Provincie Overijssel Scenario's versnelling capaciteitsuitbreiding A1 Zwolle, 1 maart 2011
Inhoudsopgave Samenvatting 3 1. Capaciteitsuitbreiding A1 versnellen! 5 1.1 De problematiek 5 1.2 Bestuurlijke afspraken 6 1.3 Uitgangspunten financiële scenario s 6 2. Financiële scenario s 7 2.1 Scenario 70.1 7 2.2 Scenario 90.1 8 2.3 Scenario 90.2 9 2.4 Scenario 120.1 10 2.5 Scenario 120.2 11 2.6 Scenario 140.1 12 Scenario s versnelling aanpak A1 3
Scenario s versnelling aanpak A1 4
1. Capaciteitsuitbreiding A1 versnellen! 1.1 De problematiek De A1 is een belangrijke economische as voor verschillende schaalniveaus: regionaal, nationaal en internationaal. Voor de ruimtelijke en economische ontwikkelingen en de groei van het vrachtverkeer is een goed functionerende A1 van economisch belang. Gezien het beperkte aantal IJsselpassages en het behouden van de kwaliteit van het landschap en het open gebied kiezen de regio s voor het concentreren van de ruimtelijke en economische ontwikkelingen in de bestaande stedelijke regio s en daarbinnen in en aan de verstedelijkte gebieden (het dubbele bundelingsprincipe). De IJsselbrug van de A1 is een belangrijke verbindende schakel voor het regionale verkeer. Deze ruimtelijke concentratie betekent dat het verkeer ook steeds meer wordt geconcentreerd op het hoofdwegennet en op de hoofdwegen van het onderliggend wegennet. De regionale functie van de A1 wordt vergroot. De A1 tussen Apeldoorn en Azelo heeft capaciteitsproblemen. Voor het traject Beekbergen Azelo is in de Nota Mobiliteit de streefwaarde opgenomen dat de reistijd in de spits niet meer dan 1,5 maal zo groot mag zijn als de reistijd buiten de spitsuren. Op dit gehele tracé zal rond 2020 sprake zijn van een overschrijding van deze streefwaarde. Als de bereikbaarheid via de A1 wordt bezien op basis van de verhouding intensiteit/capaciteit, blijkt dat reeds in de huidige situatie op delen van het traject sprake is van een instabiele doorstroming en filevorming. Op basis van het regionaal verkeersmodel en het betrekken van het probleem van colonnevorming door het vrachtverkeer, kan op delen van dit A1-traject de capaciteit nu en in de toekomst als ontoereikend worden aangemerkt. Op het traject Deventer-Azelo is het capaciteitstekort thans het meest nijpend. Hier worden geen benuttingsmaatregelen ingezet. De kosten van plusstroken zijn relatief hoog ( 95 miljoen) ten opzichte van een permanente derde rijstrook. Tevens vraagt een plusstrook veel inzet op het dagelijkse beheer en toezicht. Een bijzonder kenmerk van de A1 is het hoge aandeel vrachtverkeer (26%) waarvan tweederde deel uit zwaar vrachtverkeer bestaat. Bij een groei van het vrachtverkeer zal de rechterrijstrook nauwelijks meer gebruikt worden door personenverkeer. Deze colonnevorming treedt ook nu al op. De combinatie van een stevige groei van het vrachtverkeer, het hoge aandeel van het vrachtverkeer en het inhaalverbod veroorzaken bij twee rijstroken een toenemende instabiliteit van de verkeersafwikkeling en een toename van de onveiligheid. In de verkenning A1 is de voorkeursoplossing beschreven, die door de regio wordt onderschreven: Op het westelijk deel een uitbreiding naar 2x4 rijstroken zonder extra IJsselbrug; Op het oostelijk deel een extra rijstrook in de middenberm, die daarvoor reeds gereserveerd is. Deze oplossingen hebben de meeste ruimtelijke en ecologische impact en zijn tevens de goedkoopste varianten. Deze varianten zijn in de Ladder van Verdaas benuttingsvarianten. Er worden geen nieuwe tracé s aangelegd. Scenario s versnelling aanpak A1 5
