Quickscan Intergemeentelijke Samenwerking

Transcriptie

1 Quickscan Intergemeentelijke Samenwerking Inleiding Op 19 februari is de werkgroep vervolg BKO voor het eerst bij elkaar geweest. Deze werkgroep is ingesteld door de gemeenteraad om naar aanleiding van het Bestuurskrachtonderzoek te bekijken wat hiermee gedaan moet worden. De werkgroep heeft gevraagd om in beeld te brengen in welke samenwerkingsverbanden de gemeente op dit moment participeert. De concrete vragen waren: 1. Welke samenwerkingsverbanden zijn er? 2. Welke samenwerkingsverbanden zijn wettelijk verplicht en waarop hebben we dus geen invloed? 3. Op welke samenwerkingsverbanden hebben we wel invloed zodat we daarop een visie kunnen ontwikkelen? Voorliggende analyse en de bijlage geven antwoord op de gestelde vragen. De analyse is gebaseerd op een inventarisatie die binnen de organisatie gehouden is en die als bijlage 1 is toegevoegd. Invulling van de opdracht De gemeente werkt met een grote diversiteit aan samenwerkingspartners samen. Denk hierbij aan de provincie, andere gemeenten, organisaties, etc. Samenwerkingspartners met verschillende onderlinge verhoudingen. Voordat we opdracht hebben uitgewerkt, hebben we eerst de reikwijdte van de in beeld te brengen samenwerking bepaald. Mede op basis van de vraagstelling hebben we geconstateerd dat we ons moeten beperken tot intergemeentelijke samenwerking en dus niet de samenwerking met andere partners, zowel lokaal als bovenlokaal. Met dat uitgangspunt zijn de in de regiegroep gestelde vragen beperkt en doorvertaald in de volgende opdracht: Maak een foto van de status van intergemeentelijke samenwerking op dit moment. Als je naar de foto kijkt, dan moet duidelijk zijn: 1. Op welke taakvelden werken we samen met andere gemeenten? 2. Met wie en via welke instantie? 3. Wat is de aard van de samenwerking (wettelijk verplicht, facultatief, etc)? 4. Hoeveel beleidsvrijheid is er bij de bestaande samenwerking (hoog, midden, laag)? Bovenstaande vragen zijn bedoeld om een beeld van onze samenwerkingspartners te krijgen en om zo te kunnen bepalen wie onze toekomstige samenwerkingspartners zouden kunnen of moeten zijn. NB: Er is hierbij geen sprake van een soortgelijk gewicht in de zwaarte/impact van de samenwerking. De 5e vraag die beantwoord moet worden, gaat over mogelijke samenwerking op andere terreinen. Concreet hebben we de vraag gesteld om voor de taakvelden waarop we nog niet samenwerken in beeld te brengen hoeveel beleidsvrijheid (hoog, midden of laag) we als gemeente hebben op die taakvelden. Deze vraag is bedoeld om in beeld te krijgen op welke terreinen er nog samenwerkingskansen liggen en wat daarvan het effect is op de beleidsvrijheid. Voor het antwoord op deze vraag wordt direct verwezen naar bijlage 1.

