Resultaten werkgelegenheidsonderzoek Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR) 2015 Maarten Bergmeijer Provincie Utrecht afdeling MEC, team Economie par@provincie-utrecht.nl www.provincie-utrecht.nl/par
Samenvatting: - In 2015 waren er in de provincie Utrecht 2.800 banen meer dan het jaar daarvoor, een groei van 0,4% tot 675.000. - De meeste banen kwamen erbij in de sectoren Handel, Horeca en Advies. - In de sectoren Bouwnijverheid, Zorg en Welzijn, Transport en Nijverheid gingen banen verloren. - De uitzendarbeid groeide met 1.700 banen en neemt daarmee het grootste deel van de totale groei voor haar rekening. - In de Topsectoren daalde de werkgelegenheid met 0,3%. Agrofood en Creatieve industrie zijn de Topsectoren met groei van werkgelegenheid. - In de gemeente Utrecht nam de werkgelegenheid met 1,8% toe, in Amersfoort met 2% af. - Werkgelegenheid op bedrijventerreinen nam met 1% af; 26,6% van alle werkgelegenheid speelt zich af op bedrijventerreinen. - Het aantal vestigingen nam toe met 4,1% tot 122.100. - 71% van alle vestigingen betreft kleine (éénpersoons) bedrijven.
Inleiding Begin april 2015 zijn alle bedrijven en instellingen met 2 of meer werkzame personen in de provincie Utrecht benaderd met een vraag over de werkgelegenheidssituatie en een aantal themavragen. Van eenpersoonsbedrijven is een steekproef genomen van 50%. Bedrijven zijn in verschillende ronden benaderd, schriftelijk en online. Om een zo hoog mogelijke respons te krijgen is een deel van de grotere werkgevers nog telefonisch benaderd. Dit jaar zijn een aantal themavragen opgenomen over woon-werkverkeer (pendel) en vervoerwijze. In deze notitie wordt de werkgelegenheidsontwikkeling toegelicht. De themavragen worden in een later stadium gepubliceerd. Bijstelling historische gegevens Door correcties en aanvullende informatie zijn de historische cijfers aangepast. Eerdere publicaties komen hiermee te vervallen. Respons Van bedrijven met 10 werknemers of meer is gemiddeld 74% respons behaald. Bij kleinere bedrijven is de respons lager. Voor een deel zijn de werkgelegenheidsgegevens gebaseerd op secundaire bronnen, zoals het Handelsregister van de Kamers van Koophandel, jaarverslagen of websites. Non-respons is door middel van een statistische ophoogmethodiek berekend. Herkomst van de enquêtegegevens per grootte van de vestiging 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Geschat Geconstrueerd Uit secundaire bron Respons 10% 0%
index 2006=100 aantal arbeidsplaatsen Resultaten werkgelegenheidsonderzoek 2015 Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR) Werkgelegenheid Het aantal arbeidsplaatsen bij bedrijven en instellingen is in de periode 2014-2015 met 0,4% of 2.800 arbeidsplaatsen toegenomen tot 675.000. Na een periode van drie jaren van krimp is er nu enige herstel zichtbaar. Een groot deel van de werkgelegenheidsgroei wordt veroorzaakt door de toename van het aantal uitzendkrachten: 1.700 erbij tot een totaal van 19.700, dat is 2,9% van alle arbeidsplaatsen. Trend werkgelegenheid provincie Utrecht 2006-2015 700.000 690.000 680.000 670.000 660.000 650.000 640.000 630.000 620.000 610.000 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 De statistiek Banen van werknemers van het CBS laat voor Nederland in de periode 2006-2015 een gelijkvormige trend zien: krimp vanaf 2011 en groei in 2015. CBS meldt een groei van 0,5% in banen van werknemers in dezelfde periode. 110 108 106 Vergelijking trend werkgelegenheid Nederland (CBS) - Utrecht (PAR) 104 102 100 98 96 94 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Banen Nederland Arbeidsplaatsen Utrecht Sectoren De werkgelegenheidsontwikkeling verschilde sterk per sector. In de sectoren Handel, Horeca, Advies en Onderzoek zijn er meer dan 1.000 arbeidsplaatsen bijgekomen. In de Bouwnijverheid en de Zorg en Welzijn zijn meer dan 1.000 banen verloren gegaan. In de Nijverheid en Transportsector gingen meer dan 800 banen verloren. Dit komt overeen met het landelijke beeld.
