PROEFLESSENSYLLABUS TAALJOURNAAL (SPELLING) GROEP 7 501727
Inhoudsopgave pagina Taaljournaal Spelling in het kort 2 Wat u vooraf moet weten 4 Dag 1, week 9 5 Dag 2, week 9 13 Dag 3, week 9 17 Dag 1, week 10 22 Dag 2, week 10 28 Dag 3, week 10 32 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 Malmberg s-hertogenbosch 1
Taaljournaal Spelling in het kort U hebt tijdens het keuzeproces misschien al de brochure van de nieuwe Taaljournaal gelezen en het zichtzendingpakket bekeken. Toch willen we deze proeflessensyllabus starten met een korte beschrijving van de meest opvallende kenmerken van Taaljournaal (spellingdeel). Dit overzicht biedt u namelijk kort en helder de informatie die u nodig zult hebben om de proeflessen én dus de methode op de goede manier te kunnen beoordelen. Tip! Er is ook een proeflessensyllabus van Taaljournaal Taal beschikbaar. Uitgangspunten en visie De nieuwe Taaljournaal stelt dat Spelling geen doel op zichzelf is, maar ten dienste staat van de schriftelijke taalvaardigheid. Taaljournaal kent een duidelijke en functionele relatie tussen spelling en de verschillende andere onderdelen van taal. Spellingonderwijs moet behalve productgericht vooral ook procesgericht zijn. In Taaljournaal gebeurt dit door nadrukkelijk aandacht te besteden aan bewustwording van moeilijke stukjes in een woord en door het gebruik van zogenoemde Stappenplannen. Didactische benadering Taaljournaal kiest voor het aanleren van de spelling van onveranderlijke woorden volgens vijf spellingstrategieën, die de kinderen flexibel leren toepassen. De spellingstrategieën worden in Taaljournaal wegen genoemd. Een spellingcategorie wordt aangeleerd volgens de voor die categorie meest geschikte strategie (voorkeursstrategie). In totaal zijn er drie voorkeursstrategieën, die Hoofdwegen worden genoemd: Fonologische strategie of Luisterweg Regelstrategie of Regelweg Inprentstrategie of Weetweg Behalve de Hoofdwegen zijn er nog twee hulpstrategieën, de zogenaamde Hulpwegen: Analogiestrategie of Net-als-weg Opzoekstrategie of Opzoekweg Bij elke weg hoort een Stappenplan. Tijdens de instructiefase wordt het Stappenplan bij het bespreken van de voorkeursstrategie regelmatig gebruikt. Het gaat daarbij om het toepassen van de voorkeursweg op een specifieke spellingcategorie. Let op Het aanleren van werkwoorden wordt vanaf groep 6 opgepakt. Vanaf deze groep wordt de spelling van onveranderlijke woorden en de werkwoordspelling om en om per blok aangeboden. In de proeflessensyllabi staan de eerste twee weken van blok 3 centraal. In blok 3 worden onveranderlijke woorden behandeld. De lesorganisatie De leerstof voor spelling is in elke jaargroep verdeeld over negen lesblokken. Aan elk lesblok wordt vier weken gewerkt. In 36 weken doorloopt u dus de gehele leerstof. Daarnaast is er voor vier weken aanvullende lesstof opgenomen. De opbouw van een lesblok Week 1 introductie en oefening categorie 1 Week 2 introductie en oefening categorie 2 Week 3 herhaling categorie toets Week 4 remediëring Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 Malmberg s-hertogenbosch 2
Taaljournaal biedt elke lesweek drie spellinglessen van 20 minuten aan. In de eerste drie weken van een lesblok kennen de lessen onderstaande opbouw. De opbouw van de lesweek lesdag lestype lesinhoud materialen dag 1 leerkrachtgebonden introductie en instructie werkboek dag 2 zelfstandig werken oefenen werkboek dag 3 leerkrachtgebonden oefenen kopieerbladen Tijdens de derde week van een blok wordt aan het eind van dag 3 een toets afgenomen. In deze toets worden de categorieën van de voorgaande drie lesweken getoetst. Op basis van de resultaten van de toets wordt