Nije enerzjy foar Fryslân. september 2013

Transcriptie

1 Nije enerzjy foar Fryslân september 2013

2 Inleiding Nije enerzjy foar Fryslân - 1 Nije enerzjy foar Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân geeft een beeld van feiten en cijfers op het gebied van duurzame energie. Die komen met beelden tot leven. Deze visualisatie is bedoeld om snel en overzichtelijk informatie te geven over de grote lijnen van duurzame energie en energiebesparing in Fryslân. Deze visualisatie laat informatie zien over energieverbruik in Nederland en Fryslân. Daarnaast verbeeldt het energiebesparing in onze provincie. Het geeft bijvoorbeeld antwoord op de vraag hoeveel huizen in Fryslân een energielabel hebben. En het geeft een overzicht van de huidige en toekomstige energiebronnen. Hoeveel windmolens zijn er bijvoorbeeld nodig om 16% duurzame energie op te wekken? Of zonnepanelen en vergisters. Ook hier geeft deze visualisatie een antwoord. Verder zijn er cijfers van onder andere elektrisch varen, windenergie en zonnestroom in beeld gebracht. Tot slot is er een helder overzicht van de doelen van het uitvoeringsprogramma Duurzame Energie ( ) opgenomen.

3 PJ is de internationale eenheid van energie Nije enerzjy foar Fryslân % duurzame energie in Fryslân = 9,9 PJ 1 PJ = 278 miljoen kwh 1 PJ = 32 miljoen m 3 aardgas 1 PJ = 272 MW PJ (petajoule): De joule (symbool J) is de internationale eenheid van energie. De joule is vernoemd naar James Prescott Joule. De joule is gedefinieerd als de energie die nodig is om een object te verplaatsen met een kracht van 1 newton over een afstand van 1 meter. James Prescott Joule

4 Energieverbruik in Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân Energieverbruik (PJ)* Elektriciteit Transportbrandstof Aardgas *Groei van het verbruik is verrekend met energiebesparing.

5 Prijsstijging energie Nije enerzjy foar Fryslân Tarief kleinverbruik (exclusief btw) (euro/duizend kwh) 50 Elektriciteitsprijs Aardgasprijs Gemiddeld tarief kleinverbruik (exclusief btw) (euro/duizend m 3 ) Gemiddeld energieverbruik huishouden: elektriciteit kwh, aardgas m 3.

6 Percentage woningen met een energielabel 2011 Energie Zuinig Nije enerzjy foar Fryslân - 5 Fryslân Groningen Drenthe Overijssel Flevoland 2010 Onzuinig Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland 2009 Zeeland Noord-Brabant Limburg % In Fryslân staan zo n woningen.

7 Energielabels bestaande woningen in Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân - 6 C D E Label A++ F 2011 A + A ++ A B G Label A+ Label A C D E Label B 2010 A C A B B D E F F G G Energie Zuinig Label C Label D Label E Label F Label G 2009 C D E F 2008 B A G Onzuinig

8 Energieverbruik woningen in Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân % Doel energiebesparing: ruim 104 miljoen m 3 aardgas = energieneutrale woningen miljoen m 3 aardgas miljoen m 3 aardgas

9 Energieverbruik zakelijk en maatschappelijk vastgoed in Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân % Kantoren en bedrijfspanden 310 Scholen, sportaccommodaties zwembaden en buurthuizen Kantoren en bedrijfspanden 248 Doel energiebesparing: 100 miljoen m 3 aardgas Scholen, sportaccommodaties zwembaden en buurthuizen 120 Agrarische bedrijven 40 Agrarische bedrijven miljoen m 3 aardgas miljoen m 3 aardgas

10 Energieverbruik mobiliteit in Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân - 9 0,4 PJ 0,1 PJ ik ryd op grien gas 1,0 PJ 1,3 PJ 3,6 PJ Scooters en motoren Trein 0,6 PJ Landbouw en mechanisatie WMO en leerlingenvervoer Personenauto's 7,6 PJ Vrachtverkeer 5,4 PJ Openbaar vervoer Scheepvaart

11 Elektrisch varen in Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân laadpalen met in totaal 160 laadpunten 600 boten met subsidie van de provincie Fryslân 875 totaal

12 Werkgelegenheid in de scheepvaartsector Nije enerzjy foar Fryslân banen 23% banen banen banen Totaal aantal banen Nederland: miljard kilo 50% 50% totaal verbruik brandstof in Nederland verbruik door de scheepvaart overig