Verloop werkgelegenheid provincie Utrecht per sector 2014-2015 sectie omschrijving 2014 2015 verschil trend AB Landbouw, delfstoffen 7.398 7.171-227 -3,1% CDE Nijverheid 39.943 39.115-828 -2,1% F Bouwnijverheid 34.623 33.413-1.210-3,5% G Handel, reparatie 118.097 119.459 1.362 1,2% H Vervoer en opslag 25.572 24.732-840 -3,3% I Horeca 26.260 27.767 1.507 5,7% J Informatie en communicatie 46.453 46.690 237 0,5% K Financiële instellingen 30.812 31.250 438 1,4% L Onroerend goed 5.331 5.086-245 -4,6% M Advisering, onderzoek 77.909 79.971 2.062 2,6% N Overige zakelijke diensten 28.053 28.190 137 0,5% O Overheid 43.618 43.381-237 -0,5% P Onderwijs 49.674 50.583 909 1,8% Q Gezondheids- en welzijnszorg 103.744 102.532-1.212-1,2% R Cultuur, sport en recreatie 16.507 17.006 499 3,0% S Overige diensten 18.270 18.676 406 2,2% Totaal provincie Utrecht 672.264 675.022 2.758 0,4% In relatieve zin is de Horeca het sterkst gegroeid, 5,7% tot 27.800 banen. De sector Cultuur, Sport en Recreatie kende een groei van 3% tot 17.000 banen. De sector Onroerend Goed kromp weliswaar het sterkst, maar dit is een kleine sector met 5.100 banen. Trend werkgelegenheid per sectie 2014-2015 Landbouw, delfstoffen Nijverheid Bouwnijverheid Handel, reparatie Vervoer en opslag Horeca Informatie en communicatie Financiële instellingen Onroerend goed Advisering, onderzoek Overige zakelijke diensten Overheid Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport en recreatie Overige diensten -6% -4% -2% 0% 2% 4% 6% 8%
aantal arbeidsplaatsen Het meerjarenoverzicht per sector geeft een beeld van de onderlinge verhoudingen van de werkgelegenheid en laat als meest opvallende trends zien: - Herstel in de sectoren Handel, Advies, Financiele instellingen, Onderwijs, - Krimp in Zorg en Welzijn, Overheid, - Doorgaande groei in Horeca, Cultuur, Sport en Recreatie, - Doorgaande krimp in Landbouw, Nijverheid, Bouw 140.000 Verloop werkgelegenheid per sectie 2006-2015 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 Handel, reparatie Gezondheids- en welzijnszorg Advisering, onderzoek Onderwijs Informatie en communicatie Overheid Nijverheid Bouwnijverheid Financiële instellingen Overige zakel. Diensten Horeca Vervoer en opslag Overige diensten Cultuur, sport en recreatie Landbouw, delfstoffen Onroerend goed 20.000 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
aantal arbeidsplaatsen Werkgelegenheid Topsectoren In de negen in de provincie Utrecht te onderscheiden Topsectoren zijn 142.300 mensen actief, dat is 0,3% minder dan in 2014. Het aandeel arbeidspaatsen in Topsectoren op de totale werkgelegenheid is de afgelopen jaren nauwelijks veranderd en bedraagt 21%. Topsector 2014 2015 verschil trend HTSM 45.356 45.136-220 -0,5% Agrofood 26.518 27.060 542 2,0% Creatieve Industrie 25.493 25.702 209 0,8% Logistiek 21.310 20.609-701 -3,3% Life Sciences 16.927 16.843-84 -0,5% Chemie 2.418 2.566 148 6,1% Energie 2.303 2.204-99 -4,3% Tuinbouw 1.458 1.349-109 -7,5% Water 964 862-102 -10,6% Alle Topsectoren 142.747 142.331-416 -0,3% 50.000 Ontwikkeling werkgelegenheid Topsectoren 45.000 40.000 35.000 HTSM 30.000 25.000 Agrofood Creatieve Industrie Logistiek Life Sciences Chemie 20.000 Energie Tuinbouw 15.000 Water 10.000 5.000 0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Groeiende Topsectoren zijn de Creatieve Industrie en (vanaf 2013) de Agrofood-sector. In de Logistiek en HTSM is dalende trend in de werkgelegenheid zichtbaar.