bepaald door wie wat wordt geremedieerd tijdens de vierde lesweek. Let op Deze proeflessensyllabus bevat de eerste twee weken van een blok en heeft derhalve geen betrekking op de toets (week 3) en remediering 9week 4) van een blok. Tip! De toets en remediering van Taaljournaal Spelling kunt u ook via het computerprogramma Spelling aanbieden. Dit bespaart u nakijkwerk en begleidingstijd. het computerprogramma is niet verplicht. U kunt een demo van het computerprogramma Spelling aanvragen via www.taaljournaal.nl Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 Malmberg s-hertogenbosch 3
Wat u vooraf moet weten Deze proeflessensyllabus zorgt ervoor dat u snel en gemakkelijk aan de slag kunt met de proeflessen. Alle benodigde informatie én het leerlingenmateriaal zitten tezamen in dit pakket. Het lijkt een heel pakket, maar er zit veel overlap in. Het pakket is zo opgebouwd dat per dag alles gebundeld is wat u nodig hebt. Dit helpt om het overzicht te houden en u hoeft niet steeds te bladeren of verwezen te worden naar andere pagina s. Het proeflessenpakket is afgestemd op blok 3 (week 9 en 10). Het is natuurlijk mogelijk dat dit niet exact past bij het moment waarop u de proefles geeft. Dit kan betekenen dat het inhoudelijke niveau niet helemaal aansluit. Een blok beslaat vier weken. Het proeflessenpakket heeft betrekking op de eerste twee weken van een blok. Per week wordt een nieuwe spellingcategorie aangeboden. De opbouw per week is steeds hetzelfde. Het gemak van dit organisatiemodel zult u tijdens het werken ermee al snel ervaren. De proeflessen bevatten alleen het spellingdeel van de methode Taaljournaal. Bij de zichtzending Taaljournaal Taal vindt u ook een proeflessensyllabus voor het taaldeel van de methode. U zult merken dat u voor deze proeflessen spelling behoorlijk veel moet kopiëren voor de kinderen. Normaal gesproken kopieert u alleen materialen uit de kopieermap. Maar tijdens de proeflessen werkt u ook met kopieën uit het werkboek. Al die zwart-wit kopieën kunnen misschien tot verwarrende situaties leiden voor de kinderen. En dat kan weer de organisatie van de les nadelig beïnvloeden. Let dus goed op de vermelding in de ovale kaders op de bladen. Bedenk hierbij dat dit vele kopiëren met de werkelijke materialen van de methode niet het geval zal zijn. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 Malmberg s-hertogenbosch 4
DAG 1 week 9
Dag 1, week 9 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: werkboek pagina 14 voor alle kinderen kopieerblad Wegenplan pagina 155 voor alle kinderen kopieerblad Stappenplan pagina 157 voor alle kinderen U zet het woordpakket op het bord. Zie de handleidingtekst op pagina 7. Tip! Indien u ook de tweede (week 10) uit deze proeflessensyllabus wilt uitvoeren kunt u de kopieerbladen Wegenplan en Stappenplan volgende week hergebruiken. Introductie dag 1 Tijdens de introductie van de les op dag 1 krijgen de kinderen te horen welk spellingcategorie ze deze week gaan leren (in deze week zijn dat de woorden waarin de klank die je hoort als /t/ wordt geschreven als th). U behandelt kort de voorkeursstrategie bij deze categorie woorden. Hierna maken de kinderen de startopdracht in het werkboek (bladzijde 14). Extra achtergrondinformatie Tijdens deze eerste les van de week (dag 1) heeft u als leerkracht een grote rol en bent u veelvuldig aan het woord. Tijdens de spellinglessen van dag 2 en 3 zijn de kinderen voornamelijk zelfstandig aan het werk. Werkwijze dag 1 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 8 en 9. Let op Bij het lesonderdeel Strategiekeuze deelt u de kopieerbladen Wegenplan en Stappenplan uit. Bij het lesonderdeel Instructie werkboek deelt u een kopie van werkboek bladzijde 14 uit. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 6