1.2 Bestuurlijke afspraken De meeste recente bestuurlijke afspraken zijn: Afspraken BO-MIRT november 2010 De periode tot BO MIRT voorjaar 2011 kan worden benut om de mogelijkheden van de financiële invulling van een (eventuele) capaciteitsuitbreiding te verkennen. (De effecten van de Statenverkiezingen van maart 2011 en gevolgen van het regeerakkoord worden hierbij betrokken). De resultaten hiervan worden in BO MIRT voorjaar 2011 besproken. Motie Tweede Kamer 20-12-2010 9 (De Rouwe, Aptroot, De Mos) overwegende dat de minister in 2011 het MIRT gaat invullen voor de periode 2020-2028; overwegende dat in het regeerakkoord is opgenomen dat daarbij de mainports, brainports en greenports prioriteit krijgen; constaterende dat ondanks de inspanningen die in het huidige MIRT worden gepleegd de nadere analyse van de regionale NMCA kan uitwijzen dat er ook buiten deze gebieden mobiliteitsknelpunten zijn; verzoekt de regering, in het kader van het verlengde MIRT in elk geval over de volgende projecten conform de spelregels van het MIRT in overleg te treden met de decentrale overheden, met als inzet en indien mogelijk te komen tot opname in het MIRT projectenboek waarbij ook medefinanciering van de regio of voorfinanciering aan de orde kan zijn, en de Kamer hierover bij de actualisatie van het beleid te informeren: Eén van de genoemde projecten is Aanpak verbreding A1 tot Duitse grens; 1.3 Uitgangspunten financiële scenario s Het Rijk heeft aangegeven dat tot 2020 het MIRT geen mogelijkheden voor nieuwe projecten biedt. Een regionale financiële bijdrage kan het evenwel mogelijk maken om projectonderdelen toch versneld op de agenda te komen. Een regionale financiële bijdrage is te rechtvaardigen omdat het regionale verkeer wordt geconcentreerd op de A1. Hierdoor verbeterd de bereikbaarheid en leefbaarheid van de regio en zijn minder ingrijpende investeringen nodig op het onderliggende wegennet. In deze rapportage is een aantal scenario s beschreven. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: Het Rijk heeft geen mogelijkheden om extra projecten te programmeren in de periode tot 2020 maar wel in de periode 2020-2028.; Een regionale bijdrage wordt ingezet om het project of onderdelen daarvan te versnellen. De uitvoering van het project of onderdelen daarvan zou vanaf 2016 plaats moeten vinden. De regionale financiële bijdragen worden ingezet als versnellingsfinanciering (voorfinanciering) en/of als bijdrage aan de projectkosten. De jaarlijkse kostenstijging bedraagt 3,2 % (conform de GWW-index over de periode 2000-2010). De rente bedraagt 3.5% (10-jaars staatslening). Er zijn 3 tracégedeeltes onderscheiden met de volgende (voorlopig) geraamde investeringsbedragen (prijspeil 2009): 1. A1-west 180 miljoen 2. A1-oost, Deventer-Rijssen 120 miljoen 3. A1-oost, Rijssen Azelo 120 miljoen Voor de regionale bijdrage is vooralsnog uitgegaan (ambtelijke aanname) van een bandbreedte van 70 tot 140 miljoen (2 provincies, 2 regio s). Scenario s versnelling aanpak A1 6
2. Financiële scenario s 2.1 Scenario 70.1 Scenario 70.1 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 Deventer - Rijssen - Azelo Rijssen Versnelde aanleg vanaf 2016 Deventer - Rijssen Projectkosten (prijspeil 2009) 120 miljoen Financiële bijdrage regio 70 miljoen De Regio maakt afspraak met het rijk om het gehele oostelijk tracégedeelte op te nemen in het MIRT 2020-2028. MIRT-progammering 2020 Versnellingskosten regio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2020 4 66 54 MIRT-progammering 2024 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2024 10 60 60 MIRT-progammering 2028 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2028 50 20 100 Bijdrage regio op het 58% versnellingsgedeelte (prijspeil 2009) Bijdrage regio op het te 29% programmeren MIRT-project (prijspeil 2009), A1-oost Scenario s versnelling aanpak A1 7
2.2 Scenario 90.1 Scenario 90.1 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 Deventer - Rijssen - Azelo Rijssen Versnelde aanleg vanaf 2016 Deventer - Rijssen Projectkosten (prijspeil 2009) 120 miljoen Financiële bijdrage regio 90 miljoen De Regio maakt afspraak met het rijk om het gehele oostelijk tracégedeelte op te nemen in het MIRT 2020-2028. MIRT-progammering 2020 Versnellingskosten regio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2020 2 88 32 MIRT-progammering 2024 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2024 11 79 41 MIRT-progammering 2028 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2028 27 63 57 Bijdrage regio op het 75% versnellingsgedeelte (prijspeil 2009) Bijdrage regio op het te 37,5% programmeren MIRT-project (prijspeil 2009), A1-oost Scenario s versnelling aanpak A1 8