Regionale ontwikkeling Gemeenten Van de grootste gemeenten laat Utrecht een werkgelegenheidsgroei zien van 1,8%. Amersfoort laat een krimp van 2% zien, o.a. veroorzaakt door verhuizing van een grote organisatie naar Leusden. Deze gemeente groeit daardoor 11%. Opvallende groeier is Nieuwegein +1,9% na jaren van krimp. Alle gemeenten vertonen toename van het aantal vestigingen. Een aantal gemeenten laat een kleine aanwas zien zoals Vianen, Renswoude, IJsselstein, Eemnes. Verloop werkgelegenheid en vestigingen gemeenten 2014-2015 Arbeidsplaatsen Vestigingen gemeente 2014 2015 verschil trend 2014 2015 verschil trend Amersfoort 83.657 81.994-1.663-2,0% 13.633 14.273 640 4,7% Baarn 11.981 11.725-256 -2,1% 2.664 2.785 121 4,5% Bunnik 8.260 8.203-57 -0,7% 1.489 1.541 52 3,5% Bunschoten 10.118 10.114-4 0,0% 1.652 1.718 66 4,0% De Bilt 18.216 17.739-477 -2,6% 4.188 4.325 137 3,3% De Ronde Venen 16.450 16.329-121 -0,7% 4.362 4.547 185 4,2% Eemnes 2.950 2.929-21 -0,7% 1.017 1.038 21 2,1% Houten 23.466 23.613 147 0,6% 4.312 4.454 142 3,3% IJsselstein 13.149 13.319 170 1,3% 2.588 2.637 49 1,9% Leusden 13.685 15.198 1.513 11,1% 2.685 2.803 118 4,4% Lopik 4.973 5.027 54 1,1% 1.362 1.399 37 2,7% Montfoort 5.294 5.298 4 0,1% 1.274 1.326 52 4,1% Nieuwegein 40.266 41.034 768 1,9% 4.862 5.088 226 4,6% Oudewater 3.722 3.738 16 0,4% 1.009 1.054 45 4,5% Renswoude 2.748 2.863 115 4,2% 554 564 10 1,8% Rhenen 5.968 5.879-89 -1,5% 1.581 1.650 69 4,4% Soest 17.018 16.944-74 -0,4% 4.393 4.543 150 3,4% Stichtse Vecht 22.722 22.533-189 -0,8% 5.886 6.110 224 3,8% Utrecht 234.645 238.900 4.255 1,8% 32.811 34.427 1.616 4,9% Utr. Heuvelrug 22.499 22.203-296 -1,3% 5.076 5.277 201 4,0% Veenendaal 26.450 26.326-124 -0,5% 4.685 4.808 123 2,6% Vianen 11.543 11.462-81 -0,7% 1.679 1.707 28 1,7% Wijk bij Duurstede 6.441 6.469 28 0,4% 2.069 2.162 93 4,5% Woerden 26.774 26.397-377 -1,4% 4.583 4.741 158 3,4% Woudenberg 4.689 4.472-217 -4,6% 1.051 1.084 33 3,1% Zeist 34.580 34.314-266 -0,8% 5.815 6.059 244 4,2% Provincie Utrecht 672.264 675.022 2.758 0,4% 117.280 122.120 4.840 4,1% Bedrijventerreinen De werkgelegenheid op de Utrechtse bedrijventerreinen is met 1% gedaald tot 179.700. Het aandeel arbeidsplaatsen op bedrijventerreinen ten opzichte van het totaal is gedaald van 27% in 2014 tot 26,6% in 2015. Het aantal vestigingen is met 1,6% toegenomen.
Vestigingen Het aantal vestigingen van bedrijven en instellingen is in het afgelopen jaar met 4,1% toegenomen tot 122.100. Het aantal vestigingen steeg tot 2011 met meer dan 5%. Vanaf 2011 is het groeitempo iets lager. Aangezien de werkgelegenheid niet evensnel groeide is er sprake van schaalverkleining van arbeid. Het toenemend aantal kleine bedrijven (waaronder zzp ers) is daar de voornaamste oorzaak van. 140.000 Ontwikkeling aantal vestigingen 2006-2015 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 In vrijwel alle sectoren is het aantal vestigingen toegenomen, alleen in de financiele diensten zijn minder vestigingen geteld. De sectoren waar de grootste groei plaatsvond zijn ook de sectoren met het grootste aandeel kleine bedrijven (incl. zzp ers). Verloop aantal vestigingen per sectie 2014-2015 sectie omschrijving 2014 2015 verschil trend aandeel 1 persoon AB Landbouw, delfstoffen 2.919 2.937 18 0,6% 39,5% CDE Nijverheid 3.817 3.879 62 1,6% 59,0% F Bouwnijverheid 9.399 9.817 418 4,4% 79,7% G Handel, reparatie 18.190 18.612 422 2,3% 50,1% H Vervoer en opslag 2.235 2.349 114 5,1% 65,8% I Horeca 3.426 3.556 130 3,8% 33,2% J Informatie en communicatie 8.378 8.848 470 5,6% 79,5% K Financiële instellingen 1.183 1.150-33 -2,8% 47,0% L Onroerend goed 1.036 1.065 29 2,8% 59,3% M Advisering, onderzoek 28.589 29.939 1.350 4,7% 84,5% N Overige zakelijke diensten 5.533 5.713 180 3,3% 70,1% O Overheid 305 306 1 0,3% 5,9% P Onderwijs 6.710 7.198 488 7,3% 75,2% Q Gezondheids- en welzijnszorg 12.341 12.923 582 4,7% 68,9% R Cultuur, sport en recreatie 7.255 7.697 442 6,1% 86,8% S Overige diensten 5.964 6.131 167 2,8% 77,6% Totaal provincie Utrecht 117.280 122.120 4.840 4,1% 70,9% Vooral in Cultuur, Sport en Recreatie zijn veel éénpitters actief. De sectoren Advies, ICT en Bouw worden ook gekenmerkt door een hoog aandeel kleine bedrijven.