108 week 9 categorie 40 Categorie 40: /t/ = th Lesdoel De kinderen kunnen de doelwoorden met een /t/ die geschreven wordt als th foutloos schrijven. De kinderen kunnen deze kennis ook toepassen op samenstellingen met deze doelwoorden. Deze categorie is niet eerder behandeld. Materiaal werkboek, bladzijde 14 en 15 kopieerbladen 15 en 16 antwoordenboekje, bladzijde 00 Woordpakket Voorbereiding Net-als-woord: thuis de apotheek de marathon het thema de thermosfles de bibliotheek de mediatheek theoretisch de thermostaat de discotheek de methode theorie thuis de kathedraal de thee de therapie thuiskomen katholiek het theater de thermometer de videotheek U zet het woordpakket, zoals hierboven aangegeven, op een omklapbaar bord. U laat dit woordpakket de hele week, tenzij anders aangegeven, zichtbaar op het bord staan. De kinderen kunnen er dan tijdens de spellinglessen gebruik van maken. Het net-als-woord thuis schrijft u in een opvallende kleur boven het woordpakket. U zorgt ook dat de benodigde materialen klaarliggen en dat er voldoende kopieën zijn gemaakt van de kopieerbladen. Dit is een kopie van: handleiding pag. 108 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 7
week 9 dag 1 109 Dag 1 Introductie Oriëntatie Startopdracht Bespreken Vertel de kinderen dat ze deze week een nieuwe groep woorden leren schrijven, namelijk de woorden waarin de klank die je hoort als /t/ geschreven wordt als th. Vertel erbij dat deze categorie nog niet eerder behandeld is en dat ze dus deze week twintig nieuwe woorden leren schrijven. U vertelt dat de kinderen straks de opdrachten in het werkboek gaan maken, maar dat u eerst kort de voorkeurstrategie behandelt waarmee deze woorden geschreven worden. Na de opdrachten in het werkboek gaan de kinderen met de keuzeopdrachten op de kopieerbladen aan de slag. Wijs boven het woordpakket het net-als-woord thuis aan of schrijf dit woord groot op het bord. Vraag de kinderen wat zij denken dat het spellingprobleem is dat deze week aan de orde wordt gesteld. Zien ze dat het allemaal woorden zijn waarin de /t/-klank aan het begin van het woord of aan het begin van een klankgroep geschreven wordt als th? Het gaat hier om weetwoorden. In het werkboek staat een grote tekening met daarin zeven doelwoorden verwerkt. Categorie Vertel de kinderen dat het hier om een categorie gaat met betrekkelijk weinig woorden. Bij deze groep woorden hoort het volgende rijmpje: Ik heb dit woord uit mijn hoofd geleerd. Daarom schrijf ik het niet verkeerd! Woordpakket Bekijk vervolgens samen met de kinderen alle woorden van het woordpakket en spreek deze in klankgroepen helder en duidelijk uit. Cluster eventueel met een kleur de woorden in het woordpakket die verwant zijn. Bijvoorbeeld de woorden met het stukje theek (= plaats in het Grieks) en de woorden met therm (= warmte in het Grieks). Controleer in elk geval ook of de betekenis van de woorden bij alle kinderen bekend is. Strategiekeuze: de weetweg Vertel dat je deze woorden met de weetweg moet aanpakken, omdat er geen regel voor te geven is. Je kunt het verschil tussen de /t/ en de /th/ niet horen. Als hulp is er het net-als-woord thuis. Er is geen extra hulpregel. Herinner de kinderen aan het Wegenplan. U neemt nu als voorbeeld het woord bibliotheek en verdeelt dit in klankgroepen: /bi/bli/o/ theek/. Vraag wat de kinderen aan het begin van de laatste klankgroep horen. Het is de /t/ die in de klankgroep /theek/ geschreven wordt als /th/. U doorloopt nu aan de hand van het woord thuis de stappen van de weetweg: Dit is een kopie van: handleiding pag. 109 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 8