2 2 Analyse: de foto Er is wel eens gesteld dat de samenwerkingsverbanden van de gemeente Bunnik als een lappendeken te beschouwen is en dat er geen lijn en visie in zit: we werken met (te) veel partners samen, in (te) veel verbanden. Om deze uitspraak te staven dient men eerst de huidige samenwerkingsverbanden in kaart te brengen en te analyseren. Inderdaad, zo op het eerste oog werken we met heel veel verschillende gemeenten samen. Echter, het geschetste beeld is maar ten dele waar. Als we naar de ongefilterde rangorde (aantal samenwerking, ongeacht vorm, per gemeente) hieronder gaan kijken, zien we al voorlopige contouren wat betreft zwaartepunt van de samenwerkingsverbanden. Er is een duidelijke top 4 (de RDWI gemeenten ) welke met kop en schouder boven de rest uitsteekt. Men kan dus stellen dat over het algemeen de focus ligt op dit gebied. Daarnaast zien we bij de gefilterde rangorde een vergelijkbaar beeld ontstaan. Bij de gefilterde versie zijn zo goed als alle wettelijk verplichte samenwerkingsverbanden eruit gehaald, alsmede verbanden waar nagenoeg alle gemeenten in de provincie in zijn vertegenwoordigd (AVU, GGD, Monumenten en Welstand, etc.). Rangorde: ongefilterd Rangorde: gefilterd Wijk bij Duurstede 22 Wijk bij Duurstede 13 Zeist 20 Zeist 12 De Bilt 18 De Bilt 10 Utrechtse Heuvelrug 17 Utrechtse Heuvelrug 9 Rhenen 8 Houten 4 Renswoude 8 Utrecht 3 Soest 8 Stichtse Vecht 3 Stichtse Vecht 8 Soest 3 Veenendaal 8 IJsselstein 2 Leusden 7 Leusden 2 Woudenberg 7 Nieuwegein 2 Houten 7 Renswoude 2 Amersfoort 6 Rhenen 2 Baarn 6 Veenendaal 2 Montfoort 6 Woudenberg 2 Nieuwegein 6 Amersfoort 1 Oudewater 6 Baarn 1 Woerden 6 Barneveld 1 Utrecht 5 Lopik 1 Bunschoten 5 Montfoort 1 Eemnes 5 Nijkerk 1 IJsselstein 5 Oudewater 1 Lopik 5 Scherpenzeel 1 De Ronde Venen 5 Vianen 1 Vianen 5 Woerden 1 Barneveld 1 Zeewolde 1 Nijkerk 1 Scherpenzeel 1 Zeewolde 1

3 3 Wanneer we de gegevens uitsplitsen naar 4 thema's, komen grosso modo de volgende beelden naar voren: Aantal samenwerkingsverbanden/gemeente (gefilterd) Ruimte, wonen, Sociaal domein verkeer en vervoer, economie Landschap en recreatie Amersfoort 1 1 Bedrijfsvoering Baarn 1 1 Barneveld 1 1 De Bilt Houten Ijsselstein 2 2 Leusden Lopik 1 1 Montfoort 1 1 Nieuwegein 2 2 Nijkerk 1 1 Oudewater 1 1 Renswoude Rhenen Scherpenzeel 1 1 Soest Stichtse Vecht Utrecht Utrechtse Heuvelrug Veenendaal Vianen 1 1 Wijk bij Duurstede Woerden 1 1 Woudenberg Zeewolde 1 1 Zeist Totaal Samenwerkingsverbanden per thema als % van totaal (ongefilterd) Bedrijfsvoering 16% Sociaal Domein 41% Ruimte, wonen, verkeer en vervoer, economie 34% Landschap en Recreatie 9%

4 4 1. Ruimte, wonen, verkeer en vervoer, economie Overzicht: gefilterd 1 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 De Bilt Houten Ijsselstein Lopik Montfoort Nieuwegein Oudewater Stichtse Vecht Utrecht Vianen Wijk bij Duurstede Woerden Zeist Onder deze rubriek vallen onder andere zaken die regionaal, in BRU verband, (dienen te) worden opgepakt. Dit zijn onderwerpen zoals verkeer/vervoer/mobiliteit (het grote Utrechtse, zelfs Noordvleugel, daily urban system ), regionale woningbouwverdeling en sociale woningbouw, kantorenmarkt en regionale economie. Veel van deze beleidsvelden zijn overigens (vooralsnog) bij wet van de WGR+ opgelegd. Derhalve is er ook weinig keuze in geweest. Daarnaast vallen onder deze rubriek zaken zoals ruimtelijke plan- en beleidsvorming, verkeersbeleid, wegenonderhoud, maar ook beleid en onderhoud openbare ruimte. Analyse In het bovenstaande overzicht zijn o.a. de gemeenten in het BRU opgenomen: Utrecht, Zeist, De Bilt, Houten, Vianen, Nieuwegein, IJsselstein, Stichtse Vecht. Op het gebied van ruimtelijke plan- en beleidsvorming doet Bunnik het meeste veelal alleen (uiteraard daar waar nodig in afstemming met de directe buren). Wel wordt samengewerkt op het gebied van bijv. riolering (WINNET) en handhaving. Binnen het totale cluster ruimte, wonen, verkeer en vervoer, economie is Zeist is onze voornaamste partner. Overigens, daar waar mogelijk werkt Bunnik samen met directe buurgemeenten, bijv. als het gaat om verkeer, wegen en aanbestedingen op dit gebied, maar dit is in feite niet samenwerking op structurele basis (derhalve niet opgenomen in databestand). 1 *De VRU is uit bovenstaand overzicht gehaald omdat deze wettelijk verplicht is. Daarnaast is de provinciebrede gemeenschappelijke regeling AVU (afvalverwijdering) er ook uit verwijderd. De overige samenwerkingsverbanden zijn facultatief. Dit overzicht is ook geschoond voor de RUD (/ODRU), welke ook min of meer wettelijk verplicht is (welke taken je er door laat uitvoeren bovenop het wettelijk verplichte, is nog wel facultatief) en de bijna provinciebrede regeling Welstand en Monumenten Midden Nederland.

