel voer uit coördineer communiceer controleer integreer informeer implementeer 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 10
technisch uitvoerend: V³ V erken V erdeel V oer uit 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 11
tactisch beheer: C³ C oördineer C ommuniceer C ontroleer 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 12
strategisch beleid: I³ I ntegreer I nformeer I mplementeer 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 13
11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 14
IBOBBO -proces 1. I nformatiegaring 2. B eeldvorming 3. O ordeelvorming 4. B esluitvorming 5. B evelvoering 6. O pvolging 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 15
Incident Info Beeld Oordeel Besluit Taken 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 16
1. Informatiegaring data & links documenten databanken picto etiketten - codes GIS mapping gepreconfigureerde parameters online updating BNIP: voorafgaand interventieplan 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 17
2. Beeldvorming dimensiecontrole: ruimte: kubusgedachte globale beeldvorming: mbv visualisatie van informatie mbv prognosetools mbv mind-mappingtools mbv parametriseerbare vuistregels mbv dispersiemodellen 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 18
mbv visualisatie van informatie door on-line beschikbaarheid: GIS-layering luchtfotografie voorafgaand interventieplan luchtopnames (RAGO) beeldmateriaal on the spot 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 19
mbv prognosetools: gasdispersiemodellen weersvoorspellingen hydrologische voorspellingen afbrandsnelheden waarschijnlijkheidsberekeningen 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 20
mbv parametriseerbare vuistregels: vluchtigheid x toxiciteit = maat voor gaswolkgevoeligheid gradiënt bij waterpeilmetingen = maat voor overstromingsgevaar m³ gasopslag = maat voor schadecirkels aantal ziektegevallen/dag = maat voor epidemie aantal zwaar/licht gewonden = maat voor het MIP NFPA-gevarendiamant als maat voor ernst incident 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 21
3. Oordeelvorming dimensiecontrole: tijd: kortstondig of langdurig ruimte: lokaal of bovenlokaal globaal oordeel: ifv aard en invloed van omstandigheden ifv aanwezige middelen (3 M s) ifv maatschappelijke gevolgen ifv gestelde prioriteiten ifv het risico op escalatie 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 22
ifv van aard en omvang van de omstandigheden omgevingsfactoren bebouwing milieu tijdstip weersgesteldheid 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 23
ifv beschikbare middelen: 3 M s mens materieel materiaal opschaling al of niet nodig deskundige bijstand aangewezen opeisingen 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 24
ifv maatschappelijke gevolgen verkeersinfarct langdurige evacuatie milieubelasting macro-economische gevolgen uitbraak epidemieën stilleggen drinkwaterbekkens 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 25
ifv het risico op escalatie dominoeffecten moeilijke bereikbaarheid cumulatieve risico s problemen met procesbeheersing epidemiegevoelig criticaliteit 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 26
4a. Besluitvorming CP-ops niet coördinatieplichtig + operationeel tactische keuzes offensief / defensief evacueren / confineren instellen perimeters RV-punt en parkings verkeersblokkades keuze van prioriteiten 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 27
4b. Besluitvorming CC-gem coördinatieplichtig + bestuurlijk strategische keuzes op- en afschalen opeisingen / opvorderingen opvang na evacuatie uitgangs- / betredingsverbod alternatieven mobiliteit aanwending van middelen : bepalen van prioriteiten logistiek beheersen communicatieproces 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 28
5. Bevelvoering Geen woorden maar daden besluiten zijn woorden bevelen zijn daden concrete uitvoering van de besluiten: actieplan: taken verdelen gerichte aanwending van de middelen evacuatiebevel opeisingsbevel 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 29
6. Opvolging PCDA Deming circle aanpassing aan de veranderende beeldvorming permanente evaluatie van genomen besluiten follow-up van de uitgevaardigde bevelen periodieke feed-back en sitrep s effect van de inzet controleren nazorg tot terugkeer normale toestand 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 30
aandachtspunten 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 31