110 week 9 dag 1 Weetweg 1 Ik luister naar het woord. Ik hoor /tuis/. 2 Ik herken er een weetklank in. Ik herken de /t/-klank. 3 Ik weet welke letters erbij horen. Ik denk aan de woorden die met th geschreven worden maar klinken als /t/. 4 Ik schrijf het woord op. Ik schrijf thuis op. 5 Ik controleer het woord. Het klopt, /thuis/ met th. U herhaalt nog even de tip bij de weetwoorden: Ik heb dit woord uit mijn hoofd geleerd. Daarom schrijf ik het niet verkeerd! Samen oefenen U neemt nog een aantal woorden uit het woordpakket door, zoals: thermometer, thermosfles, thermostaat. U legt het verband tussen deze woorden door te vertellen dat het woord therm uit het Grieks komt en warmte betekent. U doet hetzelfde met de woorden met theek, dat (verzamel)plaats betekent. Spellingzwakkere kinderen geeft u hierbij wat extra beurten. Voor hen is mogelijk het verdelen in de juiste klankgroepen een probleem. U kunt hen daarbij helpen. Zo nodig besteedt u ook nog even aandacht aan de schrijfwijze van de andere klankgroepen (bijvoorbeeld in thermometer of bibliotheek). Instructie Werkboek Vervolgens laat u de kinderen bladzijde 14 uit het werkboek voor zich nemen. U heeft de bovenste helft van deze bladzijde al besproken. U wijst hen op de categorie /t/ = th aan het begin van een woord of een klankgroep. U vraagt welk symbool moet worden ingekleurd. Dat is het symbool van de weetweg. Wijs de kinderen er daarna op dat zij de woorden uit de plaat kunnen gebruiken in opdracht 1. Laat hen vervolgens zelfstandig de opdracht maken. Opdracht 1 De kinderen schrijven woorden uit het woordpakket in zinnen. Dit is een kopie van: handleiding pag. 110 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 9
Dit is een kopie van: werkboek pag. 14 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 10
Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 155 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 11
Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 157 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 12
DAG 2 week 9
Dag 2, week 9 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: werkboek pagina 15 voor alle kinderen Introductie dag 2 U geeft een korte introductie op de les van vandaag. De kinderen gaan vervolgens zelfstandig aan de slag met de opdrachten op pagina 15 van het Werkboek. Werkwijze dag 2 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 15. Let op! Voor het zelfstandig nakijken van de opdrachten uit het werkboek en kopieerbladen biedt Taaljournaal een antwoordenboekje aan. Dit antwoordenboekje is niet opgenomen in deze proeflessensyllabus. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 14
110 week 9 dag 2 Dag 2 U houdt de instructie kort. Het bord is dicht en de woorden van het woordpakket zijn niet zichtbaar. U vraagt aan de kinderen of zij zich nog enkele woorden herinneren die op de andere kant van het bord staan. Ze zullen nu om beurten enkele woorden noemen. U herinnert hen eraan om welke woorden het gaat. Na korte tijd draait u het bord om en vraagt de kinderen welke woorden nog niet zijn genoemd. Laat hen ook op die woorden de goede strategie toepassen! U neemt de tip bovenaan de bladzijde nog even door. Ik heb dit woord uit mijn hoofd geleerd, daarom schrijf ik het niet verkeerd! Daarna bespreekt u in het kort de bedoeling van opdracht 2 en 3 op bladzijde 15 in het werkboek. Opdracht 2 De kinderen krijgen kaartjes te zien met daarop klankgroepen. Met die kaartjes kunnen ze zes woorden van deze week vormen. Ze schrijven die woorden op. Opdracht 3 De kinderen vullen woorden in een tekst in. Ze kiezen uit de gegeven woorden. Kinderen die klaar zijn met de opdrachten in hun werkboek, kijken met behulp van het antwoordenboekje hun werk na. Vervolgens mogen ze met de keuzeopdrachten op de kopieerbladen beginnen of met een sterkaart. De keuzeopdrachten op de kopieerbladen 15 en 16 moeten in principe zonder instructie gemaakt kunnen worden. Dit is een kopie van: handleiding pag. 110 en 111 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 15
