Schooljaar: 2010/2011 Tri-/semester: 2 Score 107 Max. Naam:... Nr.:... Studierichting: TSO Klas:... Graad: 3 Leerjaar: 1 Dag en datum: dinsdag 16 juni 2011 Leraar: H. Desmet, W.Van Dyck Handtekening: Pedagogisch begeleider: G. Tibau Proefwerk: Aantal blz.: 8 Aantal bijlagen: - Je mag gebruiken: je eigen atlas (gecontroleerd), een rekenmachine (geen grafisch) KOSMOGRAFIE 1 Hieronder zie je een foto van poollicht. Leg uit hoe poollicht /3 ontstaat en waar en hoe je het kan waarnemen. 2 Noteer in onderstaande tabel: /16 a de namen van de planeten in de juiste volgorde (begin met deze dichtst bij de zon) b het soort planeet c het wel of niet aanwezig zijn van manen (kruisje indien wel) d het wel of niet aanwezig zijn van ringen (kruisje indien wel) naam Soort Wel of geen manen Wel of geen ringen 1/8
3 Juist of fout, omcirkel wat van toepassing is. /7 Op het oppervlak van de Zon, de chromosfeer, komen grote protuberansen voor. Juist / fout Een Venusdag duurt langer dan een Venusjaar. Juist / fout Je kan soms met het blote oog planeten waarnemen. Juist / fout De Zon is de enige ster in het Zonnestelsel. Juist / fout Door de aanwezigheid van een atmosfeer is de maan grijs en vol inslagkraters. Juist / fout De kern van de zon noemt corona en heeft een temperatuur van 16 miljoen graden Celsius. Juist / fout De zon zendt elektromagnetische stralen uit en gelukkig bereiken de kosmische stralen en X-stralen de aarde zodat de temperatuur leefbaar is. Juist / fout 4 Vul aan: /5 Tussen Mars en Jupiter bevinden zich duizenden steenklompen, en die noemen we... Een vallende ster is in feite een. Het hoogdrukgebied op Jupiter, dat duidelijk zichtbaar is in de gekleurde wolkenbanden noemen we. Een hemellichaam in ons zonnestelsel met een heldere kop en lange staart; het is een verschijnsel dat we soms enkele weken lang kunnen waarnemen:.. Inslagkraters op het aardoppervlak zoals de Barringerkrater van Arizona, of de Shoemaker krater van Australië, worden veroorzaakt door:. 5 Plaats de juiste naam bij het juiste sterrenbeeld: /3 Grote Beer Orion Zwaan 2/8
6 Bereken hoeveel kilometer 1 lichtjaar bedraagt. Noteer je berekening. /1 7 Een ruimtesonde heeft ongeveer 6 maanden nodig om /2 Mars te bereiken. Het licht legt deze afstand in 4.3 minuten af. a Hoe groot is de afstand tussen de Aarde en Mars in lichtminuten? b Met hoeveel kilometer komt dit overeen? 8 De helderste ster Sirius, op een afstand van 25 lichtjaar van ons /1 verwijderd, dooft uit. Hoelang zal het duren voor wij dit waarnemen? 9 Zet de volgende begrippen in de juiste hiërarchische volgorde en /8 plaats er in de rechterkolom een voorbeeld uit het rijtje bij. sterrenstelsel Uranus - Zonnestelsel planetenstelsel cluster Lokale groep Melkweg planeten 10 Vul aan: /2 Astronomen hebben kunnen waarnemen dat de sterrenstelsels zich steeds verder van elkaar bewegen. De eerste wetenschapper die daar melding van maakte was... Wanneer we de baan van de sterrenstelsels reconstrueren, dan moet alle energie ooit op hetzelfde moment uit hetzelfde punt zijn ontstaan, dat noemen we... 3/8
AARDROTATIE AARDREVOLUTIE 11 Noteer in de tabel: a de coördinaten van volgende steden b het uurverschil met Brussel c het land waar deze stad de hoofdstad van is d duid de stad aan op de wereldkaart met een bolletje en de eerste letter e Teken op de kaart de nulmeridiaan. /8 Stad Coördinaten uurverschil Land Canberra Dhaka Brasilia Kinshasa 12 Bereken het gevraagde uur: /2 Het is in Bogota, Columbia (BOG) 15:25 op 22 mei, wat is de lokale tijd in Los Angeles (LAX)? Duid eerst de steden op de kaart aan. 4/8
13 Bereken: Op alle plaatsen op de nulmeridiaan is het middernacht. Hoe laat /3 is het dan in onderstaande steden? Philadelphia, Pennsylvania Alexandrië, Egypte Kyoto, Japan 14 Bekijk aandachtig onderstaande tekening en vul aan: /6 a Wat stelt onderstaande tekening voor?.. b Wat is de oorzaak? c Het tijdstip waarop de zon haar hoogste punt bereikt of culmineert noemen we d Welke dag stelt deze tekening voor: 1 e dag van de herfst / winter / zomer e Noteer 2 elementen die wijzigen in de loop van het jaar. 5/8
15 De seizoenen (geldig voor het Noordelijk halfrond, tenzij anders vermeld) /6 Hoelang zijn dag en nacht (licht en donker) op 21 maart?... Op de eerste dag van de zomer komt de zon op in (windstreek)... De zon schijnt die dag loodrecht in op... In de herfst staat de zon in het zenit op... De winter begint op (datum)... Worden de dagen (# uur daglicht) tijdens de winter langer?... 16 Juist of fout? (omcirkel wat van toepassing is) /4 De aarde draait rond de zon in een ellipsvormige baan, daardoor varieert de afstand tot de zon in de loop van het jaar. Juist - fout De zon bereikt haar hoogste punt, s middags, in het Zuiden, overal ter wereld. Juist fout In Griekenland is het tijdens de zomervakantie vroeger donker dan bij ons. Juist -fout De jaren 1600 en 1604 waren schrikkeljaren. Juist fout (Hierna volgen de vragen van atmosfeer) 6/8