Energievisie Borne 22 september 2011. Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC. www.twence.nl



Vergelijkbare documenten
Twence. Van afvalverwerker naar Duurzaam en innovatief nutsbedrijf. Samen energiek. Veldtocht Pioneering 27 september 2011

Nulmeting energiegebruik en duurzame energie

Presentatie Duurzame Energie. Podiumbijeenkomst 17 maart

Uw logo. Pieter van der Ploeg. Strategie. Alliander

Energievisie voor de gemeente Alblasserdam

de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET)

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

Energievisie. gemeente Wormerland

Gemeente Bergen. Ontwikkelingen energiegebruik en duurzame energieproductie tot Mark Valkering en Herman Verhagen 14 oktober 2016

Groen gas. Duurzame energieopwekking. Totaalgebruik 2010: 245 Petajoule (PJ) Welke keuzes en wat levert het op?

Haarlemmermeers akkoord

Realisatie wind-energie in Weert in samenwerking met Nederweert, Leudal en Peel-en Maas. Informatiebijeenkomst Commissie Weert, 17 november 2015

Zonnevelden: hoe zorg je voor een goede ruimtelijke inpassing. Rik Olde Loohuis (Rom3D) Tim de Weerd (Provincie Overijssel)

Energievisie gemeente Hendrik-Ido-Ambacht

Nije enerzjy foar Fryslân. september 2013

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?

Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025

Gemeente Ede energieneutraal 2050

Update Energievisie Gemeente Zederik

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Energieverbruik en -opwek Bestuurlijke regio s provincie Fryslân

OPGAVE KLIMAATNEUTRAAL BUNNIK

Postbus ZG OPHEUSDEN. Uitgevoerd door Duitslandweg 4 Postbus AG BODEGRAVEN Telefoon adres

Maak werk van zon & wind Schone energie voor heel Tynaarlo. Tynaarlo

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Windenergie in Almere

Energievisie voor de gemeente Leerdam

Regio-overleg milieu. HERNIEUWBARE ENERGIE EN KLIMAAT Inleiding. Ingelmunster 14 maart Dominiek Vandewiele

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5

Waterstof, het nieuwe gas. Klimaatneutraal is de toekomst Frans Rooijers directeur CE Delft

Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

Agenda. Strategie Cogas en speerpunten. Stadsverwarming Windmolenbroek. Toekomstige ontwikkelingen Cogas op gebied van warmtenetten

Duorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie

WORKSHOP ENERGIEVISIE

ENERGIEMONITOR Uitgeest

Monitor klimaatbeleid. Gemeente Hunsum (fictief)

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Energierapport Gemeente Noordoostpolder

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

Nationale Energieverkenning 2014

Rijksbrede Initiatieven Duurzame Energie & Energiebesparing

Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012

ENERGIEMONITOR Heerhugowaard

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Voorlichtingsbijeenkomst Coöperatie Waalre Energie Lokaal. Waalre, 28 november 2012

Energiemonitor 2016 Gemeente Dordrecht. HVC Lokale Energie

Energielandschappen Soest

Actieve informatievoorzieningc

In balans met Smart Grids Willem Kooiman 29 november Team Smart Grids. Stelling! Inhoud. Wat is Smart Grid

ECN-N Energiescenario s Drenthe 2030

Werkgelegenheid in Twente. Jaarbericht 2014

Vergezicht Energieneutraal Heumen 2050, Hoe ziet dit er uit?

PARKSTAD LIMBURG ENERGIE TRANSITIE

Windenergie in Wijk bij Duurstede

Masterclass IV. Energie op bedrijventerreinen

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

Samen maken we Nederland aardgasvrij

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Energiemonitor 2016 Gemeente Zwijndrecht. HVC Lokale Energie

Kwantificering van innovaties op de Energiemix van Twente. 4 maart 2014

Oldenzaal Dinkelland Losser Tubbergen. Projectplan energietransitie NOT Van doel en draagvlak naar realisatie

Energietransitie: Technische toelichting. André Meurink

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, Nummer voorstel: 2013/18

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven

Welke hernieuwbare energie in 2020?

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

Onderverdeeld naar sector bedraagt het energieverbruik procentueel: 32% 18%

Regionaal Uitvoeringsprogramma Energievisie Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard Uitvoeringsprogramma

Werkatelier duurzame energieopwekking

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

ROUTEKAART DUURZAAM OSS

Energiemonitor 2016 Gemeente Alblasserdam. HVC Lokale Energie

Groene Fabriek Lochem

Kan Heiloo op de zon en de wind draaien?