Dit is een kopie van: werkboek pag. 15 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 16
DAG 3 week 9
Dag 3, week 9 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: kopieerblad pagina 15 en 16 voor alle kinderen U legt de keuzeopdrachten op vier stapeltjes klaar. Introductie dag 3 Tijdens de derde les werken alle kinderen, de goede spellers wellicht al in les 2, zelfstandig aan de keuzeopdrachten op de kopieerbladen. Het gaat om het toepassen van het geleerde in speelse, gevarieerde opdrachten. In de opdrachten komen, behalve de woorden uit het woordpakket, ook andere woorden voor. Tijdens de lessen op dag 1 en 2 komen alleen de woorden uit het woordpakket in de oefening voor. Sommige opdrachten zijn voor individuele verwerking. Daarnaast zijn er duo-opdrachten. Deze herkent u aan het symbool voor het opdrachtnummer. Werkwijze dag 3 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 19. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 18
week 9 dag 3 111 Dag 3 De kinderen die nog niet klaar zijn met de opdrachten in hun werkboek, maken die eerst af. Daarna gaan ook zij verder met de keuzeopdrachten. De andere kinderen beginnen direct aan de keuzeopdrachten of aan een sterkaart. Instructie Kopieerbladen 15 en 16 Keuzeopdracht 1 De kinderen maken met behulp van een aantal gegeven woorden een brief af. Keuzeopdracht 2 De kinderen lossen in tweetallen twee rebussen op. Ze bedenken daarna ieder een spreekwoord met het woord thuis erin. Ze maken er allebei een rebus van en laten de ander de rebus oplossen. Deze zoekt vervolgens de betekenis van het spreekwoord op en schrijft die op. Keuzeopdracht 3 De kinderen krijgen een aantal niet bestaande samenstellingen. Zij gaan na uit welke woorden deze zijn opgebouwd en geven van de niet bestaande samenstelling een onzinbeschrijving. Ze maken de omschrijving net als in een woordenboek. Keuzeopdracht 4 De kinderen maken een gedicht met drie gegeven woorden van de week. Ze kunnen daarbij gebruikmaken van een aantal gegeven rijmwoorden. Dit is een kopie van: handleiding pag. 111 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 19
Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 15 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 20
Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 16 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 9, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 21
DAG 1 week 10
Dag 1, week 10 Voorbereiding Vorige week hebt u al de kopieën gemaakt van de kopieerbladen 155 en 157. Als u ze nog hebt. hoeft u deze bladen niet meer te kopieëren. U kopieert voor de kinderen: werkboek pagina 16 voor alle kinderen U zet het woordpakket op het bord. Zie ook de handleidingtekst op pagina 24. Extra achtergrondinformatie De tweede week (week 10) heeft exact dezelfde opbouw als de eerste week van dit blok (week 9). In Taaljournaal Spelling hebben de eerste drie weken van elk blok dezelfde opbouw. De opbouw van de vierde week van het blok ziet er anders uit; dan vindt de remediering plaats. Introductie dag 1 Tijdens de introductie van de les op dag 1 vertelt u de kinderen welke spellingcategorie ze deze week gaan leren (in deze week zijn dat de woorden waarin de klank die je