5 5 2. Sociaal domein Overzicht: gefilterd De Bilt Soest Stichtse Vecht Utrechtse Heuvelrug Veenendaal Wijk bij Duurstede Zeist Onder deze rubricering vallen zaken zoals werk en inkomen (RDWI), de decentralisaties (Participatiewet, Jeugdzorg, AWBZ/WMO), onderwijs, sport en gezondheid. Analyse Als gezondheid (GGD: alle Utrechtse gemeenten behalve gemeente Utrecht) en sport (geen intergemeentelijke samenwerking op) niet worden meegenomen, is hier duidelijk uit op te maken dat de 'RDWI' gemeenten (Zeist, Wijk bij Duurstede, De Bilt en Utrechtse Heuvelrug) de aangewezen partners zijn. 2 *Bovenstaand overzicht is geschoond op wettelijke verplichte samenwerkingen zoals de VRU en het Veiligheidshuis, maar ook bijv. de centrumgemeentefunctie van Zeist wat betreft RMC. Daarnaast is ook de GGD eruit gehaald, want op de gemeente Utrecht na, is de gehele provincie erbij aangesloten en is derhalve niet als interessant voor de analyse te benoemen.

6 6 3. Landschap en recreatie Overzicht partners: ongefilterd 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Amersfoort De Bilt Houten Leusden Rhenen Renswoude Utrecht Utrechtse Heuvelrug Veenendaal Wijk bij Duurstede Woudenberg Zeist Analyse Daar waar de gemeente qua 'grijs en rood' (asfalt en woningbouw) veel oppakt in regionaal verband (de strategische vraagstukken en kaders) of zelf doet, her en der aangevuld met een directe buur, (het tactisch/operationeel niveau), kan men zien dat als het gaat om 'groen', Bunnik meer optrekt met de Kromme Rijnstreek. Nadruk hierbinnen ligt op de RDWI gemeenten: Utrechtse Heuvelrug, Wijk bij Duurstede, Zeist en De Bilt.

7 7 4. Bedrijfsvoering Overzicht partners: ongefilterd 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Baarn De Bilt Houten Leusden Rhenen Renswoude Soest Utrechtse Heuvelrug Wijk bij Duurstede Woudenberg Zeist Barneveld Scherpenzeel Zeewolde Nijkerk Analyse Deze laatste categorie behelst de bedrijfsvoerende taken. Denk hierbij aan automatisering, financiën, personeelszaken, etc. Hierbij is te zien dat de gemeente met Wijk bij Duurstede samenwerkt op een aantal gebieden, maar ook dat er verder dan de directe buren wordt gekeken (bijv. Soest en Baan in de RID) of zelfs buiten de provinciegrenzen (enkele Gelderse gemeenten in het geval van samenwerking qua rekenkamer).

8 8 Algemeen beeld Wat kan geoordeeld worden met betrekking tot de opmerking dat de gemeente Bunnik een lappendeken aan samenwerkingsverbanden heeft? Aan de ene kant werkt de gemeente Bunnik met een groot aantal gemeenten samen, dat klopt. Een belangrijke reden hiervoor is dat er een aantal gemeenschappelijke regelingen zijn die wettelijk verplicht zijn en waar (praktisch) elke gemeente uit de provincie deel van uitmaakt. Aan de andere kant, wanneer men al de mogelijke samenwerkingsverbanden schoont voor zulke verbanden, is er per thema toch een bepaalde logica, een bepaalde focus, te zien, zie hieronder. Thema Ruimte, wonen, verkeer en vervoer, economie Sociaal Domein Landschap en Recreatie Bedrijfsvoering Focus: BRU-gemeenten, met nadruk op Zeist RDWI-gemeenten Kromme Rijnstreek, met nadruk op RDWIgemeenten Divers