de andere BOB -dimensie beeldvorming: verkennen >>> onderkennen oordeelvorming: techniek >>> tactiek besluitvorming: aansturen >>> besturen 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 32
3D-leiderschap denken delen doen analyseren, synthetiseren en beslissen inleven, inschatten, communiceren en samenwerken coördineren en netwerken optreden en stressbestendig handelen aanpassen 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 33
noodzaak tot verder overleg? W ie? W aarom? W aar? W anneer? 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 34
vergadertechniek alleen genodigden: spam of control gespreksleiding actieplan: met nadruk op time keeping toewijzing taken kordate rapportering vastleggen volgende vergadering 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 35
SMART-principe Specifiek: doel duidelijk voor iedereen? Meetbaar: plan eenduidig voor iedereen? Acceptabel: aanvaard door iedereen? Realistisch: haalbaar voor iedereen? Tijdsgebonden: uitvoerbaar voor iedereen? 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 36
11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 37
Motorkapoverleg 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 38
pre- MKO inwinnen van mono-informatie beeldvorming van de situatie oordeelvorming: inschatten van de mono-zwaartepunten stellen van mono-prioriteiten: er worden geen beslissingen meegenomen naar een MKO 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 39
MKO bepalen gespreksleiding uitwisselen informatie: filteren afstemmen invloed en effecten van elkaars opties samenvatten genomen gezamenlijke beslissingen: multi indien nodig opschaling en fasering: escalatie -beginsel beslissen aangaande opstart CP-Ops rapportering (SITREP) 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 40
post - MKO multidisciplinaire besluitvorming - monodisciplinaire uitvoering opschaling en indien nodig fasering evolutief denken anticiperend handelen 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 41
CP-ops 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 42
dorpmodel 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 43
CP-ops tactisch niveau primair objectief beheersen van de dreiging organisatie, ondersteuning en ontlasting terrein optimale plaatsing met zicht op nooit CP-ops in CC-org dorp-model = flexibel korte termijnsbeslissingen verruimde samenstelling: AGS, bedrijfsbw, toegangsbewaking: portier 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 44
11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 45
Dir CP-ops: wat moet hij doen? neemt gespreksleiding op zich meldt opstart aan HC 100 duidt adviseur veiligheid aan duidt verslaggever = secretaris aan vooralarm hogere organisatie terreinorganisatie: deelt terrein op in sectoren RV, VMP, in-out, bepaalt de perimeters 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 46
indeling interventiezone Ontradingsperimeter Isolatieperimeter VMP IN/OUT P CP-OPS Uitsluitingsperimeter Rode Zone Oranje zone Gele Zone 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 47
Indeling interventiezone rode zone begrensd door uitsluitingsperimeter eigenlijke interventiezone uitsluitend toegankelijk voor: discipline 1 (brandweer) experten (mits akkoord Dir-CP-Ops) andere disciplines (mits akkoord Dir-CP-Ops) 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 48
Indeling interventiezone oranje zone begrensd door isolatieperimeter beperkte toegang (mits toestemming Dir-CP-Ops): alle disciplines (bewoners) (werknemers) aan de rand van deze perimeter wordt de logistieke steun van de hulpdiensten georganiseerd: RV-punt op deze perimeter bevindt zich het punt IN/OUT 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 49
Indeling interventiezone gele zone begrensd door ontradingsperimeter toegang wordt ontraden aan: iedereen die niet in deze zone woont of werkt (pers) aan- en afrijroutes hulpdiensten worden gevrijwaard 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 50
Dir CP-ops: wat moet hij verder doen? verzorgt sitreps doet voorstel tot opschaling multidisciplinaire besluitvorming monodisciplinaire uitvoering bewaakt zowel horizontale als verticale communicatie beheerst perscommunicatie 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 51
11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 52