hoort als /tijt/ wordt geschreven als teit.) U behandelt kort de voorkeursstrategie bij deze categorie woorden. Hierna maken de kinderen de startopdracht in het werkboek (bladzijde 16). Met behulp van het Wegenplan en het Stappenplan doorloopt u met de kinderen de voorkeursstrategie bij de categorie van de week. Extra achtergrondinformatie Taaljournaal biedt per week één nieuwe spellingcategorie aan. Werkwijze dag 1 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 25 en 26. Let op Bij het lesonderdeel Strategiekeuze deelt u de kopieerbladen Wegenplan en Stappenplan uit. Bij het lesonderdeel Instructie werkboek deelt u een kopie van werkboek bladzijde 16 uit. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 23
112 week 10 categorie 41 Categorie 41: -teit Lesdoel De kinderen kunnen de doelwoorden met -teit foutloos schrijven. De kinderen kunnen deze kennis ook toepassen op andere woorden met dezelfde spellingmoeilijkheid. Deze categorie is niet eerder behandeld. Materiaal werkboek, bladzijde 16 en 17 kopieerbladen 18 en 19 antwoordenboekje, bladzijde 16 en 17 sterkaart 10, Wie schrijft, die blijft Woordpakket Net-als-woord: majesteit de activiteit de kwaliteit de puberteit de etenstijd de brutaliteit de majesteit de sportiviteit de ijstijd de creativiteit de mentaliteit de stommiteit de kleutertijd de criminaliteit de muzikaliteit de universiteit de leeftijd de elektriciteit de publiciteit de vertrektijd zomertijd Opmerking: Het begrip puberteit is opgenomen in het pakket. Het woord pubertijd bestaat eveneens. Besteed hier aandacht aan bij het doornemen van het woordpakket. Voorbereiding U zet het woordpakket, zoals hierboven aangegeven, op een omklapbaar bord. U laat dit woordpakket de hele week, tenzij anders aangegeven, zichtbaar op het bord staan. De kinderen kunnen er dan tijdens de spellinglessen gebruik van maken. Het net-als-woord majesteit schrijft u in een opvallende kleur boven het woordpakket. U zorgt ook dat de benodigde materialen klaarliggen en dat er voldoende kopieën zijn gemaakt van de kopieerbladen. Dit is een kopie van: handleiding pag. 112 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 24
week 10 dag 1 113 Dag 1 Introductie Oriëntatie Startopdracht Bespreken Vertel de kinderen dat ze deze week een nieuwe groep woorden leren schrijven, namelijk de woorden waarin de klank die je hoort als /tijt/ op het eind van een woord geschreven wordt als -teit. Zeg dat deze categorie nog niet eerder behandeld is en dat ze dus deze week twintig nieuwe woorden leren schrijven. Bij een aantal van deze woorden schrijf je geen -teit, maar juist -tijd. U vertelt dat de kinderen straks de opdrachten in het werkboek gaan maken, maar dat u eerst kort de voorkeurstrategie behandelt waarmee deze woorden geschreven worden. Na de opdrachten in het werkboek gaan de kinderen met de keuzeopdrachten op de kopieerbladen aan de slag. Wijs boven het woordpakket het net-als-woord majesteit aan of schrijf dit woord groot op het bord. Vraag hun wat hen opvalt bij het horen van de klankgroep /tijt/. De kinderen zullen aangeven dat je deze klankgroep vaak niet spelt als tijd maar als -teit. Dit spellingprobleem komt deze week aan de orde. Het gaat hier om regelwoorden. De kinderen zien in hun werkboek een affiche met daarop een achttal woorden die deze week centraal staan. Het is een affiche van een zomerfeest met allerlei activiteiten. Laat de kinderen vertellen welke woorden zij op de affiche zien. Categorie Vertel de kinderen dat het hier om woorden gaat waarin de klankgroep /tijt/ voorkomt die geschreven wordt als -teit. Zeg de kinderen dat zodra zij de klankgroep /tijt/ in een woord horen en merken dat