Energy Potential Mapping en andere ontwikkelingen richting duurzame energiesystemen

Voordracht aan Provinciale Staten. van Gedeputeerde Staten. Watt anders, Energieagenda Ontwerpbesluit

Helmonds Energieconvenant

Gemeente Reusel-De Mierden. Stand van zaken Klimaatvisie

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

FOCUS + Transitie Energieneutraal 2030

Klimaat & CO 2, Parijs, Polen Wereldwijde doelen, NL-doelen Energie in de gemeente Wierden Opties duurzame opwek:

Energiemonitor 2016 Gemeente Papendrecht. HVC Lokale Energie

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

CO2-uitstoot Regio Noord-Veluwe

Feiten en Cijfers Energie Gemeente Berg en Dal

Uitvoeringsmaatregelen Hier zijn als beeldvorming de richtingen aangegeven waar het college verder inhoud aan te geven.

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014

Utrecht. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.

Van energiebeleid naar duurzaamheidsbeleid

Notitie. Feiten en cijfers Energiehuishouding gemeente Heumen

Werk en inkomen. Sociale zekerheid. Sociale zekerheid. De wijk Schildersbuurt ligt in stadsdeel 5 Centrum en heeft inwoners.

Van klimaatakkoord naar de transitievisie warmte voor de gemeente Heemstede Vind de juiste reispartner

Transcriptie:

Energievisie Borne 22 september 2011 Michel Leermakers Linda Rutgers Twence Co Kuip HVC

Inhoud van vanochtend Gemeente Borne Visie Twence Werkwijze Energievisie Resultaten Huidige energieconsumptie Bronpotentieel DE Basisscenario s Intensieve scenario s

Visie Twence Twence onderneemt duurzaam Team duurzame energie geeft dit inhoud door: Samen duurzame energievisies te ontwikkelen Meerwaarde te bieden met het ontwikkelen van energie monitoring en duurzame energie initiatieven Bijdragen te leveren aan de ontwikkeling, realisatie en beheer van duurzame energie voorzieningen Partijen te verbinden

Energietransitie van gemeenten Besluitvorming Energiebeleid Besluitvorming Uitvoeringsprogramma Gemeentelijk speelveld Energievisie (ambitie, wat, Wanneer?) Routekaart (hoe, waar, wie?) Projectontwikkeling Realisatie Exploitatie Transitie Monitor Veranderingen Ontwikkelingen Transitie

INTEGRALE BENADERING VERDUURZAMING ENERGIEHUISHOUDING Duurzame energiebronnen (Bronpotentieel) Wind Zon Aardwarmte Waterkracht Biomassa EXPORT IMPORT ENERGIESYSTEEM IMPORT Transportbrandstoffen Energieproducten (Energiegebruik) Aardgas Warmte (uit Aardgas) Elektriciteit EXPORT Geografisch Gebied = De Gemeente

Energiegebruik ENERGIEGEBRUIK NL Gebruik NL (PJ/j) ± 3200 HOEVEEL IS PJ/jaar kwh/jaar 280.000.000 Windmolens (2MW) 46 M 3 gasgebruik 32.000.000 Corus 60 PJ

Energiegebruik Borne Energiegebruik naar gebruiker in PetaJoule per jaar. Totaal gemeente = 1,5 PJ/jaar Transportbrandstoffen LT warmte (aardgas) Aardgas (anders) elektriciteit - Huishoudens Zakelijk transport Landbouw, jacht en bosbouw Visserij Delfstoffenwinning Industrie Openbare voorzieningsbedrijven Bouwnijverheid Reparatie consumentenart; handel Logies-maaltijden en drankenverstrekking Vervoer, opslag en communicatie Financiële instellingen Verhuur; zakelijke dienstverlening Openbaar bestuur; soc verzekering Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, recreatie; ov dienstverl energiegebruik (PJ/j)

Energiegebruik Borne Energiegebruik naar gebruiker in PetaJoule per jaar. Totaal gemeente = 1,5 PJ/jaar Transportbrandstoffen Aardgas (LT warmte) Aardgas (anders) elektriciteit GEBRUIKERS TOP 5 energiegebruik (PJ/j) 1 2 3 4 Huishoudens Zakelijk transport Commerciële Dienstverl. Landbouw 72 % 10 % 8 % 5% 5 Niet Commerciële dvl 4% - Huishoudens(incl. verkeer) Zakelijk transport Industrie & Delfstofwinning Landbouw & Visserij Commericiële Dienstverlening Niet Commerciële Dienstverlening

Duurzame energiebronnen Borne Bronpotentieel DE productie: Wat is maximaal mogelijk? Biomassa Zon Wind Aardwarmte 1,6 1,4 Op basis van geothermie en warmtepomptoepassing Praktisch potentieel (PJ/jaar) 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035 Omgevingsvisie Overijssel Op basis van beschikbaar dakoppervlak Op basis van Ruimtelijke Ordening, Areaalindeling en bedrijvigheid

Scenario s gemeente Borne Verwachte ontwikkelingen in energieconsumptie Transportontwikkelingen Toename elektrisch rijden & efficiencyverbetering brandstofmotoren Bestaande bouw woningen en bedrijven Besparing warmte door (autonome) renovatie. Energiezuiniger bouwen EPC-normen voor nieuwbouw en utiliteit volgens bouwbesluit. Elektrificatie Hoger elekriciteitsgebruik door toename elektrische apparaten.