Dir CP-ops: wat stellen we vast? werkt problemen vaak zelf uit speelt zelden opwaarts door informatie wordt dikwijls niet gedeeld o.m. door ongelijkheid van #deelnemers in het CP-ops heeft neiging tot het nemen van voor de hand liggende en snelle keuzes 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 53
11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 54
CC-gem / -prov / -fed 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 55
fasering ex fase 1 = operationele coördinatie ex fase 2 = gemeentelijke fase MKO > CP-ops MKO > CP-ops > GCC ex fase 3 = provinciale fase ex fase 4 = federale fase MKO > CP-ops > #GCC > PCC MKO > CP-ops > #GCC > #PCC > CGCCR 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 56
fasering 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 57
GCC / PCC / CGCCR 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 58
CC strategisch niveau primair objectief: beheersen gevolgschade omschrijven schadeomvang vaste locatie = fixed = preconfiguratie toegangscontrole noodzakelijk verruimde samenstelling: bedrijfsdirectie 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 59
11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 60
11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 61
voorzitter CC bevestigt opschaling meldt opstart aan CP-ops neemt geïntegreerde, maatschappelijk relevante beslissingen neemt (middel-) lange termijnsbeslissingen organiseert communicatie naar de bevolking coördineert terugkeer naar normale situatie beveelt afschaling 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 62
voorzitter CC: wat stellen we vast? vergadertechniek is zoek geen filter op uitvoerende tactische - strategische besluitvorming gedreven door beeldvorming: aangetrokken door plaats van het incident wil asap naar slachtoffers en geïmpliceerden mediadruk wordt niet gecontroleerd onbekendheid leidt tot onzekerheid 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 63
CC-gem strategisch niveau primair objectief: beheersen gevolgschade omschrijven schadeomvang geïntegreerde beslissingen (middel-) lange termijnsbeslissingen opstart melden aan CP-ops 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 64
CC-gem vaste locatie = fixed = preconfiguratie verruimde samenstelling: bedrijfsdirectie toegangsbewaking: portier bevestigt opschaling beveelt afschaling 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 65
raamwerk CP-ops / CC-gem doel profiel locatie timing scope CP-ops beheersen van de dreiging tactisch flexibel korte terrein CC-gem beheersen van gevolgschade strategisch fixed (middel-) lange samenleving 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 66
11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 67
Workshops 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 68
Opzet uitwisseling cursist >< instructeur discussie cursist >< cursist interactie discipline >< discipline 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 69
Verloop 1. Voorstelling van de feiten 2. Eerste inleefmoment 3. Het motorkapoverleg 4. Tweede inleefmoment 5. CP-Ops 6. Audit 7. Reëel verloop 8. Debriefing 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 70
Verloop 1. Voorstelling van de feiten: max 10 minuten beschrijving incident, locatie, middelen, tijdstippen, weer. worden gepresenteerd door een LVO ten tijde van het reëel gebeurd incident 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 71
Verloop 2. Eerste inleefmoment : max 20 minuten verdeling in 5 werkgroepen: WG1 = discipline 1 = brandweer WG2 = discipline 2 = medische diensten WG3 = discipline 3 = politie. WG4 = discipline 4 = logistiek WG5 = discipline 5 = communicatie WG4 en WG5 staan stand-by en verspreiden zich tijdelijk als observator rondom de werkgroepen. 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 72
Verloop 5 deelnemers worden aangeduid als evaluatoren voor de 5 werkgroepen. Zij noteren kritisch de verschillende stappen en beslissingen. de leden van de werkgroepen anticiperen op de gegeven informatie en nemen in groep een eerste reeks beslissingen die zich in de beginfase van het incident opdringen. het eerste inleefmoment eindigt met het bijeenroepen van het motorkapoverleg. 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 73
Verloop 3. Het motorkapoverleg : max 10 minuten De verschillende disciplines rapporteren aan elkaar. Er wordt afgestemd, afgesproken en met een duidelijke doelstelling terug gekeerd naar de werkgroepen. 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 74