deze klankgroep niets met het begrip tijd van doen heeft, zij deze klankgroep schrijven als -teit. Bij deze groep hoort de volgende tip: Als je /tijt/ hoort aan het eind van een woord, schrijf je teit. Behalve bij een samenstelling met het woord tijd. Woordpakket Bekijk vervolgens samen met de kinderen alle woorden van het woordpakket en spreek deze in klankgroepen helder en duidelijk uit. Vraag of het woord te maken heeft met tijd of niet. Zo is vertrektijd de tijd dat je vertrekt en kleutertijd de tijd dat je kleuter bent. (Puberteit is daar een leuke uitzondering op.) Controleer in elk geval ook of de betekenis van de woorden bij alle kinderen bekend is. Strategiekeuze: de regelweg Woorden op -teit vallen onder de regelweg. Herinner de kinderen aan het Wegenplan. Als voorbeeld neemt u het woord zomertijd en verdeelt dit in klankgroepen: zo/mer/tijd. Vraag de kinderen of dit woord een samenstelling is of niet. In het eerste geval kun je het woord voor tijd los zien. In het tweede geval dus niet (activi, criminali). In dat geval schrijf je dus -teit (ook hierop is het woord puberteit weer een uitzondering!). Dit is een kopie van: handleiding pag. 113 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 25
114 week 10 dag 1 Regelweg 1 Ik luister naar het woord Ik hoor /kwalitijt/. 2 Ik hoor de klankgroep achteraan het woord. Ik hoor /tijt/. 3 Ik denk na welke regel ik geleerd heb. Ik heb geleerd dat ik de klankgroep /tijt/ als -teit schrijf als het geen samenstelling is met het woord tijd. 4 Ik pas die regel toe. Ik schrijf teit. 5 Ik schrijf het woord op. Ik schrijf kwaliteit. 6 Ik controleer het woord. Het klopt, kwaliteit met -teit. Samen oefenen U neemt nog een aantal woorden uit het woordpakket door, zoals: kleutertijd, elektriciteit, stommiteit, leeftijd en legt het verband met de regel die hierboven aangeleerd is. Spellingzwakkere kinderen geeft u hierbij wat extra beurten. Daarnaast besteedt u indien nodig nog aandacht aan de schrijfwijze van de andere klankgroepen van de woorden. Instructie Werkboek Vervolgens laat u de kinderen bladzijde 16 uit het werkboek voor zich nemen. U heeft de bovenste helft van deze bladzijde reeds besproken. U wijst hen op de categorie en vraagt welk symbool moet worden ingekleurd (het symbool van de regelweg). Wijs de kinderen er daarna op dat zij de woorden uit de plaat kunnen gebruiken in opdracht 1. Laat hen vervolgens zelfstandig de opdracht maken. Opdracht 1 De kinderen vullen in de zinnen de woorden in aan de hand van de afbeelding in hun werkboek. Dit is een kopie van: handleiding pag. 114 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 26
Dit is een kopie van: werkboek pag. 16 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 1 Malmberg s-hertogenbosch 27
DAG 2 week 10
Dag 2, week 10 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: werkboek pagina 17 voor alle kinderen Introductie dag 2 U geeft een korte introductie op de les van vandaag. De kinderen gaan vervolgens zelfstandig aan de slag met de opdrachten op pagina 17 van het werkboek. Werkwijze dag 2 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingtekst op pagina 30. Let op! Voor het zelfstandig nakijken van de opdrachten uit het werkboek en kopieerbladen biedt Taaljournaal een antwoordenboekje aan. Dit antwoordenboekje is niet opgenomen in deze proeflessensyllabus. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 29