Ambitie in scenario s Verwachte energieconsumptie( Basisscenario) 2,0 Warmte Elektriciteit Aardgas anders Transportbrandstoffen Virtuele energieconsumptie Basis scenario Energie (Pj) 1,8 1,6 1,4 Afname Brandstofgebruik door Transport ontwikkelingen Relatieve afname warmtegebruik vanwege energiezuiniger Toename bouwen E-gebruik Door ontwikkeling elektrisch transport en elekrificatie 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Scenario s gemeente Borne Verwachte ontwikkelingen in DE- produktie Zon Toename dakoppervlakte door groei Borne Groei door technologische ontwikkelingen Biomassa Toename biomassa (GFT, Afval, B-hout) door groei Borne Groei door technologische ontwikkelingen Warmte Toename individuele warmtesystemen (WKO)

Verwachte ontwikkeling Duurzame Energie productie Basis biomassa Basis zon Basis wind Basis WKO & Warmtepompen Basis scenario Basislijn DE productie 1,8 1,6 1,4 Energie (Pj) Startpunt ca. 500 TJ (0,05 PJ) Stortgas Elhorst-Vloedbelt Afval,GFT, B-Hout, 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Ambities op basis verwachte ontwikkelingen Basislijn DE productie Basislijn consumptie 1,8 1,6 1,4 Energie (Pj) In 2020 ca. 9 % 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Scenario s gemeente Borne Intensief consumptiescenario Intensief Mobiliteitsbeleid Borne (forensengemeente) heeft relatief hoog brandstofverbruik. Afname autoverkeer door: Stimuleren elektrisch rijden 4x oplaadpunten E-auto s Stimuleren fietsgebruik 10x oplaadpunten E-fietsen in centrum (dagtoerisme binden) Centrum auto-luw maken Het nieuwe rijden, autodelen Het nieuwe werken etc. Intensief EPC beleid Bornsche Maten is relatief groot nieuwbouwgebied (2700 woningen) Verscherping EPC normeringen: 10 % onder normering bouwbesluit Gemeente ondersteunt een goed voorbeeldproject

Intensief mobiliteitsscenario Borne Basislijn consumptie maatregelen terugdringen autogebruik 1,8 1,6 1,4 Energie (Pj) 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Intensief EPC beleid scenario Borne Basislijn consumptie EPC 10% lager dan bouwbesluit 1,8 1,6 1,4 Energie (Pj) 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Intensief consumptiescenario Borne Basislijn consumptie Intensief consumptie scenario 1,8 1,6 1,4 Energie (Pj) 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Scenario s gemeente Borne Intensief DE scenario Op eigen kracht Intensief voorlichtingsbeleid (energie loket, verder verbinden) Gemeente in een voorbeeld rol, zonnepanelen op het dak van het gemeentehuis Zonne-energie in Bornsche maten: 20 M 2 PV panelen en 4 M 2 zonnecollectors op elk dak. Zon PV panelen in bestaande bouw (50 % van alle daken), stimuleringsregeling opzetten Bornsche Maten aansluiten op collectieve duurzame warmtebron Mogelijkheid scheppen voor plaatsing drie windturbines Regionale samenwerking Mest uit regio in vergister, zoekgebied industrieterrein/elhorst Vloedbelt Aandeel zon PV panelen, zoekgebied Elhorst Vloedbeld/voormalige stortplaats t Rikkerink

Verwachte ontwikkeling Duurzame Energie productie Basis biomassa Basis zon Basis wind Basis WKO & Warmtepompen PV bestaande bouw (50 % daken) Basislijn DE productie Intensief consumptie scenario 1,8 1,6 1,4 Energie (Pj) 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Ambitie in scenario s DE Op eigen kracht 1,8 Windenergie Bornsche Maten (collectieve duurzame warmte) Basislijn DE productie Intensief consumptie scenario Zon Bornsche Maten (alle daken) PV bestaande bouw (50 % daken) Op eigen kracht 1,6 1,4 Energie (Pj) Startpunt Afval/hout/zon 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Ambitie in scenario s DE Regionale samenwerking Intensief DE scenario Intensief consumptie scenario 1,8 1,6 1,4 In 2020 23% energieneutraal Energie (Pj) 0,0 2010 2015 2020 2025 2030 2035

Energietransitie van gemeenten Besluitvorming Energiebeleid Besluitvorming Uitvoeringsprogramma Gemeentelijk speelveld Energievisie (ambitie, wat, Wanneer?) Routekaart (hoe, waar, wie?) Projectontwikkeling Realisatie Exploitatie Transitie Monitor Veranderingen Ontwikkelingen Transitie