2.3 Scenario 90.2 Scenario 90.2 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 Deventer - Apeldoorn - Deventer Rijssen Rijssen - Azelo Versnelde aanleg vanaf 2016 Deventer - Azelo Projectkosten (prijspeil 2009) 240 miljoen Financiële bijdrage regio 90 miljoen De Regio maakt afspraak met het rijk om het gehele oostelijk en westelijk tracégedeelte op te nemen in het MIRT 2020-2028. MIRT-progammering 2020 Versnellingskosten regio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2020 17 73 163 MIRT-progammering 2024 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2024 68 22 218 MIRT-progammering 2028 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2028 Onvoldoende budget 0 n.v.t. Bijdrage regio op het 37,5% versnellingsgedeelte (prijspeil 2009) Bijdrage regio op het te 21,5% programmeren MIRT-project (prijspeil 2009), A1-oost en A1-west Scenario s versnelling aanpak A1 9
2.4 Scenario 120.1 Scenario 120.1 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 Deventer - Rijssen Rijssen - Azelo Apeldoorn - Deventer Versnelde aanleg vanaf 2016 Deventer - Rijssen Projectkosten (prijspeil 2009) 120 miljoen Financiële bijdrage regio 120 miljoen De Regio maakt afspraak met het rijk om het gehele oostelijk en westelijk tracégedeelte op te nemen in het MIRT 2020-2028 en om het gedeelte Rijssen-Azelo te realiseren aansluitend aan het gedeelte Deventer - Rijssen MIRT-progammering 2020 Versnellingskosten regio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2020 0 120 0 MIRT-progammering 2024 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2024 0 120 0 MIRT-progammering 2028 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2028 Onvoldoende budget 0 n.v.t. Bijdrage regio op het 100% versnellingsgedeelte (prijspeil 2009) Bijdrage regio op het te 28,5% programmeren MIRT-project (prijspeil 2009), A1-oost en A1-west Scenario s versnelling aanpak A1 10
2.5 Scenario 120.2 Scenario 120.2 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 Deventer - Azelo Apeldoorn - Deventer Versnelde aanleg vanaf 2016 Deventer - Azelo Projectkosten (prijspeil 2009) 240 miljoen Financiële bijdrage regio 120 miljoen De Regio maakt afspraak met het rijk om het gehele oostelijk en westelijk tracégedeelte op te nemen in het MIRT 2020-2028 MIRT-progammering 2020 Versnellingskosten regio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2020 11 109 131 MIRT-progammering 2024 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2024 51 69 171 MIRT-progammering 2028 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2028 120 5 235 Bijdrage regio op het 50% versnellingsgedeelte (prijspeil 2009) Bijdrage regio op het te 37,5% programmeren MIRT-project (prijspeil 2009), A1-oost en A1-west Scenario s versnelling aanpak A1 11
2.6 Scenario 140.1 Scenario 140.1 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 Deventer - Azelo Apeldoorn - Deventer Versnelde aanleg vanaf 2016 Deventer - Rijssen Projectkosten (prijspeil 2009) 240 miljoen Financiële bijdrage regio 140 miljoen De Regio maakt afspraak met het rijk om het gehele oostelijk en westelijk tracégedeelte op te nemen in het MIRT 2020-2028 MIRT-progammering 2020 Versnellingskosten regio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2020 9 132 108 MIRT-progammering 2024 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2024 39 102 138 MIRT-progammering 2028 Versnellingskostenregio Cofinanciering regio Projectkosten rijk prijspeil 2028 101 40 201 Bijdrage regio op het 58% versnellingsgedeelte (prijspeil 2009) Bijdrage regio op het te 33% programmeren MIRT-project (prijspeil 2009), A1-oost en A1-west Scenario s versnelling aanpak A1 12
Scenario s versnelling aanpak A1 13