114 week 10 dag 2 Dag 2 U houdt de instructie kort. Het bord is dicht en de woorden van het woordpakket zijn niet zichtbaar. U vraagt aan de kinderen of zij zich nog enkele woorden herinneren die op de andere kant van het bord staan. Ze zullen nu om beurten enkele woorden noemen. U herinnert hen eraan om welke woorden het gaat. Na korte tijd draait u het bord om en vraagt de kinderen welke woorden nog niet zijn genoemd. Laat hen ook op die woorden de goede strategie toepassen! U neemt de tip bovenaan de bladzijde nog even met de kinderen door: Als je /tijt/ hoort aan het eind van een woord, schrijf je teit. Behalve bij een samenstelling met het woord tijd. Daarna bespreekt u in het kort de bedoeling van opdracht 2 en 3 op bladzijde 17 in het werkboek. Opdracht 2 De kinderen kijken naar de plaatjes en vullen het goede woord in. Een letter is al gegeven. Opdracht 3 De kinderen krijgen een aantal omschrijvingen van woorden. Ze vullen het juiste woord in de puzzel in. Met de letters in de genummerde vakjes maken ze een ander woord uit het woordpakket. Kinderen die klaar zijn met de opdrachten in hun werkboek, kijken met behulp van het antwoordenboekje hun werk na. Vervolgens mogen ze met de keuzeopdrachten op de kopieerbladen beginnen of aan een sterkaart. De keuzeopdrachten op de kopieerbladen 17 en 18 moeten in principe zonder instructie gemaakt kunnen worden. Dit is een kopie van: handleiding pag. 114 en 115 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 30
Dit is een kopie van: werkboek pag. 17 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 2 Malmberg s-hertogenbosch 31
DAG 3 week 10
Dag 3, week 10 Voorbereiding U kopieert voor de kinderen: kopieerblad pagina 17 en 18 voor alle kinderen U legt de keuzeopdrachten op vier stapeltjes klaar. Introductie dag 3 Tijdens de derde les werken alle kinderen, de goede spellers wellicht al in les 2, zelfstandig aan de keuzeopdrachten op de kopieerbladen. Het gaat om het toepassen van het geleerde in speelse, gevarieerde opdrachten. In de opdrachten komen, behalve de woorden uit het woordpakket, ook andere woorden voor. Tijdens de lessen op dag 1 en 2 komen alleen de woorden uit het woordpakket in de oefeningen voor. Werkwijze dag 3 U volgt de lesbeschrijving uit de handleiding. Zie de handleidingen op pagina 34. Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 33
115 week 10 dag 3 Dag 3 De kinderen die nog niet klaar zijn met de verplichte basisstof, maken die eerst af. Daarna kunnen zij ook verder met de keuzeopdrachten. Instructie Kopieerbladen 17 en 18 Keuzeopdracht 1 Dit is een dobbelsteenspel waarin de kinderen in tweetallen proberen hun rijtje het eerst vol te krijgen. Ze spelen het spel bij voorkeur minstens tweemaal; eenmaal met s-woorden, eenmaal met z-woorden. Keuzeopdracht 2 Dit is een opdracht voor tweetallen. De kinderen maken een puzzel. Eerst vullen ze een s of een z in bij de woorden. Dan maken ze de zinnen af en vullen het passende woord in. De woorden waaruit ze kunnen kiezen, staan erboven vermeld. Hierna vullen de kinderen de woorden in de puzzel in. Onder het pijltje komt een woord te staan: speeltuin. Keuzeopdracht 3 De kinderen gaan twintig kaartjes rubriceren onder de s of de z. Eerst zeggen ze het woord zacht. Ze voelen aan hun keel of de stembanden meetrillen en beslissen dan in welke groep het woord thuishoort. Ze kunnen deze opdracht samen doen. Keuzeopdracht 4 De kinderen maken hier zelf zinnen met s/z-woorden. Ze kiezen daartoe steeds een stukje uit elke rij. Ze mogen ook fantasiezinnen maken, maar de zinsbouw moet wel correct zijn! Dit is een kopie van: handleiding pag. 115 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 34
Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 17 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 35
Dit is een kopie van: kopieerblad pag. 18 Taaljournaal Spelling Proeflessensyllabus groep 7 week 10, dag 3 Malmberg s-hertogenbosch 36