Verloop 4. Tweede inleefmoment : max 20 minuten De LVO brengt nieuwe gegevens in het incidentverloop. Naast WG 1,2 en 3 komen nu ook WG 4 en 5 in actie. 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 75
Verloop De werkgroepen verwerken de nieuwe info en sturen hun acties bij en nemen verder de noodzakelijk geachte beslissingen. Het tweede inleefmoment eindigt met de rapportering aan het CP-Ops 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 76
Verloop 5. CP-Ops : max 10 minuten De verschillende disciplines rapporteren opnieuw aan elkaar en maken de afweging om het CCgem al of niet op te starten. Hier ligt de klemtoon op het bepalen van de parameters die doen besluiten om het CCgem op te starten. Tevens worden de doelstellingen bepaald waarover het CCgem uitsluitsel moet geven of waarover coördinerend dient opgetreden te worden 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 77
Verloop 6. Audit: max 20 minuten De voltallige groep gaat in plenum bij elkaar en luistert naar de bevindingen van de 5 auditoren/evaluatoren. Er is mogelijkheid tot reageren. 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 78
Verloop 7. Reëel verloop: max 10 minuten De oefenleider presenteert aan de hand van een PPT-presentatie het reële verloop. Hij communiceert vanuit zijn ervaring de leermomenten bij deze case. Hij vermeldt eveneens welke impact deze leermomenten gehad hebben op de interventie. 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 79
Verloop 8. Debriefing: max 20 minuten De voltallige groep eind met een vrije discussie en tracht een aantal hoofdaandachtspunten te formuleren in verband met de opmaak van een logische structuur waarin de (technische) / tactische / strategische overwegingen in vervat zitten. 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 80
Incident Discipline 1 BW Discipline 2 Medisch Discipline 3 Politie MotorKapOverleg D 1 D 2 D 3 D 4 D 5 CP- OPS
D 1: hulpverleningsoperaties Opdrachten Situatie beheersen en risico s uitschakelen Personen opsporen, bevrijden, helpen, redden, in veiligheid brengen en hun goederen beschermen Personen en goederen opeisen Uitgevoerd door Openbare brandweerdiensten Operationele eenheden civiele bescherming Leiding Directeur brandweer (Dir- Bw) Aanwezige bw-off met hoogste graad Andere persoon dan Dir- Ops 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 82
D 2: medische, sanitaire en psychosociale hulpverlening Opdrachten Oprichting medische keten Geneeskundige en psychosociale zorgen Vervoer slachtoffers Maatregelen bescherming volksgezondheid Uitgevoerd door Diensten DGH Diensten van MIP Leiding Administratief = FGI Operationeel = Dir-Med Bepaald door MIP 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 83
D 3: politioneel optreden Opdrachten Openbare orde handhaven en herstellen Toegangs-en evacuatiewegen vrijhouden en begeleiden van hulpdiensten en middelen Perimeters installeren, afbakenen, signaleren, bewaken en toegangscontrole uitoefenen Evacuatie bevolking en toezien op schuilen Overledenen identificeren Evacuatie bevolking en toezien op schuilen Bijstand gerechtelijk onderzoek Overledenen identificeren Bijstand gerechtelijk onderzoek Uitgevoerd door Federale en/of lokale politie Leiding Directeur politie (Dir-Pol) Bepaald door wet politieambt 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 84
D 4: logistieke steun Opdrachten Versterking personeel en materieel evenals speciaal reddings-en hulpverleningsmaterieel Technische middelen voor communicatie tussen disciplines, CP-Opsen CC Bevoorrading levensmiddelen en drinkwater hulpdiensten en getroffenen Diverse werken uitvoeren Uitgevoerd door Operationele eenheden civiele bescherming Openbare brandweerdiensten Gespecialiseerde openbare en private diensten Leiding Directeur logistiek (Dir- Log) Hoogste graad civiele bescherming of beslissing CP-Ops 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 85
D 5: informatie Opdrachten Tijdens noodsituatie Informatie en richtlijnen aan de bevolking Informatie aan media Na noodsituatie Informatie maatregelen terugkeer naar normale situatie Uitgevoerd door Bevoegde overheid of afgevaardigde Federale fase Leiding Coördinatie algemene informatie door Minister Informatie maatregelen door burgemeesters en gouverneurs Directeur Informatie (Dir- Info) Aangeduid door bevoegde overheid 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 86
Cases 1. Kettingbotsing Rekkem 2. SO 2 ontsnapping Tienen 3. Ontploffing van een marktkraam Antwerpen 11-6-2007 Lt. Kol. ir. Chris Addiers 87