13 2011: 4,3% hernieuwbare energie in Nederland Nije enerzjy foar Fryslân ,5 4 3,5 3 2,5 Waterkracht Windenergie Zonneenergie Buitenluchtwarmte Bodemenergie Biomassa 2 1,5 1 0,

14 16% duurzame energie in Nederland Nije enerzjy foar Fryslân % 4% 4x

15 16% duurzame energie in Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân % = 9,9 PJ 8% = 4,46 PJ 2,2x

16 Huidige- en toekomstige duurzame energiebronnen Nije enerzjy foar Fryslân - 15 Huidige energiebronnen Wind Energiebronnen in ontwikkeling Toekomstige energiebronnen Blue energy Zon Biodiesel / bio-ethanol Warmte Houtverbranding Slib / mest co-vergisting WKO Geothermie Vergassing / pyrolyse Getijden Energieopslag

17 Fryslân: 16% duurzame energie met alleen windmolens Nije enerzjy foar Fryslân windmolens* = 0,6 x 322 (huidige aantal) Nu: 322 * Op basis van een windmolen met een vermogen van 5 MW

18 Fryslân: 16% duurzame energie met alleen zonnepanelen Nije enerzjy foar Fryslân ha zonnepanelen = 199 x 17 ha (huidige aantal) Nu: 17 ha Nu: 17 ha = 4735 voetbalvelden

19 Fryslân: 16% duurzame energie met alleen vergisters Nije enerzjy foar Fryslân vergisters = 13,2 x 20 (huidige aantal) Nu: 20

20 Duurzame energiemix Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân - 19 Bijdrage (in PJ) per type duurzame energie Huidig Technisch maximum Doelen Verschil Wind op land 1,43 10,80 Zonnestroom 0,05 13,42 Warmte 2,46 2,46 Energie uit biomassa 0,52 8,32 5,67 1,98 2,46 1,50 4,24 1,93 0 0,98 Totaal duurzaam in Fryslân 4,46 Totaal 35,00 11,61 7,15

21 Landelijke doelstelling windenergie per provincie Nije enerzjy foar Fryslân - 20 MW 1500 Flevoland Totaal Nederland: MW Groningen Zuid-Holland Noord-Holland 600 Zeeland Fryslân Noord-Brabant Drenthe Gelderland Limburg Overijssel Utrecht 1390,5 855,5 735,5 685,5 570,5 530,5 470,5 285,5 230,5 95,5 85,5 65,5

22 Doelstelling zonnestroom Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân MW MW MW

23 Geschikt dakoppervlak in megawatt (MW) Nije enerzjy foar Fryslân - 22 Woningen MKB Publieke gebouwen Agrarische gebouwen Bedrijfsterreinen 1450 MW Doelstelling 2015 Doelstelling MW voldoende geschikt dakoppervlak 500 MW

24 Prijsontwikkeling zonnepanelen Nije enerzjy foar Fryslân - 23 Kostprijs stroom uit zonnepanelen huishoudens Kostprijs inkoop stroom huishoudens 0,50 0,45 Kostprijs elektriciteit (euro/kwh) 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,

25 Lokale initiatieven in Fryslân Nije enerzjy foar Fryslân - 24

26 Colofon Nije enerzjy foar Fryslân - 25 Nije enerzjy foar Fryslân 2013 Provincie Fryslân, alle rechten voorbehouden. Informatie of vragen: Fokke Postma, f.postma@fryslan.nl Ontwerp: Visser & de Graef communicatie, Leeuwarden. De visualisaties in Nije enerzjy foar Fryslân zijn gebaseerd op verschillende bronnen, onderzoeken en rapporten. Dit zijn: Ekwadraat-PDF Nije enerzjy foar Fryslân (2012), KNN Duorsume enerzjy yn Fryslân (2010), Ekwadraat Verkenning Biogas in Fryslân (2010), Duinn Cijfers Mobiliteit- en Transportsysteem Fryslân (2013), Registratiesysteem voor energielabels van gebouwen van Agentschap NL, Notitie Sinnestroom (2012), CBS, Groengas.nl, fuelswitch.nl, netwerkduurzamedorpen.nl en hieropgewekt.nl. Satellietfoto voorblad: commons.wikimedia.org / NASA. Portret James Prescott Joule: commons.wikimedia.org.